به گزارش «نماینده»، دولتمردان این روزها در حال تدوین لایحه بودجه سال ۹۵ هستند، این در حالی است که تعیین قیمت دلار و نفت همیشه در لوایح بودجه یکی از بحث برانگیزترین و پر چالش ترین تصمیمات اقتصادی کشور است. اهمیت تعیین نرخ مناسب دلار زمانی تشدید می‌شود که دولت اجرای برنامه ارز تک نرخی را در دستور کار داشته باشد، قیمت بشکه های نفتی به حداقل رسیده و اجرایی شدن برجام هم در دستور کار باشد.

در عین حال محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت چندی پیش درباره تصمیمات دولت برای نرخ دلار در بودجه ۹۵ مطرح کرد که این نرخ به میزان نرخ دلار در بودجه ۹۴ خواهد بود. البته خبرنگار مهر از پیشنهاد بانک مرکزی برای تعیین نرخ دلار بودجه سال آتی از سیف سئوال کرد که وی در پاسخ گفت: رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور باید تصمیم نهایی در این زمینه را اعلام کند اما در جلساتی که تاکنون برگزار و در این زمینه بحث شده، هنوز نرخی نهایی نشده است.

رئیس کل بانک مرکزی در پاسخ به این پرسش که رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور اعلام کرده که نرخ دلار در بودجه ۹۵ مانند امسال یعنی ۲۸۵۰ تومان است؟ گفت: هنوز تصمیمی در این زمینه اتخاذ نشده اما حدود همان هایی است که اعلام شده است. بعید است که نرخ دلار در حد نرخ بودجه امسال و کمتر از دلار مبادله ای فعلی باشد.

در همین حال، برخی منابع خبری هم مطرح کرده اند که نرخ دلار در بودجه سال آینده ۳۱۰۰ تومان درنظر گرفته شده اما این موضوع از سوی هیچیک از مقامات دولتی و بانکی کشور تائید نشده است.

البته تعیین نرخ دلار به عوامل متعددی بستگی دارد و  کارشناسان و اقتصاددانان پیشنهاداتی برای تعیین این نرخ در بودجه ۹۵ دارند و نرخ دلار ۲۸۵۰ تومانی را منطقی نمیدانند. در عین حال می گویند که این قیمت باید بر اساس واقعیت‌ها تعیین شود.

نرخ دلار دولتی به ۳۳۰۰ تومان هم می‌رسد

مهدی تقوی عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی درباره نرخ مناسب دلار در لایحه بودجه سال ۹۵ گفت: با اجرایی شدن برجام، نرخ دلار کاهش خواهد یافت. به نظر می رسد ۲۲.۵ میلیارد دلار دارایی بلوکه شده ایران در کشورهای خارجی به زودی آزادسازی شود و این موضوع بر روی کاهش قیمت دلار تاثیرگذار خواهد بود.

این اقتصاددان، یکی از مسائل مهمی که دولت درگیر آن است را درآمد بسیار پائین نفت دانست و با بیان اینکه این موضوع می تواند بر قیمت‌گذاری نفت و در عین حال، دلار در بودجه تاثیرگذار باشد، تصریح کرد: با توجه به قیمت پائین نفت، این امکان وجود دارد که نرخ آن در بودجه بالاتر دیده شود تا منابع حاصل از آن نیز بالاتر بفروش برسد و از این طریق کسری بودجه دولت تامین شود.  

وی درباره اظهارات اخیر سخنگوی دولت مبنی بر اینکه نرخ دلار در بودجه ۹۵ مانند بودجه ۹۴ لحاظ خواهد شد، عنوان کرد: اگر نرخ دلار در بودجه ۹۵ حدود ۲۸۵۰ تومان در نظر گرفته شود و دولت با کسری بودجه مواجه باشد، این امر قطعا به چاپ پول از سوی بانک مرکزی برای جبران این کسری منجر خواهد شد که تورم را بالا می برد.

