«نماینده»؛ مهدی کاشی‌پزها/ دهه اول ماه مبارک رمضان در شرایطی به پایان رسید، که بازار کالاهای اساسی مردم با آشفتگی بی‌سابقه‌ای مواجه است. اکثر اقلام اساسی مورد نیاز مردم که در این ایام مورد استفاده قرار می‌گیرد، با افزایش قیمت روبه‌رو شده و به نظر می‌رسد، دولت نظارت چندانی روی بازار ندارد. همه ساله در آستانه ماه مبارک رمضان، دولت تمهیدی را برای افزایش نیافتن قیمت‌ها و رفاه حال مردم می‌اندیشید، اما در دو، سه سال گذشته بی‌برنامگی دولت مشکلات زیادی را برای مردم ایجاد کرده است. برای بررسی دقیق‌تر بازار کالاهای مورد نیاز مردم در آستانه ماه مبارک رمضان، گزارش بانک مرکزی دولت یازدهم درباره قیمت کالاهای اساسی را در ماه مبارک رمضان ۹۴ و ۹۵، مقایسه می‌کنیم. اولین کالایی که افزایش قیمت آن در سفره‌های افطار ماه رمضان امسال خیلی به چشم آمد، خرما بود. خرما یکی از پر مصرف‌ترین کالاهای ماه مبارک رمضان و شاید هیچ ماهی در طول سال این قدر طرفدار نداشته باشد. همین مسئله سبب می‌شد تا دولت هر ساله، برنامه‌ریزی گسترده‌ای را برای جلوگیری از گران شدن خرما ترتیب دهد. اما امسال خرما از چند هفته مانده به ماه رمضان گران شد و این افزایش قیمت در ماه رمضان هم به ۳۰ درصد رسید.

هندوانه هم از دیگر محصولات گران شده رمضان ۹۵ به شمار می‌رود که گرانی آن در هفته‌های اخیر به شدت در کانون توجهات قرار گرفته است. هندوانه در چند سال اخیر که ماه رمضان با فصول گرم سال تقارن پیدا کرده است، از محصولات بسیار پرطرفدار نزد مردم به شمار می‌رود و امسال تا حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد افزایش قیمت داشته است. در میان حبوبات هم نخود افزایش قیمت بسیار زیادی داشته است. بنا به گزارش بانک مرکزی، مردم امسال نخود را ۸۷ درصد گران‌تر از سال گذشته خریدند. بعد از نخود، لپه هم از گرانی‌های رمضان ۹۵ در امان نماند. گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد. قیمت لپه در ماه رمضان امسال ۶۴ درصد بیش از سال گذشته شده است. اما گروه سبزی‌ها هم که معمولاًٌ در ماه رمضان با افزایش تقاضا روبه‌رو می‌شوند، هم از گرانی‌های ماه رمضان امسال در امان نماندند. بنا به گزارش بانک مرکزی، مردم امسال سبزی را ۱۰ درصدگران‌تر از سال گذشته خریدند و بر سر سفره‌های افطار خود قرار دادند. چای هم امسال گران‌تر از سال گذشته در استکان‌های مردم قرار گرفت. طبق گزارش بانک مرکزی، امسال چای ۳۰ درصد نسبت به سال گذشته گران‌تر شده است.

گرانی برنج هم در ماه رمضان مانند چند ماه گذشته برای مردم دردسرساز شد. برنج داخلی درجه یک در ماه رمضان ۹۵ نسبت به رمضان ۹۴،  ۲۹ درصد و برنج داخلی درجه دو هم در همین مدت ۱۱ درصد گران‌تر شده است. شکر کالای پر مصرف ماه رمضان هم در لیست گرانی‌های امسال ماه ضیافت خدا قرار گرفت. امسال مردم شکر را ۲۲ درصد گران‌تر از سال گذشته خریدند. بادمجان و سیب‌زمینی هم به عنوان دو کالاهای پرمصرف مردم در ماه رمضان ۹۵ نسبت به ماه رمضان ۹۴ به ترتیب ۲۱ و ۱۰ درصد گران‌تر شده‌اند. در ماه رمضان امسال گروه لبنیات هم از موج گرانی‌ها در امان نماند. مردم امسال ماست و پنیر را ۷ درصد گران‌تر از سال گذشته خریدند تا قیمت سفره افطار در ماه رمضان ۹۵ گران‌تر از حد انتظار شود. قیمت پیاز هم در ماه رمضان امسال ۲۰ درصد نسبت به ماه رمضان سال گذشته گران‌تر شد. مرغ و گوشت هم در ماه رمضان امسال در لیست گرانی‌ها قرار گرفت. مردم امسال گوشت گوساله و گوسفند را ۴ درصد و مرغ را ۶ درصد گران‌تر از سال قبل خریدند. موز و گوجه فرنگی هم از محصولات گران ماه رمضان امسال بود. موز امسال نسبت به سال گذشته ۱۶ درصد و گوجه فرنگی ۱۹ درصد گران شد.

