به گزارش نماینده، "حیدر العبادی" نخست وزیر عراق در گفتگو با روزنامه عربستانی الحیات در پاسخ به این سوال که آمریکا و ایران، کدامیک اول به عراق در برابر داعش کمک کردند، گفت: "از نظر زمانی، ایران پیشتاز بود. این کشور از هفته اول یک پل هوایی برای انتقال اسلحه به عراق، منطقه کردستان و بغداد ایجاد کرد و این مسئله پنهان نبود. باید صراحتا بگویم، که عراق و ایران در جنگ با داعش منافع مشترکی دارند. من شکی ندارم که ایرانی‌ها صادقانه از عراق حمایت می‌کنند زیرا تهدید داعش فرا‌تر از عراق رفته است و برای ایران نیز خطری واقعی به شمار می‌رود. اگر این گروه می‌توانست به مرزهای ایران برسد، این امکان وجود داشت که در مناطقی از ایران ناامنی ایجاد کند. دخالت سریع ایران برای کمک به عراق، مسئله‌ای راهبردی بود و حتی در آغاز درباره اینکه چگونه پول سلاح ایران به این کشور داده شود، تفاهمی صورت نگرفت. "
الحیات پرسید: آیا هواپیماهای ایرانی در بمباران در عراق حضور داشتند؟
العبادی پاسخ داد: «بر اساس اطلاعاتی که در دست دارم، هواپیماهای ایران سه بار وارد حریم عراق شدند بار اول در ماه اوت و دو بار نیز در ماه نوامبر. ورود هواپیماهای ایرانی به حریم عراق برای فعالیت‌های شناسایی بوده است. اما عملیات بمبارانی توسط ایران، ثبت نشده است. بعد از جنجال رسانه‌ای درباره اینکه ایران برخی مناطق را بمباران کرده است از نیروی هوایی عراق خواستم گزارشی در این خصوص ارائه دهد، اما هیچگونه عملیات بمباران ثبت نشده بود.
الحیات پرسید: برخی می‌گویند هواپیماهای آمریکا در حریم عراق حضور دارند و حضور" قاسم سلیمانی "در خاک این کشور، واقعیت چیست؟
نخست وزیر عراق پاسخ داد:" حضور مشاوران و مربیان آمریکایی، انگلیسی، فرانسوی، استرالیایی و آلمانی در عراق بر هیچ کس پوشیده نیست، مشاوران ایرانی نیز در عراق حضور دارند. ما امروز به صورت گسترده با امارات و اردن نیز همکاری می‌کنیم. اردنی‌ها، همه توانایی‌های اطلاعاتی، امنیتی و نظامی را در اختیار عراق قرار دادند و پیشنهاد کردند با بمباران برخی مواضع (داعش) درعراق، در جنگ با این گروه حضور داشته باشند، اما تا این لحظه از هیچ کشور همسایه‌ای درباره بمباران هوایی کمک نخواستیم و قطعا از هیچ کشوری نیز نخواستیم در عراق دخالت زمینی کند. "
الحیات پرسید: اما نیروهای زمینی ایران در عراق حضور دارند؛ زیرا برخی از این نیروها در عراق کشته شدند؟
العبادی پاسخ داد: آنها مبارز نیستند. هیچ مبارز بیگانه در عراق وجود ندارد. مشاوران ایرانی در عراق هستند که برخی از آنها در حملات خمپاره‌ای به خصوص در سامرا کشته شدند.
