«نماینده»/انسیه ربیعی: هنوز ماجرای حقوق‌های نجومی به سرانجام نرسیده بود که خبری دیگر در فضای رسانه‌ای کشور پیچید. این خبر حاکی از اختلاسی بود که از قضا رنگ و بوی حقوق‌های نجومی هم داشت؛ با این تفاوت که این دفعه برای اولین بار در طول تاریخ انقلاب بالاترین رقم اختلاس در کشور درست جایی رخ داد که متعلق به فرهنگیان و معلمانی است که جزء مظلوم‌ترین اقشار جامعه هستند.
بنا بر اهمیت موضوع، زمینه تحقیق و تفحص مجلس از این صندوق فراهم شد و در همان مقطع رئیس مجلس شورای اسلامی در حکمی ١٥ عضو هیات تحقیق و تفحص از صندوق ذخیره فرهنگیان را منصوب کرد تا علاوه بر پیگیری دقیق مفاسد این صندوق، با اصلاح اساسنامه آن جلوی تکرار این مفاسد گرفته شود.
با این اوصاف از همان ابتدا انتظار می‌رفت دولت نسبت به بررسی و بازگرداندن این مبالغ دستور ویژه و اکیدی را بدهد که مانند حقوق‌های نجومی روی آن سرپوش گذاشته نشود!
* ریشه این تخلفات کجاست؟
از زمانی که دولت یازدهم رسماً کار خویش را آغاز کرد صحبت پیرامون فساد در دولت قبل به روالی عادی در میان دولتمردان و روزنامه‌ها و رسانه‌های حامی دولت تبدیل شد. با وجود اینکه حامیان دولت به شدت مشغول شخم زدن ۸ سال دولت قبل بودند تا پرونده‌هایی را به عنوان فساد مطرح کنند، اما وقتی فساد ۸۰۰۰ میلیاردی در صندوق ذخیره فرهنگیان و بانک سرمایه نمایان شد، رئیس‌جمهور گفت: «برای بعضی‌ها مثل اینکه بالا و پایین کردن فساد لذت‌بخش است... اگر فسادی است با آن مبارزه کنیم، نه اینکه آن را بزرگ کنیم. بعضی‌ها در جامعه فساد را عادی‌سازی می‌کنند، کار بد را نباید شیوع داد.»
با توجه به گزارشات سربسته ارائه شده از سوی کمیته تحقیق و تفحص، بخشی از تخلفات صندوق فرهنگیان بدین شرح است: در پرونده تخلفات صورت گرفته در بانک سرمایه کاهش مطالبات غیرجاری از طریق تهاتر با املاک یا سایر دارایی‌های مورد نظر بدهکاران صورت می‌گرفت، از سوی دیگر تعداد قابل توجهی از مطالبات کلان مربوط به اشخاصی است که قبلاً سابقه بدحسابی در تسهیلات و تعهدات دریافتی داشته‌اند و از طریق تهاترهای معنادار و تحمیلی دارایی خود، بدهی‌های قبلی خود را تسویه کرده‌اند. کارشناسی املاک افراد در بسیاری موارد با قیمت‌های منطقه‌ای و عرف بازار فاصله مشهود داشته و در رابطه با آنها بزرگ‌نمایی صورت گرفته و بخش قابل توجهی از اسناد و فعالیت‌ها صوری بوده است.
در خصوص آخرین نتایج تحقیق و تفحص از صندوق ذخیره فرهنگیان، حجت‌الاسلام سلیمی، دبیر کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس اظهار داشت: ابعاد کار سنگین و گسترده است و در هر مرحله، ابعاد جدیدی از این فساد رونمایی می‌شود که تکان‌دهنده است.
نمایندۀ مردم محلات توضیح داد: به تازگی سندی در این تحقیقات کشف شد که نشان می‌دهد مدیر یکی از شرکت‌های پتروشیمی وابسته به صندوق که از دو بخش حقوق می‌گرفته است، در یکی از دریافتی‌های خود سالیانه یک میلیارد و صد میلیون تومان حقوق گرفته که فیش آن به دست ما رسیده است.
حجت‌الاسلام سلیمی با ابراز تاسف و تعجب از ابعاد بزرگ این فساد در صندوق ذخیره فرهنگیان، بیان داشت: این فرد از صندوق ذخیره نیز حقوق می‌گرفته و فیش یک میلیارد و صد میلیون تومانی وی مربوط به شرکت پتروشیمی وابسته به صندوق ذخیره است.
* پای بانک سرمایه هم در میان است
«سرمایه» نام بانکی است که بخش عمدۀ سهام آن متعلق به آموزش و پرورش است و این امر به دلیل سهامداری صندوق ذخیره فرهنگیان در بانک سرمایه است. حدود ۹۰۰ هزار فرهنگی سراسر کشور، سهامدار و سپرده‌گذار صندوق ذخیره فرهنگیان هستند و این صندوق با سرمایه‌گذاری و تأسیس بانک سرمایه، کوشیده بود سپرده فرهنگیان را سودآور کند.
اما این بانک ۴۰۰ میلیارد تومانی در نیمه اول سال ۹۴ معادل بیش از نیمی از سرمایه اسمی‌اش را زیان کرد! یعنی در عملکرد ۶ ماهۀ اول سال ۹۴ برای هر سهم ۵۹۳ ریال زیان شناسایی کرده که معادل ۲۳۷ میلیارد تومان بوده و بیش از نیمی از سرمایه ۴۰۰ میلیارد تومانی آن را شامل می‌شود.
