به گزارش "نماینده"، در دنیای مدرن امروز، استفاده از موشک های دقیق و نقطه زن، برای هر کشوری از اهمیت بالایی برخوردار است و از آنجایی که در جنگ های امروزه، سرعت و دقت بالا، از جمله اولویت ها برای انهدام اهداف است، استفاده از مهماتی که بتواند این نیاز را تامین کند، برای کشورهای مختلف بیش از پیش اهمیت یافته است.

در همین زمینه، راه های مختلفی برای بالابردن دقت موشک ها و بمب ها وجود دارد. بخشی از مهمات ها اعم از موشک ها و بمب ها برای ارتقاء دقت، از فناوری های مختلف از جمله سرهای جستجوگر، سرهای جنگی حرارتی، کلاهک های بارانی و خوشه ای و غیره، بهره می برند.

اما این روند در موشک های هواپایه کمی متفاوت است. در مورد موشک هایی که قرار است به عنوان مهمات اصلی در جنگنده ها بکار گرفته شوند، به علت سرعت بالای جنگنده ها، این پرنده ها نیاز به مهماتی دارند که بتوانند اهداف را دقیق تر منهدم کند.

استفاده از فناوری های نوین هدایت و ناوبری موشک در این حوزه، سالهای نه چندان دوری است که وارد عرصه صنایع موشک سازی و حتی بمب سازی در کشورهای مختلف شده است.

ایران نیز به عنوان یکی از قدرت های موشکی جهان، چند سالی است که وارد این عرصه شده و پا به میدان پیچیده و در انحصار چندین کشور معدود گذاشته است، یعنی میدان ساخت "موشک های هدایت 

لیزری". 

روش کار با موشک های هدایت لیزری این گونه است که این موشک به وسیله پرتوهای لیزری تابیده شده از غلاف هدف گیری لیزری جنگنده به سوی هدف و همچنین دنبال کردن امواج منعکس شده از هدف که حاصل برخورد لیزر با هدف است، به سوی هدف یا محل اصابت، هدایت می شود.

شاید بتوان در حال حاضر ایران را کشور پیش رو در عرصه ساخت موشک های هدایت لیزری در منطقه دانست. هم اکنون بسیاری از موشک های هوا به هوا و یا هوا به زمین ایرانی با بکار گیری فناوری لیزر هدایت می شوند.

در این زمینه شاید بتوان از خانواده موشک های ستار (پروژه عصر۶۷) و یا بمب های هوشمند قاصد و حتی مهمات هوشمند بصیر به عنوان مشهورترین مهمات هدایت لیزری ایران نام برد.

در میان همه این مهمات ها، خانواده موشک های ستار شاید قابل توجه تر از بقیه باشند. این موشک ها با قابلیت نصب روی جنگنده های اف۴ و اف۵ نیروی هوایی، پر کاربردتر از بقیه هستند.

در حال حاضر سه نسل از موشک های ستار رونمایی شده که همگی در قالب پروژه عصر ۶۷، با استفاده از فناوری لیزر تا لحظه اصابت به هدف، هدایت و کنترل می شوند.

فرآیند طراحی و ساخت اولین نسل از این موشک ها با نام ستار-۱ در سال ۶۷ آغاز شد و این موشک به خاطر اینکه مراحل تحقیقات برای طراحی و ساخت آن از زمان فرماندهی شهید ستاری در نیروی هوایی آغاز و چون پس از شهادت وی، طراحی آن به پایان رسید، این موشک به نام "ستار-۱" نامگذاری شد.

ستار ۱، از کلاهک ۵۰۰ پوندی استفاده کرده و نهایت برد دور ایستایی این موشک کوتاه برد، ۱۵ کیلومتر اعلام شده است.

موشک های ستار۲ و ۳ نیز، دیگر اعضای خانواده موشک های ستار بوده و در رده موشک های برد متوسط، قرار داشته و از فناوری هدایت لیزری برخوردارند.

فرق موشک های ستار ۲ و موشک های ستار ۳ در این است که در برخی نمونه های موشک های ستار ۳، از فناوری سر جستجوگر نیز استفاده شده که این خود، قابلیت های موشک را برای یافتن هدف و انهدام آن، دوچندان می کند.

در مجموع، موشک های ستار ۲ و ستار ۳، تفاوت چندانی نداشته و شاید بتوان گفت که ستار ۳، نمونه ارتقا یافته ستار ۲ است.

البته ذکر این نکته هم قابل توجه است که ستار۳ نسبت به ستار ۲، تفاوت هایی هم دارد از جمله اینکه موشک ستار۳، مدل هایی با سر جستجوگر نصب شده در دماغه موشک، هم دارد اما موشک های ستار ۲، چنین توانایی برای تجهیز به سرهای جستجوگر را ندارند.

ستار ۳ داری ۴ بالچه هدایت گر در قسمت جلویی موشک بوده و ۴ بالک هم در انتهای موشک به دارد که وظیفه سنگین پایداری و توازن حرکتی موشک در هنگان پرواز را برعهده دارند.

با وجود موفقیت آمیز بودن پروژه طراحی و ساخت موشک های ستار ۱، ۲ و ۳، موشک ستار ۴ نیز با عملکردی متفاوت در حال طراحی و ساخت است.

این موشک احتمالا بر خلاف اعضای قبلی خانواده خود، کارد متفاوتی خواهد داشت. احتمال دارد که در نمونه چهارم پروژه عصر ۶۷، متخصصان کشورمان موشکی را تولید کنند که با استفاده از آن، جنگنده ها به راحتی بتوانند اهداف متحرکی همچون بالگردها و خودروهای زرهی و یا استحکامات فرودگاهی و نظامی را منهدم کند.

هنوز تصویر یا فیلمی از موشک ستار ۴ منتشر نشده اما قاعدتا این موشک نیز هدایت لیزری بوده و احتمالا از سرهای جستجوگر نیز بهره خواهد برد.

موشک های ستار، رقیای جدی و ایرانی دیگری هم دارند؛ موشک های زوبین و فکور۹۰ جدی ترین و اصلی ترین رقبای خانواده موشک های ستار هستند. البته این موشک ها در برد و نحوه کنترل و هدایت، با یکدیگر تفاوت دارند اما در مجموع رقبای یکدیگر محسوب می شوند.

به طور مثال، موشک زوبین برخلاف موشک های ستار که فقط توسط جنگنده های اف۴ و اف ۵ قابل حمل هستند، فقط می تواند روی جنگنده های اف۴ نصب شود. موشک فکور۹۰ هم که هنوز به طور رسمی رونمایی نشده اما نمونه ای از آن به طور غیر رسمی در یکی از مراسمات رژه نیروهای مسلح بدون نام، از مقابل جایگاه عبور داده شده است، موشکی خاص برای حمل توسط جنگنده های اف۱۴ تامکت تولید شده و در واقع نمونه ایرانی موشک های فونیکس آمریکاست.

حالا، با به ثمر نشستن تلاش های متخصصان صنایع موشک سازی، زنجیره موشک های مورد نیاز برای بکار گیری در جنگنده ها کامل تر و بومی تر از گذشته شده است و این یعنی پیشرفت چشمگیر ایران در تولید موشک های هواپایه.

منبع:سراج ۲۴