ماهنامه «نماینده» - «سیدجواد ساداتی‌نژاد»، استاد دانشگاه کاشان سابقۀ تصدی معاونت حقوقی و پارلمانی وزارت علوم و همچنین ریاست بسیج اساتید دانشگاه‌های تهران را در کارنامه دارد. وی هم‌اکنون عضو کمیسیون آموزش مجلس دهم است و در گفت‌وگو با «نماینده» به ارزیابی عملکرد وزارت علوم در دولت یازدهم نشسته است. آنچه در ادامه می‌خوانید، مشروح این گفت‌وگو است.

* ارزیابی شما از عملکرد وزارت علوم در دولت یازدهم، چیست و آیا این وزارتخانه توانسته در دورۀ ۴ ساله گذشته به آنچه مطالبه از این ارگان علمی و فرهنگی کشور بوده پاسخ مطلوبی بدهد؟

به‌اعتقاد بنده عملکرد دولت یازدهم در وزارت علوم بسیار متوسط و به‌عبارتی کمتر از تمامی انتظارات موجود از این وزارتخانه بود. یعنی به لحاظ موفقیت در اهدافی که وزارت علوم باید پیگیری می‌کرد با توجه به مطالبات رهبری که تأکید بسیاری بر تولید علم و پیشرفت در عرصۀ فناوری‌های جدید دارند، متوسط بوده است.

به‌دلیل عدم ثبات لازم و همین‌طور به دلیل عدم برنامه‌ریزی دقیق یا پیگیری برنامه‌های جاری، وزارت علوم در دولت یازدهم دورۀ موفقی را سپری نکرد و آن انتظاری که جامعه از وزارت علوم داشت به‌هیچ عنوان برآورده نشد که البته امیدواریم در دورۀ جدید با تمهیدی که ریاست‌جمهوری در خصوص وزارت علوم دارند، جبران شود.

به‌دلیل عدم ثبات لازم و همین‌طور به دلیل عدم برنامه‌ریزی دقیق یا پیگیری برنامه‌های جاری، وزارت علوم در دولت یازدهم دورۀ موفقی را سپری نکرد و آن انتظاری که جامعه از وزارت علوم داشت به‌هیچ عنوان برآورده نشد که البته امیدواریم در دورۀ جدید با تمهیدی که ریاست‌جمهوری در خصوص وزارت علوم دارند، جبران شود.

* با وجود تکرار مشکل دورۀ گذشته یعنی بدون وزیر ماندن وزارت علوم، همچنین تصوری چقدر می‌تواند محقق شود؟

در شروع کار دولت جدید هم باز با توجه به عدم معرفی وزیر برای وزارتخانۀ علوم برای گرفتن رأی اعتماد، باید گفت که مجدداً نگرانی‌های گذشته تکرار شده است چرا که وزارت علوم با این اهداف و مسئولیت خطیر، تنها وزارتخانه‌ای است که وزیرش با تأخیر تعیین و تأیید می‌شود. مگر علم و فناوری حرف اصلی امروز کشور نیست؟ مگر علم و تولید فناوری در دنیا حرف اول را نمی‌زند؟ مگر قدرت و ثروت وابسته به علم نیست؟ مگر نقش دانش بنیان‌ها در دنیا و در کشور ما قابل انکار است؟ اینها همه نشان ‌دهد که می‌بایست اولین وزارتخانه‌ای که تعیین تکلیف می‌شد، شاید وزات علوم می‌بود یا به‌عبارتی جایگاه بالایی در میان سایر وزارتخانه‌ها می‌داشت.

*  خب اصل ماجرای این بلاتکلیفی‌ها چیست؟ باز هم که وزارتخانه بدون وزیر مانده!

هر چند ریاست‌جمهوری هم ادله‌هایی را برای این امر ذکر کردند و من هم در این مجال نمی‌خواهیم بگویم که آن ادله‌ها نادرست است و قبول هم می‌کنیم که می‌گویند در لحظۀ آخر وزیر پیشنهادی اعلام انصراف کرده است! اما باید این را هم قبول کرد که این اتفاق در روند امور مهم کشور ایجاد اختلال می‌کند، ضربۀ سختی به دانشگاه‌های کشور وارد می‌کند و حداقل اثر و نتیجۀ آن بی‌انگیزگی یا سستی برای وزارت علوم، دانشگاه‌ها و دانشجویان است.

بنابراین خواسته یا ناخواسته این اتفاق را هم نمی‌شود نادیده گرفت. لذا امیدواریم با معرفی شخصیتی که در حوزۀ مدیرتی و علمی وزرات علوم لیاقت داشته باشد و بتواند یک دوره با شتاب، با نشاط و فعال را در حوزۀ علمی داشته باشد و به‌عبارتی از روزمرگی و رویۀ ثابت و رکود این وزارتخانه را خارج کند و حالت شتاب و با نشاط و پویایی را در این دوره به خود ببیند.

* گفتید عوض شدن وزاری علوم در دورۀ قبل به بدنه و اهداف اصلی وزارت علوم یعنی تولید علم و فناوری ضربه وارد کرد! آیا این رویه در دولت دوازدهم تغییر خواهد کرد؟

من فکر می‌کنم که دولت‌ها همیشه در معرفی کابینه تلاش می‌کنند که با مجلس یک هماهنگی‌هایی داشته باشند که کار با قدرت و سرعت پیش رود لذا امیدواریم در این دوره با رویه‌ای که دولت با مجلس در پیش گرفته است، شاهد رأی‌آوری یک وزیر خوب و توانمند در حوزۀ مدیریت علمی در وزارت علوم باشیم.

* به نظر می‌رسد سهم‌خواهی‌هایی از سوی برخی گروه‌های سیاسی در خصوص وزارت علوم وجود دارد، از طرفی هم اینکه دانشگاه نباید باشگاه سیاسی شود جزو مطالبات رهبری از وزارت علوم است. این شرایط را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

بالاخره توصیه‌های مقام معظم رهبری در خصوص دانشگاه‌ها کاملاً مشخص است و بر کسی پوشیده نیست. دانشگاه‌ها محل فعالیت‌های علمی و رسیدن به دستاوردهای نوین و فناوری‌های جدید است و امروزه رسالت بالا و وظیفۀ سنگینی در کشور در حوزۀ پرورش جوانان و حتی اقتصاد به ویژه نقش فوق‌العاده‌ای در اقتصاد مقاومتی را برعهده دارند. لذا نقش دانشگاه‌ها دیگر آن نقش سنتی گذشته نیست بلکه امروزه دانشگاه‌ها در اقتصاد، بنگاه‌های اقتصادی و دانش بنیان مهارت‌آموزی نقش فوق‌العادی دارند.  بنابراین نگاه به وزارت علوم عوض شده و باید فردی بیاید که بتواند این اهداف را پیش ببرد چرا که حوزۀ اقتصاد رابطۀ تنگاتنگی با حوزۀ دانش و فناوری دارد؛ لذا شاخصه‌های خاصی برای مدیریت وزارت علوم ‌طلبد که نیاز است فعالانه در این حوزه‌ها پیش رود. به‌نظر می‌رسد که دولت چنین نگاهی یعنی حمایت از حوزۀ اقتصاد را برای معرفی وزیر در نظر دارد.