به گزارش «نماینده»، غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری سیما ضمن اشاره به آثار استاد حمید سبزواری، اظهار داشت: ایشان پیر و پیشکسوت شاعران انقلاب بودند.

* حمید سبزواری یک شبه به این جایگاه نرسید

وی ضمن اشاره به شاخص‌های شعر سبزواری شاید مناسب‌تر این باشد قبل از اینکه به شعر او اشاره کنم به زندگی او و دوران نشو و نمای او دورانی که او در آن زمان پخته شد اشاره کنم. چون حمید سبز واری یک فردی نبوده که یک شبه حمید سبزواری شود.

وی ادامه داد: آقای ممتحنی متولد سال ۱۳۰۴ در شهر سبزوار بود، تخلصش حمید بود و به جهت اینکه اهل سبزوار بود به حمید سبزواری مشهور شد.

وی ادامه داد:‌ او در خانواده‌های که به علم و ادب علاقه داشتند، ‌رشد کرد. جد پدریش شاعر و عالم بودند. برخی افراد خانواده و حمید در دوران نوجوانی معاصر با اواخر دوران رضاشاهی بود اوج فشارهای دوران ستمشاهی رضاخان را او در دوران نوجوانی لمس کرد.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با بیان اینکه رضاشاه هر چه به پایان عمر حکومتیش نزدیک شد فشارها را بیشتر کرد خصوصاً از سال ۱۳۱۰ به بعد گفت: او باطن خود را آشکار کرد سبزواری در آن زمان نوجوانی ۱۶ ساله بود که در آن دوران رضاشاه سقوط کرد.

* حمید سبزواری زبان برنده را وسیله مبارزه با حکومت ستمشاهی قرار داده بود

حدادعادل با بیان اینکه حمید سبزواری با ذوق وارد نهضت ملی شدن صنعت نفت شد چند پس از کودتای ۲۸ مرداد اما گرفتار دادگاه و مزاحمت‌های دستگاه بود. به طوریکه پس از ۴ سال سرگردانی ناچار می‌شود از آموزش و پرورش خداحافظی کند و سراغ شغل آزاد برود و آن را در خارج از دستگاه دولت ادامه دهد. سبزواری قبل از انقلاب کارمند بانک بازرگانی بود.

به گفته رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی حمید سبزواری قریحه شعری بالایی داشت زبان برنده موثر را وسیله مبارزه با حکومت ستمشاهی قرار داده بود و قبل از انقلاب هم اشعار انقلابی می‌گفت. شاعری درد آشنا و دردمند بود که ظلم و ستم را از بن دندان تجربه کرده بود.

حدادعادل در ادامه سخنان خود به علت تغییر نام ممتحنین اشاره کرد و گفت:‌ او چون اهل سبزوار بود و در شعر تخلص حمید داشت، نام حمید سبزواری به دهان‌ها افتاد. ایشان خودشان علاقه داشتند مردم او را به نام زادگاهش بنامند همه به مردم سبزوار به خاطر پروردن چنین فرزندانی تبریک و تسلیت به خاطر فقدان چنین شاعر ارزشمند می‌گویم.

* وجود حمید سبزواری مانند آبی بود که به کام تشنگان بارید

وی در ادامه ضمن اشاره به اشعار انقلابی و اینکه آیا این اشعار اختصاص به سبزواری دارد یا نه، گفت: مایلم ابتدا به جایگاه مرحوم سبزواری در شعر انقلاب اشاره کنم. انقلاب خیلی سریعتر از آنچه که فکر می‌کردیم به پیروزی رسید و لوازم آن ابزارهای تبلیغاتی برای آن آماده نکرد. ولی ملت زودتر به راه افتاد بود و حکومت را سرنگون کرد. در آن روزهای پر فروش حس می‌شد نیاز به هنر انقلابی و شعر، چرا که شعر هنر است در عرصه سخن و کلام.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی تصریح کرد: شعارهای مردم نیاز داشت که از سوی شاعران نیز این آرمان‌ها با زبان شعر مکتوب و سروده شود که در واقع آنها شیپور بسیج و حرکت مردمی داشتند. در چنان زمانی که نیاز شدید به شاعران مردمی متدین و انقلابی حس می‌شد، وجود حمید سبزواری مانند آبی بود که به کام تشنگان بارید.

