به گزارش «نماینده»- محمدمهدی احمدی: مجلس یا پارلمان، محلی است که نمایندگان منتخب مردم در آن جمع شده و تصمیمات مهم کلان و کشوری را در آن می‌گیرند. پارلمان‌ها معمولاً از یک یا دو بخش تشکیل شده‌اند که به تک‌مجلسی یا دومجلسی معروف هستند. نظام تک‌مجلسی به‌طورکلی شامل یک مجلس نمایندگان است که نمایندگان مردم در آن حضور پیدا کرده و قوانین را تصویب می‌کنند که مثال عینی آن را می‌توان ایران دانست. البته در دنیا کشورهایی هم هستند که دو مجلس دارند که کارشان مکمل یکدیگر است.
نظام جمهوری اسلامی برای پیشبرد امورش 3 قوه دارد که مهم‌ترین قوه در این نظام، قوه مقننه یا همان مجلس است؛ اما چرا این قوه از دو قوه دیگر مهم‌تر است؟ امام خمینی (ره) در ابتدای تأسیس جمهوری اسلامی و اولین مجلسی که در جمهوری اسلامی شکل گرفت فرمودند: «مجلس در رأس همه امور است» این گفته بدین معناست که اگر مجلس در جمهوری اسلامی قوی و کارآمد باشد می‌تواند راهبر و پیشرو حرکت کشور باشد.
در قانون اساسی ایران بیش از یک‌سوم از اصول به مجلس اختصاص یافته است؛ یعنی حدود شصت اصل به ﻣﺴﺎئل ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻗﻮه ﻣﻘﻨﻨﻪ و وﻇﺎﯾﻒ آن پرداخته است که دیگر دلیل اهمیت این نهاد را می‌توان همین دانست. به‌طور خلاصه می‌توان گفت که مجلس پایگاه اساسی نظام و مردم و مایه حضور و مشارکت واقعی مردم در تصمیم‌گیری‌ها و مظهر اراده ملی است.
اکنون این پایگاه مردم‌نهاد در جمهوری اسلامی به ایستگاه یازدهم خود رسیده است ولی در محافل سیاسی و رسانه‌ای حرف و سخن از تشکیل یک مجلس کارآمد است. در گزارشی که می‌خوانید به دنبال این رفته‌ایم که بدانیم یک مجلس کارآمد چیست و چه ویژگی‌هایی دارد.
پیشتر «نماینده» در گزارشی به اهمیت یک مجلس قوی در کلام امام خمینی (ره) (+) پرداخته بود.
اهمیت مجلس شورای اسلامی در کلام مقام معظم رهبری
رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز درخصوص اهمیت مجلس شورای اسلامی این‌گونه معتقدند: «مجلس شورای اسلامی، یک مرکز اساسی و تعیین‌کننده برای انقلاب است، همه سررشته‌های امور، به مجلس شورای اسلامی برمی‌گردد.»
ایشان همچنین می‌فرمایند: «مجلس شورای اسلامی، مظهر وحدت ملی و یکپارچگی و اتفاق همه گروه‌ها و قومیت‌ها و سلایق و عقاید است. در این مجلس که از منتخبان حقیقی ملت بزرگ ایران تشکیل شده است، نمایندگان شهرها و استان‌های دور و نزدیک، نمایندگان اقوام گوناگون ایرانی، نمایندگان سلایق و عقاید سیاسی، نمایندگان اقلیت‌های دینی در کنار مسلمانان، همه با هم برای انجام وظایف قانونی مجلس شورای اسلامی همکاری و تلاش می‌کنند. این یکی از باشکوه‌ترین جلوه‌های اتحاد ملت ایران است. اینجا همه برای پیشرفت ایران اسلامی و سربلندی و پیروزی نظام پرافتخار جمهوری اسلامی مجاهدت می‌کنند و همه یک هدف را می‌جویند.»