الحیات پرسید: برخی روزنامه‌ها نوشتند، قاسم سلیمانی در درگیری‌های سامرا زخمی شده است، آیا این خبر درست است؟
نخست وزیر عراق پاسخ داد:" این خبر را در رسانه‌ها شنیدم. اما فکر می‌کنم طرف ایرانی آن را تکذیب کرد. علاوه بر این در حال حاضرعملیات نظامی در سامرا نداریم و آخرین عملیات دو هفته پیش بود. من تکذیب نمی‌کنم که سلیمانی به عراق رفت و آمد ندارد. همه این را می‌دانند. ایران در زمینه همکاری امنیتی به عراق خدمات می‌دهد و ما از این مسئله استقبال می‌کنیم. اگر این خبر درست بود، از طریق نیروهای امنیتی به من می‌رسید. "
نخست وزیر عراق درباره سفرهای خود به برخی کشورهای منطقه گفت: سفرهای من به کشورهای منطقه، موفقیت آمیز بود و با استقبال مواجه شد و چشم اندازهای بسیاری را برای ما باز کرد. ما پیش‌تر راهبرد خود را درباره روابط با کشورهای منطقه اعلام کرده بودیم. من به این کشورها نرفتم تا مشکلات عراق را با آنها صفر کنم بلکه برای برقراری روابطی مثبت به این کشورها رفتم
الحیات پرسید: آیا واقعا مشکلی به نام: اداره امور عراق توسط ایران وجود دارد؟ العبادی گفت:" در این خصوص صراحتا می‌گویم، روابط ما با ایران، به دلایل مختلف قوی است. اول، به سبب مسائل جغرافیایی زیرا ما بیشترین مرز‌ها را با ایران داریم و عامل دیگر، مسئله ساکنان است. تراکم جمعیت عراق در شرق و در مرزهای ایران بیشتر است و با گذشت سال‌ها این مسئله ارتباط فرهنگی نیز ایجاد کرده است علاوه بر این امنیت عراق نیز با امنیت ملی ایران ارتباط دارد. "
وی در ادامه با اشاره به جنگ عراق و ایران گفت: "ایرانی‌ها هنوز نگران هستند اوضاع عراق به سمتی برود که به جنگ با این کشور منجر شود. همانطور که می‌دانیم، اگر حمایت کشورهای عربی و غربی نبود، «صدام حسین» نمی‌توانست به جنگ با ایران ادامه دهد. ایران هنوز از تکرار این مسئله نگران است به همین سبب شاید موضع ایرانی‌ها با موضع عراق درباره ائتلاف بین المللی بر ضد داعش متفاوت است. "
الحیات پرسید: آیا در این خصوص با ایران اختلاف دارید؟
وی در بخشی دیگر از سخنانش گفت:"ما اجازه نمی‌دهیم در زمانی که ائتلاف بین المللی بر ضد داعش در عراق فعالیت می‌کند، از خاک این کشور بر ضد ایران یا کشورهای همسایه استفاده کند. این مسئله کاملا مشخص است. با وجود اختلاف ائتلاف بین المللی با نظام سوریه، این ائتلاف بر ضد نظام سوریه نیز نیست. "
الحیات پرسید: آیا پیش بینی می‌کنید، تفاهمی بین ایران و آمریکا صورت گیرد؟
العبادی گفت:" این مسئله خارج از حاکمیت عراق قرار دارد، اما آنچه برای ما اهمیت دارد این است که دو کشور در مبارزه با داعش به عراق کمک می‌کنند و نمی‌خواهند در عراق با هم برخورد داشته باشند. "
الحیات پرسید: پس شما "تانگو" ی آمریکا و ایران را در عراق تشویق هم می‌کنید؟
نخست وزیرعراق پاسخ داد: منافع ما اقتضا می‌کند این کار را انجام دهیم. من با اوباما و مقامات ایران صحبت کردم و موضع خود را صریحا گفتم. ما با دو طرف منافع داریم و از آنها خواهش، و نه فقط درخواست، کردیم که اگر در حمایت از عراق جدی هستند، با یکدیگر در این کشور برخورد نداشته باشند و تا این لحظه نیز برخوردی نداشتند. ما گفتیم که می‌توانیم به تنهایی با داعش مقابله کنیم، از کمک‌های شما استقبال می‌کنیم اما نمی‌خواهیم وارد مشکلی جدید شویم و عراق به صحنه درگیری‌ها تبدیل شود.