* سبزواری شاعری نبود که شعر گفتن را با مضامین انقلاب آغاز و آن را وسیله‌ای برای تمرین شاعریش قرار دهد

وی گفت: سن و سال او کم نبود، ۳۷ سال پیش ۵۰ و چند ساله و پخته بود و در سبزوار از آن میراث ادبی خراسان بهره‌مند شده بود و در انجمن‌های ادبی مشهد تعلیم دیده بود.

وی ادامه داد: حمید سبزواری در آن دوران بزرگان را دیده بود و شاعر شناخته شده‌ای زبان فاخر داشت و مسلط به ادبیات فارسی بود شاعری نبود که شعر گفتن را با مضامین انقلاب آغاز و آن را وسیله‌ای برای تمرین شاعریش قرار دهد. پایه شعر او قوی بود.

حدادعادل گفت: در طبقه اول شاعران انقلاب چند نفر را داریم که باید از آنها یادی کنیم همانند استاد شاهرخی، مهرداد اوستا، مشفق کاشانی، علی معلم، حمید سبزواری، استاد شفق و چند نفر دیگر که این‌ها طبقه اول شاعران انقلاب هستند. در میان آنها حمید سبزواری اما جایگاه ویژه‌ای از حیث پختگی و پروردگی زبان دارد.

* سبزواری هم تقدم فضل داشت و هم فضل تقدم

وی با بیان اینکه روزی از او سؤال می‌کنند شما در میان شاعران پیشین کدامیک را بیشتر می‌پسندید، که سبزواری اینطور پاسخ می‌دهد، گفت:‌ او به دلیل خراسانی بودن می‌گوید من تحت تأثیر مسعود سعدسلمان و ناصر خسرو هستم؛ حمید سبزواری شعر خود را به کمک انقلاب آورد او هم تقدم فضل داشت و هم فضل تقدم داشت یعنی با سن بالا و تجربه کافی این تقدم فضل را داشت و پیش از پیروزی انقلاب شعر سروده بود. او ادبیات فارسی را می‌شناخت و قدر این گوهر را می‌دانست و به بهترین وجه از این توان استفاده می‌کرد.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی ضمن اشاره به مقدمه رهبر انقلاب در مجموعه شعر حمید سبزواری، گفت:‌ «سرود سپید» ‌مجموعه شعری است که از آن نسخه‌‌ای از آن مزین به خط خود استاد سبزواری و چند سطری در سال ۷۲ نوشته است. در ابتدای کتاب رهبری می‌فرمایند: انتشار آثار شاعر انقلابی بی‌شک گامی در جهت غنی‌سازی گنجینه ادبیات و عرضه آن به مشتاقان و هنرشناسان است و ...

* سبزواری از زبان این ملت و شهیدان سرود خمینی ای امام را سرود

وی گفت:‌آقای حمید سبزواری از روز اولی که این انقلاب همه‌گیر شد، یعنی سال ۵۷، با شعر خمینی ای امام، به استقبال امام خمینی (ره) ‌رفت روزی که یک ملت برای بازگشت اما آغوش باز کرده بود سبزواری از زبان این ملت و شهیدان سرود خمینی ای امام را سرود.

حدادعادل ضمن اشاره به اینکه دانش‌آموزان سرود را خواندند و در تالار ورودی مسیر امام در فرودگاه بودم، گفت:‌ سبزواری پا به پای انقلاب به هر مناسبتی شعر سرود و با شعر خود به فضای انقلاب مدد رساند. یکی از بهترین سرودها «این بانگ آزادی» است که در آن زمان من عضو شورای شعر صدا و سیما در سال ۵۸ بودم. اخوی شهید بنده نیز مدیر رادیو بود چون اهل شعر بود قدر حمید را می‌دانست. او را به رادیو برد و میدان کار را برایش باز کرد. روزی که آن سرود ساخته شد همان شب نسخه‌ای را برادرم به خانه آورد که شعرش را حمید سبزواری گفته بود تا سال‌های سال پس از ارتحال امام از تلویزیون پخش می‌شد. حتی مدتی قبل از اخبار این سرود پخش می‌شد.

