به گزارش «نماینده»،  مرحوم پرفسور ابراهیم اسرافیلیان از چهره‌های برجسته علمی و سیاسی کشور  و از یاران نزدیک شهید آیت، چهل روز پیش در ۲۳ آذرماه و پس از تحمل یک دوره بیماری به دیار باقی شتافت.

مرحوم ابراهیم اسرافیلیان که در کارنامه فعالیت‌اش نمایندگی دور دوم مجلس و ریاست دانشگاه علم و صنعت دیده می‌شود در سال‌های اخیر به دلیل افشاگری‌ها درباره موسوی از سران فتنه مورد توجه رسانه‌ها و محافل سیاسی قرار گرفته بود.

مرحوم اسرافیلیان در کنار شهید دکتر آیت

با دکتر محمد حسن شجاعی‌فرد که هم اکنون ریاست دانشکده و پژوهشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت را عهده دار است، به گفت‌وگو نشستیم. او از یاران و نزدیکان دکتر اسرافیلیان بوده و قریب به ۴۰ سال سابقه همراهی با آن مرحوم داشته است.

** مهمترین بخش‌های این مصاحبه

-- دست‌هایی شهید آیت را ترور کردند و آن پوشه حاوی پرونده را هم از ماشین او دزدیدند

-- مرحوم اسرافیلیان با شهید آیت، شهید عباسپور، جاسبی، شهید نامجو و چند نفر دیگر، یک تشکیلات زیرزمینی برای مبارزه با رژیم شاه داشتند و در این تشکیلات همه چیز سینه به سینه نقل می‌شد و کسی حق اینکه چیزی را روی کاغذ بنویسد، نداشت.

-- روز رای اعتماد دولت شهید رجایی بود. شهید آیت مدارکی علیه یکی از وزرا جمع کرده بود و می‌خواست به مجلس برده و در مجلس مطرح کند که ترور شد اما بعد از حدود ۳۰ سال، خطرات همان وزیر در بحث براندازی برای همه روشن شد.

-- پروفسور اسرافیلیان می‌گفت، هرچه از عمر انقلاب اسلامی و تاثیرات آن در جهان می‌گذرد، بیشتر به اهمیت و عظمت و بزرگی کار امام (ره) و همچنین حفظ و ادامه آن توسط مقام معظم رهبری پی می‌برم.

مشروح این مصاحبه به شرح ذیل است:

** زندگی اسرافیلیان برای همه استادان درس است

شجاعی فرد با بیان اینکه بنده حدودا ۴۰ سال خدمت آقای دکتر ابراهیم اسرافیلیان بودم و بسیاری از خاطرات را برای بنده تعریف می‌کردند، گفت: بنظر من زندگی ایشان برای همه استادان بویژه اساتید جوان یک درس است که باید ایشان را الگوی خود قرار دهند. ایشان در سال ۱۳۱۴ در نجف‌آباد متولد شد. خانواده ایشان در وضعیت بسیار متوسط و پایین بودند. پدر و پدربزرگ ایشان نجار بودند و ایشان تا ده سالگی توانایی رفتن به مدرسه را نداشتند. ایشان می‌گفتند که ما  یک اتاقی داشتیم و همگی خانواده که ۱۰ نفربودیم در آنجا می‌خوابیدیم. پدر بزرگشان نجار ولی عارف بودند و شعر می‌گفتند. دکتر در تمامی تابستانها و حتی در حین تحصیل کارهایی همچون بنایی، آهنگری، پارچه بافی و کار در قنادی را انجام دادند.

استاد دانشگاه علم و صنعت با اشاره تحصیل مرحوم اسرافیلیان در دانش‌سرای مقدماتی اصفهان خاطرنشان کرد: در سال ۱۳۳۶ دیپلم ریاضی را از مدرسه ادب اصفهان که از مدارس مشهور اصفهان است دریافت کردند. بعد از آن در کنکور شرکت کرده و در دو رشته ریاضی و ادبیات فارسی و فلسفه پذیرفته شدند.