الحیات پرسید: آیا شما احساس می‌کنید گزینه اوباما، دستیابی به راه حل با ایران است؟
نخست وزیر عراق پاسخ داد:" من در این خصوص اطلاعات دارم و احساس نمی‌کنم. اوباما، به دستیابی به توافق با ایران، تمایل بسیار دارد. آمریکایی‌ها درباره مسائل بسیاری که به ایران مربوط می‌شود، نگران هستند. مسائل دو طرف، خارج از موضوع عراق قرار دارد. از جمله مسائل منطقه‌ای و هسته‌ای. اما من دیدم که آمریکا جدا تمایل دارد با ایران به راه حل برسد. مسئله عجیب این است که این تمایل را در طرف ایرانی نیز مشاهده کردم. این مسئله سه یا چهار ماه پیش وجود داشت. اما دو طرف تردیدهایی داشتند که هنوز نیز وجود دارد. اکنون ایرانی‌ها می‌دانند که آمریکا در دستیابی به توافق جدی است. باید فضایی از اعتماد به وجود آید تا این توافق حاصل شود. اما به عقیده من، توافق آسان نیست و پیچیدگی‌هایی در این خصوص وجود دارد. "
الحیات پرسید: وقتی اصطلاح" هلال شیعی "را می‌شنوید، چه احساسی می‌کنید؟
العبادی گفت:" این مسئله بخشی از بسیج فرقه‌ای در منطقه است. در منطقه درگیری فرقه‌ای وجود دارد، درگیری سوریه نیز یک درگیری منطقه‌ای است. گاهی اوقات با این دید به مسئله مذکور نگریسته می‌شود که ساخته و پرداخته ایران است، این تصور خطرناک است و شاخصی برای ایران هراسی در منطقه است. این تصور درباره عراق نیز وجود دارد زیرا اکثریت شیعه هستند. "
الحیات پرسید: آیا برخی هستند که شیعیان عرب را وابسته به ایران بدانند؟
العبادی پاسخ داد:" این مسئله، نتیجه کشمکش فرقه‌ای در منطقه است. شاید احساس کنیم که طرحی وجود دارد که منطقه وارد درگیری‌های مختلف دینی، ملی و فرقه‌ای شود به همین سبب اولویت ما از بین بردن تنش‌های فرقه‌ای است. "
العبادی در ادامه این گفتگو افزود : بغداد خارج از خطر گروه داعش قرار گرفته است، گروهی که برای پیشروی به سمت جنوب برنامه ریزی کرده بود اما به سبب رویارویی با مقاومت شدید، مجبور شد به منطقه کردستان برگردد.
وی اشاره کرد، سنی های عراق اولین کسانی هستند که از پیدایش داعش و جنگ هایی که راه انداخت، متضرر شدند. تهدیدی که داعش ایجاد کرد، به تغییر در اولویت های برخی کشورها منجر شد، به عنوان نمونه اصرار بر برداشتن اسد از کرسی قدرت، کمرنگ شد و مبارزه با تروریسم در اولویت قرار گرفت.
نخست وزیر عراق، درباره اوضاع امنیتی عراق گفت: توصیف اوضاع امنیتی عراق در چند کلمه سخت است. با چالش های واقعی روبرو هستیم که برخی از آنها را پشت سر گذاشتیم و برخی دیگر هنوز وجود دارد. بزرگترین چالش امنیتی که با آن مواجه بودیم در بغداد بود.
العبادی در پاسخ به این سوال که آیا این تهدید برای بغداد وجود دارد که به دست داعش بیفتد یا خیر گفت:" این تهدید وجود ندارد اما احتمال داشت که جنگ های خیابانی در بغداد رخ دهد. این خطر کاملا از بغداد دور شده است. چالش دیگری که وجود داشت این بود که پیشروی داعش به سمت جنوب متوقف شد. اما با وجود کم شدن قدرت پیشروی آن، بازهم چالش داعش وجود دارد. این گروه دو ویژگی اصلی دارد اول اینکه یک گروه تروریستی است که به شیوه ارتش غیرنظامی به عملیات تروریستی دست می‌زند و دیگر اینکه ویژگی شبه دولتی دارد یعنی نهادها و پول در اختیار دارد و مناطقی نیز زیر سلطه آن است. این خطرناک است اما ما طرحی برای رویارویی با این خطر داریم.
وی افزود: بدون شک ما با چالش های دیگر نیز مواجه هستیم. بارزترین چالش، محدود بودن امکانات است. همانطور که می‌دانید بخشی عمده ای از نیروهای ارتش ما، زمانی که داعش به موصل حمله کرد، فروپاشیده شدند که در پی این رخداد، ما مقادیر بسیاری از سلاح و تجهیزات خود را از دست دادیم. از هم گسیختگی روانی باقی می ماند که بسیار مهمتر از چالش قبلی است. هر کشوری که با این چالش مواجه می‌شود، ممکن است پیامدهای اجتماعی خطرناکی در انتظار شهروندانش باشد. در جنوب عراق، جایی که حتی داعش حضور ندارد، شاهد بودیم که فرماندهان نظامی از دیدگاه مردم به خود، شکایت داشتند. به برخی از فرماندهان توهین شد و برخی دیگر متهم شدند که از کشور دفاع نکردند. اما ما این چالش را پشت سرگذاشتیم.
