«نماینده» - از جمله نمایندگانی است که عقیده دارد مجلس دهم یک مجلس سیاسی نیست ولی در عین حال بر این باور است که با توجه به روند فراکسیونی مجلس، در حال حاضر اکثریت با فراکسیون ولایت است.
هر چند فراکسیونهای اصلی مجلس را «ولایت» و «امید» میداند اما تاکید دارد هر فراکسیون دیگری هم که به عنوان فرع در مجلس شکل میگیرد نیز باید اصول و چارچوبهای اصلی که همان التزام و باور به اصل انقلاب و ولایت است را باید نصبالعین امور خود قرار دهند.
شاعری البته در مورد حقوقهای نجومی هم اظهارنظر میکند و انتقادات جدی نسبت به این دریافتیها دارد.
او در اینباره میگوید «تا زمانی که این ساختار اقتصادی غلط، حاکم باشد هر گونه بیماری و عوارض سوئی قابل پیشبینی است و حقوقهای نجومی و فساد مدیران دولتی در شرایط فعلی یکی از مصادیق بارز اقتصاد دولتی است.»
وی که انتخاب و نصب مدیران متخلف را از ابتدای کار از سوی دولت یازدهم امری اشتباه قلمداد میکند، در بخش اعظمی از مصاحبه خود تمام تاکیدش بر این است که دولت یازدهم در نصب مدیران خود دقت کافی نداشت.
شاعری در بخش پایانی مصاحبه خود با خبرنگاران پارلمانی این خبرگزاری، به حوزه تخصصی خود هم گریزی میزند و از آنجایی که تاکید بر مظلوم واقع شدن حق کشاورزان دارد، به این خبرگزاری قول میدهد که به صورت جدی پیگیر مطالبات کشاورزان از جمله پرداخت به موقع خریدهای تضمینی دولت محصولات کشاورزی باشد.
در بخش زیر مصاحبه علیمحمد شاعری نماینده مردم بهشهر، نکا و گلوگاه و رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی از نگاهتان میگذرد:
در ابتدا اگر مطلبی هست بفرمایید و درباره مطلب داغ امروز که همان لایحه برنامه ششم توسعه مجلس دهم است هم توضیحی بفرمایید.
شاعری: بنده تشکر میکنم از زحماتی که همکاران ما در خبرگزاری فارس میکشند. امیدوارم با روشنگری که این خبرگزاری دارد در راستای ارتقای دانش عمومی و توسعه فرهنگی و اجتماعی در کشور کمک کند و همچنین کمک حال مجلس، دولت و مردم درجهت بهبود وضعیت اقتصادی و شاخصهای توسعه در کشور باشد.
*مبنای امور سال ۹۶ بر پایه برنامه ششم خواهد بود
و برنامه ششم ...؟
شاعری: قطعا مبنای سال ۹۶ بر پایه برنامه ششم خواهد بود. فکر میکنم قبل از ارائه لایحه بودجه سال ۹۶، برنامه ششم توسعه به تصویب برسد. یعنی دغدغه اصلی روز ما این موضوع است.
*اکثریت مجلس دهم را فراکسیون ولایت تشکیل داده است
آقای دکتر اگر اجازه بدهید وارد بحث اصلی مصاحبه شویم. با توجه به اینکه مدتی است از عمر مجلس دهم گذشته، به نظر شما در حال حاضر کدام فراکسیون اکثریت مجلس را به دست گرفته و تحلیلتان از فضای کلی مجلس چیست؟
شاعری: در مجلس دهم اکنون دو فراکسیون عمده ولایت و امید وجود دارد. درحال حاضر اکثریت با فراکسیون ولایت است و کسانی هم که در این فراکسیون هستند سعی خود را میکنند. این موضوع به معنی این نیست که خدایی ناخواسته فراکسیون امید آرمانها، دیدگاهها و رویکردهای خود را با مشی و مرام رهبری جدا بداند. این به لحاظ سیاسی همان تقسیمبندی است که در جامعه وجود دارد همان تقسیمبندی به تبع در خانه ملت هم (که عصاره ملت است) تعریف شده است.
*دغدغه فراکسیون ولایت حرکت به سمت تحقق مطالبات مردم است
مشی آن فراکسیون (امید) هم تبعیت از ولایت فقیه، فرامین ولایت، پایبندی به قانون اساسی، آرمانهای شهدا و ارزشهای آنان، باور به حاکمیت مردم و خدمت بیمنت مردم در راستای اهداف انقلاب و امام و شهدا و ولایت است. چارچوب فکری ما این است و امیدواریم بتوانیم در تعامل با سایر فراکسیونها به سمت تحقق مطالبات مردم گام برداریم؛ فراکسیون ولایت هم دغدغه اصلیاش این است و به نظر میرسد که اکثریت خوبی را در مجلس دارد.
*مجلس دهم سیاسی و جناحی نیست
اصولا مجلس دهم مجلس بسیار جناحی و سیاسی نیست. این مجلس بیشتر دغدغه دفاع از آرمانهای امام، شهدا و انقلاب را دارد و تلاشش این است که با عقلانیت و نصبالعین قرار دادن توصیههای مقام معظم رهبری و ولایت در جهت تحقق اهداف انقلاب تلاش کند.
به نظر میرسد تحصیلکردههای مجلس دهم، متخصصان و با تجربههای نسبت به مجلس نهم بیشتر هستند. زمزمههایی هم شنیده میشود تحت عنوان تشکیل فراکسیون مستقلین و آنها هم چند جلسهای تشکیل دادند. من فکر میکنم به لحاظ مرزبندی سیاسی همان دو فراکسیون بیشتر هویت سیاسی خواهند داشت همان گونه که در جامعه هم این مسئله را همین گونه میبینید.