به این ترتیب ماه رمضان امسال به یکی از گران‌ترین ماه‌های میهمانی خدا در یک دهه گذشته تبدیل شد. این مقدار افزایش در بین کالاهای اساسی مورد نیاز مردم که در ماه رمضان زیاد مورد استفاده قرار می‌گیرد، در سال‌های گذشته بی‌سابقه بوده و شاید تنها یک پیام روشن داشته باشد. اصلی‌ترین پیام این گرانی‌ها رها شدن بازار است. بازار کالاهای مورد نیاز در ۳ سال گذشته به طور کامل رها شده و مردم در اغلب مناسبت‌های مهم مانند ایام نوروز یا ماه مبارک رمضان با مشکلات زیادی مواجه شده‌اند. یکی از دستگاه‌هايی که در سال‌های گذشته در این خصوص کمک زیادی به تنظیم بازار می‌کرد، ستاد تنظیم بازار بود. ستادی که دولت روحانی توجه چندانی به آن نمی‌کند و نشان داده که علاقه خاصی به تشکیل جلسات آن ندارد. در این خصوص «محمدمهدی مفتح»، معاون بازرگانی داخلی وزارت صنعت در دولت گذشته اعلام کرده که دولت حسن روحانی جلسات ستاد تنظیم بازار را با مدیران درجه دو یا سه، وزارتخانه‌ها برگزار می‌کند یا اصلاًٌ اهتمامی به برگزاری جلسات ستاد تنظیم بازار ندارد. البته نباید از نقش اختلافات فراوان وزارت صنعت و وزارت جهاد کشاورزی هم در مشکلات تنظیم بازار به راحتی عبور کرد. این دو وزارتخانه از ابتدای روی کارآمدن دولت حسن روحانی با اختلافات فراوانی در زمینه تنظیم بازار یا واردات کالاهای اساسی مردم روبه‌رو شده‌اند که بعضاً این اختلافات رسانه‌ای هم شده است. سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولید کنندگان هم به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های وزارت صنعت که نقش نظارتی زیادی را روی قیمت‌ها ایفا می‌کرد، در سال‌های فعالیت حسن روحانی در رأس قوه مجریه به شدت تحت فشار است.

حضور اقتصاددانان متعصب لیبرالی مانند: «مسعود نیلی، محمد نهاوندیان و عباس آخوندی» که به شدت با دخالت دولت در قیمت‌گذاری‌ها مخالف هستند، در کابینه روحانی موجب شد که سازمان‌هایی از این دست، جنبه تشریفاتی پیدا کنند. شورای رقابت و سازمان حمایت از جمله مهم‌ترین سازمان‌های نظارتی هستند که در ۳ سال فعالیت دولت تدبیر و امید نتواستند نظرات خود را در خصوص افزایش قیمت‌های بی‌ضابطه‌ای که در خصوص کالاهای مختلف اعمال کنند. انتقادات چند ماه قبل عباس آخوندی از این سازمان‌ها در کنار فشار برخی از مشاوران اقتصادی غیررسمی رئیس‌جمهور مانند: «موسی غنی‌نژاد و عباس آخوندی» هم توانست تا حد زیادی موضع شورای رقابت و سازمان حمایت را انفعالی کند.

به این ترتیب مردم در ماه رمضان امسال با گران خریدن کالاهای اساسی مورد نیاز خود چوب بی‌برنامگی و عدم نظارت دولت روی کالاهای مورد نیاز را خوردند. در شرایطی که رکود قدرت خرید مردم را کم کرده و کاهش تورم به هیچ‌وجه در زندگی توده‌های مختلف مردم حس نمی‌شود، گران شدن کالاهای اساسی مردم می‌تواند بیش از گذشته سفره‌های آنها را کوچک‌تر کند. باید دید دولتمردان چه توجیهی برای این گرانی‌ها دارند؟