«نماینده» / با گذشت کمتر از سه ماه از صدور فرمان دونالد ترامپ در خصوص وضع مقررات مربوط به منع ورود شهروندان هفت کشور اسلامی از جمله ایران به خاک آمریکا، مایک پنس، معاون وی روز پنجشنبه در جریان انجام سفرهای آسیایی خود به جاکارتا، پایتخت اندونزی سفر کرد و با «جوکو ویدودو» رئیس جمهوری این کشور دیدار کرد.

یکی از مهمترین و جالبترین بخش های این سفر پنس، به بازدید وی و خانواده اش از مسجد استقلال به عنوان بزرگترین مسجد این کشور باز میگردد. بنابر گزارش منابع خبری اندونزی پنس در این بازدید کفش های خود را از پا بیرون آورده و وارد صحن مسجد شده است. البته همسر و دختر وی نیز مجبور به رعایت حجاب خود شده اند.

معاون ترامپ در دیدار خود با رئیس جمهوری اندونزی، نسبت به این کشور به عنوان بزرگترین کشور اسلامی جهان با ۲۵۰ میلیون نفر جمعیت که ۹۰% آن را مسلمانان تشکیل می دهند ابراز علاقه کرده و مسلمانان اندونزیایی را میانه رو خوانده است. پنس همچنین در خصوص ویژگی های اسلام در اندونزی مدعی شد: مذهب در کشور شما مانند آمریکا نقشی پیوند دهنده داشته و اینجا از تفرقه خبری نیست.

اما سوال اینجاست که چرا معاون فردی که در زمان انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و دوران پس از آن، اسلام ستیزی را همواره یکی از ویژگی ها و مایه مباهات خود دانسته باید از اسلام و یک جامعه اسلامی تعریف و تمجید کند؟

در ادامه به دلایل احتمالی سفر مایک پنس به اندونزی بازدید از مسجد بزرگ استقلال در این کشور خواهیم پرداخت:

رقابت با چین در جلب رضایت همسایگان مسلمان این کشور

همانگونه که می دانیم اندونزی در آبهای دریای چین جنوبی واقع شده و از کشورهای مهم این منطقه به حساب می آید. از سوی دیگر این کشور به همراه همسایه دیگر مسلمان خود یعنی مالزی از متحدین سنتی و قدیمی ایالات متحده در آسیا – پاسیفیک به حساب می آید. این درحالیست که در پی اظهارات ضد اسلامی ترامپ، بسیاری از کشورهای اسلامی از جمله اندونزی به این قانون اعتراض کردند. البته رئیس جمهوری اندونزی نیز بار دیگر به اظهارات و عملکرد ضد اسلامی ترامپ اعتراض کرده و مراتب ناخشنودی خود را به پنس نیز اعلام کرد.

به نظر می رسد دولت تازه کار آمریکا که تجربه ای در امر سیاست ندارد، تا حدودی از رویکرد ضد اسلامی خود و عواقب احتمالی چنین رویکردی ترسیده و به این نتیجه رسیده که در صورت ادامه سیاست های خصمانه ضد اسلامی خود علیه اسلام و مسلمانان، مجبور به تقدیم متحدین منطقه ای مسلمان خود مانند اندونزی و مالزی به چین و روسیه خواهد شد. البته این به معنای کاهش نفرت ترامپ و کابینه وی از اسلام نیست بلکه ظاهرا وی تصمیم گرفته تا کمی احساسات خود را کمتر بروز دهد!

استفاده از اندونزی به عنوان پایگاه نظامی فعال آمریکا

با افزایش تنش ها میان واشنگتن و چین و همچنین کره شمالی، نیاز آمریکا به همکاری کشورهای منطقه پاسیفیک و دریای چین و همراه کردن آنها با خود در صف آرایی در برابر چین و پیونگ یانگ بیشتر می شود. همانطور که می دانیم اندونزی از کشورهای مخالف سیاست های چین در دریای چین جنوبی در خصوص بخشی از جزایر مورد مناقشه میان جاکارتا و پکن بوده و همواره در خصوص سهم خود از این دریا و جزایر آن با چین در تنش به سر می برد.

