ماهنامه «نماینده»؛ بیژن نوباوه وطن/* دو وظیفۀ ذاتی نمایندگان مجلس «قانون‌گذاری» و «نظارت» است؛ در هر مقطعی نیز ممکن است یکی بر دیگری اولویت یابد، اما به‌هرحال اغلب وظایف نمایندگان مجلس در چارچوب همین ۲ نقش تعریف می‌گردند که جزو وظایف عمومی آنان به‌شمار می‌رود.

آن چیزی که گاهی اوقات ارجحیت می‌یابد و یک نمایندۀ مردم باید مطابق شرع و عرف به دلیل وکالت یک ملت ۸۰ میلیونی به آن مقید باشد، رفتارها و منش اوست که باید در خور شخصیت جامعه باشد. یک نمایندۀ مجلس برای ایفای وظیفۀ قانون‌گذاری و نظارت یا رفتارهای شخصی همچون سخن گفتن باید قواعدی را رعایت کند.

مسائل مورد ابتلای کسی که ۴ سال بر کرسی وکالت مردم تکیه می‌زند، بسیار متفاوت از سایرین است و نمایندگان مجلس باید خود را مصداق عبارت «حسنات الابرار، سیئات المقربین» بدانند. خیلی اوقات نکات کوچکی که در رفتار یک نمایندۀ مجلس پیدا می‌شود، نمود خیلی بزرگی پیدا می‌کند؛ لذا به‌خاطر همین حساسیت جامعه نسبت به نماینده‌اش ـ چه در داخل مجلس و چه در بطن جامعه ـ است که آنها می‌بایست زیر ذره‌بین باشند و هر نماینده نیز باید روی رفتارها و واکنش‌های خودش مراقبت بیشتر و خودکنترلی مضاعفی به خرج دهد.

نمایندگان مجلس وظیفه دارند فعالیت‌های دوران نمایندگی خود که طبق قانون جزو اختیاراتشان به‌شمار می‌رود و در چارچوب قانون انجام شده است را در یک سیستم اطلاعاتی شفاف اطلاع‌رسانی کنند؛ لذا همکاری کردن نمایندگان با رسانه‌ها یک امر بسیار ضروری است که در عمل بنا بر نوع شخصیت یک نماینده مجلس و میزان حس تعامل افراد متفاوت است.

در دوران نمایندگی شاهد افرادی بودم که از در پشتی مجلس تردد می‌کردند و حاضر نبودند برای رسانه‌ها وقت بگذارند؛ اما افرادی همچون بنده ـ که خبرنگاری را درک کرده‌ام ـ گاهی اوقات ساعات زیادی را با خبرنگاران گذرانده و به آنها کمک می‌کردیم، زیرا می‌دانستم آنها نباید دست خالی از مجلس بیرون بروند.

مسئله‌ای که اخیراً باعث سوءتفاهم بین نمایندگان مجلس و رسانه‌ها شده است، انتشار تصاویر زشتی است که برخی عکاسان پخش می‌کنند. در این میان مهم است که به تمایز عکاس از خبرنگار دقت نمود. معمولاً این حواشی از جانب عکاسانی ایجاد می‌شود که شناسنامه ندارند، وگرنه شناسنامۀ هر خبرنگاری که مطلبی منتشر می‌کند، جریده‌اش هست و اگر تخلفی صورت بگیرد طبق قانون مطبوعات کاملاً قابل رسیدگی است؛ امکانی که متأسفانه درخصوص انتشار عکس‌ها قابل اعمال نیست.

من نام افرادی که موجب حاشیه‌های اخیر شدند را خبرنگار نمی‌گذارم. متأسفانه به غلط بر همۀ عکاسان نام خبرنگار نهاده می‌شود، درصورتی‌که بسیاری از رفتارهای ناخوشایندی که ما در مجلس مشاهده می‌کنیم و تنش ایجاد می‌کند توسط عکاسان بازتاب می‌یابد، نه خبرنگاران. باید از کسانی که اقدام به انتشار چنین تصاویری می‌کنند پرسید آیا تمایل دارند از نوع رفتارهای خودشان با یکدیگر تصویر بگیرند و با نقض حریم خصوصی آنان تصاویرش را منتشر کنند! قطعاً این یک امر ناخوشایند است.