این فراکسیون بیشتر، از فراکسیون شما (ولایت) هستند یا فراکسیون امید؟
شاعری: متوجه نشدم.
یعنی اعضای فراکسیون مستقل ولایی که مدتی است تشکیل شده را افراد فراکسیون ولایت تشکیل میدهند یا امیدیها.
شاعری: البته دوطرفه است؛ یعنی هم کسانی که گرایش اصلاحطلبی دارند در این فراکسیون هستند هم کسانی که گرایشات اصولگرایی دارند.
*اعضای مستقلان ولایی منتخب جریانات سیاسی رسمی اصولگرایی و اصلاحطلبی نبودند
ولی گویا فراکسیون امیدیها بیشتر هستند یعنی از فراکسیون شما کمتر ریزش داشتند.
شاعری: ارزیابی من این نیست و گرایشات دوطرفه وجود دارد. به نظر میرسد کلیات فراکسیون مستقلین آن چارچوبهایی که عرض کردم را قبول دارد. یعنی همان اعتقاد به ولایت، قانون اساسی، باور به مردم و اعتقاد به ارزشهای انقلاب اسلامی. ولی دو طرف گرایشات سیاسیشان هم اصولگرایی است و هم اصلاحطلبی اما اینها کسانی بودند که منتخب جریانات سیاسی رسمی اصولگرایی و اصلاحطلبی و لیست اصلاحطلبان در انتخابات نبودند و در حقیقت اصولگراییها یا اصلاحطلبانی بودند که به صورت مستقل در انتخابات شرکت کردند. در واقع اصلاحطلبان و اصولگرایان و جریانات سیاسی متعارف کشور آنها (اعضای فراکسیون مستقلان ولایی) را مورد حمایت قرار ندادند. اکثرا این تیم نمایندگانی هستند که در این جریان به صورت مستقل حضور دارند و مشیشان هم بیشتر میانهروی است.
*جریانات سیاسی متعارف از فراکسیون سوم مجلس حمایت نکردند
دوستان ولایت هم مدعی هستند که همین مشی را دارند امیدیها هم همینطور اما به لحاظ سیاسی من فکر میکنم. مرزبندی که میتوانیم به واسطه آن هویت سیاسی را تعریف کنیم همان فراکسیون ولایت و فراکسیون امید است.
پس اینکه گفتهاند به عنوان فراکسیونی تحت نظر فراکسیون ولایت فعالیت میکنند چه؟
شاعری: من چنین تحلیلی ندارم که فراکسیون مستقلان ولایی زیرنظر فراکسیون ولایت یا امید باشد یا بخواهد تصمیماتی زیرنظر دو فراکسیون اصلی بگیرد. ممکن است بخواهند از فراکسیون ولایت الهام بگیرند و چارچوب فکری مستقلان هم همان چارچوب فکری فراسکیون ولایت باشد ولی اینکه زیرنظر فراکسیون ولایت باشند این را ما خیلی قبول نداریم.
پس به چه صورتی است؟
شاعری: آنها در اصل مستقلانی هستند که به صورت طبیعی این گروه را شکل دادند و حرکتهای آنها هم حرکتهایی است که در نظام تعریف شده؛ به نظر میرسد مشی سیاسیشان به فراکسیون ولایت نزدیکتر است. البته این تحلیل من است ولی زیرنظر آنها کار نمیکنند. تحلیل شما غیر از این است؟
*مستقلان شبیه کشورهای غیرمتعهد هستند
مباحثی که خدمت شما عرض میشود مسائلی است که از سوی نمایندگان گفته شده و تفسیر دیگران است. شما فرم عضویت در این فراکسیون را پر کردهاید؟
شاعری: خیر من آن را پر نکردم. من در فراکسیون ولایت هستم و براساس همان چارچوب کار میکنم مشی سیاسی من هم همان است. مستقلان چیزی شبیه کشورهای غیرمتعهد است.
*همه جریانات باید قانون را نصبالعین امور خود قرار دهند
مستقل اصلا مفهوم خاصی ندارد.
شاعری: من معتقدم که ما در انقلاب اصولی داریم که این اصول هیچ وقت تغییر پیدا نمیکند ولی در روشها باید خود را دائم تغییر دهیم و به سمت روشهای بهینه و مطلوب برای اداره کشور و توسعه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی جامع حرکت کنیم. ممکن است ما در احزاب، گروهها و جریانات سیاسی تابع تغییرات اجتنابناپذیر باشیم اما در اصول ما هیچ گاه نباید این مبانی را زیر پا بگذاریم. ما همان چارچوب اصلی را براساس اصل ولایت مطلقه فقیه و دومین رکن اصلی پیش ببریم و نباید در مواضع ما خدایی ناخواسته تغییر ایجاد کند؛ این است که هر کس که در این کشور نظام و جریانات سیاسی قرار گرفته است باید قانون را به عنوان نصبالعین کارهای خود قرار دهد.
سومین اصلی که بر این اساس وجود دارد ارزشهای انقلاب، اسلام، روحانیت و آرمانهایی است که امام برای مسیر حرکتما طراحی کردند و چهارمین بحث نیز حاکمیت مردم است که این ۴ اصل اجتنابناپذیر و بنیادین برای اداره جامعه و شکلگیری تشکلهای سیاسی و فعالیتهای سیاسی است؛ بر این اصول ما میتوانیم کنار هم کار سیاسی و مدیریتی و حاکمیتی کنیم و در نظام فعالیت داشته باشیم و روشهای دیگر سلیقهای است.
