هفته نامه «نماینده» / طبق آئین‌نامۀ داخلی مجلس فقط مواردی می‌تواند در دستور کار صحن علنی مجلس قرار بگیرد که از فیلتر کمیسیون‌های تخصصی عبور کند. طرح‌ها و لوایح زیادی در دورۀ قبل مجلس از این مرحله عبور نموده و پس از تقدیم گزارش کمیسیون به هیئت‌رئیسه در دستور کار نیز قرار گرفت، اما با پایان عمر مجلس اعتبار خود را از دست داد و باید مجدداً توسط دولت یا نمایندگان ارائه شود و پس از بررسی مجدد در کمیسیون‌ها در دستور کار صحن مجلس قرار بگیرد.

بر همین اساس تا طرح‌ها و لوایح اعلام وصول شده در کمیسیون‌ها بررسی نشوند چیزی برای قانون‌گذاری در دست نمایندگان وجود ندارد. موارد معدودی نیز که در این چند هفته در دستور کار مجلس قرار گرفتند طرح‌ها و لوایحی هستند که پس از برگردانده شدن از شورای نگهبان در کمیسیون تخصصی تنها رفع ایراد شده‌اند و نیازمند زمان زیادی برای بررسی طولانی نبودند.

*اختصاص وقت بیشتر به تهیه گزارش در کمیسیون‌ها

مجلس در چند هفتۀ گذشته ساعات جلسات علنی را کاهش داده است و این زمان در اختیار کمیسیون‌ها تخصصی قرار گرفته است تا بتوانند هر چه سریع‌تر گزارش‌هایی از بررسی طرح‌ها و لوایح را به صحن علنی برسانند.

البته کاهش یک‌سوم جلسات علنی منتقدانی دارد که به‌غلط تصور می‌کنند نمایندگان مجلس اگر در صحن علنی نباشند پس بیکار هستند؛ درصورتی‌که شاید بشود در مقایسه با جلسات کمیته‌ها، کمیسیون‌های تخصصی و سرکشی به حوزه‌های انتخابیه، از جلسات علنی به‌عنوان زمان‌هایی با کمترین فشار کاری یاد کرد.

گفتنی است طرح‌ها و لوایح بسیار زیادی نیز در ۲ و نیم ماه اخیر به هیئت‌رئیسه رسیده و اعلام وصول شده است که برخی نیز با تقاضای فوریت مطرح شده است. از جمله مهم‌ترین طرح‌ها و لوایح فوریت‌دار که اکنون در کمیسیون‌های مجلس دهم در دست بررسی هستند می‌توان به «لایحۀ اصلاحیۀ قانون بودجه کل کشور سال ۹۵» و «طرح شفافیت دریافتی مدیران کشور و استرداد دریافتی‌های مازاد» اشاره کرد.

*یک‌فوریتی‌ها در چه وضعیتی هستند؟

طرح شفافیت دریافتی مدیران در دستور کار هفتۀ قبل کمیسیون اجتماعی مجلس قرار داشت و کمیسیون برنامه بودجه و محاسبات مجلس نیز رسیدگی به جزئیات لایحۀ اصلاحیه بودجه ۹۵ را تمام کرده است. ضمن اینکه هر دوی این موارد ساعاتی از وقت کمیسیون انرژی را نیز در هفتۀ گذشته به خود اختصاص داده‌اند.

دیگر دستور کار مهم و پرحاشیۀ هفتۀ اخیر کمیسیون‌های مجلس بررسی «لایحه ایجاد مناطق آزاد تجاری- صنعتی» بود که ساعاتی از وقت کمیسیون‌های «اقتصادی»، «شوراها و امور داخلی» و «صنایع و معادن» را به خود اختصاص داده است.

همان‌طور که در اخبار بارها به آن اشاره شده، برنامۀ ششم توسعه نیز یکی از مهم‌ترین دغدغۀ این روزهای نمایندگان و کمیسیون‌های مجلس شورای اسلامی است.

*ضرب‌الاجل‌های برنامه ششمی هیئت‌رئیسه

طبق اعلام هیئت‌رئیسه، نمایندگان مجلس تنها تا یکشنبه ۲۴ مرداد فرصت ارسال پیشنهادهای اصلاحی در خصوص برنامه ششم به کمیسیون‌های تخصصی را دارند. کمیسیون‌های تخصصی نیز حداکثر دو روز بعد باید پیشنهادها را جمع‌بندی کرده و برای کمیسیون تلفیق برنامه ارسال نمایند.

در کمیسیون آموزش مجلس کمیته‌ای موظف به بررسی لایحۀ برنامه ششم شده است تا تمام اعضا درگیر این مسئله نشوند و به سایر دستورهای کاری برسند. البته فعالیت این کمیته منجر به عدم طرح موضوع در صحن علنی کمیسیون نشده بود.

گفتنی است به‌جز کمیسیون اصل نود و کمیسیون تدوین آئین‌نامه داخلی، همه کمیسیون‌ها یکی از برنامه‌های ثابتشان رسیدگی به لایحه برنامه ششم بود تا برای رساندن پیشنهادها به کمیسیون تلفیق دچار مشکل و کمبود زمان نشوند.

در هفته‌های گذشته تمامی کمیسیون‌ها چند عضو خود را برای تشکیل کمیسیون تلفیق انتخاب کرده‌اند و در هفتۀ جاری نیز اعضای این کمیسیون به تعیین هیئت‌رئیسۀ خود اقدام خواهند کرد.

* اجرای وظایف نظارتی در کنار بررسی موارد فوری

آنچه ذکر شد مهم‌ترین عناوین تقنینی نمایندگان بود و علاوه بر آن طرح‌ها و لوایح دیگری نیز در جلسات کارگروه‌ها، کمیته‌ها یا صحن علنی کمیسیون‌های مختلف مجلس بررسی شده است. این موارد نیز پس از نهایی شدن گزارش کمیسیون به ترتیب و با رعایت قید فوریت یا عادی در دستور کار صحن علنی قرار خواهد گرفت.

هر آنچه تا کنون ذکر شد جزء وظایف قانون‌گذاری نمایندگان مجلس بشمار می‌رود. در هفتۀ اخیر حضور وزرای زیادی برای تعامل بیشت یا پاسخ به سؤالات نمایندگان در برنامه کاری کمیسیون‌ها قرار داشت.

وزرای «آموزش‌وپرورش»، «علوم و تحقیقات»، «بهداشت و درمان» و رؤسای «دانشگاه‌های آزاد، پیام نور، جامع علمی کاربردی و فنی حرفه‌ای» در جلسات کمیسیون آموزش حضور داشتند. «وزیر کار» مهمان «کمیسیون اجتماعی» و «کمیسیون صنایع» بوده و «وزیر اطلاعات» نیز مهمان «کمیسیون امنیت ملی» مجلس بود.

ضمن اینکه وزرای «نیرو» و «نفت» در جلسات جداگانۀ کمیسیون انرژی مجلس شرکت کردند. البته «وزیر نیرو» مهمان ویژه «کمیسیون کشاورزی» مجلس در هفتۀ قبل نیز بوده است.