«نماینده» / سال ۷۷ بود که کلید اولین شورای اسلامی شهر تهران زده شد. شورای شهری که عمرش به چهار سال نکشید و توسط هم‌حزبی‌هایش در وزارت کشور منحل شد. در آن دوره نیز دعوای اعضای شورا بر سر انتخاب شهردار تهران و نحوه عملکرد و مدیریت شهری بود اختلافاتی که به تغییر ۳ شهردار ختم شد. این عزل و نصب‌های ۳ ساله شورای شهریان به آن‌جا رسید که فقط ۳ ماه باقی مانده به انتخابات دومین شورای شهر، وزارت کشور رأی به انحلال اولین دوره شورای شهر تهران داد و به تمامی گمانه‌زنی‌ها درباره تغییرات شهرداری پایان داد.

حال و بعد از گذشت ۴ دوره این روزها نیز شورای شهر پنجم تهران با ترکیبی یکسان و همانند دوره اول شکل گرفته و اختلافات نیز همان رنگ و بو را دارد، اختلاف بر سر قدرت و تعیین شهردار تهران!
باوجود ترکیب یک دست شورای پنجم، وجود نمایندگان وابسته به کارگزاران و حزب اتحاد ملت، ترکیب ناهمگونی را به نمایش می‌گذارد که حاشیه‌های‌ آن از چند روز گذشته آغاز شده است. حاشیه‌هایی که در انتخاب شهردار تهران نمود پیدا کرده و بیش از هر چیز یادآور خاطرات اولین دوره شورای شهر تهران است.
هاشمی به تعهد خود پایبند بماند
در کنار صحبت‌هایی که برای شهردار شدن محسن هاشمی از حزب کارگزاران در خبرها پیچیده است، محسن رهامی، عضو شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان معتقد است: «در حال حاضر هاشمی یکی از گزینه‌های شهرداری است و با این پشتوانه که بیشترین رای را در شورای شهر آورده است، عقبه خانوادگی و سیاسی، تجربه مدیریت مترو گزینه مناسبی برای شهرداری است اما، از آنجا که اعضای لیست امید با امضای میثاق‌نامه تعهد داده‌اند که عضویت شورا را ترک نکنند بهتر است ایشان هم پایبند به این تعهد بماند. من در جریان نیستم آقای هاشمی میثاق‌نامه را امضا کرده است یا نه اما، مهم تعهد کلی است. مهم این است که رعایت این میثاق‌نامه اخلاقی است»

شهردار شدن محسن هاشمی منشا اختلافات فراوان خواهد شد

عباس عبدی فعال سیاسی اصلاح‌طلب نیز که لیست شورای شهر اصلاح‌طلبان در تهران را به مثال «آش کشک خاله» ‌ نامیده بود که چندان مطلوب این جریان نیست، انتخاب شهردار تهران را آزمون مهم شورای شهر عنوان کرد و در نشریه کارگزارانی صدا نوشت:‌ «در هر حال اگر انتخاب شهردار تهران در چارچوب قابل قبولی صورت گیرد می‌تواند تا حدی به جبران مافات در فرآیند انتخاب شورای شهر کمک کند، ‌ ولی اگر این موضوع نیز همچون موضوع انتخاب لیست شورا غیرشفاف و تاحدودی در راهروها و لابی‌های سیاسی انجام شود، مشکلات پیش گفته برای انتخابات شوراها برجسته‌تر و حتی منجر به اختلافات داخلی میان اعضای شورا خواهد شد. برای آن‌که نشان داده شود خروجی شورا درست و قابل دفاع بوده، مهمترین خروجی شورا در ابتدای آن تعیین شهردار است.»
وی مسئولیت‌پذیری اعضای شورای شهر را نکته اساسی دانست و گفت: جهت اطلاع آنان باید گفت که اعضای شورای شهر فعلی عمدتا مسئولیت حمایت خود از معرفی آقای محسن هاشمی را در سال ۹۲ نمی‌پذیرند و آن را انتخاب خود نمی‌دانند و معتقدند که آن انتخاب از بیرون به آنان تحمیل شد و بیشترشان خود را مخالف چنین انتخابی معرفی می‌کنند. این مسئولیت‌ناپذیری قابل قبول نیست.
عبدی درباره مهم‌ترین نکته در انتخاب شهردار گفت: نکته بسیار مهم این است که انتخاب شهردار تصمیمی است که اگر درست انجام نشود بازگشتن از آن بسیار مشکل خواهد بود. زیرا نیازمند استیضاح است و استیضاح نیز هم به لحاظ اجرایی و هم سیاسی به نسبت پرهزینه است و کسی که شهردار می‌شود ابزارهای فراوانی برای اعمال نظر بر دیگران دارد.
وی در خصوص زمزمه مطرح شدن محسن هاشمی به عنوان یکی از گزینه‌های شهرداری تهران و استعفای او از شورای شهر گفت:‌ به لحاظ قانونی مشکلی نیست و نفر بعدی از لیست اصولگرایان می‌تواند جانشین وی شود ولی این مسئله می‌تواند به نوعی بی‌توجهی به آرای شهروندان محسوب شود، به ویژه آن که پیشتر هم گفته شده بود کسی که می‌خواهد نامزد شهرداری شود نباید در لیست نامزدها قرار گیرد.
این تحلیلگر سیاسی افزود: البته برخی افراد معتقدند اگر عضوی با رای بالا در مقام شهرداری تهران قرار گیرد، به لحاظ قدرت اجرایی در موقعیت بهتری خواهد بود. چنین استدلالی صحیح نیست. زیرا شهردار را مستقل از شورای شهر می‌کند و او را در برابر شورا سرکش خواهد کرد و خود را متکی به آرای مردم معرفی می‌کند و در برابر شورا بیش از همه تک روی خواهد کرد و شورا با چنین تصمیمی خود را مسلوب الاختیار می‌کند و این منشا اختلافات زیادی خواهد شد. شهردار باید در برابر شورا پاسخگو باشد هر چند باید استقلال نسبی خود را هم داشته باشد.
صفایی فراهانی دیگر فعال سیاسی اصلاح‌طلب نیز در مصاحبه با ایلنا گفته است : من امیدوارم از بین افرادی که وارد شورای شهر شدند، شهردار انتخاب نشود چون مردم اینها را به عنوان شهردار انتخاب نکرده‌اند بلکه شورای شهر انتخاب کردند. این بی‌احترامی به رأی مردم است وگرنه باید از روز اول می‌گفتند به ۲۱ نفر شهردار رأی دهید؛ ولی حالا که این کار را نکردند، نباید از بین اینها انتخاب کنند.

