به گزارش «نماینده»، طی چند ماهی که از اجرای برجام می گذرد بارها و بارها از سوی فعالان اقتصادی و بعضاً مسئولان دولتی اعلام شد که "برجام اجرا شد (بخوانید از سوی ایران) ولی تحریم ها لغو نشد".

در این مدت به دفعات اعلام شد که با وجود اجرای برجام فعالان اقتصادی قادر به انتقال پول در خارج از کشور نیستند ولی باز از سوی دولتمردان پاسخ آمد که سوئیفت باز است و مشکلی وجود ندارد.

این کشمکش لفظی بین تجار و مسئولان دولتی چند ماه طول کشید ولی در این مدت بازهم دولت و بانک مرکزی کوتاه نیامدند و مدام تأکید می کردند که سوئیفت باز است! جالب است که برای اثبات گفته شان تور بازدیدی از اتاق سوئیفت هم برای خبرنگاران برگزار کردند.

اما با وجود اینکه باز بودن سوئیفت در ظاهر نشانه ای از اجرایی شدن برجام تلقی می شود ولی در عمل سوئیفت کارآیی برای ایران ندارد چراکه این شبکه فقط حکم پیام رسان را دارد و زمانی که پیامی از این سمت (ایران) به سمت دیگر (خارج از ایران) فرستاده می شود باید کسی باشد که به این پیام پاسخ دهد ولی پاسخی از آنسوی خط دریافت نمی شود.

مثال بالا روایتی ساده از ماجرای سوئیفت و مشکل تجار و بازرگانان ایرانی باوجود اجرای برجام است! آنچه قبل و بعد از برجام برای فعالان اقتصادی مشکل ساز بود موضوع نقل و انتقال ارز بوده و هست! حال آنکه رئیس جمهور محترم و سایر اعضای کابینه شان اصرار دارند مشکلی در این زمینه هم وجود ندارد و هزاران ال سی در روز نخست اجرای برجام گشایش یافته است.

ولی آنچه طی این مدت از سوی منتقدان دولت مطرح می شد این بود که چرا ایران در برجام براحتی صدها تن اورانیوم غنی شده را از کشور خارج و  قلب رآکتور اراک را با سیمان پر کرد؟ چرا سانتریفیوژها را از ریشه درآورد و چرخه ی غنی سازی را برای مدتها ناقص کرد؟

و چرای مهمتر اینکه چرا ایران به تعهداتش عمل کرد و غرب براحتی از عمل به تعهدات خود امتناع کرد؟ چرا رئیس جمهور محترم که روزی آب خوردن مردم را هم به برجام نسبت می داد امروز می گوید بعضی ها می گوید دولت بعد از برجام باید همه مشکلات را حل کند، مگر ما برجام را آوردیم، برجام را خدا آورد.

هر چند دولت و رئیس جمهور محترم اظهارات متناقض بسیاری قبل و بعد از برجام داشته اند که در این گزارش قصد پرداختن به آنها را نداریم؛ این گزارش به بهانه اظهارات تازه و البته متفاوت ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی در امریکا قصد مرور اظهارات رئیس جمهور محترم و تعدادی از مردان دولتی را در ارتباط با برجام و لغو تحریم ها دارد.

در ماه های پایانی سال گذشته بود که علی اکبر صالحی بازهم خبرساز شد؛ وی در یک گفت وگوی خبری بعنوان یکی از اصلی ترن اعضای تیم مذاکره کننده پرده از واقعیتی برداشت که پیشتر دولت خلاف آنرا مطرح می کرد. صالحی چند ماه بعد از اجرای برجام رسماً اعلام کرد که تحریم ها لغو نشده است.

رئیس سازمان انرژی اتمی در گفت‌وگو با وبگاه «العربی الجدید» بر ادامه فعالیت هسته‌ای ایران تاکید و اعلام کرد که غرب در اجرای تعهدات خود براساس برجام، تأخیر دارد و هنوز برخی تحریم‌ها برداشته نشده است.

صالحی گفت: من هنوز با ارنست مونیز (وزیر انرژی آمریکا) جهت بررسی مکانیزم اجرا، در ارتباط هستم. تهران به آنچه باید، متعهد است، اما تأخیری در طرف مقابل هست که مسئولیتش هم با خودش است. هیچ مانع مشخصی وجود ندارد اما منظورم اینجا، تاخیرشان در اجرای برخی نقاط به شکل کامل است.

صالحی در ادامه، «رفع تحریم به موجب توافق» ‌ را از مصادیق این تأخیر برشمرد و گفت: تا الان برخی بانک‌های بزرگ اروپایی تحریم‌هایش را به طور کامل پایان نداده‌اند چرا که قبلا تعهد داده‌اند که با ایران مراوده تجاری نداشته باشند. ما هنوز منتظر هستیم که وزارت خارجه ایران با اتحادیه اروپا تماس بگیرد و این بحران را حل کند. هیئت انرژی اتمی مسئول این بخش نیست اما ارزیابی من این است که سیر امور به طور نسبی خوب است.

