به گزارش«نماینده» تهران سابقه تاریخی در وقوع زلزله دارد اما با این وجود همچنان توجه به این رخداد طبیعی مورد غفلت واقع می شود همچنانکه عدم توجه به مراکز علمی، ساختار ناکارآمد مدیریت بحران در کشور و قوانین محدودکننده در نوسازی بافت های فرسوده سبب شده است همچنان زلزله تهدید بالقوه برای تهران باشد.

نشست هم اندیشی بررسی لرزه خیزی تاریخی شهر تهران در دفتر پژوهش های تاریخی شهر تهران با حضور پروفسور بهرام عکاشه پدر علم زلزله شناسی، پیمان حسین محسنی شهردار منطقه ۱۲، دکتر محمد آریا منش عضو هیات علمی دانشگاه و معاون سابق سازمان مدیریت بحران کشور، دکتر مهدی زارع استاد پژوهشگاه زلزله شناسی و مهندسی زلزله و دکتر سعید خال مدیر عامل سازمان بهشت زهرا (س) برگزار شد.

بهرام عکاشه: در منطقه ۱۲ خانه ای سالم باقی نمی ماند

در ابتدای این نشست بهرام عکاشه به تاریخ لرزه نگاری در شهر تهران پرداخت و گفت: در طول تاریخ شهر تهران شاهد زلزله های گوناگونی بوده است که از جمله می توان به زلزله سال ۷۴۳ میلادی اشاره کرد.

عکاشه گفت: با اینکه تهران سابقه لرزه خیزی بسیاری دارد اما همچنان عزمی راسخ در پیشگیری و آمادگی در برابر زلزله وجود ندارد.

وی ادامه داد: در تهران بالغ بر هزار گسل وجود دارد اما وقتی صحبت از گسل های تهران می شود همگان نام دو یا سه گسل را می شناسند و این نشان می دهد که عزمی برای شناسایی گسل های دیگر تهران وجود ندارد.

عکاشه افزود: با این وجود باید گفت تهران دارای سه گسل عمده است که شامل گسل شمال، جنوب و مشا و فشم است که در صورت فعال شدن می توانند زلزله هایی با ۸ و ۹ درجه مرکالی ایجاد کنند.

عکاشه گفت: اگر گسل ری (جنوب تهران) و شمال فعال شوند خانه ای در تهران باقی نمی مانند.

پدر علم زلزله شناسی ایران افزود: پیشگیری از خطر، بهترین راه مقابله با بلایای طبیعی است، من هیچگاه از زلزله نمی ترسم چرا که همیشه آماده ام اما متاسفانه در این زمینه همگان، از مسئولان گرفته تا مراکز علمی دچار سهل انگاری شده اند.

عکاشه همچنین گفت: اگر گسل ری فعال شود خانه ای در منطقه ۱۲ سالم باقی نمی ماند و از اینرو باید نگاه ویژه ای به این منطقه از این حیث شود.

پیمان حسین محسنی: قوانین محدودکننده نمی گذارد بافت فرسوده منطقه نوسازی شود

شهردار منطقه ۱۲ نیز در این نشست گفت: متاسفانه رویدادهای اینچنینی با اینکه حساسیت زیادی ایجاد می کنند اما خیلی زود هم فراموش می شوند.

محسنی افزود: سال گذشته بود که حادثه پلاسکو رخ داد، همه دستگاه ها حساس شدند، افکار عمومی نیز مطالبه گر بودند تا ایمنی ساختمان ها احراز شود. اما این موضوع از سوی دستگاه ها به فراموشی سپرده شد و متاسفانه در مورد زلزله هم همین امر صادق است.

شهردار منطقه ۱۲ افزود: دستگاه نظارت شهرداری کلی است در حالی که باید دستگاه های دیگر از قبیل سازمان نظام مهندسی و نیز دستگاه های قانون گذار و مجری نسبت به مسائلی از قبیل ایمنی ساختمان ها حساسیت بیشتری به خرج دهند.

وی اظهار داشت: امروز تغییر اقلیم، خود یکی از مواردی است که موجبات بروز برخی بلایا می شود چرا که با ازدیاد حرارت و بارگذاری جمعیت بیش از ظرفیت تغییر اقلیم رخ خواهد داد.

محسنی افزود: در حالی که ما می توانیم مناطق امن برای زلزله تعریف کنیم متاسفانه شاهد هستیم که شهرهایی با فاصله چند کیلومتری از گسل ها ساخته می شود.

وی یاد آور شد: باید زندگی در تهران را بهینه کنیم.

محسنی گفت: منطقه ۱۲ دارای ۵۹۸ هکتار بافت فرسوده است اما متاسفانه این بافت فرسوده با بافت تاریخی این منطقه عجین شده و وجود قوانین سازمان میراث فرهنگی سبب شده است که بسیاری از بافت های فرسوده این منطقه نوسازی نشوند و همین امر است که تهدید زلزله برای این منطقه را جدی می کند.

محمد آریامنش: پل صدر در نزدیکی گسل است

در ادامه این نشست محمد آریامنش عضو هیات علمی دانشگاه و معاون سابق سازمان مدیریت بحران کشور نیز گفت: نگرانی از زلزله بیشتر جنبه مدیریتی دارد چرا که ما تعریف درستی از بحران نداریم و متعاقب آن ساختار صحیحی برای سازمان مدیریت بحران تعریف نکرده ایم.