دو دلیل اصلاح‌طلبان برای شهردار نشدن محسن هاشمی

روزنامه زنجیره‌ای آفتاب یزد نیز در گزارشی به این موضوع پرداخته و می‌نویسد : گروه کثیری از کنشگران سیاسی اصلاح‌طلب معتقدند که به دو دلیل هاشمی نباید شهردار شود. نخست: بی‌احترامی به رای مردم، به باور بسیاری حضور او در جایگاه ریاست شهرداری تهران و خالی کردن صندلی شورای شهر، بی‌احترامی و بی‌توجهی به رای‌دهندگانی است که او را به عنوان عضوی از شورای شهر برگزیده‌اند نه به عنوان شهردار پایتخت. نیز عبدالله رمضان‌زاده، سخنگوی پیشین دولت اصلاحات و استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران در توئیتی نوشته است: «انتظار این است که همه منتخبین در شورای شهر بمانند و شهردار از خارج از شورا انتخاب شود، به رای مردم احترام بگذاریم.»
آفتاب یزد در تشریح دومین دلیل برای شهردار نشدن محسن هاشمی می‌نویسد : جایگزینی یک اصولگرا، شاید خیلی‌ها اگر می‌دانستند که محسن هاشمی تصمیم دارد شهردار تهران شود و از لیست پس از برگزیده شدن، بیرون برود، مواجهه دیگری با لیست امید می‌کردند یا اصلا اقدام به انتخاب او نمی‌نمودند. مسئله دیگری که حائز اهمیت به نظر می‌رسد، آن است که در صورت شهردار شدن محسن هاشمی، مهدی چمران به عنوان نفر بیست و دوم لیست برگزیدگان مردم و همین‌طور عضو لیست خدمت در قالب عضو علی‌البدل وارد شورا می‌شود. ورود او به شورای شهر دارای تبعات فراوانی است از جمله آنکه رخنه‌ای در صف منسجم اصلاح‌طلبان شورای شهر تهران ایجاد خواهد کرد.

خاطره تلخ اصلاح‌طلبان از شورای شهر اول

احمد شیرزاد، نماینده مجلس ششم نیز با بیان اینکه صددرصد مخالف شهردار شدن محسن هاشمی است، گفت: من می‌خواهم دراین‌باره به یک تجربه تاریخی اشاره کنم که بسیار حائز اهمیت است. از دوره اول شورای شهر تهران خاطرات بسیار تلخی وجود دارد. به دلیل برخی از حاشیه‌سازی‌ها و اختلافاتی که اصلاح‌طلبان در آن شورا با یکدیگر داشتند. آن شورا ناکارآمد بود و فضایی ایجاد شد که کاملا در انتخابات شورای شهر دوم یک سرخوردگی در میان مردم به وجود آمد، چرا که تعداد قابل توجهی از منتخبان تاثیرگذار دوره اول شورای شهر تهران به دلایل مختلفی چون وزارت دولت یا وکالت مجلس از سمت خود در شورا استعفا دادند و این اتفاق به شدت توان و پتانسیل شورا را پایین آورد.
وی افزود: در حالی که اگر همه از آغاز انتخابشان تا اتمام دوران ۴ ساله شورا حضور می‌داشتند بسیاری از آن اتفاقات رخ نمی‌داد. قبول پست ریاست شهرداری توسط محسن هاشمی و حتی مرتضی الویری را می‌توان پشت‌پا زدن به رای مردم دانست.