مدتی از این اظهارات نگذشته بود که حجت‌الاسلام حسن روحانی به آن پاسخی تند داد؛ ۱۶ اسفند سال قبل رئیس جمهوری در نشست خبری خود در پاسخ به سؤال خبرنگار خبرگزاری تسنیم، که پرسید "۴۰ روز از اجرایی شدن برجام می‌گذرد و اخیراً علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی اعلام کرده که طرف غربی به برخی از تعهدات خود در برداشتن تحریم‌ها از جمله تحریم‌های بانکی، تأخیر داشته است، حتی از واژه بحران استفاده کرده است و اعلام کرده دستگاه دیپلماسی باید این بحران را حل کند و رئیس مجلس نیز به‌نوعی این موضوع را تأیید کرده است و سفیر آلمان نیز علل تأخیر در انجام تعهدات را تنبیهات آمریکا اعلام کرده، آیا شما تأیید می‌کنید یا خیر؟ " گفت: از خود آقای صالحی این موضوع را بپرسید. در زمینه مسائل اتمی آقای صالحی هرچه بگوید درست است و ایشان وزیر اقتصاد و رئیس کل بانک مرکزی نیست، وزیر خارجه هم الآن نیست، ایشان مسئول سازمان انرژی اتمی است.

وی ادامه داد: به‌نظر بنده مسیر درستی را طی می‌کنیم و ممکن است مشکلات جزئی داشته باشیم که باید رفع شود و مرجع اظهار نظر درباره مسائل هسته‌ای آقای عراقچی مسئول است، در سیاست خارجی وزیر خارجه مسئول است، در مسائل اقتصادی وزیر اقتصاد و بانک مرکزی مسئول است و در مسائل هسته‌ای نیز علی‌اکبر صالحی مسئول پاسخگویی است.

اما بعد از گذشت یک ماه از پاسخ تند روحانی به صالحی موضوع پایدار بودن تحریم های بانکی از سوی مرد شماره دوم هسته ای اعلام شد؛ عباس عراقچی عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای، ۱۴ فروردین در گفت‌وگوی ویژه خبری همان سخنان علی اکبر صالحی را تکرار کرد.

عراقچی گفته است: آنها (طرف غربی) طبق برجام تعهداتی را که باید انجام می‌دادند، بر روی کاغذ انجام دادند البته نباید کار آنها روی کاغذ را بی‌ارزش بدانیم و باید گفت که زیر ساخت تحریم‌های هسته‌ای متزلزل شد. همه زیر ساخت‌های تحریم برداشته شد، اینکه گفته می شود که روی کاغذ تحریم ها برداشته شده بی‌اهمیت نیست.

وی اضافه کرده است: دو دسته مشکل اصلی وجود دارد. یکی بازگشت به شرایط اقتصادی قبل از تحریم و دوم کارشکنی ها و بدعهدی های طرف مقابل به خصوص آمریکا است. اینکه آثار برداشته شدن تحریم طول می کشد تا خود را نشان دهد این منطقی است. به طور مثال کاهش فروش نفت یک مثال است. ۷۷ روز قبل تحریم های نفتی برداشته شد اما این بدان معناست که پس از آن فروش نفت به میزان قبل باز می گردد منطقی نیست چون مشتریان نفت ما از کشورهای دیگر به تامین نفت خود پرداخته اند.

وی گفت: درباره مسائل ما در خارج از کشور، مبالغی که در خارج از کشور داریم از جنس های مختلف بوده و صاحبان مختلفی دارد. یک سری از آن متعلق به بانک مرکزی است و یک سری متعلق به دولت است. یک سری پول متعلق به وزارت نفت است. یک سری از مبالغ سپرده بوده که عمدتا در چین است که این اقدام برای حفاظت از بلوکه شدن بوده است. اگر همه این پول ها را جمع کنیم بالای ۱۰۰ میلیارد دلار می شود. در مذاکرات وارد این موضوعات نشدیم. ما فقط درباره آزاد شدن این پول ها بحث کردیم. تمام پول های ایران آزاد شده اما در نقل و انتقال پول ها مشکلاتی وجود دارد. اختیار این پول ها نزد بانک مرکزی است. یکی از مشکلات برقراری مجدد شبکه بانکی است. در طول ۱۰ الی ۱۲ سال گذشته تمامی ارتباط بانک ها ما با بانک های مقابل قطع شده و باید بار دیگر روابط کارگزاری ایجاد کنند که این منوط به مذاکرات است.

عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای گفته است: یک مشکل دیگر این است که آمریکا کارشکنی می کند. یک مشکل زمان بر بودن از لحاظ فنی است. تا الان بانک های ما نزدیک به ۳۰۰ کارگزاری با بانک های خارجی ایجاد کرده است. بانک ملی ۲۰ کارگزاری، بانک ملت حدود ۴۳ کارگزاری ایجاد کرده است. بانک های دیگر بانک های خصوصی هستند و آنها هستند که تصمیم می گیرند که با بانک های ایران کار کنند. در طول سال های گذشته روابط بانکی بسیار پیچیده شده است. بانک ها به دلیل مسائل پول شویی و قاچاق انسان بسیار پیچیده شده است. الان بانک ها همانند سابق به راحتی نمی توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. تا این شبکه پیچیده برقرار شود مقداری زمان بر است.

