هفته گذشته کاروان تدبیر و امید به استان آذربایجان غربی سفر کرد تا بدین ترتیب آمار سفرهای استانی دولت یازدهم به منزل بیست‌وهشتم برسد. برگزاری سفرهای استانی، سنتی است که در تمام ادوار گذشته از سوی رؤسای جمهور پیشین انجام می‌شد اما «محمود احمدی‌نژاد» رئیس‌جمهور سابق، آن را به شیوه و روش خاص خود انجام داد. شاید در ابتدای رونق این نوع سفرها در دولت نهم که هجمه وسیعی از اعتراضات به این اقدام انجام شد، کمتر کسی فکر می‌کرد دولت‌های بعد نیز به نوعی مجبور شوند همان سبک و سیاق را ادامه دهند اما با تمجید رهبری از سفرهای استانی که نخستین بار در دیدار دانشجویان دانشگاه‌های استان یزد (۱۳ دی ماه ۸۶) صورت گرفت، اراده مسئولان بر آن قرار گرفت تا خواسته یا ناخواسته رهروي این راه شوند. هرچند به دلیل فضای تبلیغاتی‌ای که مخالفان علیه سفرهای استانی ایجاد کرده بودند، رهبری احساس کردند نیاز است تا بارها در دیدارهای مختلف مزایای این اقدام را یادآور شوند.

* سفرهای استانی مورد تأیید رهبری

مقام معظم رهبری در دیدار مذکور فرمودند: «این دولت انصافاً دولت پرکار و در بعضی از خصوصیات نمونه است. اینکه به همه شهرها می‌روند، این خیلی برای من مهم است؛ خیلی برای من جالب است. رئیس‌جمهور، وزیر و مدیران ارشد اجرایی کشور به شهرهای مختلف می‌روند. این رفتن به شهرها خیلی تأثیر دارد. بعضی می‌گویند آقا ما گزارش‌ها را که می‌خوانیم، نه، گزارش خواندن فرق می کند با رفتن. شاید بیش از اغلب مدیرها برای من گزارش می‌آید. وقتی انسان می‌رود به یک شهری، می‌رود به یک استانی، می‌نشیند با یک مردمی، می‌نشیند با یک مجموعه جوانی، می‌بیند گزارش‌ها با آنچه که واقعیت است، تفاوت‌هایی دارد. انسان آنچه که می‌بیند و می‌شنود، از گزارش خیلی با ارزش‌تر است. این کار را امروز دولت دارد می‌کند. به همه جای کشور سفر می‌کند. یک گوشه‌ای از این را می‌گیرند، تبدیلش می‌کنند به نقطه ضعف و ایراد گرفتن. چرا در این سفر صد تا مصوبه داشتید؛ در حالی که پنجاه تایش بیشتر قابل عمل نیست، خیلی خوب، حالا پنجاه تایش عمل بشود؛ این بهتر از هیچی نیست، اینها ایجاد یأس است. ایرادتراشی‌های بی‌خود.‎»

* آماری از سفرهای استانی دولت فعلی و گذشته

در پایان عمر ۸ ساله دولت‌های نهم و دهم، حدود ۱۰۷ سفر استانی در کارنامه احمدی‌نژاد ثبت شد. وی با شروع دور چهارم سفرهای استانی رکوردار رؤسای جمهور در سفر به استان‌ها شد که بدین ترتیب این امکان برای دولت فراهم بود تا مصوبات سفرهای قبل خود در هر استان را مورد بازنگری قرار داده و کارهای برزمین مانده را بررسی نمایند.

بعد از روی کار آمدن دولت یازدهم، روحانی به این سفرها انتقاد کرد و قرار شد سفرهای استانی با روش دیگری برگزار شود. قریب به ۳ سال از ریاست جمهوری حسن روحانی می‌گذرد و در این مدت وی ۲۸ سفر استانی را تجربه کرده است و به نظر نمی رسد دولت حتی در ظاهر نیز تغییری در برگزاری این سفرها داده باشند.

روحانی ۶ ماه پس از به‌دست گرفتن سکان ریاست‌جمهوری، سفرهای خود را با تمرکز بر استان‌های جنوبی یعنی خوزستان، هرمزگان و سیستان و بلوچستان آغاز کرد. بررسی زمان سفرها نشان از آن دارد که هیئت دولت توجه داشته تا به‌صورت منظم سرکشی به استان‌ها را انجام دهد، به صورتی که در سال ۹۳، ۱۲ سفر و سال ۹۴، ۱۱ سفر انجام پذیرفته است. در این مدت استان‌های کرمانشاه، مرکزی، کهگیلویه و بویراحمد، قزوین و البرز هنوز میزبان رئیس دولت یازدهم نبوده‌اند.