به گفته تقوی، ممکن است که سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور که الان نقش دفتر برنامه ریزی ریاست جمهوری را بازی می کند، با بررسی هایی که صورت داده، به این نتیجه رسیده باشد که قیمت دلار باید در بودجه سال آتی به اندازه امسال در نظر گرفته شود!

تقوی ادامه داد: این در حالی است که اگر قیمت دلار بودجه را در سال آینده ۲۸۵۰ تومان در نظر بگیرند، با توجه به اینکه قیمت دلار تا ۳۳۰۰ تومان هم می رسد، رقم در نظر گرفته شده از این هم کمتر خواهد بود و بنابراین ریال کمتری از درآمدهای نفتی بدست خواهد آمد که خرج می شود و منجر به کسری بودجه و چاپ پول پرقدرت بانک مرکزی می شود. در عین حال، با گران فروشی دلار نفتی، مردم گران تر اجناس را خریداری خواهند کرد که این به تورم دامن می زند.  

عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی به ارتباط بین قیمت دلار بودجه و ارز تک نرخی اشاره و بیان کرد: پیش از این، ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی مطرح کرده بود که قیمت دلار را به ۲۹۰۰ تومان می رسانیم اما چنین نشد. اگر دلار بیشتری بدست می آورند، می توان این موضوع را محقق کرد. تک نرخی شدن ارز می تواند انجام شود؛ به شرط آنکه ۲۲.۵ میلیارد دلار منابع بلوکه شده آزاد شود و آن را مورد محاسبه قرار داده باشند و حتما بانک مرکزی این رقم را لحاظ کرده است.

وی ادامه داد: با افزودن این رقم به دارایی های ارزی ایران حتما نرخ دلار کاهش می یابد و تک نرخی می شود اما تمامی اینها اطلاعاتی است که بانک مرکزی در اختیار دارد و این سیف و کمیجانی (قائم مقام بانک مرکزی) هستند که صحبت از ارز تک نرخی می‌کنند و مطمئنا تمامی این موارد را در نظر گرفته اند که چنین اظهارنظر می کنند. به هر حال ما امیدواریم که ارز تک نرخی اجرایی شود که با این امر تورم کاهش خواهد یافت.

نرخ دلار در پایان ۹۵ چقدر می‌شود؟

سیدبهاء الدین حسینی هاشمی اقتصاددان و کارشناس مسائل بانکی در گفتگو با مهر درباره تعیین نرخ دلار در بودجه سال آتی عنوان کرد: اعتقاد کارشناسی دارم که باید نرخ دلار آزاد باشد و به صورت آزاد تعیین شود و دولت فقط آن را مدیریت کند تا بتواند نرخ را یکسان سازی نماید.

مدیرعامل اسبق بانک‌های دولتی و خصوصی ادامه داد: نرخ دلار در بودجه سال ۹۵ باید حداقل بین ۳۵۰۰ تا ۳۶۰۰ تومان باشد و باید در تعیین آن به نرخ بازار آزاد هم توجه شود. هر سال نرخ ریال در مقابل نرخ دلار حدود ۱۵ درصد تضعیف می شود، بنابراین قطعا نرخ دلار در پایان سال ۹۵ حدود ۱۵ درصد افزایش خواهد داشت و به ۴۰۰۰ تومان خواهد رسید.

وی بیان کرد: با توجه به کاهش قیمت نفت، مواد معدنی، فلزات سنگین و محدودیت منابع ارزی در پایان سال ۹۵ نرخ دلار به ۴۰۰۰ تومان می‌رسد و اگر نرخی آن کمتر باشد، با کسری بودجه و ضرر و زیان مواجه خواهیم شد و نه تنها اقتصاد با رونق مواجه نمی‌شود بلکه در صادرات هم به مشکل برخورد می‌کنیم.

حسینی هاشمی، نرخ دلار ۲۸۵۰ تومانی برای بودجه ۹۵ را به شدت پائین توصیف و عنوان کرد: این موضوع باعث ارزان فروشی نفت و دلار می‌شود و قیمت نفت را به ۲۰ دلار می رساند. در این صورت واردات افزایش و این بازی ارزی منجر به رونق اقتصادی کشورهای همسایه در مبادلات با ایران خواهد شد.