وی افزود: اسرافیلیان در سال ۱۳۳۹ درس را به اتمام رساندند و دو مدرک لیسانس را با هم گرفتند. در دانشسرای عالی (دانشگاه خوارزمی) یک دوره‌ای به نام دوره عالی مدرسی برگزار می‌شد برای کسانی‌که می‌خواستند در دانشگاه تدریس کنند و باید ۲ سال در آنجا دوره مدرسی را می‌گذراند. ایشان این دوره را گذراند و بعد وارد تدریس در دانشگاه اصفهان شد.

** ماجرای تکثیر اعلامیه‌های امام در حج توسط اسرافیلیان

شجاعی‌فرد درباره ورود مرحوم اسرافیلیان به مبارزات سیاسی متذکر شد: دکتر در همه دانشگاه‌ها تبلیغات سیاسی داشتند لذا ایشان را به اهواز تبعید کردند. بعد برگشتند در دانشگاه امیرکبیر تدریس داشتند اما در آنجا به عنوان عنصر نامطلوب تشخیص داده شده و گفتند ایشان محرک دانشجویان است لذا او را اخراج کردند و برای ادامه تحصیل بامشکلاتی به انگلستان رفتند و در آنجا دکترای ریاضی را دریافت کردند. ایشان ساعتها در رابطه با سختی دوران تحصیل در انگلستان با بنده صحبت کردند و تعریف می‌کردند که در آنجا به دلیل مشکلات مالی غذای ایشان به مدت دو ماه فقط نان و شیر بود.

وی افزود: آقای اسرافیلیان از  جهت سیاسی هیچ جا کم نمی‌گذاشت، یعنی هرجا احساس تکلیف می‌کرد وارد می‌شدند. وقتی ایشان در انگلستان بودند مرحوم آیت‌الله سید صادق لواسانی نماینده امام به ایشان پیغام دادند که چاپ اعلامیه‌های امام برای ارسال به حج در اینجا امکانپذیر نیست و شما این اعلامیه‌ها را چاپ کنید و به مکه ببرید. ایشان اعلامیه‌ها را تکثیر و به جده می‌برند و در آنجا ماموران سعودی ایشان را تعقیب کرده و می‌خواستند تحویل ساواک بدهند که در حین بازداشت از دست ماموران سعودی فرار می‌کند.

** کمک مرحوم اسرافیلیان به آیت‌الله مهدوی کنی برای تأسیس دانشگاه امام صادق(ع)

رئیس دانشکده و پژوهشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت با بیان اینکه مرحوم اسرافیلیان هیچ وقت از مسئولیتهای خودشان به نفع خود و خانواده سوء استفاده نکردند، گفت: خاطرم هست در روزهای اول انقلاب، در جلسه‌ای شهید دکتر آیت آمدند و  پیشنهاد مسئولیت می‌دادند ولی ایشان به هیچ عنوان وارد این مقوله‌ها نشده و می‌گفت هر کس می‌خواهد برود این مسئولیت‌ها را قبول کند، ما کار خودمان را انجام می‌دهیم و زمانی هم که می‌خواستند نماینده مجلس بشوند با کلی اصرار پذیرفتند.

شجاعی‌فرد با اشاره به اینکه اسرافیلیان در دوره پس از انقلاب فرهنگی رئیس دانشگاه علم و صنعت بود و دوران بسیار سختی را در آنجا پشت سر گذراند، خاطرنشان کرد: رئیس دانشگاه تربیت معلم یا خوارزمی شدند که در آنجا  تحولات خوبی را ایجاد کردند. ایشان قائم مقام وزیر ارشاد و نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی در دور دوم نیز بودند. زمانی که نماینده مجلس بودند برای اقامه نماز به بیرون از مجلس رفته و در یکی از مساجد نزدیک مجلس نماز خود را می‌خواندند. یکی از نمایندگان از ایشان سوال کرد که چرا در نماز جماعتی که درمجلس برگزار می‌شود شرکت نمی‌کنید؟ آقای اسرافیلیان در پاسخ گفتند، خدا در مجلس نیست. آن نماینده تعجب می‌کند و می‌پرسد چطور؟ دکتر می‌گوید: این نماینده‌های مجلس به قدری مستقل هستند که خدا را هم در رای‌گیری دخالت نمی‌دهند بنابراین اقلا برای نماز، جایی می‌روم که خدا در تصمیم‌گیری‌ها باشد.