مجلس عصاره فضایل ملت است
رهبر معظم انقلاب درباره نقش و وظیفه مردم در انتخابات مجلس می‌فرمایند: «وقتی مردم در انتخابات شرکت کنند و با چشم باز و با بصیرت، کسی را که شرایط لازم را در او می‌بینند، انتخاب کنند و به مجلس بفرستند، مجلس خواهد توانست چنین نقش بزرگی را ایفا کند. مجلس - همان‌طور که امام فرمودند - عصاره فضایل ملت است. وقتی مردم در انتخابات بیشتر شرکت کنند، کارآمدی و اعتبار مجلس بیشتر می‌شود و توان خدمت‌رسانی پیدا می‌کند.»
آیت‌الله خامنه‌ای نیز مانند امام، مجلس را نهادی در رأس امور می‌دانند و درباره جایگاه مجلس تراز انقلاب می‌فرمایند: «مجلس شورای اسلامی، یک مرکز اساسی و تعیین‌کننده برای انقلاب است، همه سررشته‌های امور، به مجلس شورای اسلامی برمی‌گردد.»
مقام معظم رهبری هم معتقد است نمایندگان مجلس تراز انقلاب باید در داشتن روحیه انقلابی، شجاعت و ایمان به هدف، از شجاع‌ترین، مؤمن‌ترین و انقلابی‌ترین افراد باشند: «آن کسی که به‌عنوان وکیل این ملت انقلابی و مؤمن و شجاع به مجلس می‌رود، باید انقلابی، مؤمن و شجاع باشد، اگر نگوییم شجاع‌ترین، مؤمن‌ترین و انقلابی‌ترین باشد.»
نماینده باید در خط امام باشد
«وکیل آینده مجلس، باید دنبال راه امام و در خط او باشد؛ آن مرد بزرگ و انسانی که دشمنانش هم به عظمت و صداقت و شجاعت او اذعان و اعتراف می‌کردند... این‌طور آدمی شایسته آن است که به‌عنوان وکیل این ملت به مجلس شورای اسلامی برود، آن کسی که بفهمد امام (ره) چه می‌گفت چه می‌خواست و چرا می‌خروشید.»
رهبر انقلاب می‌فرمایند: «این مجلس برای ملت سنگر است؛ اما سنگری در مقابل دشمنان، در مقابل آمریکا، در مقابل ضد انقلاب. آن کسی که مردم او را به این سنگر می‌فرستند، می‌فرستند تا در این سنگر، از انقلاب دفاع کند.»
همچنین مقام معظم رهبری در این مورد می‌فرمایند: «مهم‌ترین سخن آن است که مجلس شورای اسلامی، رکن مهم نظام اسلامی و انقلابی است و باید پایگاه مستحکم اسلام و انقلاب باشد. چنین بوده و به تأیید الهی چنین نیز خواهد بود... دفاع قاطع و آشکار نمایندگان از انقلاب و نظام اسلامی و راه روشن و ماندگار امام عظیم‌الشأن و تبری از بلندگوهایی که با تکرار شعار ارتجاعی «جدایی دین از سیاست» در اندیشه حذف جهاد خونین بیست‌وچند ساله ملت ایران برای استقرار نظام مترقی جمهوری اسلامی‌اند، تلاش پرهزینه دشمن را بیهوده خواهد ساخت. این، کمترین انتظار ملت انقلابی و مسلمان از نمایندگان مجلسی است که با خون شهیدان و مجاهدت ایثارگران پدید آمده و برقرار مانده است.»
مقام معظم رهبری هم جهت‌گیری کلی همه نهادهای نظام به‌ویژه مجلس را اسلام، انقلاب و ارزش‌های متعالی آن‌ها می‌دانند و می‌فرمایند: «نخستین نکته، ناظر به جهت‌گیری کلی مجلس است که باید در سمت‌وسوی هدف‌ها و شعارها و ارزش‌های متعالی اسلام باشد. این نکته اگرچه با توجه به اینکه مجلس، عصاره ملت مسلمان و انقلابی و محصول انقلاب اسلامی است، سخن تازه‌ای نیست و توصیف افتخارآمیز «اسلامی» در دنباله نام مجلس شورا، خود گویای طبیعت و جهت آن هست، لیکن در وضع کنونی کشور که بحمدالله حرکت سازندگی با شتاب و استحکام، در حال اوج‌گیری است، توجه و اعتنا به این خصوصیت، نقش و اهمیت تازه‌ای می‌یابد... هر کس به نام سازندگی، ارزش‌های انقلابی را مورد بی‌اعتنایی قرار دهد، در دعوی سازندگی نیز دچار خطا و توهم است و هرکس به این عنوان که امروز روز عمل است، شعارهای درخشان انقلاب را تحقیر کند، مانند کسی است که بر سر شاخه نشسته و بن می‌برد... وظیفه مجلس شورای اسلامی در مرتبه اول، ایستادگی در برابر این توقعات و پای فشردن بر راه روشن و صراط مستقیم اسلام و انقلاب اسلامی است و این، مهم‌ترین توقع این‌جانب و ملت بزرگ و شجاع ایران از نمایندگان منتخب مردم است.»