*به اسم اصلاحطلبی، عدهای نمیتوانند بگویند اصول انقلاب را قبول نداریم
آیا اینها متفاوت از بحث حزبی است؟
شاعری: اینها را ما میتوانیم با دیگر احزاب، گروهها و جریانات سیاسی متفاوت بدانیم و هویت خود را تعریف کنیم ولی ما نمیتوانیم بگوییم اصول و انقلاب را قبول نداریم و اسم آن را بگذاریم جریان اصلاحطلبی. کسی که میخواهد حزبی یا تشکلی را تشکیل دهد و این چارچوبها را قبول نداشته باشد به نظر من مشروعیت هم ندارد و البته مقبولیت هم نخواهد داشت.
* کسی که حزبی را تشکیل میدهد ولی چارچوبها را قبول نداشته باشد مشروعیت و مقبولیت ندارد
ما در کشورهای دیگر هم میبینیم همین اصول وجود دارد. در کشورهای اروپایی و آمریکایی هم که بخواهید کار کنید یکسری چارچوبها وجود دارد که آن نظام سیاسی را قبول داشته باشید. آن چارچوب است که تفکرات و اندیشههای سیاسی قابل تعریف، تبیین و تقسیمبندی است لذا من فکر میکنم در مجلس دهم در اصول جریانات سیاسی با هم اختلاف زیادی ندارند ولی در روشها چرا. در روشها اختلافاتی است که اگر لازم باشد من درباره آنها توضیح خواهم داد.
*جریانات سیاسی مجلس دهم در اصول اختلاف ندارند ولی روش چرا
اگر اجازه بدهید بحث را تخصصیتر کنیم. با توجه به اینکه شما رئیس کمیسیونی هستید که بخش اعظمی از اقتصاد کشور را شکل میدهد و به نوعی با اقتصاد کشور گره خورده است. با توجه به اینکه شما ریاست کمسیون کشاورزی را برعهده دارید وضعیت اقتصادی کشور در حال حاضر در دولت یازدهم را چگونه ارزیابی میکنید. ما اکنون رکود و بیکاری را میبینیم و بیکاری در حال افزایش است. ارزیابی کلی شما از این وضعیت چگونه است؟
شاعری: حال اقتصاد کشور ما خوب نیست. در یک نگاه باید بگوییم شرایط اقتصادی کشور خوب نیست؛ که یکی از این شاخصهای ارزیابی بنده بیکاری در کشور، رشد اقتصادی، صادرات و شرایط کسب و کار در کشور است. همچنین حمایت از تولیدات داخلی و مشارکت بخش خصوصی، وابستگی به نفت و شرایط رضایتمندی مردم نسبت به وضعیت فعال بودن صنایع، واحدهای صنعتی و تولیدی بخش دیگر شاخصههای ارزیابی است.
*حال اقتصاد کشور خوب نیست/ نرخ کنونی بیکاری در کشور ما فاجعه است
اکنون نرخ بیکاری مادر کشور خیلی بالاست و آن آمپری که نشان میدهد وضعیت اقتصادی کشور سالم یا خوب کار میکند باید خروجی مطلوبی داشته باشد و آن وضعیت کسب و کار و نرخ اشتغال جامعه است. ما اکنون نرخ بالای بیکاری در کشور داریم. تعداد بیکاران در کشور بسیار بالا هستند مخصوصا بیکاران تحصیل کرده. برآورد شده که حدود ۵ تا ۶ میلیون نفر که ما بیکار در کشور داریم و حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد آنها بیکاران دانشگاهی و فارغالتحصیلان دانشگاهها هستند.
*۷۰ درصد بیکاران، دانشگاهیان و فارغالتحصیلان هستند/رشد اقتصادی در رکود بسیار شکننده به سر میبرد
رشد اقتصادی چطور؟
شاعری: رشد اقتصادی ما هم در شرایط فعلی میزانی در برنامه پیشبینی شده بود یعنی حدود ۸ درصد. اما این میزان به هیچ عنوان محقق نشد و اکنون هم رشد اقتصادی به نظر من در رکود بسیار شکننده به سر میبرد. در بسیاری از واحدهای صنعتی ما اکنون تعطیل یا نیمه تعطیل هستند. من نمیخواهم عدد و رقم بدهم چراکه در این عدد و رقمها مناقشه بسیار زیاد است که برخیها رد و برخی قبول میکنند اما ...
*برای وضعیت اقتصادی کشور نمره قبولی به دولت نمیدهم
حداقل این آمارها ملموس است.
شاعری: بله دقیقا همینگونه است. بخشهای اقتصادی زیاندهی وجود داشتند و زمانی که به بخش خصوصی واگذار شدند به درستی بهرهوری بالا رفته و آنجا اقتصادی شده، نرخ اشتغال بهبود پیدا کرده و تولید داخلی هم رونق گرفت. در مجموع، من وضع اقتصادی کشور را خوب نمیبینم و نمره قبولی به وضعیت اقتصادی کشور نمیدهم.
*فسادهای اقتصادی همگی ناشی از دولتی بودن اقتصاد است
اکنون شما گفتید حداقل ۸۰ درصد مباحث اقتصادی کشور دست دولت است.
شاعری: همینطور است. این درصد حداقل است و موارد ناشی از فساد نیز به همین دلیل است. اگر بخواهیم در مورد فساد به صورت ریشهای بحث کنیم علت اصلی فساد اقتصادی در کشور ما ناشی از دولتی بودن اقتصاد است؛ اگر قرار است فساد به صورت ریشهای حل شود باید بخش خصوصی ورود پیدا کند.