وی افزود: مرحوم اسرافیلیان یکی از بنیانگذاران اصلی دانشگاه امام صادق (ع) ‌ بودند چون آیت‌الله مهدوی کنی صبغه دانشگاهی نداشته و  تحصیلات حوزوی داشتند. اما همراهی ایشان با مرحوم آیت الله مهدوی کنی (ره) و برادر بزرگوار ایشان آیت الله باقری کنی،  این دانشگاه را راه‌اندازی کردند. آقای اسرافیلیان وقتی که دیدند دانشگاه راه افتاد است  و کارش پیش می‌رود از آن دانشگاه بیرون آمدند و به هیچ عنوان حاضر نبودند مسئولیت‌ها را یدک بکشند. ایشان مدتی رئیس دانشگاه تربیت معلم(خوارزمی فعلی) بودند. دراین مدت اوضاع نابسامان آنجا را سامان دادند و یاد وخاطره ایشان در آن دانشگاه هست.

این استاد دانشگاه با تأکید بر اینکه از مهمترین ویژگی‌های دکتر اسرافیلیان این بود که به درس ریاضی و فلسفه اکتفا نکرده و در هر بخش که  لازم می‌دیدند ورود می‌کردند، خاطرنشان کرد: وقتی از انگلستان برگشتند بحث «زمان و بعد چهارم» را مطرح کردند و می‌گفتند که این مسئله بسیار مهمی است و باید آن را مطرح کنیم یا در دوره دوران انقلاب که دانشگاهها تعطیل بود دکتر در در آمفی تئاتر رو باز دانشکده معماری دانشگاه علم و صنعت آن‌هم در فصل زمستان برای اساتید و دانشجویان درس فلسفه بامحوریت حرکت جوهری می‌گفتند.

** وقتی سازمان ملی دانشگاهیان را از دست مارکسیست‌ها خارج کرد

این مبارز انقلابی با بیان اینکه مرحوم اسرافیلیان در حوزه سیاسی واقعاً یک سیاستمدار ارزنده بودند، گفت: ایشان با دکتر آیت، شهید عباسپور، دکتر جاسبی، شهید نامجو و...یک تشکیلات زیرزمینی برای مبارزه با رژیم شاه داشتند و بارها برای بنده نقل می‌کردند که در این تشکیلات همه چیز سینه به سینه نقل می‌شود و کسی حق اینکه چیزی را روی کاغذ بنویسد نداشت. قبل از انقلاب  جلسات اساتید مسلمان برگزار می‌شد و ایشان در استقبال از این جلسات پیشتاز بودند.  این جلسات همگی در خانه ایشان برگزار می‌شد. تقریبا همه جلسات با شام آنهم برای حدود ۲۰ نفر بود. سایر دوستان به دلیل پیگیری‌های ساواک و دردسرهای آن، از میزبانی استقبال نمی‌کردند. درهمین خانه ای که از سال ۵۵ داشتند و تا پایان عمر هم در همان خانه زندگی می‌کردند.

وی افزود: آقای دکتر اسرافیلیان نقل می‌کردند که یکبار وقتی ساواک وارد خانه ما شد، اعلامیه‌ها را در داخل دریچه‌ کولر گذاشتم چرا که می‌دانستم عقل آنها به اینجا نمی‌رسد و حتی یک بار هم از آنجا فرار کردم. ایشان یک زرنگی خاصی که داشت این بود که کمتر اجازه می‌دادند دستگیر شود. جراتی مثال زدنی داشت. زمانی که اطلاعیه‌ای قراربود به دستور امام، در محکومیت شاه و عزل او، از طرف اساتید دانشگاه صادر شود در دانشگاه علم وصنعت، ایشان اولین کسی بود که این اطلاعیه را امضاء کرد و تا ۲ روز بعد نفر دوم پیدا نشد امضا کند. بالاخره با اصرار ایشان و بعضی دیگر تعداد به تدریج به ۴۰ نفر رسید.

