به گزارش نماینده به نقل از فارس، نشست بررسی کتاب غزلیات بیدل دهلوی نوشته «سیدمهدی طباطبائی» و «علیرضا قزوه» با حضور «محمد‌کاظم کاظمی» و «محمود حبیبی کسبی» در غرفه خبرگزاری تسنیم در نمایشگاه مطبوعات برگزار شد.

دلایل رونق شعر بیدل در افغانستان و افول آن در ایران

در ابتدای این نشست محمدکاظم کاظمی به بیان دلایل افول مکتب هندی در ایران اشاره کرد و گفت: از دوره صفویه به بعد مکتب هندی در ایران کمتر استفاده شد اما این اتفاق در افغانستان نیفتاد و شاعران از مکتب هندی کماکان استفاده می‌کردند. شاهان افغانستان به هند می‌رفتند و مراسم‌های سالانه یادبود برای بیدل دهلوی در افغانستان فعال بود و چنین فعالیت‌هایی باعث شد شعر بیدل در افغانستان محبوب بماند که هیچ‌یک از این اتفاقات در ایران نیفتاد و شعر بیدل در رونق نگرفت.

وی موسیقی افغانستان را برگرفته از موسیقی هند دانست و گفت: موسیقی کلاسیک افغانستان ریشه هندی دارد و این امر با شعر شاعران مرتبط است و یکی از دلایل رونق شعر بیدل در افغانستان همین موضوع است.

رونق شعر بیدل پس از پیروزی انقلاب اسلامی

وی با اشاره به رونق شعر بیدل بعد از انقلاب اسلامی در ایران گفت: پس از پیروزی انقلاب، شعر بیدل رونق گرفت، که در این خصوص دلایلی وجود دارد، اول اینکه مکتب نیما یوشیج نگاه نویی به شعر و ادبیات داشت که این مکتب با مکتب هند قروات داشت و این نوع‌گرایی که در اشعار سهراب هم بود باعث رونق شعر بیدل شد. دلیل دیگری که برای رونق شعر بیدل پس از پیروزی انقلاب می‌توان نام برد این است که در دوره پهلوی نگاه بسته‌ای به مفاخر ادبی وجود داشت و بیشتر تمرکز در شعر افرادی مانند فردوسی بود اما بعد از انقلاب جریانات ملی‌گرایی کمرنگ شد و از این روز اقبال به شعر بیدل بالا رفت.

کاظمی برخی فعالیت‌های پژوهشی در افغانستان را یکی دیگر از دلایل رونق شعر بیدل دانست و گفت: ‌برخی کارهای پژوهشی که در افغانستان انجام شد به همراه توجه شعرای بعد از انقلاب به شعر بیدل و نگارش کتابی توسط دکتر شفیعی کدکنی از دیگر دلایل رونق شعر بیدل در سال‌های پس از انقلاب است.

کتابی که امروز شاهد آن هستیم در نوع خود بی‌نظیر است

این نویسنده و شاعر معاصر در ادامه با اشاره به انتشار جلد اول کتاب غزلیات بیدل دهلوی،‌گفت: نسخه‌ای از غزلیات بیدل که به طور مرتب در ایران چاپ می‌شد، نسخه‌ای برگرفته شده از غزلیات بیدل چاپ کابل بود که این نسخه بسیار پر غلط بود و با این خطاها همچنان تجدید چاپ می‌شد. اما این کتاب برای اولین‌بار با دسترسی به نسخه‌های اصلی بیدل و تصریح علمی به چاپ رسیده که در نوع خود بی‌نظیر است.

کاظمی قرائت شعر بیدل را با دامنه گسترده بیان کرد و گفت: برخی از اشعار بیدل را به چند مدل می‌توان قرائت کرد که هر کدام برای خود معنی هم دارد این کار فهم شعر بیدل را سخت کرده و گاهی خطاهایی هم در آن اتفاق می‌افتد اما در کتابی که امروز شاهد آن هستیم با علامت‌گذاری‌های به جا خطاهای قرائت بسیار کم شده و این کار یک مجموعه بی‌نقص است.

به گزارش فارس در این مراسم «محمود حبیبی کسبی» در خصوص اشعار بیدل دهلوی گفت: در خصوص سبک هندی عده‌ای تا دوره شاعرانی مانند اقبال را هم سبک هندی می‌دانند اما عده‌ای تا دوره شاعرانی مثل ناصرعلی و بیدل را سبک هندی می‌دانند، اما درباره شعر بیدل اساساً ساخت بیت او متفاوت و نوع خیال بیدل با نوع خیال صائب تفاوت دارد. برخی آثار بین سبک اصفهانی و هندی و برخی از آثار وی سبک خاصی است که مخصوص خود بیدل است.

دوره‌ای که شعر فارسی در هند رونق گرفت

وی با اشاره به قدمت شعر فارسی در هند گفت: از روزگار حکومت همایون، جهانگیر‌شاه و شاه‌جهان شعر فارسی در هند اوج گرفت که این دوره با زمان پادشاهی شاه‌عباس مصادف است. در این دوره که حدود 200 سال زمانش است بیش از 200 شاعر درجه یک در هند، ایران و افغانستان حضور داشتند.

وی در خصوص دلایل رواج شعر بیدل پس از پیروزی انقلاب گفت: آقای کاظمی دلایلی خوبی برای رواج شعر بیدل در سال‌های پس از انقلاب گفتند، اما من این‌ را هم اضافه کنم که مهاجرت افغان‌ها به ایران پس از انقلاب و اهتمام آنان به شعر بیدل یکی دیگر از دلایل رواج شعر این شاعر نامدار در ایران است.

حبیبی کسبی درخصوص کتاب غزلیات بیدل گفت: در خصوص دیوان غزلیات شعرایی مانند حافظ، بارها و بارها کار تصحیح اتفاق افتاده و باید بگوییم بیش از 20 بار دیوان حافظ تصحیح شده، اما در مورد دیوان بیدل این اتفاق نیفتاده و امروز به برکت تکنولوژی نسخه‌های مختلف شعر بیدل برای اولین بار جمع‌آوری و چنین اثری ارائه شده است.

شعر انقلاب اسلامی برگرفته از مکتب هندی و اصفهانی است

وی با اشاره به اینکه شعر بیدل بیش از هر شعری به علامت‌گذاری نیاز دارد، گفت: شعر بیدل برای درست‌خوانی بیش از هر شعری به علامتگذاری نیاز دارد که این کار به خوبی در این کتاب رعایت شده است، همچنین این کتاب مقدمه بسیار خوبی دارد و درباره شاعری مانند بیدل که حواشی زیادی داشته به خوبی شرح داده شده است. این را هم بگویم پرداختن به شعرایی مانند بیدل از واجبات است زیرا شعر انقلاب اسلامی متأثر از سبک هندی و اصفهانی است.