*تا زمانی که ساختار اقتصادی غلط باشد هرگونه بیماری اقتصادی قابل پیشبینی است
این حداقل ۸۰ درصد که به دست دولت است پس چرا دولت راهی برای برخی مدیران باز کرد. با توجه به این وضع نامطلوب اقتصادی کشور چرا دولت راهی باز کرد تا حقوقهای نجومی دریافت شود؟ اکنون سوال این است که دولت چرا این دریچه حقوقهای نجومی را باز کرد. چرا این اجازه داده شد و آیا فکر میکنید برخورد مطلوب با متخلفان صورت گرفته یا خیر؟
شاعری: ببینید بنده اعتقاد دارم تا زمانی که این ساختار اقتصادی غلط حاکم باشد هر گونه بیماری و عوارض سوء قابل پیشبینی است و حقوقهای نجومی و فساد مدیران دولتی در شرایط فعلی یکی از مصادیق بارز اقتصاد دولتی است. در کشورهایی که ساختار اقتصادیشان بیشتر دولتی است آنجا فساد بیشتر است، در کشورهای بلوک شرق نیز این تجربه تکرار و بیشتر شده است.
*حقوقهای نجومی و فساد مدیران دولتی مصداق بارز اقتصاد دولتی است
در نصب مدیران هم دقت کافی در این دولت نشده است و مدیرانی که در مسئولیتهای اقتصادی قرار میگیرند اگر سلامت لازم نداشته باشند از رانت اقتصاد دولتی بیشتر استفاده میکنند. البته ممکن است برخیها از قبل فساد نداشته باشند اما آن جایگاهی که در آن قرار میگیرند دارای رانت ویژه است لذا آنجا باید ساز و کار لازم سیستمهای هوشمند لازم وجود داشته باشد که از فساد اقتصادی جلوگیری کند. وقتی این حقوقهای نجومی دریافت شد، این سیستمهای هوشمند وجود نداشت.
*دولت یازدهم در نصب مدیران خود دقت کافی نداشت
با این تفاسیر، با توجه به اینکه دولت شعار و وعده داد که پس از برجام گشایش اقتصادی حاصل میشود اکنون که یک سال و اندی از توافق ۱+۵ میگذرد اما متاسفانه نه تنها گشایش اقتصادی حاصل نشد که مشکلات اقتصادی یکی پس از دیگری در حال بروز و ظهور است.
شاعری: بنده درباره کشورهای بسیاری مطالعه میکنم و میبینم مانند کشوری مانند گرجستان که یک کشور جهان سومی است در سالهای قبل به عنوان یکی از فاسدترین کشورها محسوب میشد اما نظامهای اقتصادی خود را شفاف، هوشمند و سیستممند کرده؛ لذا میبینیم این کشور اکنون به سمت سلامت اقتصادی میرود یا کشورهای حوزه CIS یا دیگر کشورهایی که به سمت مبارزه با فساد رفتهاند هم ساختار را درست کردند و هم سیستمها، روشهای نظارت و کنترل را هوشمند کردند. آنها نقش انسان و دخالت انسان را در کنترلها و نظارتها به حداقل میزان ممکن رساندند، چرا که سیستم و برنامه است که کنترل میکند.
*روشهای دور زدن قانون در کشور ما بسیار زیاد است
این حساب و کتاب در پرداخت و دریافتیهای این سازمانها در کشور ما وجود نداشت یعنی روشهای دور زدن قانون بسیار زیاد است. کشور ما متاسفانه چون سیستممند و هوشمند نیست و به صورت علمی نظارت نمیشود، دخالت انسان در سیستمهای نظارتی نیز بسیار زیاد است. خب انسانها هم تحت تاثیر همان رانتهای پیرامونی خودشان هستند لذا کسی که در بانک صندوق توسعه یا بانکهای دیگر قرار میگیرد با اختیارات بسیار زیاد و بدون نظارت و محاسبه لازم از عملکرد خود احساس میکند نظارتی وجود ندارد و این احساس عدم نظارت باعث میشود مدیرانی که در راس این دستگاههای اقتصادی قرارگرفتهاند دچار یک ولنگاری شوند و از موازین اخلاقی و مدیریتی عبور کنند و دیدیم که چگونه اعتماد مردم را نشانه رفتند.
*جریان فیشهای نجومی ممکن است سازمانیافته باشد
البته بنده تحلیل دیگری هم دارم و آن این است که احتمال دارد این موضوع سازمانیافته هم باشد که بخواهند اعتماد مردم را به مسئولان نظام کم کنند و یک جریان سازمانیافتهای جود داشته باشد که بخواهند نظام را مخدوش کنند. جریان پشت پرده دارد فعالیت میکند که اعتماد مردم را کم کند در این شرایطی که ما به اعتماد مردم نیاز داریم تا بتوانیم با مشارکت جمعی و یک وحدت ملی به سمت اهداف بلند نظام حرکت کنیم. یک مرتبه میبینیم که وارد چالشهای جدید میشویم و این چالشها ناخواسته برای مردم ایجاد میشود.
*برخورد دولت برای متخلفان فیشهای نامتعارف کافی نبود
آیا معرفی همین ۱۳، ۱۴ نفر به عنوان متخلفان نجومیبگیر کافی بود و اینکه تنها ۱۳ نفر تخلف داشتهاند؟ روش برخورد آیا باید به برکناری چندمدیر منتهی شود؟
شاعری: برخوردی که انجام شده برخوردی بود که لازم بود اما به هیچ عنوان کافی نیست، چطور در دولتهای قبل اشتباهاتی صورت گرفته الان بعضی از افراد گوشه زندانند. ولی یک نفر یک، دو میلیارد حقوق میگیرد ولی نهایتا پولش را برمیگردانند. برخورد قانونی قاطع با فاسد بکنیم تا درس عبرتی باشد برای دیگران.