رئیس دانشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت یادآور شد: در مهرماه سال ۵۷ وقتی مارکسیست‌ها تشکیلاتی را  به نام سازمان ملی دانشگاهیان درست کردند، آقای دکتر اسرافیلیان گفتند اگر این تشکیلات دست آنها باشد دانشگاهها آسیب می‌بینند. بهترین کار این است که ما در همین تشکیلات عضو بشویم چرا که ملی است و همه می‌توانند عضو شوند. همگی رفتیم و در آنجا عضو شدیم تا جایی که تعداد ما به تعداد آنها چربید و در نتیجه توانستیم هیئت مدیره را انتخاب کرده و آقای دکتر اسرافیلیان را دبیر کل سازمان ملی دانشگاهیان قرار دهیم.  یعنی تشکیلاتی که مارکسیست‌ها درست کرده بودند را به تشکیلاتی برای بهره‌برداری انقلاب اسلامی تبدیل کردیم.

شجاعی‌فرد افزود: به فاصله یک ماه جامعه اسلامی دانشگاهیان را با افرادی نظیر شهید آیت، شهید عباسپور، شهید قندی و دکتر اسرافیلیان و... تشکیل دادیم چرا که احساس کردیم اگر تشکیلات آنها شکل بگیرد مسلمان‌ها جایگاهی در دانشگاه نخواهند داشت، لذا در همان موقع در آذر ۵۷ جامعه اسلامی دانشگاهیان را تشکیل دادیم تا اینکه مارکسیست‌ها در سال ۵۸ اطلاعیه‌هایی را بدون اطلاع دبیرکل سازمان یعنی آقای اسرافیلیان صادر کردند. جلسه‌ای در این رابطه گذاشتیم و ایشان گفتند بهترین کار این است که تشکیلات را منحل کنیم. در دانشگاه شریف مجمع عمومی گذاشته شد و آقای اسرافیلیان به عنوان دبیر کل یک لطیفه‌ای را بیان کردند که مضمونش این بود که ما این سازمان را موقعی تشکیل دادیم که کسی جرات نمی‌کرد کار سیاسی بکند و حالا که به کمک انقلاب اسلامی همه سیاسی شده‌اند، دیگر به این سازمان احتیاج نداریم! بنابراین بنده به عنوان دبیر کل سازمان، انحلال این سازمان را اعلام می‌کنم.

** اسرافیلیان پیش‌بینی کرد جبهه ملی و نهضت آزادی دولت موقت را در دست می‌گیرد

دوست قدیمی مرحوم اسرافیلیان با بیان اینکه یکی از مهمترین ویژگیهای ایشان این بود که  قبل از انقلاب اسلامی، خیلی از مسائل را به راحتی پیش‌بینی می‌کرد، گفت: مثلا دوماه قبل از انقلاب منزل آقای اسرافیلیان جلسه داشتیم و ایشان از اینکه جبهه ملی یا نهضت آزادی دولت انقلاب را در دست بگیرد اظهار نگرانی می‌کردند. ایشان می‌گفتند در کنار امام کسانی هستند که این کار را خواهند کرد. در نتیجه اینطور هم شد و چند روز قبل از ۲۲ بهمن حضرت امام دولت انقلاب اسلامی را اعلان و مرحوم مهندس بازرگان را به عنوان نخست وزیر اعلام کردند. در آنجا که دکتر آیت هم بودند، دکتر اسرافیلیان گفتند: زمینه برای انحراف انقلاب ایجاد شد. من جوان بودم لذا با عصبانیت گفتم آقای دکتر! یعنی شما از امام هم بهتر می‌فهمید؟ دکتر گفت نه، من از ایشان بهتر نمی‌فهمم اما اطرافیان امام را از شما بهتر می‌شناسم و آنها این پیشنهاد را دادند.