رهبر انقلاب در سخنانی می‌فرمایند: «آن‌کسی که تقوای لازم را ندارد و اهل معنویات نیست و اهل دنیاست و فقط برای نام و نشان و استفاده‌های شخصی، این مسئولیت را می‌خواهد، او لایق و شایسته این کار نیست.»
همچنین مقام معظم رهبری در اولین دیدار با نمایندگان مجلس هشتم، توصیه‌های اخلاقی بسیار نغزی دارند که در رأس همه آن‌ها، احتراز و مراقبت از جذابیت‌های مادی و پول است و می‌فرمایند: «انسان گاهی اوقات وارد یک میدانی می‌شود، پاک وارد می‌شود، لیکن ممکن است خدای‌نکرده پاک از آنجا بیرون نیاید. انگیزههای مادی جذاب‌اند، خطرناک‌اند. پول چیز خطرناکی است عزیزان من! ببینید امام سجاد (ع) در آن دعای مرزدارانِ صحیفه سجادیه که به مرزداران و سربازان و مجاهدان جبهه دعا می‌کند، از جمله دعاهایش این است که پروردگارا! یاد مال فتون را از دل این‌ها ببر. این تعبیر «فتون»، فتنهانگیز، فقط در مورد مال در این دعا بهکار رفته؛ «المال الفتون». مال، فتنهانگیز است. فتنه همیشه به معنای فتنه در عرصه اجتماع نیست؛ بدتر از او، فتنه در عرصه دل انسان است. اگر راه دل بستن به پول و به زندگی و به تشریفات و به جاه و جلال و این‌ها را بر روی دل باز کردید، دیگر واقعاً حد یقف ندارد.»
همچنین ایشان چند سال پیش در جمع مردم قزوین ضمن مقایسه نظام انتخاباتی غربی‌ها با ساختار دو یا چند حزبی با نظام اسلامی، درباره رعایت اخلاق اسلامی در رقابت‌ها و به‌طورکلی فعالیت انتخاباتی فرمودند: «در نظام جمهوری اسلامی غیر از دانایی و کفایت سیاسی، کفایت اخلاقی و اعتقادی هم لازم است. افرادی نگویند که اخلاق و عقیده، مسئله شخصی انسان‌هاست. بله، اخلاق و عقیده، مسئله شخصی انسان‌هاست؛ اما نه برای مسئول. من اگر در جایگاه مسئولیت قرار گرفتم و اخلاق زشتی داشتم؛ فهم بدی از مسائل جامعه داشتم و معتقد بودم که باید جیب خودم را پر کنم، نمی‌توانم به مردم بگویم این عقیده و اخلاق شخصی من است و اخلاق و عقیده ربطی به کسی ندارد! برای یک مسئول، عقیده و اخلاق مسئله شخصی نیست؛ مسئله‌ای اجتماعی و عمومی است؛ حاکم شدن بر سرنوشت مردم است. آن کسی که به مجلس می‌رود، یا به هر مسئولیت دیگری در نظام جمهوری اسلامی می‌رسد، اگر فاسد، بیگانه‌پرست و در خدمت منافع طبقات برخوردار جامعه بود، دیگر نمی‌تواند نقشی را که ملت و طبقات محروم می‌خواهند، ایفا کند. اگر آن شخص، انسان معامله‌گر، رشوه و توصیه‌پذیر و مرعوبی بود؛ در مقابل تشر تبلیغات و سیاست‌های خارجی جا زد، دیگر نمی‌تواند مورد اعتماد مردم قرار گیرد و برود آنجا بنشیند و تکلیف ملک و ملت را معین کند. این شخص غیر از کفایت ذاتی و دانایی ذاتی، به شجاعت اخلاقی، تقوای دینی و سیاسی و عقیده درست هم احتیاج دارد.»