*چطور برای اشتباهات کوچک دولت قبل متخلف گوشه زندان اشت اما برای حقوق بگیر دومیلیاردی مدیر این دولت نهایتا استرداد حقوق صورت میگیرد
فساد ممکن است در همه دنیا رایج باشد ولی برخورد با فساد باید قاطع باشد؛ برای مردم در یک کشور چند میلیونی ممکن است رخ دادن یک فساد طبیعی باشد اما مسامحه، تسامح، تساهل با فاسد قابل پذیرش نیست لذا اعتقاد ما این است که برخورد دولت باید محکم و سازمانیافتهتر باشد در حالی که فساد هم در کشور و با مافیای خاص خود دارد حرکت میکند پس دولت باید هم برخوردش را جدیتر و محکمتر و بدون هیچ گونه مسامحه و سهلانگاری اعمال کند. امیدواریم دولت در روند برخورد خود با جریان فساد محکمتر و عادلانهتر باشد.
*دولت در برخورد با مفسدان اقتصادی محکمتر و عادلانهتر عمل کند
البته این نکته هم قابل توجه است که انتصابات جدیدی هم که در این زمینه صورت گرفته به خصوص در بانکها، میبینیم باز هم مسئولان جدید کسانی هستند که یک زمانی مفاسد مالی داشتند.
شاعری: عرض کردم برخورد ما با تسامح نقطه آسیب کشور در آینده فساد است که زمینخواری، حقوقهای نجومی و موارد مشابه از مصادیق فساد است؛ اگر با این مصادیق به صورت جدی برخورد نشود با چالش جدی روبهرو خواهیم شد. مردم حاضرند سختیها، مشقتها و تحریم را تحمل کنند ولی هرگز حاضر به تحمل بی عدالتی نیستند.
*حقوقهای نجومی مصداق بارز بیعدالتی است
به نظرمن حقوقهای نجومی مصداق بارز بیعدالتی در جامعه است. ما تابع ولایت و رهبری هستیم، ما از اسلام، قرآن و ائمهاطهار(ع) پیروی میکنیم. لذا باید قاطعیت خود را در این عرصهها نشان دهیم فرق ما با کشورهای دیگر همین اقلیتخواهی ما است. ما مسلمان و شیعه هستیم و باید در برخورد با فاسد در فساد خطوط قرمز را رعایت کنیم.
*مسامحه و تساهل با فاسد قابل پذیرش نیست
فارس: برخوردها با متخلفان حقوقبگیر کافی و قاطع نبود و دولت تنها به همین جا اکتفا کرد. اما دیدیم مجلس در چنین مواردی برخورد قاطع و حرکت جدیتری داشت و اینکه وارد. بحث ما این است که مجلس باید بُعد نظارتی خود را قویتر از دورههای قبل کند که ما در کمیسیون کشاورزی هم این کار را انجام میدهیم.
این بعد نظارتی به کمیسیونهای اصل ۹۰، برنامه و بودجه و اقتصادی مجلس برمیگردد که به نظر من باید نظارتشان را بیشتر و قویتر کنند. ما هم در کمیسیون کشاورزی با دیوان محاسبات درحال تعریف سازوکار نظارتی در این باره هستیم.
*درحال بررسی فیشهای حقوقی بخشهای مختلف مدیران بخش کشاورزی هستیم
قرار است در برنامه پنجم و ششم و همچنین برنامههای سنواتی چک لیستی در زمینه آب، منابع طبیعی و محیط زیست تهیه میکنیم. سازوکار نظارتی را تا چند ماه آینده تعریف میکنیم و به صورت مشترک بنا داریم با دیوان محاسبات و کشاورزی و مشاورین کارکشته قوی از عملکرد دستگاههای بخش کشاورزی، آب، محیط زیست و منابع طبیعی نظارتهای لازم را داشته باشیم.
تلاشمان بر این است که این موضوع انشاءالله با همکاری سایر سازمانهای نظارتی، انطباق داده شود و فعالیتهای بخش با قوانین و برنامههای مصوب بررسی شود. اگر این نظارتها به خوبی انجام شود من فکر میکنم کشور دچار انحراف نخواهد شد و در همین حقوقهای نجومی هم برخورد مجلس باید برخوردی قوی باشد در این صورت میتواند کارسازتر باشد. مرکز پژوهشها نیز گزارشی تهیه کرد که این گزارش هم به مراجع ذیربط داده شد.
البته کمیسیون اصل ۹۰ هم به این موضوع ورود کرده و بررسیهای خود را انجام می دهد؛ دیوان محاسبات هم گزارشهایی تهیه کرده و در صحن مجلس هم وزیر اقتصاد و وزیر کار هم آمدند گزارشهای لازم را ارائه دادند و تصمیماتی اخذ شد. سقف حقوق و مزایای مجاز را برای مقامات تعریف کردند و بر این اساس بخشنامههای لازم دولتی صادر شده که دریافتیها به چه صورت و درچارچوب باشد.
*راهکار شما به عنوان نماینده در این باره چیست؟
شاعری: هم در مورد قانونگذاری و هم بعد نظارتی باید تناسبی وجود داشته باشد. من فکر میکنم در بعد نظارتی ما نوعی خلا و در بعد قانونگذاری هم یک تناسب قانونگذاری داریم. فکر میکنم این تناسب در مجلس دهم بیشتر خواهد شد.
