به گزارش«نماینده»، تربیت معلم سابقه ای طولانی در کشور ما دارد اما از سال ۱۳۹۰ در راستای برنامه های تحولی در آموزش و پرورش مقرر شد تا دانشگاه فرهنگیان متولی تربیت فرهنگیان باشد. برنامه ای که تا امروز با اما و اگرهای بسیاری اجرایی شده است تا در روز معلمی دیگر در سال ۱۳۹۷ این سوال مطرح شود که: اگر معلمی را شغل انبیا می دانیم چرا آموزش و پرورش در تربیت این نیرو، کمترین سرمایه گذاری را می کند؟ دانشگاهی که در اساسنامه اش مقرر شده تا سالی ۲۵ هزار دانشجو جذب کند و تامین و تربیت و توانمند سازی منابع انسانی وزارت آموزش و پرورش را به عهده بگیرد چرا به پذیرش سالی ۷ هزار دانشجو رسیده و چرا پس از گذشت ۷ سال از تاسیس آن همچنان با سرپرست اداره می شود؟

دانشگاه فرهنگیان که قرار است معلمانی پیشرو، پژوهشگر و چند بعدی متناسب با سند تحول بنیادین تربیت کند، چرا آنچنان از کارزار آموزش و پرورش عقب گذاشته شده که امروزه شاهد هستیم تمام مسئولان در آموزش و پرورش از کمبود معلم در سال های تحصیلی پیش رو می گویند و همچنین شاهد هستیم با توجه به انواع گزینش های موازی در آموزش و پرورش از جمله آزمون استخدامی، جذب حق التدریس و سرباز معلم، خرید ضمن خدمت و... عملا شاهد یکدستی در جمعیت مهمترین نیروی انسانی کشور نیستیم. همچنین مهمترین وزارتخانه کشور در امر تعلیم و تربیت بادارا بودن نیروی انسانی گسترده در مدیریت منابع انسانی خود و گاه تربیت آن معلمی که شغلش، شغل انبیا ذکر شده، کوتاهی می کند. حال آنکه در سند تحول بنیادین نقش معلم به عنوان هدایت کننده و اســوه امین و بصیر در فراینــد تعلیم وتربیت و مؤثرتریــن عنصر در تحقق مأموریتهای نظام تعلیم وتربیت رسمی ذکر شده است و می طلبد ارزش های زیربنایی هویت معلمان جدی گرفته شود.

در اهمیت دانشگاه فرهنگیان همین بس که سال گذشته مقام معظم رهبری در دیدار با معلمان و فرهنگیان فرمودند: یک نکته  دیگری که در ذیل آن تمجید و تکریمِ از معلّم باید عرض کرد، این [است] که معلّمین، خودشان را برای این مسئولیّت بزرگ آماده کنند. خب، معلّم خود را به‌ چه وسیله آماده کند؟ با وسایلی که دستگاه کشور در اختیار او میگذارد. لذا من الان اینجا تأکید میکنم، دانشگاه فرهنگیان را مسئولین جدّی بگیرند؛ دانشگاه فرهنگیان را-که تولیدکننده‌ی معلّم است- جدّی بگیرند؛ هرچه میتوانند برای این سرمایه‌گذاری کنند؛ به یک لحاظ، اهمّیّت این دانشگاه از همه‌ی دانشگاه‌های دیگر بیشتر است.

