ماهنامه «نماینده» - گسترش شبکه‌های اجتماعی همچون «تلگرام» و «اینستاگرام» در کنار بهبود کسب‌وکارهای نوپا در فضای مجازی یکی از مباحثی بود که وزیر جوان دولت دوازدهم از ابتدای روی کارآمدنش قول ساماندهی آن را داد و تا حدی هم در این زمینه توانست، موفق عمل کند اما نامساعد شدن وضعیت اقتصادی شرایطی را در کشور ایجاد کرد که زمینۀ سودجویی‌ها را برای عناصر خارج‌نشین فراهم کرد و فشارها را بر روی وزیر ارتباطات برای محدود کردن شبکه‌های مجازی همچون اینستاگرام و تلگرام زیاد کرد، در این زمینه گفت‌وگویی را با «محمدجواد آذری جهرمی» انجام دادیم، متن این گفت‌وگو به‌شرح زیر است:

* در اتفاق‌های چندماه اخیر، شاهد آمارهای متفاوتی از کسب‌وکارهای اینترنتی در ایران بودیم، در این شرایط آخرین آماری که در مورد کسب‌وکارهای نوپا وجود دارد، چه میزان است؟

مرکز نوآوری و فناوری دانشگاه یزد و مرکز نوآوری و فناوری دانشگاه مشهد در کنار مرکز نوآوری و فناوری دانشگاه شریف، دانشگاه تهران و دانشگاه شهید بهشتی از جمله مراکزی هستند که فعالیت‌های خوبی در حوزۀ استارت‌آپی در آن انجام شده است.

بنده دعوت می‌کنم از همۀ شما که یک گروه خبری تشکیل شود و از این مراکز بازدید نماید، منتهی اگر به آنجا بروید ملاحظه می‌کنید همۀ آنها بعد از انعقاد تفاهم‌نامه طرح تکاپو فعالیت خود را بر روی مسیر توافقاتی که امضا شده، آغاز کردند.

طبق گزارشاتی که از سوی استاندار خراسان و البته شرکت‌ها انجام شد، در طی یک سال و ده ماه گذشته‌ای که از اجرای طرح تکاپو در خراسان رضوی گذشته است، دویست هزار و پانصد شغل جدید ایجاد شده است یا در یزد با گذشت ده ماه از امضای تفاهم‌نامه، از اثر همین کسب‌وکارهای نوپا، دو هزار شغل جدید ایجاد شده است.

فقط یک نمونۀ آن ایجاد دو (contact center) کانتکت سنتر بود که یک کانتکت سنتر، پانصد نیرو جذب کرده بود و در حال پاسخ‌گویی است؛ همۀ آنها بیمه شده و شرایط شغلی‌شان مشخص شده بودند.

از طرفی ما شاهد گسترش کسب‌وکارهایی که برای حمل‌ونقل پست خصوصی بودیم که کارهای خیلی خوبی انجام داده بودند. واقعاً در آنجا حجم تحول را می‌بینید.

آنهایی که این آمار را رد کرده و بعضاً تشکیک می‌کنند با چشم‌های باز به آنجا رفته و تحولات را ببینند که جوان‌ها با حداقل امکانات چه کارهایی انجام داده‌اند. البته امیدوارم که ببینند و کمک کنند نه اینکه مانع ایجاد کنند.

* مختل شدن وضعیت کسب‌وکارهای اینترنتی در ایران یکی از مسائلی که اخیراً در حوزۀ فیلترینگ شبکه‌های مجازی با آن روبه‌رو شدیم، در این شرایط دولت چه اقداماتی را در حوزۀ ساماندهی فضای مجازی و کسب‌وکارهای اینترنتی در نظر دارد و چه وظایفی بر دوش فعالان این حوزه است؟

موضوع این است که ما طبیعتاً باید یک چارچوبی را مشخص کنیم که کسب‌وکارهای نوپا حقوق و خطوط خود را بدانند و بتوانند در آن حرکت کنند. امروز بسیاری از معضلاتی که وجود دارد به این خاطر است که حقوق کسب‌وکار نوپا و خطوطی که مربوط به رعایت آن است، الزاماً مشخص نیست. پس طبیعتاً تبدیل به حوزۀ سلایق می‌شود، به این معنا که با یکی برخورد می‌شود و با یکی نمی‌شود و برخوردهای سلیقه‌ای باعث ناامیدی موضوع می‌شود؛ برخی از این برخوردهای سلیقه‌ای به بدنۀ دولت بازمی‌گردد.

* با این روند چه تمهیداتی صورت گرفته است تا بر روند فعالیت کسب‌وکارهای نوپا نظارت شود؟

در این زمینه مصوب شد که اگر دستگاه‌های دولتی از کسب‌وکارهای نوپا بابت روال کاری شکایتی دارند، در کارگروهی در دولت طرح شود و بعد از آن در مراجع حقوقی طرح دعوا شود. این امر می‌تواند تا میزان زیادی موضوع را تبیین کند و حجمی از ورودی شکایت را بگیرد.

ممکن است دستگاه‌های دیگر نیز نسبت به فعالیت‌های آنها معترض باشند که الزاماً دولت نیستند. در آن چارچوب نیز بنا گذاشتیم که کارگروهی باشد، از جمله معاونی از ما، از دادستانی، پلیس فتا حضور داشته باشند. قبل از اینکه بخواهد نسبت به این استارت‌آپ‌ها اقدامی صورت بگیرد و فیلتری انجام شود، در این مجموعه یک تبادل نظری انجام شود و برخورد یک باره نباشد.

* این مسئله تا چه میزان موفق بوده است و فکر می‌کنید امکان هماهنگی این مسئله تا چه میزان میسر باشد؟

هرچند هنوز نتوانستیم این کارگروه را به‌خوبی تشکیل داده و دور هم بشینیم و مسئله را حل کنیم، منتها گمان می‌کنم که همه هم‌نظر هستند و شاید لازم باشد از ظرفیت مرکز ملی فضای مجازی که مرکز هماهنگی است، استفاده کنیم که این همدلی به‌وجود بیاید.