*واردات بیرویه تولید داخلی کشور را متلاشی میکند
اگر اجازه بفرمائید ما بحث را تخصصیتر میکنیم، شما به بحث حمایت از تولید داخلی اشاره کردید، در بخش کشاورزی کشاورزان ما مشکلات عمدهای ازجمله موضوع آب را دارند. در درجه دوم هم دولت از یک سو حمایت از تولیدات داخلی را بهعنوان ملاک و برنامه اصلی خود معرفی میکند، ولی از طرف دیگر ما شاهد ورود محصولات کشاورزی به داخل کشور هستیم. ارزیابی شما در این باره چیست؟
شاعری: واردات بیرویه آفت تولید داخلی است و تولید داخل را از بین میبرد. مهمترین عاملی که میتواند تولید داخلی کشور را متلاشی کند، واردات بیرویه کالاهای خارجی است. ما اکنون در بسیاری از کالاهایی که وارد میکنیم نیاز به واردات نداریم، بهعنوان مثال میزان تولید برنج داخلی ما حدود ۲ میلیون ۴۰۰ هزار تن است که این مقدار برای مصرف داخلی ما کافی است. ما نیاز به واردات ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار تن برنج نداریم. این نظر من است که تخصص بنده در این زمینه است و سالها کار کردهام. سرانه مصرف غلات در کشورهای دیگر در حال کاهش است یا کمتر از کشور ماست. ما اگر برنج را بهاندازه کافی داشته باشیم اشکالی ندارد که ۴۰ کیلو هم مصرف سرانه ما باشد، اما اکنون که حدود ۳۰ کیلو به ازای هر نفر تولید داخلی ماست، این مقدار برای مصرف داخلی کافی است و ما دیگر نیازی به واردات ۵۰۰ هزار تن نداریم که این مقدار هم به تولیدات داخلی ضربه وارد میکند و هم اقتصاد برنجکاران ما را متلاشی میکند و باعث این میشود که برنجهای آلوده و تراریخته و برنجهای باکیفیت پایینتر وارد کشور ما شوند و محصولات کشورهای دیگر مانند پاکستان و آمریکای لاتین وارد کشور ما شود که بنیانهای اقتصاد داخلی ما را نابود میکنند.
*نیازی به واردات بیرویه برخی محصولات نداریم
فقط در حوزه برنج این موضوع دیده نمیشود، در محصولاتی مانند سیبزمینی و یا چغندر قند هم بهخوبی دیده میشود.
شاعری: بله، این در محصولات دیگر هم وجود دارد مثلاً در زمینه محصولی مثل پرتقال، مرکبات، سیبزمینی و حتی موز هم دیده میشود. مثلاً موز چقدر زحمت دارد که به کشور وارد شود، مرکبات و سیب هم همینطور است، درصورتیکه ما در تولید مرکبات خودکفات هشتیم چراکه طبق برآوردها امسال ۳۰ هزار تن در حد نیاز خود تولید داخلی داریم. پس چه نیازی وجود دارد که از کشورهای آفریقایی و کشورهای دیگر مرکبات وارد کشور کنیم؟
*وزارت کشاورزی در تشویق صادرات و کنترل واردات مبادرت ورزد
به نظر میرسد که وزارت جهاد کشاورزی با اختیاراتی که دارد باید روی کنترل واردات و تشویق صادرات و همچنین بستههای تشویقی برای صادرات محصولاتی که در بازار خریداران زیادی دارد مبادرت ورزد تا بتوانیم واردات را کاملاً کنترل کنیم که به این ترتیب تولید داخل تقویت خواهد شد و بخش کشاورزی پیشگام توسعه کشور میشود.
دولت هرساله یک خرید تضمینی از کشاورزان دارد (حال بماند که این خرید تضمینی بازپرداخت دیرهنگامی را به دنبال دارد) اما چرا ما باید از یک سو واردات داشته باشیم و از سوی دیگر موضوع حمایت از تولیدات داخلی بهعنوان مبنا قرار بگیرد. چرا اجازه داده میشود این واردات به کشور صورت گیرد و به دنبال آن کشاورزان با خرابی محصولات خود مواجه باشند؟
شاعری: ما اگر در بخش کشاورزی سرمایهگذاری جدی کنیم، آنگاه پیشرفت خواهیم داشت. ما باید بخش سرمایهگذاری کشاورزی را افزایش داده و صادرات را تشویق کنیم همچنین جلوی واردات بیرویه را بگیریم و روی قیمتگذاری محصولات کشاورزی تصمیمات درست بگیریم.
*کشاورزی به تنهایی میتواند اقتصاد کشور را از این رکود مرگبار خارج کند
مابهالتفاوت قیمت تولید داخل نیز باید با بازارهای هدف محاسبه کنیم و دولت از محل یارانهها این مابهالتفاوت را بهعنوان مشوقات صادراتی بپردازد. من فکر میکنم کشاورزی بهتنهایی میتواند اقتصاد کشور را از این رکود شکننده و مرگبار خارج کند و شاید بتواند بهتنهایی در این صورت ما همان رشد ۸ درصدی که پیشبینی شده و محقق نشده را انجام دهد.
*متاسفانه تنها ۵ درصد از سرمایهگذاریها مربوط به بخش کشاورزی است
اما چون ما ظرفیتهای بخش کشاورزی را نمیشناسیم و مدیران ما اکثراً مدیران صنعتی هستند و ارزش کشاورزی ایران را نمیدانند، میبینیم که توجه به بخش کشاورزی ضعیف و سرمایهگذاری در این بخش بسیار کم است، یعنی در حقیقت تنها ۵ درصد از سرمایهگذاریها مربوط به بخش کشاورزی است.