و ایشان در بخش دیگری از سخنان خود فرمودند:  البتّه اینجا من اطلاع پیدا کردم که در آینده‌ی نه چندان دوری یک تعداد خیلی زیادی معلّم -حالا من رقم نگویم- بازنشسته خواهند شد و نیاز به معلّم وجود خواهد داشت؛ این از جمله‌ی نیازهای نزدیک آینده‌ی آموزش‌وپرورش است. خب چه کار کنیم؟ فرض بفرمایید ظرفیّتِ دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه شهید رجائی هم جواب نمیدهد. چه کار کنیم؟ راه را باز کنیم و همین‌طور بی‌حساب‌وکتاب افراد را وارد آموزش پرورش کنیم؟ نه، باید فکر کرد. اوّلاً در درجه‌ی اوّل ظرفیّتهای این دانشگاه‌های معلّم‌پرور را باید تا آنجایی که ممکن است افزایش داد، این از همه مقدّم است؛ اگر این هم جواب ندهد باید ضابطه گذاشت؛ مراکز اصلی بنشینند، ضابطه بگذارند برای [جذب] معلّم. این یک جمله درباره‌ی معلّم.

دو نکته بسیار مهم در سخنان روشنگر مقام معظم رهبری وجود دارد که بدون شک باید مورد توجه مسئولان آموزش و پرورش قرار بگیرد: یکی جدی گرفتن دانشگاه فرهنگیان و دیگری گذاشتن ضابطه های جدی برای جذب معلم از طریق شیوه های دیگر.

متاسفانه این دو نکته امروزه مورد غفلت جدی آموزش و پرورش است. ما پذیرش ۲۵ هزار نفری دانشگاه فرهنگیان را رها کرده ایم و به جذب ۱۷ هزار نیرو در آزمون استخدامی رسیده ایم که در آن شرط سنی شرکت در آزمون برای دارندگان مدرک کارشناسی ۳۵ سال و برای ارشد و دکتری ۴۰ و ۴۵ سال خواهد بود. اینکه چگونه می خواهیم یک فرد ۳۵ ساله را تازه برای معلمی تربیت کنیم خود مجالی دیگر می طلبد.

ریزش سال به سال جذب دانشجو در دانشگاه فرهنگیان

حسین خنیفر سرپرست دانشگاه فرهنگیان که ۱۴۰ روز است در این مستند قرار گرفته است در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به ریزش سال به سال پذیرش در دانشگاه فرهنگیان گفت: همانطور که مطلع هستید در برنامه های راهبردی و اسناد بالادستی از ۷ سال پیش به این طرف ۴۰۰ مرکز تربیت معلم را تبدیل به ۹۸ پردیس و مرکز کرد که دانشگاه فرهنگیان و شهید رجایی به عنوان متولیان اصلی تربیت و تامین معلمان، این مهم را به عهده گرفتند. البته این نافی گرفتن معلم از روش های دیگر مانند ماده ۲۸ و خرید خدمت و تمدید بازنشستگی و سرباز معلمان و و... نیست اما متولی اصلی تربیت معلم در کشور طبق اسناد بالادستی ما هستیم.

وی اضافه کرد: طبق پایشی که من انجام دادم نشان می دهد از سال ۹۱ تا ۹۶ کاهش شتابان و ریزش زیاد بین ظرفیت واقعی و گرفتن دانشج ودر دانشگاه فرهنگیان صورت گرفته است. سال اول ۲۱ هزار دانشجو پذیرش شد اما بعد به ۱۶ هزار نفر و ۱۱ هزار نفر و  هزار نفر و بعد سه هزار نفر رسید و نهایتا به عدد ۷ هزار نفر رسیدیم.

۲۵ هزار صندلی خالی بدون استفاده

وی با اشاره به اینکه این دانشگاه بین ۲۰ تا ۲۵ هزار جای خالی دارد و برای کلاس، تخت و رفاهیات اماده پذیرش ۲۰ تا ۲۵ هزار دانشجوست بیان کرد: ما یک برنامه یکساله و یک برنامه هشت ساله برای دانشگاه داریم. اما هنوز جواب روشنی به ما داده نشده است. من به وزیر آموزش و پرورش و مجلس نامه نوشتم و انصافا تنها کسی که تمام قد از ما حمایت کرده است آقای بطحایی است چون خود ایشان تربیت معلمی هستند.

