شناسهٔ خبر: 41915 - سرویس سایر حوزه‌ها
نسخه قابل چاپ

نقدی بر ویژه نامه فصلی روزنامه اعتماد

قصد روزنامه اعتماد از "تکنوکرات" نامیدن دولت یازدهم چیست؟

دولت تکنوکرات روزنامه اعتماد در ویژه نامه ای به مناسبت صدمین روز فعالیت دولت یازدهم، از این دولت به عنوان دولت نوپای تکنوکرات ها نام برد.فارغ از محتوای گزارشات مندرج در این ویژه نامه، می خواهیم تاملی بر این عنوان داشته باشیم که دولت تکنوکرات به چه معنا است و چه سابقه ای را پشت سر خود دارد ؟

به گزارش نماینده وقتی سخن از تکنوکرات بودن دولتی به میان می آید اولین مسئله ای که مطرح می شود موضوع تعهد و تخصص در انتخاب مدیران نظام اسلامی است .

بی شک در نظام اسلامی مدیران علاوه بر داشتن تخصص باید متعهد به آرمان های انقلاب باشند و زمانی که از تکنوکرات بودن دولتی سخن می گوئیم بر تخصص بیش و پیش از تعهد ارج می نهیم .

در این گفتمان، کارگزاری که تخصص دارد ولی اعتقادی به ارزش های نظام ندارد ارجحیت دارد بر کارگزاری که ارزشی است ولی تخصص پائینی از لحاظ مدارج دانشگاهی داشته و دارد .

رهبر معظم انقلاب همواره در دولت های پیشین نگران این موضوع بوده اند که روحیه تکنوکراتیک دولتمردان بر روحیه ارزشی و انقلابی این کارگزاران غلبه کند.

حضرت آیت الله خامنه ای در ۳ شهريور ۷۲ در ديدار با كابينه هاشمي رفسنجاني با اشاره به اين مساله مي فرمايند: اين را مكرّر عرض كرده‌ام... به اين نكته بايد توجّه كنيد: گاهى مى‌شود كه يك مدير، در مجموعه كارى خود، طبعاً به افرادى تكيه مى‌كند و همه كارها را شخصاً نمى‌تواند انجام دهد. ناگزير، كسانى با اختياراتى در مجموعه‌هايى هستند و گاهى مى‌بينيد در صراط و راه ديگرى حركت مى‌كنند. اوّلين ثمرى كه ثمر تلخى خواهد بود، اين است كه كار اين مدير را لنگ مى‌گذارند. بعد هم، البته كشور ضرر مى‌بيند؛ اهداف ضرر مى‌بيند؛ مردم ضرر مى‌بينند. اما اوّلين مشكلى كه به وجود مى‌آيد اين است كه خود آن مدير، مى‌بيند كارش پيش نمى‌رود. براى خاطر اين‌كه، به انسانهايى تكيه كرده كه اهل نيستند. در محيط وزرارتخانه، بايد كسانى را آورد كه به اين راه و هدف از بُنِ دندان معتقد باشند. اين، شرط اوّل است. براى خاطر اين‌كه، اگر از بُنِ دندان معتقد نباشد، اگر توانايى و كاردانى هم داشته باشد، آن توانايى و كاردانى، در خدمت راهى كه شما داريد برايش تلاش مى‌كنيد، به كار نخواهد افتاد. اين امرى طبيعى است. بايد معتقد باشد. بحمداللَّه، امروز بعد از چهارده، پانزده سال كه از انقلاب مى‌گذرد، ديگر آن دعواى تعهّد و تخصّصى كه اوّل انقلاب بود، وجود ندارد. معنى ندارد كه ما بگوييم تعهّد يا تخصّص؟ هم تعهّد، هم تخصّص؛ زيرا، بحمداللَّه، مديران خوبى تربيت شده‌اند و شخصيتهاى برجسته‌اى هستند.

ايشان ادامه مي دهند: من اين‌طور مى‌خواهم تعبير كنم و اين تعبير، حاكى و گوياست: عرض من اين است كه در محيط وزارتخانه، آن جوّ حزب الّلهى را غالب كنيد. با همان بارِ معنايى كه كلمه «حزب‌الّلهى» دارد. بايد آدمهاى متديّن بر سرنوشت تشكيلات حاكم باشند.

رهبر انقلاب در دولت اصلاحات نيز نگراني خويش در اين زمينه را بروز داده و در ۲۷ اسفند ۸۳ و در جمع اعضاي مجلس خبرگان رهبري مي فرمايند: در گزينش كسانى كه در صحنه‌ى سياسى كشور بناست فعاليت كنند، بايد حواسمان جمع باشد. هر يك از اشخاص و شخصيت‌ها و مسؤولانى كه در رأس يك مجموعه‌ى كارى قرار دارند، تعيين‌كننده‌اند؛ هم ايمان آنها، هم عزم و اراده‌ى آنها، و هم كاردانى و كفايت آنها تعيين كننده است ... در اين زمينه‌ها بايد با احساس مسؤوليت و ملاحظه‌ى جوانب و با چشم باز و بصيرتِ كامل وارد شد.

تکنوکرات

از سوی دیگر هر چند دولت تکنوکراتیک بر عقلانیت ابزاری تکیه و تاکید می کند ولی این عقلانیت نیز جز بر مدار عقل و پنداشت غربی نمی چرخد .

در اولین روز سال جاری نیز رهبر عزیز انقلاب در حرم مطهر رضوی با اشاره صریح به دولت تکنوکرات سازندگی فرمودند : ما باید اقتصاد خودمان را از نفت جدا کنیم؛ دولتهای ما در برنامه‌های اساسیِ خودشان این را بگنجانند. من هفده هجده سال قبل به دولتی که در آن زمان سر کار بود و به مسئولان گفتم کاری کنید که ما هر وقت اراده کردیم، بتوانیم درِ چاه‌های نفت را ببندیم. آقایانِ به قول خودشان «تکنوکرات» لبخند انکار زدند که مگر می‌شود؟! بله، می‌شود؛ باید دنبال کرد، باید اقدام کرد، باید برنامه‌ریزی کرد. وقتی برنامهٔ اقتصادی یک کشور به یک نقطهٔ خاص متصل و وابسته باشد، دشمنان روی آن نقطهٔ خاص تمرکز پیدا می‌کنند.

كنايه سنگين آیت الله خامنه ای به "تكنوكرات‌ها" و رويكرد دائمي کارگزاران تکنوکرات در وابستگي به غرب و الگو قرار دادن كشورهاي غربي در زمينه پيشرفت‌هاي فني و صنعتي بدون توجه به روح انقلاب اسلامي می تواند معیاری باشد بر نقد کسانی که امروز و با گذشت سالها همان آزموده پیشین را آزمایشی مجدد می کنند.

این که روزنامه اعتماد با علم به انتقادات صریح رهبر معظم انقلاب به رویکرد تکنوکراتیک به اداره کشور در صفحه اول ویژه نامه خود دولت روحانی را هم سنگ دولت سازندگی دولتی تکنوکراتیک می نامد جای تامل دارد .

شاید حامیان اصلاح طلب دولت می خواهند روحانی را بیشتر به سمت خود متمایل کرده و افراط را جایگزین اعتدال سازند و شاید قصد دیگری دارند ولی به هر جهت ایران اسلامی از دولت های تکنوکرات حاصلی جز له شدن مستضعفین زیر چرخ های توسعه وارداتی عایدی نداشته است .

و چه زیبا حافظ شیرازی در این زمینه می گوید

هر چند کآزمودم از وی نبود سودم

من جرب المجرب حلت به الندامه

نظر شما