کشاورزی فقط حدود ۱۱ درصد در تولید ناخالص ملی ما نقش دارد، ولی ۳۴ درصد برای کسبوکار کشور نقشآفرینی دارد و ۱۷ درصد اشتغال کشورمان از بخش کشاورزی است. بخش کشاورزی ما بهقدری ظرفیت دارد که میتواند بهتنهایی رشد پیشبینیشده در افق و چشمانداز جمهوری اسلامی را خود به تنهایی محقق کند، اما چون سرمایهگذاری لازم نداشته و بخش صنایع تبدیلی و صنایع محصولات ارگانیک و گلخانهای و بهرهوری آب و توانمندسازان کشاورزان سرمایهگذاری نکردیم، کشاورزی ما ضعیف شده است.
کشاورزی ما باید دانشبنیان باشد و بتواند به بازارهای جهانی متصل شود. همچنین تولیدات آن رقابتی شده و تحت حمایت جدی دولت قرار بگیرد. محصولات آن باید با یک سیستم نظاممند تضمینی مورد حمایت قرار گیرد و روی صادرات محصولات کشاورزی سرمایهگذاری کنیم.
*کشاورزان به قدر کفایت در محصولات تولیدی خودکفا شدهاند
کشاورزان ما امسال در بخش گندم خودکفا شدند، اما هنوز مطالبات خود را نگرفتهاند، آیا برای تولید محصولات صنعتی هم این اتفاق در کشور میافتد، قطعاً خیر. چراکه به نظر میرسد در کشاورزی نقش بخشهای خصوصی و تشکلها و تعاونیها و همچنین نظامهای صنفی خالی است. کشاورزی از این منظر نیازمند یک تحول است تا بتوانیم احکامی را در بخش کشاورزی در برنامه ششم پیشبینی کنیم که اگر در کمیسیون تلفیق و صحن رأی بیاورد، امید میرود یک تحول خوبی در بخش کشاورزی اتفاق بیفتد.
*تغییراتی در بندهای بخش کشاورزی در برنامه ششم صورت دادیم
این احکام چیست؟ آیا این بازنگری در موارد مربوطه صورت گرفته است یا بندهایی به بخش کشاورزی اضافه میشود؟
شاعری: ما در بخش کشاورزی پیشبینی کردیم که بخش آب حداقل سالانه ۵۰۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی به شیوههای نوین آبیاری مجهز شده و ۷۰۰ هزار هکتار از باغات فرسوده بازسازی و نوسازی شوند، همچنین شبکههای نوین آبیاری مجهز شوند و مشوقهای صادراتی را هم برای محصولات کشاورزی و دامی پیشبینی کردیم.
در بخش فناوریهای نوین نیز استفاده از فناوری نوین برای افزایش تولید و کاهش هزینه پیشبینی کردیم مانند افزایش درجه مکانیزاسیون. صنایع تبدیلی و پرورش ماهیان در قفس، احیا و حفاظت از منابع طبیعی بهعنوان پشتوانه تولید کشاورزی و تنفس جنگل هم جزو محورهای کاری ما است، همچنین جلوگیری از واردات بیرویه محصولات کشاورزی و مقابله با آلایندههای محیطزیست از طریق تصفیه فاضلابها و پسابهای کشاورزی، صنعتی و خانگی را در دستور کار خود قرار دادیم و با این اقدامات امیدواریم در بخش کشاورزی تحول خوبی صورت گیرد.
*محصولات تراریخته بدون رعایت موازین بینالمللی و ملی نباید وارد کشور شوند
انشاءالله. موضوع تراریخته هم البته این روزها مورد بحث زیادی است.
شاعری: البته این را هم یادآوری کنیم که جلوگیری از واردات محصولات از موضوعات مهم ماست که این روزها سروصدای زیادی کرده است و گفتیم محصولات تراریخته بدون رعایت موازین بینالمللی و ملی نباید وارد کشور شوند، اگر محصولات تراریخته غیرقانونی و بدون ارزیابی مخاطرات زیستی وارد کشور شوند، سلامت جامعه را به خطر خواهد انداخت و تولید ملی ما را نشانه میگیرد.
* محصولات تراریخته بدون حساب و کتاب وارد کشور میشود/قانونمند کردن تراریختهای در برنامه ششم
اکنون محصولات تراریختهای که در کشور وارد میشود، بدون حساب و کتاب است و هیچگونه ارزیابی مخاطرات روی آنها صورت نمیگیرد، معلوم نیست واقعاً چه اثرات سوئی را در بهداشت، سلامت و تولید داخلی ما دارند. ما در برنامه ششم سعی کردیم این موضوع را قانونمند کنیم.
چرا از یک سو که ما واردات داریم، میبینیم خریدهای تضمینی به درستی انجام نمیشود و مانند سال گذشته آن مقدار چغندرقندهایی که زیر برف در شهرستانهای مانند فریدن و فریدونشهر اصفهان ماند و یا ۱۳ هزار تن سیبزمینی که در استان فارس امحا شد، علت چه بود، چه کسانی باید پاسخگوی این خسارات کشاورزان باشند؟
*کشاورزان ثابت کردند که اهل اقدام و عملاند
شاعری: من خلاصه میکنم، ما اکنون ۱۱۵ میلیون تن تولیدات کشاورزی داریم.
دولت این مقدار را خرید تضمینی میکند، اما ...
شاعری: ببینید در بخش تولید کشاورزان ثابت کردند که اهل اقدام و عمل هستند، اما در بخش بازار که وظیفه دولت است کاستیهای بسیار زیادی وجود دارد و دولت نمیتواند در این بخش به وظیفه خود عمل کند. ما ابتدای سال مشکل قیمت شیر، قیمت مرغ و با تازگی خرید گندم را داشتیم.
