مقام معظم رهبری در بیان جایگاه کشاورزی در اقتصاد می‌فرمایند می‌توان اقتصاد ایران را از جایگاه کنونی با استفاده از ظرفیت‌های داخلی به رتبه دوازدهم اقتصاد دنیا رساند. در راستای تحقق این امر باید از پتانسیل‌های مختلف داخلی استفاده کرد و یقیناً بخش کشاورزی ایران با داشتن ظرفیت‌های بزرگ، نقش بسیار مؤثری را می‌تواند ایفا نماید.

این فرمایشات امیدبخش حضرت امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی) با توجه ویژه به توانایی‌های داخلی، چراغ راه برای رسیدن به این جایگاه اقتصادی بوده و قطعاً استفاده از توانایی‌های داخلی شاه کلیدی برای تبدیل شدن به قدرت اقتصادی مؤثر در جهان می‌باشد.

در همین راستا سراغ رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس رفتیم. مشروح سؤالات هفته‌نامه «نماینده» و پاسخ‌های دکتر «علی محمد شاعری» را می‌خوانید:

* کشاورزی چه نقشی در اقتصاد ایران دارد؟

کشاورزی پایه و اساس تولید داخلی است. ظرفیت‌های عظیمی برای تولید محصولات کشاورزی و افزایش سهم بخش کشاورزی در ایجاد اشتغال و ارزش افزوده وجود دارد. کشاورزی در کشور ما مزیت‌های نسبی فراوانی دارد. ما در تولید استراتژیک مثل گندم، برنج، دانه‌های روغنی و مواد پروتئینی، آبزیان و گیاهان دارویی، محصولاتی که هویت کشاورزی ایران محسوب می‌شوند، مانند: «پسته، برنج، خرما، زعفران» مزیت‌های نسبی کشاورزی ماست.

محصولاتی که نام برده شده در بازارهای جهانی بی‌رقیب هستند؛ هم به لحاظ قیمت و کیفیت و هم بازار پسندی. چنین موقعیتی بیانگر این مطلب است که اگر کشاورزی مورد حمایت قرار بگیرد و سرمایه‌گذاری کافی در این بخش انجام شود، نقش بسیار مهمی در جذب جمعیت بیکار، افزایش تولید، ایجاد ارزش افزوده و نهایتاً تولید ناخالص ملی خواهد داشت. اما در مقایسه با بخش خدمات و صنعت، کشاورزی ایران تا کنون مورد حمایت لازم قرار نگرفته است. سال گذشته در بخش کشاورزی شاهد رشد ۵.۴درصدی بودیم و این پیشرفت موجب شده رشد اقتصادی ایران از رشد منفی به رشد مثبت تغییر وضعیت بدهد. سهم بخش کشاورزی در اقتصاد کشور به‌گونه‌ای است که اگر سرمایه‌گذاری لازم در این بخش صورت بگیرد، به راحتی می‌توانیم کشور را از رکود فعلی خارج کنیم.

* نقش کشاورزی و کشاورزان در پیشبرد اهداف اقتصاد مقاومتی چیست؟

اقتصاد مقاومتی یعنی اقتصادی که بر پایه حمایت از تولید، اشتغال، صادرات مبتنی بر ظرفیت‌های داخلی بنا شده باشد. یکی از ابزارهای اصلی برای مقابله با تحریم و تکانه‌های خارجی توجه به سرمایه‌گذاری مناسب در بخش اقتصادی است. در این خصوص بخش‌هایی که در اولویت سرمایه‌گذاری هستند؛ اولین بخش، آب است. بایستی سرمایه‌گذاری لازم در مدیریت آب‌های سطحی و افزایش بهره‌وری استفاده از آب‌های سطح‌العرضی و تحت‌العرضی، تولید رقابتی، ایجاد بازارهای هدف جدید برای صادرات محصولات کشاورزی، توسعه تشکل‌های صادراتی، حمایت از تعاونی‌های تولیدی و تعاونی‌هایی که نقشی در صادرات محصولات کشاورزی می‌توانند ایفا کنند، توسعه فناوری‌های نوین در زمینه زراعت و باغبانی، توسعه صنایع تبدیلی، افزایش محصولات گلخانه‌ای، محصولات ارگانیک و حمایت از کشاورزی فرامنطقه‌ای از جمله محورهایی است که بایستی مورد توجه برنامه‌ریزان در حوزه اقتصاد مقاومتی قرار بگیرد.