* حمید سبزواری یک الگوی شایسته برای همه شاعران انقلاب بود

وی در پاسخ به اینکه آیا می‌توانیم برای شعر انقلاب نسل جوان را به سبزواری ارجاع دهیم، ‌گفت: بله، حمید سبزواری یک الگوی شایسته برای همه شاعران انقلاب بود. شعر سبزواری به لحاظ لفظ، شعری است که اگر کسی با اعتقادات حمید و مرام سیاسی او موافق هم نباشد، در برابر استواری و فصاحت شعر او سر تعظیم فرود می‌آورد. اگر کسی انصاف داشته باشد، حمید را به عنوان شاعر درجه اول به حساب می‌آورد چه در غزل و چه در قصیده.

وی افزود: شاعران جوان باید شعر حمید یک تراز و ترازو برای خود بشناسند امروز حمید سبزواری با دست پر از این دنیا رفت. در عمر پر برکت نه تنها توانست با شعر گفتن به انقلاب مدد برساند و مردم را امیدوار کند، بلکه نتیجه حضور او در محافل و جشنواره‌ها سبب شد امروز شعر در ایران ما در یک جایگاه شایسته و امیدوارکننده قرار گیرد که ما امروز ده‌ها شاعر خوب داریم که شعر آنها بی‌عیب، زیبا و انقلابی است و از نظر معیارهای ادبی شعر ماندگاری است که شاعران آنها عموماً جوان‌ها هستند.

* شعر در ایران با انقلاب رشد کرده است و به راهی افتاده که نویدبخش آینده خوبی است

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی اضافه کرد: نمونه‌ای از شعر شاعران را در شب‌های نیمه ماه مبارک رمضان که سنت رهبری در دیدار با شاعران است را می‌توان ملاحظه کرد و یا دفاتر شعر را دید. شعر در ایران با انقلاب رشد کرده است و به راهی افتاده که نویدبخش آینده خوبی است.

حدادعادل جایگاه حمید سبزواری در شعر معاصر ایران و انقلاب را به اندازه‌ای دانست که هر کس بخواهد تاریخ ادبیات ایران را بنگارد باید فصلی را به زبان و آثار سبزواری اختصاص دهد.

* حمید هیچ وقت شعر و شاعری را برای بهره شخصی نخواست

وی در پایان گفت:‌ حمید فقط زبان خوبی نداشت بلکه یک انسان خوبی هم بود. پاک و سالم زندگی کرد و در تمام مدت سی وچند سال پس از انقلاب به ذره‌ای انحراف از راه راست انقلاب در او مشاهده نشد. هیچ وقت شعر و شاعری را برای بهره شخصی نخواست. همه وجود خود را صادقانه مثل شهدا در خدمت انقلاب قرار داد.

در بخشی از این گفت‌وگو محمد گلریز از خوانندگان کشورمان به همکاری در سال‌های قبل و پس از انقلاب با حمید سبزواری اشاره کرد و در ادامه علیرضا قزوه مدیر مرکز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری به شعر حمید سبزواری اشاره کرد و گفت:‌ استاد سبزواری بزرگ جماعت شاعران انقلاب بود ۹۱ سال عمر کرد و از شروع انقلاب در تمام مناسبت‌ها حضور داشت. روزهای ابتدایی انقلاب با شعرهای حمید سبزواری گره خورده است.

* قزوه: سبزواری بزرگ جماعت شاعران بود/ اگر بین ۷ هنر، شعر پیشگام است به خاطر مردانی چون حمید سبزواری است

وی ادامه داد: شعرهای حمید سبزواری برای ما فضای نوستالژیک ایجاد می‌کند که پشت آن شاعری است که به اندازه تمام شاعران انقلاب شعر گفته و سرود انقلابی دارد.

وی گفت:‌اگر پرونده ادبی او را بررسی کنیم به حق یکی از بهترین قصیده‌سرایان انقلاب است که در سبک خراسانی آثار برجسته‌ای دارد.

وی در خاتمه سخنان خود به حضور حمید سبزواری در سال‌های ۶۵ در منطقه جنگی و دفاع مقدس اشاره کرد و گفت:‌او تا سال‌های آخر منتهی به قطعنامه در جبهه‌ها حضور داشت و امروز اگر بین ۷ هنر، شعر پیشگام است به خاطر مردانی چون حمید سبزواری است.