*دولت نمیتواند به وظیفه خود در خرید تضمینی محصولات کشاورزان عمل کند
سایر محصولات چه؟
بله؛ البته مشکل محصولاتی مانند چغندرقند و جو که هنوز مطالبات آن را ندادیم نیز وجود دارد همچنین سیبزمینی و گوجهفرنگی که بخش اعظم آن احتمال میرود مانند سال گذشته شود، پیاز و محصولاتی مانند آنها نشان میدهد که ما در کشور در بخش تنظیم بازار دچار تلاطمی هستیم که نشان از سوءمدیریت و تنظیم بازار داخل دارد.
فارس: کشاورزان البته نشان دادند که ما خودکفا هستیم.
شاعری: بله دقیقا. کشاورزان ثابت کردند که اهل اقدام و عمل هستند، ولی دولت باید نشان دهد که مانند کشاورزان میتواند به وظیفه خود بهخوبی عمل کند.
کمیسیون کشاورزی مجلس تا چه حد به این موضوع ورود کرده و پیگیر این مشکلات خواهد بود.
شاعری: ببینید ما سه بار آقای حجتی وزیر جهاد کشاورزی را به مجلس دعوت کردیم که یک بار آن در صحن حضور پیدا کرد و دو بار در کمیسیون کشاورزی؛ سوالات متعددی را هم نمایندگان در زمینه کشاورزی مطرح کردند که او قول داد مطالبات مردم را که از زبان نمایندگان مطرح شد پیگیری کند. اقدام خوبی که امسال صورت گرفته کنترل واردات برنج بود که تا حدودی مطلوب بود. البته پیگیریهای متعددی کمیسیون در این زمینه داشت.
*۷ هزار میلیارد تومان بدهی کنونی دولت به کشاورزان/ به وعدههای دولت اطمینانی ندارم
با هماهنگیهایی که با دولت داشتیم مطالبات کشاورزان تاکنون ۵۰ درصد پرداخت شده، اما ۷ هزار میلیارد تومان دیگر باقی مانده است که این را هم دولت قول داده سال جاری مطالبات کشاورزان را تسویه کند، اما من خیلی به این موضوع اطمینان ندارم، ولی مجلس کار خود را انجام میدهد.
چه پیگیریهایی در این زمینه داشتید؟
شاعری: چندین جلسه تاکنون با نوبخت و مدیرعامل بانک کشاورزی و همچنین وزیر جهاد کشاورزی داشتیم، نامهای هم به رئیسجمهور مکاتبه کردیم تا مطالبات کشاورزان را مورد پیگیری قرار دهد. ما وظیفه نظارتی خود را انجام میدهیم. دولت هم پیشبینی نمیکرد با این میزان تولید روبهرو شود و به نظر من دولت امسال غافلگیر شد و این ناشی از این است که ما برنامه درستی در کشور پیشبینی نشده است، دولت باید هر سال زراعی پیشبینیهای لازم را داشته باشد.
*دولت برنامه پیشبینی شدهای برای سال زراعت نداشت
دولت سال قبل باید پیشبینی میکرد که ۱۴ میلیون تن تولید گندم در کشور هست که نیازمند تأمین منابع هستند. ۱۲ میلیون تن گندم از کشاورزان خریداری شده و ۱۴ هزار میلیارد تومان قیمت این گندمها است که تاکنون ۵۰ درصد آن پرداخت شده و ۵۰ درصد دیگر هم امیدواریم به زودی پرداخت شود.
*دولت هزینه خریدهای تضمینی کشاورزان را هر چه زودتر پرداخت کند
به نظر من باید برنامهریزیها دقیقتر و همت و روحیه جهادی در دولتمردان ما مانند کشاورزان ما بیشتر شود. اینها(دولتمردان) هم اهل کار و اقدام باشند و آن پولی که دولت میخواهد تا سه ماه دیگر به کشاورزان بدهد، اکنون که فصل خرید محصولات است، پرداخت کند. کشت پاییزه در حال شروع است، اما هنوز کشاورزان ۵۰ درصد مطالبات خود را دریافت نکردهاند که این موجب نارضایتی کشاورزان میشود.
*دولت برای کشاورزان تصمیم انقلابی بگیرد/ دولت باید دیرکرد خریدهای تضمینی کشاورزان بیپناه را هم پرداخت کند
دولت باید بهمحض اینکه میخواهد اهل اقدام و عمل باشد باید این اقدام و عمل خود را در حمایت از کشاورزان نشان دهد. چطور سال گذشته برای خرید خودروها وام ۲۵ میلیون تومانی تخصیص داد و تصمیمی برای حمایت از صنعت گرفت؟ پس برای حمایت از کشاورزان هم باید تصمیم انقلابی گرفته شود که مطالبات کشاورزان را پرداخت کند. اگر مطالبات را نپردازد باید دیرکرد این مطالبات را محاسبه و به کشاورزان ضرر و زیان آن را پرداخت کند. چطور بانکها بازپرداخت مطالبات کشاورزان را محاسبه میکنند و آن را از کشاورزان بیپناه و کمبضاعت ما میستانند، اما خودشان (دولتیها) حاضر نیستند که دیرکرد کشاورزان را پرداخت کنند.
بههرحال ما هم در میان مردم هستیم و از زبان مردم صحبت میکنیم چرا که آنها طی تماسهای مکرر مطالبات خود را مطرح میکنند و میگویند به داد ما برسید. کشاورزان به جد مظلوم واقعا شدهاند و دستشان هم به جایی بند نیست.
شاعری: شما هم که اکنون به داد کشاورزان رسیدید و بهخوبی سوالات را مطرح کردید.
ما سوالات را مطرح میکنیم، شما هم پیگیری بفرمایید.
شاعری: ما پیگیر مطالبات کشاورزان در کمیسیون کشاورزی هستیم و امیدواریم بتوانیم بهنحو مطلوب گامی در راستای توسعه بخش کشاورزی برداریم.
نظر شما