گرت پورتر – وب‌سایت تروث اوت/ نحوة رفتار آژانس در قبال سیلندر ادعایی مواد منفجره در سایت نظامی پارچین، یکی از «مهم‌ترین» موارد رفتار دوگانة آمانو در گزارش «پي.ام.دي» است. مهم‌ترین مورد از برخورد این‌گونة آژانس با اتهام‌هاي به شدت مورد مناقشه، رفتارش با سیلندرهای مواد منفجره است که در سال ۲۰۱۱م. ادعا کرده بود ایران آنها را سال ۲۰۰۰م. در سایت نظامی پارچین مستقر کرده است. آژانس در گزارش قبل‌تر با استناد به ادعاهای اطلاعاتی کشورهای عضو گفته بود که ایران این سیلندر ادعایی را با هدف انجام «آزمایش‌های هیدرودینامیک» - انفجارهای هسته‌ای شبیه‌سازی‌شده بدون اورانیوم غنی‌شده - نصب کرده است. همان گزارش، این آزمایش‌ها را به استفاده از موادی ساخته شده از «مواد پرتراکم مانند تنگستن» مربوط دانسته بود.
آژانس این ادعا را در سال ۲۰۰۳م. بر پایة تصاویر ادعایی از وجود اتاقک و مخزنی که برای آزمایش‌های هسته‌ای به کار می‌رود، مطرح کرده بود. سال ۲۰۰۳م.، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اطلاعات خود را دربارة این اتاقک هسته‌ای این‌گونه گزارش داده بود: «بر پایة اطلاعات یک کشور عضو (آمریکا) و عکس‌های ماهواره‌ای، ایران در سال ۲۰۰۰م. در پارچین اتاقکی ساخته که برای آزمایش‌های شبیه‌سازی هسته‌ای مناسب است. این آزمایش‌ها با مواد منفجره شناخته شده (غیرهسته‌ای) انجام شده تا اثرات انفجار را روی مواد خاص بررسی نماید؛ این آزمایش‌ها معروف به هیدرودینامیک هستند و یک گام لازم برای توسعة سلاح‌های هسته‌ای است. در این آزمایش‌ها، ایران از فلز تنگستن به عنوان جایگزینی برای به‌کارگیری نوترون استفاده کرد.»
اطلاعات این کشورها دربارة ایران «نادرست» بوده و چنانکه «رابرت کلی»، یکی از بازرسان ارشد اسبق آژانس می‌گوید از «عدم تخصص کافی در زمینة ساخت سلاح‌های هسته‌ای و آزمایش‌های شبیه‌سازی انفجار هسته‌ای» ناشی شده است. «رابرت کلی»، یکی از بزرگ‌ترین متخصصان تحلیل برنامه‌های سلاح‌های هسته‌ای و یکی از مدیران ارشد آزمایش «لاس آلاموس» ايالات متحده است که در زمینة اطلاعات هسته‌ای فعالیت کرده است. «رابرت کلی»، در مقالة اكتبر خود برای مؤسسة صلح بین‌المللی استکهلم نوشت که از «تنگستن» نمی‌توان برای آزمایش هیدرودینامیک استفاده کرد، زیرا که این فلز قابل ذوب نیست و نمی‌توان آن را به شکل لازم برای انفجار هسته‌ای شبیه‌سازی شده درآورد؛ ضمن اینکه تبدیل آن به پودر، بی‌نهایت هزینه‌بر و پیچیده است.
«رابرت کلی» در آن مقاله استدلال کرده بود تنها جایگزین اورانیوم غنی‌شده برای انجام چنین آزمایشی، استفاده از فلز اورانیوم است.
آژانس، در گزارش جدیدش - که احتمالاً تحت تأثیر تحلیل «رابرت کلی» اصلاح شده - در اقدامی مهم از بعضي ادعاهای کلیدی‌اش دربارة موضوع سیلندر پارچین که در گزارش ۲۰۱۱م. آمده بود، عقب‌نشینی کرده است. آژانس دیگر اطلاعاتی که این سیلندر ادعایی برای انجام آزمایش‌های هیدوردینامیک ساخته شده را به اطلاعات کشورهای عضو نسبت نمی‌دهد. ارزیابی نهایی آشكارا بیان می‌کند که این ایده که این سیلندر برای آزمایش هیدرودینامیک ساخته شده، تنها استنباطی بر اساس این «اطلاعات» بوده که سیلندر ادعایی می‌تواند انفجاری به اندازة ۷۰ کیلوگرم مواد منفجره قوی داشته باشد - قدرت انفجاری که بنا بر فرض آژانس می‌توانسته «برای انجام آزمایش‌های هیدرودینامیک با مواد منفجره قوی مناسب باشد.»