میزان این تنش ها تا جایی است که جاکارتا در تیر ماه سال ۱۳۹۴ اقدام به تاسیس پایگاه نظامی خود در دریای چین جنوبی نمود. روزنامه «جاکارتا پست» نیز روز شنبه مورخ چهارم مرداد ماه ۹۴، از تاسیس پایگاه نظامی جدید اندونزی در منطقه پرتنش دریای جنوبی چین خبر داد و نوشت که وزیر دفاع اندونزی در دیداری با کمیته طرح توسعه ملی این کشور در مورد طرح ساخت پایگاه نظامی در منطقه مورد چالش با چین بحث و گفتگو کرده است. «آندرینوف چانیاگو» رییس کمیته طرح توسعه ملی اندونزی طی جلسه ای، هدف از ساخت این پایگاه نظامی را حراست از منافع ملی این کشور و حمایت از استقلال مناطق اندونزی عنوان کرد.

از سوی دیگر آمریکا نیز پایگاهی در بخش «آنگابن» اندونزی با نام «عینریچ تانگ» دارد که البته میزان استفاده ارتش آمریکا از این پایگاه در قیاس با پایگاه های نظامی این کشور در تایلند، ویتنام و دوران پیش از افزایش تنش ها با فیلیپین، در مانیل فعالیت چندان زاید ندارد.

اما با توجه به اوج گیری تنش های اخیر میان چین و اندونزی در خصوص مساله دریای چین جنوبی، اکنون فرصت خوبی برای نزدیک شدن واشنگتن به جاکارتا است تا بتواند از آب گل آلود ماهی گرفته و میزان همکاری نظامی میان دو کشور را تا حد زیادی افزایش دهد.  

ادامه سیاست های منطقه ای اوباما و نیاز به منابع انرژی اندونزی

بدون شک پیمان تجاری ترانس پاسیفیک مهمترین استراتژی منطقه ای اوباما در منطقه آسیا پاسیفیک به حساب می آید که البته موفق به اجرای آن نشد و همین نکته یکی از شکست های وی در سیاست خارجی خود به حساب می آید. دونالد ترامپ پیش از رسیدن به ریاست جمهوری آمریکا اعلام کرده بود که به هیچ وجه با این پیمان تجاری که قرار بود میان آمریکا و کشورهای منطقه پاسیفیک مانند اندونزی به امضا برسد موافق نیست و دلیل این مخالفت خود را نیز بهره وری بیشتر کشورهای این منطقه نسبت به آمریکا اعلام کرده است.

اما با گذشت زمان اندکی از دوران ریاست جمهوری مرد تازه کار سیاست آمریکا، ظاهرا وی به این نتیجه رسیده که برای بیرون آوردن کشورهای منطقه آسیای دور از چنگ چین، چاره ای جز حمایت از آنها نداشته و می بایست به تعهدات دولت اوباما در قبال امنیت، توسعه اقتصادی و بهبود وضعیت معیشت ساکنان این منطقه تن در دهد. این همان ماجرایی است که در جریان مساله ناتو و پرداخت حق عضویت اعضا پیش آمد و ترامپ نهایتا مجبور به عقب نشینی از مواضع خود شد.

البته باید عنوان کرد که ماجرای اندونزی در این میان متفاوت است. اندونزی، خود یکی از معدود کشورهای آسیای جنوب شرق است که از منابع نفت و گازی بسیار زیادی بهره می برد. این کشور تا سال ۲۰۰۹ میلادی نیز عضو اوپک بود و به دلیل اختلاف با اعضای این سازمان و همچنین رشد نرخ صنعتی شدن اندونزی و کاهش توان صادرات نفتی به جهت نیاز به مصرف آن در داخل، از عضویت خود در این سازمان کناره گرفت و نهایتا با حل شدن برخی اختلافات با اوپک مجددا در جولای ۲۰۱۶ به عضویت این سازمان در آمد.

یکی از نیازهای پیمان «تی پی پی» که تمرکز آن بر ایجاد نوعی بازار مشترک آزاد میان کشورهای عضو بود، تامین منابع انرژی و سوختی کشتی های باری مسیر مورد نظر این پیمان در منطقه آسیا  - پاسیفیک است.

طبیعتا کشتی های باری که از آمریکا، و حتی استرالیا که می بایست مسافت نسبتا زیادی را برای رسیدن به مقاصد خود در آسیای شرق و جنوب شرق بپیمایند نیازمند یک منبع تامین کننده سوخت ثابت و پایدار برای خود هستند. لذا جلب نظر اندونزی برای همکاری اقتصادی و احتمالا نظامی با آمریکا، برای این کشور آن قدر با ارزش هست که ترامپ اندکی از مواضع ضد اسلامی خود به صورت ظاهری در این راه بکاهد.