* سفرهایی با اهدافی دیگر

- این ضرباهنگ نسبتاً منظم موجب شد تا فاصله چندین ماهه‌ای که پس از سفر روحانی به مازندران -در مهرماه سال گذشته- تا خروج بعدی وی از تهران ایجاد شد، مورد توجه همگان قرار گیرد. به اذعان رسانه‌های مختلف عدم استقبال مردم مازندران موجب دلخوری رئیس دولت شد تا آنجا که پس از ۵ ماه وقفه در سفرها این طلسم ۱۰ روز پس از اعلام نتایج انتخابات مجلس شورای اسلامی با سفر روحانی به یزد، شهری که اصلاح‌طلبان و حامیان دولتي بیشترین رأی را داشتند، شکسته شد.

 رئیس‌جمهور شروع سال جاری را با سفر به زادگاه خود آغاز کرد تا با مصوبات دولت کام همشهریانش را شیرین کرده باشد. با آخرین سفر دولتی‌ها که به آذربایجان غربی صورت گرفت، در سه ماهی که از سال ۹۵ گذشته نیز نظم در سفرها رعایت شد.

در انتخاب استان‌ها برای سفر ریاست‌جمهور فاکتورهای مختلفی دخالت دارند اما در این میان استان‌هایی بودند که به دلایلی از نوبت خارج شدند و جای خود را به استانی که به خاطر شرایط سیاسی اولویت یافته دادند. در حالی که قرار بود چهاردهمین سفر استانی حسن روحانی به خراسان شمالی باشد، ناگهان سفر قم در اولویت رئیس‌جمهور قرار گرفت. تغییر برنامه سفر استانی روحانی در حالی بود که چندی قبل از آنکه راهی قم شود، حجمی از تندترین و بی‌سابقه‌ترین انتقادات مراجع تقلید به سیاست‌های فرهنگی دولت، رسانه‌ای شد. به نظر می‌رسد انتقادات بی‌سابقه مراجع از سیاست‌های فرهنگی دولت تدبیر و امید، حسن روحانی را به این نتیجه رساند که خود رأساً باید دست به کار شده و برای ترمیم رابطه با مراجع تقلید راهی قم شود.

* عدم تعامل دولت با نمایندگان در سفرها

یکی از موضوعاتی که در سفرهای دولت به استان‌ها به چشم می‌خورد، بی‌اطلاعی نمایندگان مجلس در شهرهای مختلف از مصوباتی که هیئت دولت در آن شهرها به تصویب رسانده است. در این رابطه می‌توان به صحبت‌های نمایندگان خوزستان که اولین مقصد سفر روحانی بود، اشاره کرد. «حبیب آقاجری» نماینده ماهشهر یک سال پس از سفر رئیس‌جمهور به استانش در پاسخ به اینکه آیا مصوبات اجرایی شده‌اند یا نه گفته بود: «قول‌های رئیس‌جمهور به خوزستان محقق نشد ما از استاندار هم خواستیم که لیست این مصوبات سفر رئیس‌جمهور به خوزستان چه شد. از آقای نوبخت هم خواستیم ولی خبری نشد و تا امروز خبری از مصوبات نداریم چه برسد به اجرایی شدن آنها.»

«جواد سعدون‌زاده»، دیگر نماینده خوزستانی نیز با عباراتی مشابه اظهار کرده بود که پس از گذشت چندین ماه هنوز رونوشتی از مصوبات به نمایندگان ارسال نشده است!

* سخن آخر

علاوه بر اینکه نفس سفرهای استانی حضور رئیس دولت و مسئولان عالی رتبه کشوری در اقصی نقاط کشور بدون در نظر گرفتن قومیت‌ها و ... اقدام پسندیده‌ای است، نوعی نمایش یکپارچگی و وحدت در مقابل دشمنان ایران است که در بزنگاه‌هایی همچون موضوع هسته‌ای و ... می‌تواند پشتوانه‌ای برای دولت‌ها نیز محسوب شود.

از نظر سیاسی-اجتماعی، حضور رئیس‌جمهور و هیئت وزیران در دورترین و محروم‌ترین نقاط کشور باعث تعامل و ارتباط متقابل مردم و مسئولان می‌شود. هرچند یکی از مطالبات و گلایه‌های مردم و نمایندگان از روحانی این است که در سفرها به ماندن در مراکز استان اکتفا نکند و سایر شهرها را نادیده نگیرد. امید می‌رود چنانچه رئیس دولت بتواند رأی مردم را برای ۴ سال آینده جلب کند، این کاستی را جبران نماید.