الحیات پرسید: آیا شخصا از فروپاشی ارتش، غافلگیر شدید؟ العبادی پاسخ داد: چه کسی غافلگیر نشد؟
به خصوص اینکه داعش بدون کشتار، برخی مناطق عراق را اشغال کرد. به عقیده من، نقص اطلاعاتی باعث این اتفاق شد و این نقص نیز فقط به عراق مربوط نیست و حتی کشورهای غربی، اروپا و آمریکا هم با وجود اینکه دستگاه های اطلاعاتی قوی دارند حجم خطر درک نکردند.
الحیات پرسید: آیا به نیروهای ارتش عراق دستور داده شده بود، مبارزه نکنند؟
نخست وزیر عراق پاسخ داد: در این خصوص تحقیق می‌شود. مسئله بسیار حساس است. ما در حالت جنگ هستیم و مبارزه با داعش همچنان ادامه دارد. در این فضا، هیچ تحقیقی منصفانه یا بی طرف نیست؛ زیرا ممکن است سیاستمداران از این مسئله برای متهم کردن یکدیگر استفاده کنند. ما باید پرونده آزادی نینوا، را ببندیم و بعد از آن واقعیت را نشان دهیم. ما حقایقی را از آنچه رخ داده در دست داریم برخی از این واقعیت ها محرمانه نیست. علت، بخشی از رخدادها درگیری سیاسی است.
وی در این خصوص توضیح داد: وقتی نیروهای نظامی در موصل از خود دفاع می‌کنند و در مقابل همزمان برخی سیاستمداران موصل، این نیروها را متهم می‌کنند که بیگانه هستند و باید از شهر خارج شوند، در نتیجه وقتی یک فرد نظامی، انگیزه ادامه مبارزه را از دست می‌دهد. نظامیان می‌بینند که تحریکاتی بر ضد آنها صورت می‌گیرد و یک توافق سیاسی برای دفاع از کشور وجود ندارد.
الحیات پرسید: آیا توقف پیشروی داعش، بدون مشارکت نیروهای آمریکایی، غیر ممکن بود؟
نخست وزیر عراق پاسخ داد: نه غیر ممکن نبود؛ زیرا پیشروی داعش قبل از دخالت نیروهای آمریکایی متوقف شده بود. به عقیده من، عامل اصلی این مسئله، تمایل مردم عراق برای دفاع از کشور بود. البته فتوای برای بدست گرفتن سلاح از سوی آیت الله "علی سیستانی"، نیز نقش بزرگی در این خصوص داشت. تعداد نیروهای داوطلب برای مبارزه بسیار زیاد بود. برخی از این نیروها از خانه سلاح آوردند. برخی دیگر نیز با سلاح های ساده به مبارزه رفتند.
نخست وزیر عراق، درباره ترکیه گفت: ترکیه تنها کشوری است که احساس می‌کند دو خطر آن را تهدید می‌کند. اول حزب کارگران کردستان (پ ک ک) و دیگر داعش، و این مسئله برای عراق یک مشکل است. افراد مسلح پ ک ک، در شمال عراق و سوریه حضور دارند و به نیروهای پیشمرگ، در مبارزه با داعش کمک می‌کنند. نیروهایی که در منطقه سنجار مبارزه و مقاومت کردند، اساس نیروهای حزب کارگران کردستان بودند. ما به ترکها گفتیم که پ ک ک، در زمینه های مختلف به عراق کمک کرد و حضور آنها در سطح انسانی بسیار خوب بود. وقتی ایزدی ها، در سنجار هدف کشتار قرار گرفتند، نیروهای پ ک ک به بسیاری از آنها کمک کردند. ترکیه گمان می‌کند که حزب کارگران، تهدیدی واقعی برای امنیت آن به شمار می‌رود. ترکها، گاهی اوقات گمان می‌کنند که حتی پ ک ک از داعش خطرناک تر است. شاید به همین سبب است که ترکها برای ملحق شدن به ائتلاف بین المللی بر ضد داعش، تمایلی ندارند، اما به ما گفته اند که جنگ با داعش را تایید می‌کنند و پیشنهاد کردند، به نیروهای ما آموزش بدهند و سلاح در اختیار ما قرار دهند و در این خصوص مذاکره می‌کنیم.