خبرنگارها کمترین تنش را دارند و این برخی عکاسان هستند که حتی تعلق به رسانه‌ای خاص ندارند و عکس گرفته شده را می‌توانند به هر شخص حقیقی یا حقوقی بفروشند یا استفادۀ خلاف از آن بکنند؛ این افراد بعضاً کارهایی می‌کنند که دخالت در حریم خصوصی افراد به‌شمار می‌رود و نباید آن را به پای همۀ رسانه‌ها و خبرنگاران نوشت، زیرا تخلف خبرنگاران حداقلی است و نکتة منفی چندانی در این قشر مشاهده ننموده‌ام.

همگان باید بدانند نماینده‌ای که باید ۴ ساعت مداوم روی صندلی‌اش بنشیند، گاهی ممکن است دستش به سمتی دراز شود که سوژة جالبی برای عکاسان به‌شمار رود که علاقه‌مند شوند آن را در اذهان عمومی برجسته کنند. این کارها تازگی ندارد و خود من هم در دورۀ نمایندگی با این مشکل مواجه بودم. یک بار از گوشی همراه من ـ که یک نور آبی از آن منعکس شده بود ـ عکسی گرفته و نوشتند نوباوه بازی اینترنتی می‌کند؛ این در حالی بود که من در گوشی‌ام نه بازی داشتم و نه اینترنت.

اصولاً برخی کارهای نمایندگان در داخل مجلس نه اشتباه است و نه خلاف شأن نمایندگی؛ بلکه عکاسی از همۀ اعمال و رفتار آنان ورود به حریم خصوصی نمایندگان مردم به‌شمار می‌رود، این کار است که هم خلاف قانون و هم مغایر اخلاق است؛ باید با چنین سوء‌استفاده‌کنندگانی برخورد شود و معتقدم اگر حراست و روابط عمومی مجلس بخواهند، می‌توانند این مسئله را بررسی کرده و نظر تخصصی بدهند تا مشکلات حل شود.

لازم است متذکر شوم این تخلفات کاملاً قابل احصاست و برخی تجهیزاتی که خبرنگاران با خود می‌آورند ـ مثل لنزهای بسیار تله ـ در یک فضای کوچکی همچون مجلس غیرضروری است و مجلس می‌تواند مانع آوردنشان به داخل مجلس شود.

در این میان نسبت به عکاسان خارجی که به محیط مجلس وارد می‌شوند باید مراقبت بیشتری صورت گیرد، زیرا اصلاً تعهد ندارند و می‌توانند بسیاری از لحظات را تصویربرداری کرده و در کشورهای خودشان این عکس و فیلم‌ها را بفروشند.

درخصوص واکنش نمایندگان محترم مجلس به این حواشی هم لازم است یادآور شوم اگر چند عکاس بی‌ادبی کردند نباید به پای خبرنگاران نوشته شود. خبرنگار نمی‌تواند تخطی کند؛ نمی‌تواند خلاف بنویسد، چون روش کار این است که هر آنچه مشاهده کند را باید بنویسد؛ این ضوابط نه درخصوص مجلس، بلکه در سایر حوزه‌ها هم حاکم است و اگر یک خبرنگار مصاحبه‌ای که می‌گیرد را کامل ننویسد قانون مطبوعات با او برخورد می‌کند.

پیش ‌از این نمایندگانی در مجلس هشتم قصد محدود کردن خبرنگاران را داشتند و طرحی نوشتند که جلوی آن را گرفتیم و اعتراض کردیم؛ یقیناً چنین طرح‌هایی با فضای فعلی رسانه‌ای کشور و آگاهی مردم از حقوق اساسی و اولیه‌شان در دستیابی به اطلاعات، محکوم به شکست است.

نماینده ادوار مجلس و مدیر مسئول روزنامه عصر ایرانیان