پیش از این «احمدی‌لاشکی» نماینده مردم نوشهر و چالوس در خصوص صندوق ذخیره فرهنگیان و بانک سرمایه گفته بود: «این صندوق وضعیت بیماری دارد، طی دو سال گذشته ۶ مدیرعامل در بانک سرمایه تغییر کردند. البته شاید این تغییر مدیران عامل بانک سرمایه برای سرپوش گذاشتن بر اقدامات این بانک بوده است، بانک سرمایه در سال ۹۴ حدود هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان خسارت و زیان دیده است... یک نفر ۳۹۰۰ میلیارد تومان به بانک سرمایه بدهکار است و ۹۰ درصد تسهیلات تنها به ۳۰ نفر ارائه شده است.»
* چرا مدیر عامل بانک سرمایه برکنار شد؟
این در حالی است که محمدرضا خانی مدیر بانک سرمایه چندی پیش از سمت خود برکنار شد؛ البته این تغییرات پربحث مدیرعامل برکنار شده، منجر به سکوت وی نشد.
محمدرضا خانی با اشاره به برکناری از سمت خود اظهار کرد: در ابتدای کار ما ۶ ماه به بدهکاران کلان فرصت دادیم و پس از آن از کسانی که این بدهی را تعیین تکلیف نکرده بودند، شکایت کردیم. پس از آن تهدیدات علیه ما شروع شد. تهدیدات جانی و غیرجانی.
وی افزود: با شماره‌های مختلف و ناشناس تماس می‌گرفتند و تهدید می‌کردند و حتی حربه‌هایی برای تطمیع هم به کار می‌بردند. ما گفتیم تنها راه‌حل مشکل شما پرداخت بدهی به بانک است. آخرین تهدیدی که شد این بود که گفتند تو را برمی‌داریم. من هم گفتم خدا را شکر که این مسئولیت از دوش ما برداشته می‌شود.
خانی با بیان اینکه این برکناری در شرایطی انجام شد که رئیس کمیته تحقیق و تفحص مجلس به وزیر آموزش و پرورش و رئیس کل بانک مرکزی نامه نوشته بود که تا پایان تحقیق و تفحص مدیرعامل بانک را تغییر ندهید، تصریح کرد: متاسفانه سرنوشت بانک را بازیچه اهداف خودشان کردند. یکی از دوستان به من گفت با وزیر آموزش و پرورش تماس گرفتم و پرسیدم چرا مدیرعامل را می‌خواهید عوض کنید، آقای وزیر گفت چون ایشان اصولگرا است.
* با توجه به روند تحقیق و تفحص از صندوق ذخیره هیچ تهدیدی بعید نیست
با توجه به اینکه مراحل تحقیق و تفحص از این صندوق پر ماجرا به اتمام نرسیده نمی‌توان به شکلی دقیق به نتیجه رسید با این حال هفته‌نامه نماینده برای کسب اطلاعات بیشتر به سراغ «سیدمحمدباقر عبادی» یکی از اعضای کمیته تحقیق و تفحص رفت.
این عضو کمیسیون آموزش مجلس با بیان اینکه هنوز تحقیق و تفحص به پایان نرسیده است اظهار کرد: «متاسفانه میزان تخلفات بسیار زیاد است که نمی‌توان در این مرحله درباره آن توضیح داد اما در این تحقیق و تفحص به مسائل بسیار ریز و اساسی پرداخته شده است و به مشکلات فراوان و غیرقابل تصور رسیده‌ایم. البته در آینده نزدیک گزارشات به قوه قضاییه اعلام خواهد شد.»
نمایندۀ مردم بیرجند در ادامه افزود: این تحقیق و تفحص‌ها از ابتدای شروع فعالیت صندوق ذخیره است و برای ما فرقی نمی‌کند که این تخلفات در چه دولتی صورت گرفته است اما متاسفانه با توجه به بررسی‌های انجام شده بیشترین آمار تخلفات مربوط به سال‌های اخیر و دولت فعلی است.
وی با اشاره به برکناری خانی مدیریت بانک سرمایه اذعان کرد: این تغییرات و برکناری هیچ اختلالی را در ادامه تحقیق و تفحص از صندوق ذخیره فرهنگیان ایجاد نخواهد کرد و تا کنون در این باره مشکلی به ما گزارش نشده است.
عبادی در پاسخ به این سوال که گفته‌های مدیرعامل بانک سرمایه در خصوص برکناری‌اش تا چه حد می‌تواند صحت داشته باشد، گفت: «من نمی‌توانم صحبت‌های ایشان را تایید یا رد کنم ولی با توجه به فضایی که در طول تحقیق و تفحص در صندوق ذخیره شاهد بودیم این قبیل موارد را بعید نمی‌دانم.»
بنا بر این صندوق ذخیره فرهنگیان که با توجه به مفاد اساسنامه بنا بود ترمیم‌کننده وضعیت معیشت فرهنگیان و پس‌اندازی برای آنان در دوران بازنشستگی باشد، اکنون با زمزمه اختلاس میلیاردی که از آن به گوش می‌رسد به ساحل ناامنی تبدیل شده و بر دغدغه فرهنگیان افزوده است؛ البته باید منتظر اتمام تحقیق و تفحص از این صندوق بمانیم تا ببینیم این بار قوه قضاییه با متخلفان چه برخوردی خواهد داشت و آیا این میزان از حجم بالای پول به صاحبان آن باز می‌گردد یا خیر.
نظر شما