وی اضافه کرد: مقدم ترین و مقدس ترین و هموارترین راه تربیت معلم رسمی در کشور نظام تربیت معلم یا همین دانشگاه فرهنگیان است. از کشور فرانسه تا مراکش، از کانادا تا ژاپن تربیت معلم از همین راه می گذرد. در فرانسه اگر کسی با فوق لیسانس تاریخ بیاید که معلم تاریخ شود می گویند برو فوق دیپلم از مراکز ما بگیر چون ما معلم حافظه محور که نمی خواهیم. ما در دانشگاه فرهنگیان ۷ محور را تدریس می کنیم. یکی کارورزی است که اساس کار ماست. دیگری فنون تدریس، ارزشیابی آموزشی، روان شناسی تربیتی، مشاوره، روش های تدریس دروس خاص، تکنولوژی آموزشی است. ما امسال برای مهر ۹۷ نزدیک به ۱۳۵۰ معلم را تحویل آموزش و پرورش می دهیم و علاوه بر آن ۱۴ هزار نیرویی که آموزش و پرورش گرفته و نزد ما دوره دیده اند.

رسیدن به راه های سهل الوصول جذب معلم

سرپرست دانشگاه فرهنگیان با بیان اینکه در سه سال اخیر به علت رسمیت پیدا کردن دانشگاه فرهنگیان و امکان اشتغالی که فارغ التحصیلان دارند رتبه های زیر ۱۰۰ نیز این دانشگاه را انتخاب کردند، اظهار کرد: در دنیا به خاطر امتیازات و حقوق و احترام اجتماعی افراد می روند معلم می شوند در کشور ما هم دارد انجام می شود. من یک جمله ای دارم می گویم باید  معلم قیمتی تربیت کنیم نه معلم به هر قیمتی. معلم به هر قیمتی می شود راه های سهل الوصول. دانشگاه فرهنگیان اگر هر سال بتواند ۱۵ هزار نفر دانشجو بگیرد در یک فرایند ۵ ساله نیاز آموزش و پرورش را طراز می کنیم. من به شخصه دست تمام معلمان شاغل از هر زاویه که وارد نظام اموزشی شدند را می بوسم اما حرف ما الان کارشناسی و مقایسه با دنیاست وگرنه من ممنون معلمی هستم که با حداقل ها چراغ درس را روشن نگه داشته است. اما ما باید به جایی برسیم که در شان نظام مقدس جمهوری اسلامی و همچنین کشوری است نفتی با ذخایر معدنی فراوان.  

انباشت نیازها نتیجه بی توجهی به دانشگاه فرهنگیان

اسدالله اسدی گرمادوری اولین سرپرست دانشگاه فرهنگیان که اشراف کاملی به زمینه های تاسیس این دانشگاه و علت های آن دارد، در گفتگو با خبرنگار مهر با انتقاد از اینکه در سال های اخیر این دانشگاه مورد بی مهری قرار گرفته است، گفت: دانشگاه فرهنگیان پتانسیل بالایی برای تامین و تربیت معلمان مورد نیاز سند تحول بنیادین دارد که به نظر می رسد مسئولان ارشد نظام هنوز به این باور نرسیده اند که چنین پتانسیلی در این دانشگاه وجود دارد.

وی ادامه داد: ما به میزانی که برای جذب دانشجو برای این دانشگاه براورد شده بود، به اجرا نرسیدیم و حالا با انباشت نیازها رو به رو هستیم و متاسفانه باز هم داریم راه دیگری را طی می کنیم. سرپرست دانشگاه فرهنگیان اعلام می کند ۲۵ هزار تخت خالی در این دانشگاه وجود دارد اما یک پنجم آن را هم پذیرش نمی دهند و این بسیار باعث تاسف است. من بارها گفته ام حاضرم در یک مناظره ثابت کنم علاوه بر آثار تربیتی که این دانشگاه در جذب معلم خواهد داشت، کاملا پذیرش معلم از این طریق اقتصادی است. در واقع قبل از اینکه هر نگاه فرهنگی و تعلیم و تربیتی و بحث های دینی و ارزشی مطابق با سند را بخواهم مطرح کنم که اساسا عضو لاینفک سند تحول این دانشگاه و کارکرد آن است، ثابت می کنم به لحاظ ماندگاری نیرو، کیفیت و توزیع در کشور که مباحث اقتصادی است چه میزان اهمیت این دانشگاه عیان است.