گزارشگر الحیات در ادامه پرسید: آیا طرحی برای سفر شما به عربستان وجود دارد؟
نخست وزیر عراق پاسخ داد: از من برای سفر به عربستان دعوت نشده است، بلکه از رئیس جمهور عراق دعوت شده است و او نیز به عربستان سفر کرد. در اولین نشست دولت عراق که دهم سپتامبر برگزار شد، مسئله سفرهای ما به کشورهای منطقه مطرح شد و با وجود احترامی که برای همه کشورها قائل هستیم، سه کشور، یعنی ایران، ترکیه و عربستان، به عنوان اولین مقصدهای وزیر خارجه عراق انتخاب شدند. ما به تقویت روابط با عربستان تمایل داریم و سفر "فؤاد معصوم"، رئیس جمهور عراق به عربستان نیز بسیار خوب بود. سعودی ها نیز در این سفر از تمایل برای همکاری با عراق در زمینه های مختلف صحبت کردند.
نخست وزیر عراق، با اشاره به رایزنی ها برای بازگشایی سفارت عربستان در بغداد، درباره دیدار با سعود الفیصل، وزیر امور خارجه عربستان گفت: این دیدار بسیار مثبت بود.
وی درباره تماس خود با ولیعهد عربستان گفت: این تماس مثبت بود و بعد از تجاوز اخیر به گذرگاه مرزی عربستان صورت گرفت. به عقیده من، داعش تلاش می‌کرد کنترل گذرگاه های مرزی عربستان و عراق را در دست بگیرد و به این ترتیب ثابت کند که توانایی تهدید مرزهای دو کشور را دارد. این بخشی از تاکتیک داعش است تا تهدید امیز بودن خود را ثابت کند. همین کار را درباره نقاط مرزی با اردن نیز انجام داد اما موفق نشد.
الحیات پرسید: آیا سوریه، مانعی در روابط عراق و عربستان به شمار می‌رود؟
العبادی پاسخ داد:" در دیدارهایی که بین عراق و عربستان صورت گرفت این را حس نکردیم. بحران سوریه شاید در روابط عراق و ترکیه مشکل ایجاد کند نه در روابط با عربستان. آنچه امروز شاهدش هستیم این است که همه طرف ها از مواضع خود درباره سوریه عقب نشینی کرده اند. طرح این بود، که سوریه بخشی از بهار عربی باشد اما به نابودی عربی منجر شد و این فاجعه است. برخی از نظام سرکوبگر و تمامیت خواه و غیردمکرات در سوریه صحبت می‌کنند و برخی دیگر نیز از مخالفت ملی و تمایل برای آزادی از نظام سرکوبگر صحبت می‌کنند، بخش سوم نیز معتقدند، نظام سوریه، نظامی لائیک است و با مخالفان افراطی مبارزه می‌کند. در حال حاضر، دیدگاه کلی این است که داعش برای سوریه خطرناک تر است، نه نظام این کشور. "
الحیات پرسید: آیا به عقیده شما، درخواست ها برای سرنگونی نظام سوریه، کمرنگ شده است؟
العبادی پاسخ داد: این کاملا مشخص است. در گذشته، این دیدگاه وجود داشت که بحران سوریه باید داخل مرزهای این کشور مهار شود زیرا تصور نمی‌شد که بحران از مرزهای سوریه بگذرد و به خطری برای امنیت منطقه تبدیل شود. امروز کاملا مشخص است که خطر واقعی، داعش است. توانایی داعش برای شستشوی مغزی جوانان، بسیار وحشتناک است. اگر داعش بتواند تعداد قابل توجهی از جوانان را به خود جذب کند، هیچ ارتشی نمی‌تواند ئر برابر آن بایستد.
