به گزارش «نماینده»، چهارشنبه شب در برنامه «توقف ممنوع» دکتر حسن سبحانی استاد دانشگاه و مرضیه هاشمی مجری آمریکائی در مقابل محمد دلاوری قرار گرفته و به بررسی موضوع مصرف گرایی و استکبار ستیزی مردم ایران پرداخت. در ادامه بخش‌های خواندنی این بحث چالشی آمده است:

* هاشمی: در ایران بعضی ها فکر می کنند هرچه ازآمریکا بیاید بد است و بعضی ها همه چیز آمریکارا قبول دارند. نگاه وسطی هم هست که درست تر است. تاریخ آمریکا از ابتدا به خوبی سلطه گری اش را نشان می دهد و سیستم کاپیتالیسم همین است.

* هرکسی دوست دارد که به حکومت خودش علاقه مندباشد ولی من وقتی به سیاستهای نظام آمریکا پی بردم کارفرهنگی مبارزه با آنها را شروع کردم.

* سیستم تبلیغات درآمریکا به قدری قوی است که مردم نمی فهمند مصرف گرا شده اند و مدام درحال خریدن هستند. مصرف گرایی را یک بازی می دانند. برعکس درایران افراد درسن بالا به فکر پس انداز هستند و به آینده فکر می کنند.

* سبحانی: مصرف عنصری از مجموعه نظام اقتصاد است. نظام آمریکا بیش از یک قرن است که از لحاظ تولید آنقدر رشد کرده است که اقتضای امروزش مصرف فراوان است. مصرف آمریکا با نظام تولیدی اش هماهنگ است. مشکل وقتی است که کشوری که سرانه تولید بالایی ندارد بخواهد از آمریکا اقتباس کند.

* هاشمی: بیشتر آمریکایی ها زیرفشار اقتصادی زندگی می کنند. خریدهای خود را با کارت های اعتباری انجام می دهند که در آخرماه باید با بهره پول آن را بپردازند و این بهره ها باعث می شود هیچگاه به اصل پول نرسند.

* زمانی که دانشجو بودم در شرکت سونی کار میکردم. شرکت مدل جدیدی از واکمن تولید کرد و میخواست مدلهای قبلی را با همه متعلقاتش دور بریزد. من سوال کردم که آیا میتوانم تعدادی را برای دانشجویان دیگر ببرم؟ مدیر گفت: هرگز! همه باید از این به بعد از مدل جدید واکمن های سونی خریداری کنند.

* حدود ۲۶سال پیش که اولین بار به ایران آمدم فرهنگ مردم انقدر مصرف گرا نبود. الان حداقل درشهرهای بزرگ مردم زیاد اسراف می کنند، چشم و همچشمی می کنند و سرعت عوض شدنشان زیاد شده است. دیدگاه های مصرف گرایانه مردم ایران با دیدگاه اسلام انطباق ندارد.

* سبحانی: یکی از جلوه های مصرف گرایی درایران درآمدهایی است که مناسب کارانجام گرفته نیست. طبقاتی ازجامعه بدون دست داشتن درتولید، صاحب درآمدهای بالا می شوند و برای همین قیمت کالا برایشان ارزش چندانی ندارد.

* حس اقتباس از مصرف گرایان درجامعه ما بسیار بالاست. مردم به خانه و ماشین یکدیگر احترام می گذارند و برخی برای به دست آوردن اینها حتی حاضرند استقراض کنند.

* زمانی درایران مدارس غیرانتفاعی مد شد. دولت بودجه مدارس دولتی را کم کرد تا کیفیت آنها پایین بیاید و مردم به سمت غیرانتفاعی ها بروند. حالا طوری شده است که پدریک خانواده برای ثبت نام فرزندش در مدرسه غیرانتفاعی وام قرض الحسنه می گیرد.

* هاشمی: اروپایی ها بعد از جنگ های جهانی بسیار صرفه جو شدند. الان یک اروپایی اگر گوشی جدید می خرد به این خاطر است که واقعا به امکانات آن احتیاج دارد نه اینکه صرفا یک گوشی آمریکایی بخرد.

* سبحانی: مصرف گرایان به خودشان توهین می کنند چون فکر می کنند توسعه یافتگی یعنی مثل دیگران زندگی کردن درحالی که پشت توسعه یافتگی کسانی که ازآنان اقتباس می کنند علم و دانش و فناوری نهفته است.

* کسانی که می گویند پول خرید چندباره جنس داخلی ندارم و خارجی می خرم نگاه خرد به خودشان و خانواده شان دارند باید کلان را ببینند و اقتصاد کشور را درنظر بگیرند. به خاطرهمین است که ما نمی توانیم از شعار "مرگ برآمریکا" پشتیبانی کنیم. نگاه خرد همیشه حق را به مصرف کننده می دهد.

* قبل از جنگ های جهانی، مهاجران در آمریکا خیلی خوب رشد می کردند و به موفقیت می رسیدند اما بعد از ۱۱سپتامبر اوضاع فرق کرده است. ایرانی های زیادی را دیده ام که در آمریکا تحت فشار اقتصادی زیادی هستند.

* هاشمی: ایرانی ها وجدان کاری ندارند، سخت کار نمی کنند وهمه چیز راهم می خواهند. چه کسی باید کیفیت اجناس ایرانی را بالاببرد؟ همه کسانی که کار می کنند. در آمریکا فرد از لحظه ای که وارد اداره می شود کار می کند تا پایان ساعت اداری و لحظه ای استراحت ندارد.

* سبحانی: ما معلول هایی را از دیگران اقتباس کرده ایم که نظامات علت پشت آن دیده نشده است. در مدرسه و دانشگاه افراد را طوری تربیت می کنیم که هندسه ذهنی شان براساس مصرف گرایی شکل بگیرد، بعد از فارغ التحصیلی همیشه دوست دارد به آن سرزمین آرزوها سفر کند و اگر نتواند دوست دارد خود را شبیه آنان نشان دهد. ما این نظام آموزشی که علت است را نمی بینیم ولی گوشی موبایل فرد را نگاه می کنیم و میگوییم چرا امریکایی است؟

* سرمایه داری بدنیست. سرمایه مداری بداست. یک کشور باید تراکم سرمایه داشته باشد. تراکم از پس انداز به دست می آید. در شرایط رکود مردم باید به مصرف متعادل و تولید بپردازند. این الگویی است که کشورهایی که اکنون از آنها اقتباس می کنیم استفاده کرده اند.