مجلس کارآمد در اختیار مردم است
رهبر انقلاب در سخنان دیگر شاخصه مجلس کارآمد را این‌گونه بیان می‌کنند: «مجلس تراز انقلاب اسلامی، مجلسی است که بازوی کارآمد نظام و رهبری برای حل مسائل اساسی کشور است. مجلس کارآمد اولاً نیازهای واقعی مردم را در سطح ملی می‌شناسد و به‌اصطلاح دردآشنای مردم است، ثانیاً قوانینی در راستای گره‌گشایی از این مشکلات و نیازها تصویب می‌کند.»
ایشان همچنین می‌فرمایند: «آنچه برای مردم در این انتخابات و همه گزینش‌های ملی و انتخابات‌ها مهم است، این است که سطح کارآمدی نظام، روزبه‌روز ارتقا پیدا کند؛ این اساس مسئله است. اگر مردم دنبال رئیس‌جمهور یا دنبال نماینده مجلس می‌گردند یا دنبال دیگر کسانی هستند که می‌خواهند آن‌ها را با انتخاب تعیین کنند، در پی آن هستند که انسان‌های کارآمدی را بر اریکه مسئولیت بنشانند تا آن‌ها بتوانند سطح کارآمدی نظام را افزایش بدهند و مشکلات مادی و معنوی مردم را حل کنند؛ این خواست مردم است.»
مقام معظم رهبری درباره ضرورت شناخت نیازهای واقعی مردم در پیامی به نمایندگان می‌فرمایند: «نیازها و مطالبات حقیقی مردم را می‌شناسید؛ اشتغال، مبارزه با فساد مالی، زدودن محرومیت از مناطق محروم، مهار تورم و مقابله با گرانی، روان شدن چرخه خدمت‌رسانی، گسترش و اعتلای فرهنگ و اخلاق، رونق یافتن علم و تحقیق، مسئولیت‌پذیری و پاسخ‌گویی مسئولان حکومتی، در شمار برجسته‌ترین این نیازها است و این‌ها است که عدالت اجتماعی را ممکن و پیشرفت و توسعه را محقق می‌سازد. نیازهای موهوم و ساخته دست تبلیغات‌چی‌های بیگانه و بدخواه، نباید به‌جای این خواسته‌های حقیقی بنشیند.»
در سخنانی دیگر، رهبر انقلاب مجلس موفق را این‌گونه بیان می‌کنند: «نکته‌ای که بسیار مهم است، این است که از همه ظرفیت کاری مجلس استفاده کنید. اگر قرار باشد یک روز دستگاهی بخواهد موفق‌ترین مجلس ایران را در دوره بعد از انقلاب ارزیابی کند، بلاشک موفق‌ترین مجلس، مجلسی است که توانسته از همه ظرفیتِ کاری خود استفاده کند. ظرفیت قانون‌گذاری، یکی از ظرفیت‌های بسیار مهم است. ابزارهای نظارت در دست شما قرار دارد. دیوان محاسبات را دست‌کم نگیرید. من در مجالس قبلی مکرر به مسئولان و دست‌اندرکاران می‌گفتم دیوان محاسبات را خیلی جدی بگیرید؛ این ابزار بسیار مهمی است. به شما هم این نکته را عرض می‌کنم.»
با توجه به اهمیت و جایگاه مجلس شورای اسلامی در نظام جمهوری اسلامی، وظیفه و نقش مردم در تعیین سرنوشتشان و شکل‌گیری چنین نهادی بیش‌ازپیش حساس‌تر و خطیرتر است. به گونه‌ای که کوتاهی در این خصوص به فرموده حضرت امام (ره) گناهی کبیره و نابخشودنی است.
نظر شما