خودرو ملی یا خودرو چند ملیتی؟

داستان طراحی سمند نشان از بی برنامگی و نبود اهداف مشخص در ابتدای راه دارد. طراحی خودرو در هر جای دنیا و حتی کشورهایی که سال هاست در این زمینه فعال اند کاری سخت، پرهزینه و زمان بر است. این در حالی است که ایران خودرو پیش از اینکه حتی به طراحی پلتفرم و قالب این خودرو دست بزند با سر و صدای فراوان اعلام کرد که قرار است خودرویی جایگزین برای پیکان با همان قیمت را تولید کند. در ادامه کار و با افزایش هزینه‌های فراوان طراحی و تولید، مشخص شد که سمند نمی‌تواند جایگزین پیکان شود و اگر قرار باشد با قیمتی نزدیک به پیکان فروخته شود به منظور توجیه اقتصادی تیراژ آن باید به حدود ۲۰۰ هزار دستگاه در سال برسد!

فارغ از موارد فوق، سمند آنطور که به عنوان خودروی ملی از آن یاد می‌شود محصول طراحی ایرانی‌ها نیست. ایران خودرو هنگامی تصمیم به تولید سمند گرفت که حتی اطلاعات فنی خودرویی نظیر پژو ۴۰۵ را در اختیار نداشت و آن را به صورت مونتاژ کامل وارد بازار می‌کرد. با این وصف ناچار بود برای طراحی این خودرو دست به دامان خارجی‌ها شود. طراحی بدنه سمند ابتدا توسط شرکت "فرست اتومیتو" انگلستان و بر اساس شاسی و قوای محرکه پژو ۴۰۵ برای یک شرکت خودروسازی تایوانی صورت گرفت که با ورشکست شدن این شرکت، ایران خودرو خواهان خرید آن شد. اگرچه این طرح اولیه تا مرحله تولید تغییرات فراوانی هم به خود، اما این موارد نیز با همکاری گروهی از مهندسان آلمانی، اتریشی و کره‌ای انجام گرفت.

دریغ از اندکی تغییر

هرچه دوست دارید اسمش را بگذارید؛ سمند، سمند LX، سورن یا دنا همگی بر اساس پلتفرم سمند ابتدایی ساخته می‌شوند. جدا از اینکه طی این ۱۵ سال معیارهای طراحی بارها تغییر کرده اند آنچه بیش از همه اهمیت دارد عدم اصلاح ایرادات فنی و ایمنی این خودرو است. طبیعی است که در طراحی خودرو، اصول و معیارها به منظور بهبود کیفیت و عملکرد محصولات تغییر می‌کنند در نتیجه از خودرویی که سال هاست به لحاظ پلتفرم و بدنه هیچ تغییری به خود ندیده نباید انتظار ایمنی و عملکرد مناسب را داشت.

در واقع تغییراتی که طی این ۱۵ سال بر روی سمند اعمال شده به مواردی همچون چراغ ها، جلو پنجره و پیشرانه و ... است که بیشتر برای ایجاد جذابیت ظاهری بیشتر صورت گرفته اند، البته به طور طبیعی یکسری تغییرات فنی جزیی نیز در سمند ایجاد شده ولی با نگاهی به سایر خودروهای پرفروش بازار می‌توان دریافت که سمند چندان موفق نبوده است. زیرا که هنوز سیستم ایمنی، فنربندی و حتی میزان آلایندگی بالا در این خودرو مشهود است.

ایمنی از حرف تا عمل

ایران خودرو در زمان تولید سمند ایمنی این خودرو را در سطح پژو ۴۰۵ اعلام کرد. در حالی که ایران خودرو طی تمام سال‌های عمر خود هیچ سندی همچون فیلم و تصاویر تست تصادف برای محصولات خود نظیر سمند ارائه نکرده، اخیرا ویدیویی از تست تصادف این خودرو در فضایی با استانداردهایی شبیه به EuroNCAP منتشر شده که بر اساس آن سقف و ستون سمند در یک تصادف استاندارد ۴۰ درصدی (برخورد معمول در تصادفات رانندگی) ضربات را به راحتی به کابین خودرو منتقل می‌کنند و موجب خم شدن رکاب و چرخ ها، کنار رفتن کیسه هوا از مقابل صورت راننده و برخورد فرمان با قفسه سینه او می‌شود که در نتیجه آن خروج افراد از خودرو پس از تصادف به سختی امکان پذیر خواهد بود. با توجه به تصاویر منتشر شده، سمند تنها ۱ ستاره از ۵ ستاره ایمنی را دریافت خواهد کرد. واضح است که سایر محصولاتی که بر اساس پلتفرم سمند تولید می‌شوند نیز حال و روز بهتری نسبت به این خودرو ندارند.

خودروهای بزرگ همواره به پیشرانه‌های قدرتمند مجهز می‌شوند تا کندی ناشی از وزن بالای آن‌ها جبران شود. این در حالی است که سمند یکی از سنگین‌ترین خودروهای داخلی محسوب می‌شود که به پیشرانه‌ای قدیمی مجهز است و از شتاب بسیار پایینی برخوردار است. بنا به مشخصات اعلام شده از سوی کارخانه، سمند LX و SE دارای شتاب ۱۴.۵ ثانیه و سمند EF۷ نیز شتاب ۱۳ ثانیه‌ای دارند و در نظر داشته باشید که اعداد واقعی همیشه کمی بیشتر از موارد اعلام شده بر روی کاغذ است. همچنین مصرف سوخت این خودرو در مدل‌های مختلف از ۸.۵ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر بالاتر است و با توجه به اینکه خودروهای داخلی هیچ گاه در شرایط استاندارد قرار ندارد میزان مصرف سمند تا ۱۰ لیتر نیز خواهد رسید.

در مجموع اگر قرار باشد صنعت خودروسازی داخلی را با خودمان مقایسه کنیم چندان نباید از سمند گلایه داشته باشیم، اما کافی است نگاهی به محصولات میان رده خارجی و یا حتی چینی بیاندازید تا متوجه شوید که این خودروها طی ۱۵ سال تا چه حد تغییر می‌کنند و اصلاح می‌شوند. سمند با اینکه برخی معیارهای یک خودرو خانواده نظیر کابین جادار، فضای بار بزرگ، سیستم تهویه مطبوع نسبتا مناسب را فراهم می‌کند، اما در مقابل برای خریدارانی که به دنبال محصولی با طراحی به روزتر، مصرف سوخت کمتر و از همه مهمتر ایمنی بالاتر هستند خودروی مناسبی به نظر نمی‌رسد. این خودرو همچنین از مشکلات دیگری نظیر صندلی‌های غیرارگونومیک، سر و صدای داخل اتاقک و وجود نقاط کور به دلیل پهنای زیاد ستون‌ها نیز رنج می‌برد.