وی با بیان اینکه نباید این سازمان بر اساس چرخه مدیریت بحران تعریف شود گفت: ما در پیش‌بینی و پیشگیری از زلزله تقریبا کاری نکرده ایم چرا که سازمان مدیریت بحران ما یک سازمان منسجم و اثرگذار نیست.

وی افزود: اتفاقا در این شرایط کمترین تقصیرها متوجه دستگاه هایی مانند شهرداری است چرا که شهرداری ها مجری سیاست های کلان هستند.

آریا منش همچنین از عدم توجه به مراکز علمی و دانشگاهی گلایه کرد و گفت: در زمینه آموزش و پژوهش کمترین توجه و مطالبه از جامعه علمی نمی شود و تقریبا هیچ مرکز تصمیم گیری بر عهده مراکز علمی گذاشته نمی شود.

در حال حاضر سازمان مدیریت بحران ما یک سازمان تخصصی نیست و مادامی که چنین است مدیریت بحران ما خود دچار بحران استوی افزود: در حال حاضر سازمان مدیریت بحران ما یک سازمان تخصصی نیست و مادامی که چنین است مدیریت بحران ما خود دچار بحران است. شما ببینید چرا پل صدر ساخته می شود در حالی که می دانیم این محدوده نزدیک گسل شمال تهران است.

وی ادامه داد: ما هنوز شناسنامه گسل های تهران را نداریم و این وظیفه شهرداری نیست بلکه سازمان زمین شناسی و وزارت علوم است که باید این مهم را از مراکز علمی مطالبه کنند.

آریامنش افزود: امروز علاوه بر زلزله عوامل تهدیدزای متعددی در شهر وجود دارد که ناشی از عدم تخصص گرایی در سازمان مدیریت بحران است. الکتریسیته ساکن ناشی از نویزهای دکل های مخابراتی، گرمایش ناشی از مصرف گازهای خانگی و مسائلی از این قبیل ناشی از عدم مدیریت بحران است.

آریامنش همچنین اظهار داشت: باید برای تمامی محلات شناسنامه مخاطرات طبیعی و نقشه های گسلی تهیه شود. مردم باید بدانند کجا خانه می خرند. باید شاخصه هایی مانند فاصله از گسل، آب و هوا و بافت فرهنگی بر قیمت مسکن اثرگذار باشد. همچنین باید شناسنامه محرمانه تاسیسات مناطق نیز در شهرداری تهیه شود.

وی افزود: ما نیازمند موسساتی هستیم که مقاومت خانه ها را اندازه گیری کنند. اگر خانه ای مقاومت لازم را نداشت سراغ سازندگان آن برویم و آنان را بازخواست کنیم.

آریامنش تصریح کرد: باید تاسیسات مهم از تهران خارج شوند.

وی افزود: متاسفانه شهرک های اقماری که باید کمربند ایمنی تهران باشند خود دچار وضعی بدتر از تهران هستند و از اینرو است که می گوییم سازمان مدیریت بحران تخصصی نداریم.

مهدی زارع: پدیده هارپ واقعیت ندارد

متاسفانه شهرک های اقماری که باید کمربند ایمنی تهران باشند خود دچار وضعی بدتر از تهران هستند و از اینرو است که می گوییم سازمان مدیریت بحران تخصصی نداریمدکتر مهدی زارع استاد دانشگاه زلزله شناسی و مهندسی زلزله نیز در این نشست گفت: در خصوص زلزله های اخیر اظهاراتی صورت گرفت که جای تامل دارد از جمله اینکه زلزله ها ناشی از پدیده هارپ است.

وی ادامه داد: باید بگویم پدیده هارپ واقعیت ندارد و آنچه که در زلزله های گذشته و اخیر می توان از آن برداشت علمی کرد طبیعی بوده و فعالیت های گسل ها است.

وی ادامه داد: پیش بینی زمان وقوع زلزله هم به طور دقیق امکان پذیر نیست. تنها زمان تقریبی آن را بر اساس فعالیت های گسل ها می توان حدس زد.

زارع افزود: در ۱۲۰ سال قبل شخص کرمانی به نام یوسف تلگرافچی از روی حرکات و لرزش های خطوط تلگرامی پیش بینی وقوع زلزله تا چند ثانیه بعد را کرده بود که متاسفانه خیلی مورد توجه قرار نگرفت، ولی به طور حتم این تنها و اولین پیش بینی وقوع زمین لرزه در چند ثانیه بعد بوده است.

سعید خال: بهشت زهرا توانایی تطهیر ۱۵ هزار متوفی در آن واحد را دارد

در این نشست همچنین مدیرعامل سازمان بهشت زهرا گفت: آمادگی امروز سازمان بهشت زهرا تطهیر و تدفین ۱۵ هزار متوفی در آن واحد است که البته عدد بدی نیست اما با آنچه در زمان بحران مورد نیاز است فاصله دارد.

وی افزود: یکی از اقدامات ما در سازمان بهشت زهرا ایجاد کانون تطهیرکنندگان داوطلب بوده که در حال حاضر ۴۰۰ نفر عضو دارد و توسعه و بسط این کانون در مواقع بحران بسیار اثرگذار خواهد بود.