العبادی درباره تاثیر کاهش قیمت نفت بر عراق گفت: این مسئله برای همه کشورهای تولید کننده تاثیری منفی خواهد داشت و تاثیر آن برای عراق بیشتر خواهد بود. عراق مانند کشورهای خلیج فارس نیست که ذخیره مالی داشته باشد. عراق چندین دهه مشغول جنگ بود و در محاصره قرار داشت. به همین سبب، برای آباد کردن آنچه ویران شده است به پول نفت نیاز داریم. ما در بودجه خود هشتاد و پنج تا نود درصد به درآمد نفتی تکیه کرده ایم. اما در نهایت باید بگوییم، عراق، کشوری ورشکسته نیست بلکه فقط با بحران پولی مواجه است که ممکن است امسال و بخشی از سال آینده گرفتار آن باشد.
العبادی درباره احتمال وجود عزت الدوری در عراق گفت: فکر نمی‌کنم وی درعراق باشد. اگر در عراق بود مدت ها پیش بازداشت شده بود.
الحیات پرسید: آیا بعد از سال ۲۰۰۳، افراد انتحاری از زندان ها فرار کرده اند؟
نخست وزیر عراق پاسخ داد: درست است و این، یک مشکل به شمار می‌رود. مسئله دیگری را باید اضافه کنم که زندان های آمریکا مربوط است. زندان بوکا در بصره به بزرگترین دانشکده برای تروریست ها تبدیل شد. "ابوبکر بغدادی"، فارغ التحصیل زندان بوکا بود و آمریکایی ها او را آزاد کردند. البغدادی، در روستای القائم، در شمال غربی انبار، بر اثر حمله هوایی نیروهای عراقی، زخمی شد اما به طرز عجیبی نجات یافت. او امروز در موصل است اما بیشتر وقتها در سوریه است نه در عراق.
الحیات پرسید: آیا به عقیده شما، غرب داستان سرنگونی اسد را فراموش کرده است؟
العبادی پاسخ داد: قطعا این مسئله به تعویق افتاده است. حتی طرح آموزش دادن به مخالفان آغاز نشده است. به نظر می‌آید، وضعی پیش آمده است تا دیگران متقاعد شوند اوضاع به این شکل باقی بماند. مانند این مسئله برای عراق نیز رخ داد. بعد از آزادی کویت، آمریکایی ها گمان کردند، که از مخالفان عراق حمایت می‌کنند. این وضع ۱۲ سال ادامه یافت و هیچ اتفاقی رخ نداد تا اینکه در نهایت نظام عراق سرنگون شد.
العبادی درباره ارتباط با منطقه کردستان عراق گفت: در حال حاضر روابط خوبی داریم و بعد از اینکه درباره بودجه به توافق رسیدیم، هماهنگی ها در زمینه های امنیتی، نظامی و اقتصادی صورت می‌گیرد. امیدواریم که عملا به تحویل دادن نفت به دولت عراق، پایبندی وجود داشته باشد و مسئله اصلی مطرح شده در توافق نیز این بود.
وی درباره روابط خود با مسعود بارزانی گفت: اعتماد متقابل بین ما وجود دارد. اما من صراحتا با برادران کرد صحبت کردم و به آنها گفتم اگر می‌خواهید در عراق باقی بمانید، باید باهم نان (نفت) را تقسیم کنیم، من به شرطی برای دستیابی به توافق آماده هستم که منصفانه باشد و به عنوان نخست وزیر به خود اجازه نمی‌دهم توافقنامه غیرمنصفانه امضا کنم. به عقیده من توافقی که امضا کردیم، منصفانه بود. برای اولین بار، بر اساس این توافق، بین تحویل دادن نفت و سهم منطقه کردستان از بودجه، ارتباط برقرار شد. در گذشته منطقه کردستان سهم خود را از بودجه می‌گرفت اما نفت را تحویل نمی داد.
نخست وزیر عراق درباره اینکه آیا اقلیت های در عراق در معرض تهدید هستند یا خیر گفت: اقلیت ها تحت فشار شدید قرار گرفتند. اما واقعیت این است، کسانی که بیشترین ضرر از کشتارها بعد از هجوم داعش متحمل شده اند، اهل سنت بودند.
العبادی درباره اینکه آیا هدف ترور قرار گرفته است یا خیر گفت: از طریق دستگاه های امنیتی از طرح ترور خود مطلع شدم، اما این اتفاق رخ نداد؛ زیرا مسیر حرکتم را تغییر دادم. بخشی از وظیفه من این است که خود را فرمانده کل نیروهای مسلح نشان دهم.
نظر شما