گزارش آمانو علاوه بر این هیچ اشاره‌ای به استفاده از تنگستن یا هر مادة جایگزین دیگر برای اورانیوم در این آزمایش‌ها نکرده است. در واقع، آژانس از ادعای قبلی خود مبنی بر اینکه سیلندر ادعایی ارتباطی با آزمایش هیدرودینامیک داشته، عقب‌نشینی کرده است. این عقب‌نشینی با دو موضوع مرتبط است: «اذعان آمانو بعد از بازدید از پارچین مبنی بر یافت نشدن سیلندر ادعایی یا هر تجهیزات دیگر در داخل ساختمان و تکمیل آزمایش‌ها بر روی نمونه‌های محیطی گردآوری شده از داخل ساختمان و اطراف آن.» نکتة اصلی گزارش آژانس، در یکی از پاورقی‌های این گزارش نهفته است. در این پاورقی آمده است: «نتایج، دو ذره که به نظر می‌رسد ذرات اورانیوم طبیعی اصلاح شده از طریق شیمیایی هستند را مشخص نمود. این شمار اندک ذرات با چنین ترکیب عنصری و مرفولوژی برای نشان دادن یک ارتباط با کاربرد مواد هسته‌ای کافی نیست.»
نکته‌ای که این پاورقی دربارة نمونه‌های محیطی آشکار می‌کند، در واقع، این است که هیچ آزمایش هیدرودینامیک در سایت پارچین انجام نشده است. انجام هر آزمایشی در این زمینه استفاده از فلز اورانیوم طبیعی را شامل می‌شد، که اگر چنین بود، در نمونه‌های محیطی ثبت می‌شد.» آژانس، علی‌رغم وجود این شواهد و ادعاهای قبلی باز هم بر حفظ مواضع خود اصرار کرده است. او می‌نویسد: «این سند، علی‌رغم متقاعد شدن برای عقب‌نشینی از ادعاهای قبلی باز هم تلاش می‌کند با حمله به اصرار ایران دربارة استفاده از این ساختمان برای انبار مواد شیمیایی جهت تولید مواد منفجره از داستان سیلندر پارچین دفاع کند.»
آن‌طور که در گزارش آژانس آمده است: «آژانس نمونه‌های محیطی را تجزیه و تحلیل نموده است. آژانس ترکیبات انفجاری یا پیش‌سازهای آنها را که نشان دهد ساختمان برای انبار کردن بلند مدت مواد شیمیایی مربوط به مواد منفجره مورد استفاده قرار داشته است را پیدا نکرد.» اما معلوم نیست که نبود نشانه‌های مواد شیمیایی در نمونه‌های محیطی اثباتی برای انبار نشدن مواد شیمیایی در ساختمان بوده است. نمونه‌برداری محیطی آژانس برای کشف ذره‌های مرتبط با هسته‌ای سازمان‌دهی شده‌اند و ظرف‌های مواد شیمیایی، الزاماً حاوی مواد باقی‌مانده‌ای که قابل کشف باشند، نیستند.»
ایران، همچنین با ارائة تصاویر هوایی خودش در ماه اکتبر با این استدلال آژانس که تصاویر ماهواره‌ای ادعاهای اطلاعاتی مبنی بر وجود یک سیلندر بزرگ را تأیید می‌کنند را رد کرده است. سند آژانس، به هیچ جزئیاتی در ارتباط با تصاویر هوایی ایران اشاره نمی‌کند اما ادعا می‌کند که آژانس «تصاویر ماهواره‌ای جدیدی به دست آورده که نشانه‌های قبلی مربوط به حضور یک شیء استوانه‌ای شکل بزرگ در محل مورد نظر آژانس در سایت پارچین در تابستان ۲۰۰۰م. را تأیید می‌کند.» این عبارت‌های مبهم که با دقت انتخاب شده‌اند به طور ضمنی حاکی از آن هستند که تصاویر ماهواره‌ای آژانس هم در واقع، بسیار مبهم هستند. گزارش سال ۲۰۱۱م. از ترفند یکسانی استفاده کرد و گفت که تصاویر ماهواره‌ای با ادعاهای اطلاعاتی هم‌راستا هستند.
نظر شما