این کوه در زمان مانایی‌ها  830 تا 660 پ. م. نیایشگاه بوده‌ است. در اطراف کوه زندان سلیمان چشمه‌های آب گرم گوگردی متعددی دیده می‌شود که دارای خاصیت درمانی متعددی است.

زندان سلیمان که تپه‌ای است به ارتفاع یکصد متر از سطح زمین، و مخروطی شکل، زمان ساسانیان محل قربانی و نیایش موبدان زرتشتی بوده و البته بقایای بناهای دور مخروط زندان سلیمان، نشانگر اهمیت این محل مقدس است.

موبدان پس از نیایش در محل و استفاده از برسم، حیوان در نظر گرفته شده را برای قربانی کردن به جایگاه مخصوص می‌بردند تا نذر آتشکده کنند. احتمالاً دو هزار سال پیش مخروطی که امـروز خالی از آب است و در دهانه تپه قرار دارد، پر از آب بوده و بقایای آب‌ انبارهای اطراف مخروط، نشانگر غیرقابل استفاده بودن آب این دهانه و دریاچه درون آن است؛ اما به مرور زمان و بر اثر حجم رسوبات و فرو ریختن به دهانه، شکاف‌های این دریاچه که در عمق 100 متری قرار داشتند، بسته شده و مخروط خشک شده است.

با وجود گذشت زمانهای طولانی هنوز هم آنهائیکه برای چندمین‌ بار از این محل دیدن می‌کنند دچار یک نوع رعب آمیخته به اعجاب می‌شوند. بدیهی است در ازمنهٔ قدیم وجود چنین عوامل طبیعی و خارق‌العاده و کم‌نظیر برای بشر طبیعت‌پرست اثر اعجازآمیزی داشته. بشری که در دشت‌های وسیع، برای احداث خانه‌های مسکونی به جاهای مرتفع روی می‌آورده، در این محل نیز از روی اعتقاد مذهبی خود با عشق و علاقه فراوان و به منظور آنکه در برابر عظمت اعجازآمیز این کوه که در حدود متجاوز از 150 متر ارتفاع دارد و آب از دهانه‌اش جاریست، سر تعظیم فرود آورده است.

ثبت در فهرست آثار ملی

در جلسه کمیته بررسی و ثبت آثار طبیعی که با حضور فرهاد نظری مدیرکل دفتر ثبت آثار طبیعی و اعضای این کمیته که در سازمان مرکزی برگزار شد، با بررسی ویژگی های شاخص اثر طبیعی کوه زندان سلیمان، ثبت این اثر در فهرست میراث طبیعی کشور مورد تاَیید اعضاَ قرار گرفت.[2]

باورهای محلی

اهالی محل این کوه زیبا را بنام زندان سلیمان یا زندان دیو می‌شناسند و معتقدند که حضرت‌سلیمان دیوهایی را که از فرمانش سرپیچی می‌کردند در این کوه زندانی می‌کرده‌ است. این نام نیز به واقعیت و با توجه به نسبت دادن محل به حضرت سلیمان بر این کوه گذارده شده‌ است.

در این رابطه زهرا احمدی‌پور  - رئیس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، با ارسال نامه‌ای، مراتب ثبت میراث طبیعی «زندان نبی‌کندی تکاب» را در فهرست آثار ملی به استاندار آذربایجان‌غربی ابلاغ کرد.

معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، خطاب به قربانعلی سعادت استاندار آذربایجان‌غربی، آمده است: «در اجرای تبصره ماده 2 قانون تشکیل سازمان میراث‌فرهنگی و گردشگری کشور مصوب دی‌ماه 1382 و آیین‌نامه اجرایی آن، مصوب چهارم مرداد 1384 به‌شماره 26975/ت 32915 ه‍، هیئت وزیران با موضوع ثبت میراث طبیعی ارزشمند کشور در فهرست میراث طبیعی ملی، ”زندان نبی‌کندی تکاب“ ــ واقع در استان آذربایجان‌غربی، شهرستان تکاب، بخش تخت سلیمان، روستای حسن‌آباد ــ پس از تشریفات قانونی لازم، به‌شماره 339 مورخ 95/9/24 در فهرست میراث طبیعی ملی کشور به‌ثبت رسید که بدین‌وسیله ابلاغ می‌شود.

اثر مذکور ضمن رعایت حقوق مالکانه، تحت نظارت و حمایت این سازمان است و تدوین ضوابط حفاظتی و تعیین عرصه و حریم این اثر برعهده این سازمان خواهد بود؛ هر گونه دخل و تصریف یا اقدام و عملیاتی که منجر به تخریب یا تغییر در اصالت اثر شود ممنوع است. خواهشمند است دستور فرمایید مراتب جهت اطلاع و اجرا به مقامات و مسئولین ذی‌ربط در استان ابلاغ شود و از نتیجه این سازمان را مطلع فرمایید.»