«تعهد» حکم حیات برای دانشگاه فرهنگیان را دارد

اسدی گرمارودی بیان کرد: اینکه چقدر جذب معلمان از شیوه های دیگر چقدر درست است و آنها چقدر مهارت آموزشی دارند یا روان شناسی می دانند و یا چقدر از بد حادثه به معلمی رسیده اند و اگر کار بهتر با درآمد بهتر پیدا کنند می روند یا می مانند به کنار، ما بالاخره باید با یک سیستمی بفهمیمی چقدر به یک دکترای ریاضی محض در سیستم آموزش و پرورش نیاز داریم یا هر مدرک دیگری. امروزه آموزش و پرورش هزینه هایش را در بخش نیروی انسانی غلط هزینه می کند. ارتقائی می توانست در نیروی انسانی با بهره گیری از دانشگاه فرهنگیان صورت بگیرد که نشد. البته این سال ها رتبه های ممتاز جذب دانشگاه فرهنگیان شدند منتهی باز هم ریل گذاری عوض شد.

وی در پاسخ به این پرسش که شنیده شده تصمیم دارند تعهد را از این دانشگاه بگیرند در این صورت آیا جذب دانشجوهای نخبه با مشکل مواجه نمی شود نیز گفت: تعهد برای این دانشگاه حکم حیات را دارد. اصلا جذب دانشجوهای نخبه بیشتر به خاطر همین بحث است. ضمن اینکه کلی فایده دارد. بیشترین مشکل این دانشگاه تهدیدهای بیرونی است نه ظرفیت های درونی. در واقع فرصت هایی که این دانشگاه می تواند از سوی نهادهای دیگر داشته باشد کم است وگرنه در دانشگاه نیروهای وفادار و پای کار و با تجربه هستند. نظریات شخصی وارد این دانشگاه می شود. من در پاسخ به شما بگویم هیات امنای این دانگشاه رئیسش رئیس جمهور و معاونانش آقای انصاری و نوبخت هستند. چند بار در جلسات حضور داشتند. در این چهار سال برای این دانشگاه تازه تاسیس تنها یکبار در جلسه حاضر شدند. و هنوز دانشگاه با سرپرست اداره می شود.

وی اضافه کرد: حال بار تربیت نیروی آموزش و پرورش را هم به این دانشگاه سپرده اند.  یک برنامه ۵ ساله ما برای این دانشگاه تصویب کرده بودیم اما چرا اجرایی نشد؟ جذب هیات علمی و دانشجو چرا طبق آن پیش نرفت؟ تابستان برای کسانی که جذب آموزش و پرورش شدند تنها یک ماه دوره کارورزی گذاشتند در حالی که باید این دوره یکسال باشد. هیچ کجای دنیا چنین کاری نمی کنند. حداقل دو سال کارورزی لازم است. پیش بینی اولیه جذب سالیانه ۲۵ هزار نیرو بود اگر این کار را می کردند روی ریل می افتاد همه چیز.

حال سوال این است که در آینده برای مهمترین راه پرورش معلمان در آموزش و پرورش یعنی دانشگاه فرهنگیان چه راهکاری می اندیشیم. همین مسیر بیراهه را ادامه خواهیم داد یا بالاخره به الزامات سند تحول بنیادین باز خواهیم گشت. آن هم در دوره وزارت وزیری که اساس کار خود را اجرای سند تحول بنیادین ذکر می کند.