* موفقیت‌هایی که در حوزه کشاورزی کسب شده چیست و چه ظرفیت‌هایی هنوز به فعلیت نرسیده است؟

امسال با توجه به وضعیت خوب بارندگی و اقداماتی که وزارت جهاد سازندگی انجام داده، در تولید گندم به خودکفایی رسیدیم. در سایر محصولات استراتژیک هم به راحتی امکان خودکفایی را داریم. در تولید شیر، لبنیات و گوشت ظرفیت‌های بسیار بالایی در کشور وجود دارد ولی باید طوری برنامه‌ریزی شود، زمانی که تولید در مزرعه یا واحدهای دامپروری یا آبگیرهای داخلی انجام می‌شود، برای عرضه در بازار با مشکل مواجه نشود. در بخش تنظیم بازار و اقتصاد کشاورزی مشکلات اساسی داریم. این حلقه‌های مفقوده بخش کشاورزی بایستی تکیمل شود و با مدیریت جامع به سامان برسد. در این صورت خواهد بود که بخش کشاورزی می‌تواند نقش محوری در توسعه پایدار کشور داشته باشد و کشور را از بحران و چالش‌های بسیار همچون بیکاری و رکود نجات دهد.

* شما به عنوان رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس از طرفی با کشاورزان و از طرف دیگر با دولت مرتبط هستید. به نظر شما تعامل بین کشاورزان و دولت تا چه اندازه وجود دارد؟

این کشاورزان هستند که بخش کشاورزی را سروسامان می‌دهند. اگر دولت نقش حمایتی خود را در بخش اقتصاد کشاورزی، آموزش، تحقیق و فناوری‌های نوین، تضمین خرید محصولات کشاورزی و حمایت و تشویق از صادرکنندگان، تسهیل تعرفه‌های مناسب برای کنترل واردات و اجرای نظام هدفمند برای صادرات انجام دهد، می‌تواند موجب به ثمر نشستن زحمات کشاورزان شود.

کشاورزان به خوبی به وظایف خود عمل می‌کنند. به عنوان مثال در سال جاری بیش از ۱۰ میلیون تن محصول گندم در کشور تولید کردند اما در مقابل دولت کاری که انجام داده این است که ۵۰ روز است مطالبه گندم‌کاران را پرداخت نکرده است. حدود ۵ هزار میلیارد تومان بدهی کشاورزان باقی مانده است! حمایت از تولید داخلی با حرف امکان‌پذیر نیست، نیازمند اقدام و عمل است. این کار نیازمند روحیه جهادی و همت است. کشاورزان به وظیفه جهادی و انقلابی خود عمل کرده‌اند، حالا نوبت دولت است که به وظیفه خود عمل کند. مجلس نیز آماده همه‌گونه همکاری است تا در پروژه‌هایی که در بخش کشاورزی اقتصاد مقاومتی تعریف شده با تعامل دولت و کشاورزان بتواند به اهداف این بخش نائل بیاید.

* مجلس و خصوصاً کمیسیون کشاورزی چه برنامه‌ای برای حمایت از بخش کشاورزی دارد؟

تشکل‌های کشاورزی که رابط بین بخش کشاورزی و دولت هستند را بایستی تقویت کنیم. مجلس هم که چشم و زبان ملت است و کمیسیون کشاورزی محلی برای تعامل بین دولت و مجلس است. مطالبات کشاورزان و نحوه حمایت دولت از آنها، تصویب لوایح و طرح‌های کارآمد در حمایت از کشاورزان را در دستور کار جدّی خود قرار می‌دهیم. امیدواریم با تصویب این لوایح و طرح‌ها و نظارت صحیح بر عملکرد وزارت جهاد کشاورزی، وزارت نیرو، سازمان حفاظت محیط زیست و تمامی ارگان‌های مسئول بتوانیم به وظایف انقلابی خود در قبال کشاورزان عزیز ایفای نقش کنیم.