وی افزود: وقتی از ایشان سوال کردیم که از کجا می‌دانید که مهندس بازرگان مناسب این کار نیستند، ایشان و دکتر آیت در پاسخ گفتند سال ۴۲ قم بودیم و آقای بازرگان و همراهان نهضت آزادی را دیدیم که می‌خواستند به منزل آقای شریعتمداری بروند. به آنها گفتیم منزل حضرت آقای خمینی از این طرف است و آنها در پاسخ گفتند مرجع تقلید ما اینجا است! بعدا هم دیدیم مرحوم امام، از راضی نبودن آن انتصاب فرمودند.

** وزیری که خطرش ۳۰ سال بعد برای همه روشن شد

شجاعی‌فرد با بیان اینکه مرحوم اسرافیلیان در مورد عدم انتخاب بنی صدر بسیار تلاش کرد و اکثر شبها تا پاسی از نیمه شب درمورد عدم صلاحیت او گفت‌وگو می‌کرد، گفت: بالاخره در روزهای آخر حرف ایشان و دکتر آیت و دیگر دلسوزان را قبول کردند و جامعه مدرسین مرحوم دکتر حبیبی را تایید کردند. البته دکتر آیت هم کاندیدای ریاست جمهوری بود که با توجه به فرمان امام برای کمتر شدن کاندیداها استعفا داد. البته دکتر اسرافیلیان، پس از انتخاب بنی صدر نیز برای برکناری او زحمات زیادی کشیدند.

وی تأکید کرد: مرحوم دکتر اسرافیلیان در مورد شهادت و ترور مرحوم دکتر آیت می‌گفت: روز رای اعتماد دولت شهید رجایی بود. مرحوم دکتر آیت مدارکی علیه یکی از وزرا جمع کرده بود و می‌خواست به مجلس برده و در مجلس مطرح کند. دستهایی او را ترور کردند و آن پوشه حاوی پرونده را هم از ماشین او دزدیدند. بعد از حدود ۳۰ سال، خطرات همان وزیر در بحث براندازی برای همه روشن شد.

** اسرافیلیان می‌گفت در آینده کسانی مسئولیت می‌گیرند که یک سیلی برای انقلاب نخورده‌اند

استاد دانشگاه علم و صنعت با اشاره به اینکه مرحوم اسرافیلیان در بحبوحه جنگ گفتند در آینده کسانی در راس پستهای بالای اجرایی قرار خواهند گرفت که یک سیلی برای انقلاب نخورده‌اند، متذکر شد: مرحوم اسرافیلیان معتقد بود انقلابی‌ها خانه‌نشین و انقلابی نماها همه‌کاره خواهند شد. می‌گفت: گوش راستم مدت‌هاست از کار افتاده. می پرسیدیم چرا؟ می‌گفت از بس حرف راست نشنیده است.

شجاعی‌فرد خاطرنشان کرد: ایشان از انقلاب هیچ باری برای خود نبست و حتی باغچه‌ای را که در اواخر عمر خود به دلیل علاقه به کار کشاورزی درست کرده بود وقف کرد. آقای اسرافیلیان می‌گفت بنده همه چیز را خوب پیش‌بینی می‌کردم ولی اعتراف می‌کنم که تنها در یک مورد نتوانستم و پیش‌بینی شما ها از من بهتر بود. من هرچه از عمر این انقلاب و تاثیرات آن در جهان می‌گذرد، بیشتر به اهمیت و عظمت و بزرگی کار امام (ره) و همچنین حفظ و ادامه آن توسط مقام معظم رهبری پی می‌برم. تا روزهای آخر بیماری دست از آموزش نمی‌کشید. یک روز در منزلشان و یک‌روز هم دربیمارستان و روی تخت به من گفتند: مطلب گفتن به شما هدر نمی‌رود، لذا بنشین مواردی را در بحث فلسفه که کمتر گفته می‌شود برای شما بگویم.

وی در پایان خاطرنشان کرد: درصد کمی از توانایی‌های مرحوم اسرافیلیان شناخته شد. بنظر من که حدود ۴۰ سال در خدمتشان بودم خیلی از علم و اطلاعات اسرار را با خود به قبرستان نجف آباد اصفهان بردند. روانش شاد و خداوند با اولیائش محشور فرماید.