وی با اشاره به کسری بودجه دولت، پرداخت ۴۵ هزار میلیارد تومانی ماهیانه یارانه های نقدی، بدهی ۲۵ هزار میلیارد تومانی دولت به صندوق بازنشستگی کشوری و بدهی ۸۰ هزار میلیارد تومانی دولت به بانک مرکزی که در مجموع ۱۵۰ هزار میلیارد تومان رقم را شامل می‌شود، معادل کل درآمد نفتی و گازی کشور است، این در حالی است که دولت فقط نباید به کارهای جاری بپردازد و کارهای عمرانی، بهداشتی، فرهنگی، آموزشی و غیره نیز همگی نیازمند بودجه از نوع عمرانی است و با ارزان فروشی نفت، دولت دچار کسری بودجه می شود.

دولتمردان منتظر معجزه‌ای برای ارز تک نرخی هستند

این کارشناس بانکی درباره ارز تک نرخی هم عنوان کرد: تک نرخی کردن ارز سال‌هاست که در دستور کار است اما تاکنون اجرا نشده است. ۲۰ سال است که دولتی ها از اجرای آن سخن می گویند ولی عملیاتی نشده است. شاید دولتمردان منتظر معجزه ای برای ارز تک نرخی هستند، معجزه ای مانند اینکه قیمت دلار بازار آزاد از قیمت دلار دولتی کمتر شود یا حداقل به اندازه قیمت ارز دولتی کاهش یابد و یکسان شود که این اتفاق نخواهد افتاد، زیرا رانت‌های ارزی و سوداگران ارزی اجازه این کار را نمی دهند و مانع خواهند شد.

مدیرعامل اسبق بانک‌های دولتی و خصوصی بیان کرد: از زمانی که نفت در ایران کشف شد، همیشه دسیسه ای در کار بوده و قیمت دلار همیشه دو نرخی یا چند نرخی بوده است. این کار برای این است که صاحبان زر و زور و قدرت بتوانند دلار ارزان از نفت بدست آورند و سود ببرند.  

همچنین باقر صدری عضو انجمن اقتصاددانان ایران هم در این باره با اشاره به اینکه دولت لایحه بودجه سال آینده را با تاخیر به مجلس ارائه خواهد کرد، تصریح کرد: این در حالی است که در شرایط فعلی قیمت نفت به پائین ترین حد و در حدود ۳۱ دلار رسیده و کاهش بیشتر آن هم انتظار می رود، موضوعات دیگری هم در شرایط فعلی مطرح است که نیازمند تنظیم بودجه و برنامه ششم توسعه است.

وی، نسبت به این موضوع که برخی از نمایندگان مجلس مطرح کرده اند که دولت برنامه پنجم توسعه را یکسال دیگر هم بتواند اجرا کند و برنامه ششم یکسال با تاخیر ارائه و اجرا شود، انتقاد کرد و گفت: وضعیت درآمدهای ارزی کشور تابعی از قیمت نفت و درآمدهای نفتی است. در حالی که نزدیک شدن به برجام باید تاثیر مثبتی بر اقتصاد می گذاشت اما روز گذشته شاخص بورس ۴۰۰ واحد افت را تجربه کرد، منشاء درآمدهای ارزی کشور نفت و صادرات غیرنفتی است، گردشگری و مسائلی از این قبیل در درآمدهای ارزی کشور محلی از اعراب ندارد.

این اقتصاددان تصریح کرد: این دو منبع یعنی نفت و درآمد صادرات غیرنفتی، روند کاهشی شدیدی دارند، براین اساس تنظیم دلار در بودجه شرایط خاص خود را دارد. اگر دولت لایحه بودجه را با کسری ارائه کند، بهتر از این است که دیرتر ارائه کند، در عین حال نرخ دلار باید با توجه به  زمان اجرای برجام و لغو تحریم‌‌ها و مسایل دیگر تنظیم و مشخص شود، زیرا با این شرایط قطعا بودجه دومی هم برای سال ۹۵ در راه خواهد بود.