صالحی: هنوز تمام تحریم‌ها برداشته نشده است

علی اکبر صالحی همچنین ۱۴ فروردین امسال دوباره تاکید کرده است که، "هنوز شرایط رفع تحریم انجام نشده است هنوز بانک های بزرگ پا پیش نگذاشته اند. دلیلش این است که در زمان تحریم مجازات‌های سنگینی شده اند و هنوز از ارتباط با ایران ترس دارند. الان هم بخشی از اقداماتی که آنها باید انجام می دادند بر اساس برداشت ما هنوز همه قدم ها را بر نداشته اند. "

عراقچی هم در این باره تاکید کرده است: عدم همراهی کامل طرف آمریکایی وجود دارد. هر کسی که شک دارد که سوئیفت برداشته شده یا نشده از جمله رئیس جمهور اتریش، به اتاق سوئیفت بانک مرکزی بروند و ببیند که تمامی بانک های ما به سوئیفت وصل شده‌اند. هر کسی که شک دارد می تواند به اتاق سوئیفت بانک مرکزی برود و این موضوع را ببیند اما موضوعاتی که آقای صالحی گفته، "درست است". موضوعی که هست هنوز برخی از تحریم‌ها باقی مانده که ربطی به برجام و موضوع هسته‌ای ندارد. برخی از تحریم‌ها هنوز باقی مانده که مربوط به تروریسم و حقوق بشر و تحریم‌های اولیه آمریکا باقی مانده است.

ولی مدتی بعد از این کشمکش های لفظی میان فعالان اقتصادی و مسئولان دولتی برای عدم لغو تحریم ها، مرد شماره اول نظام بانکی هم اذعان کرد که برجام توفیقی برای ایران نداشته است.

رئیس کل بانک مرکزی ایران در جریان سفر به امریکا برای شرکت در اجلاس بهاره بانک جهانی و صندوق بین المللی پول در مصاحبه با المانیتور گفت: ایران انتظار دارد دولت آمریکا امکان دسترسی محدود کشورش به دلار را برای تسهیل مبادلات مالی با کشورهای دیگر فراهم کند و به اجرای کامل توافق هسته‌ای پایبند باشد.

ولی‌الله سیف گفت: در توافق هسته‌ای بر اجرای مؤثر بندهای این توافق به‌گونه‌ای که فعالیت‌های اقتصادی و تجاری ایران تسهیل شود تأکید شده است و این بدان معناست که مبادلات مالی ایران باید از طریق یک نهاد مالی آمریکایی تسویه شود هرچند لزوماً پول در آن بانک آمریکایی باقی نماند.

سیف تأکید کرد برجام همه تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران را برداشته است و برداشته شدن عملی همه تحریم‌های هسته‌ای مستلزم برخورداری ایران از سازوکار مبادلاتی U Turn‌ است.

رئیس کل بانک مرکزی ایران افزود: این چیزی است که ما انتظار داریم توافق هسته‌ای به آن منجر شود.

وی پیش‌تر در نشست شورای روابط خارجی آمریکا گفته بود ایران نتایج مورد انتظار از اجرای برجام را مشاهده نکرده است.

وی با بیان اینکه آمریکایی‌ها به تعهدات خود پایبند نبوده‌اند، تأکید کرد: تقریباً هیچ چیز اتفاق نیفتاده است. به‌طور کلی ما قادر نیستیم از پولهای خود در خارج استفاده کنیم.

سیف خواستار تلاش‌های جدی‌تر دولت آمریکا برای عمل به تعهداتش و کمک به دولت ایران برای ورود به نظام مالی جهان شد.

سیف همچنین در مصاحبه با تلویزیون بلومبرگ گفت، تا به اینجا، ایران «تقریبا هیچ چیز» از اجرای توافق به دست نیاورده است. «یکی از چیزهایی که ما به صورت قطع به آن نیاز داریم تبدیل ارزها برای پرداخت پول کالایی است که خریداری می کنیم. این امر مستلزم دسترسی به سیستم مالی آمریکاست.»

اما جدا از اینکه اظهارات سیف رسماً مهر تأییدی بر اظهارات فعالان اقتصادی و منتقدان دولت و برجام مبنی بر عدم لغو تحریم ها و بی اثر بودن برجام است می توان گفت که وی اظهارات چند ماه قبل علی اکبر صالحی را هم تأیید کرده است.

بنابراین باید دید حال که رئیس کل بانک مرکزی هم به بی اثر بودن برجام و عدم لغو تحریم های بانکی با وجود عمل ایران به تعهداتش در برجام اذعان کرده رئیس جمهور محترم چه پاسخی به منتقدان برجام و مردم خواهند داد!؟