جواد منصوری معاون اطلاع‌رسانی مرکز اسناد انقلاب اسلامی در نشست «بازخوانی تاریخ معاصر» با موضوع اعتراض امام خمینی(ره) به پذیرش کاپیتولاسیون، که در فرهنگسرای سرو برگزار شد، اظهار داشت: ایران یکی از نقاط حساس در جهان است و کشورهای مسلط دنیا سعی دارند بر ایران مسلط شوند.

وی افزود: بعد از کشف نفت در ایران، اهمیت ایران در جهان مضاعف شد به گونه‌ای که هیچ‌گاه کشور‌های استعمار‌گر از این اصل جهان استعماری منصرف نشدند.

منصوری گفت: مسئله دیگر که اهمیت ایران را دو چندان می‌کرد وقوع انقلاب اسلامی است و کشوری که تا این درجه برای کشورهای استعمارگر اهمیت داشت، انقلابی رخ می‌دهد که برای اولین بار با دو قدرت بزرگ شرق و غرب را به چالش می‌کشید.

منصوری با بیان اینکه بعد از قیام ۱۵ خرداد، شرق و غرب علیه اسلام صحبت کرده‌اند، افزود: آمریکا لازم داشت برای حضور همه جانبه در ایران از امنیت کامل برخوردار باشد، که تصویب کاپیتولاسیون در ایران  این امکان را به آمریکا داد.

وی ادامه داد: نخست وزیر وقت قبل از آنکه لایحه کاپیتولاسیون را به مجلس بفرستد به وزارت امور خارجه نامه می‌نویسد و وزارت امور خارجه جواب می‌دهد که این وضع با کنوانسیون وین مغایرت دارد، سوم اینکه با قوانین دیگر کشورها نیز مغایر است.

منصوری ادامه داد: نخست‌وزیر نامه وزیر امور خارجه را به مجلس می‌دهد و می‌گوید شما تصمیم‌گیرنده هستید.

معاون اطلاع‌رسانی مرکز اسناد انقلاب اسلامی با بیان اینکه واکنش امام به مسئله کاپیتولاسیون بسیار مهم بود، گفت: امام شناخت خوبی از آمریکا و آینده ایران و نیروهای سیاسی داشت. حتی دشمنان امام هم سخنرانی امام را در اعتراض به کاپیتولاسیون را قهرمانانه دانستند.

وی با اشاره به اینکه امام در اعتراض به این قانون گفت:‌ ما زیر پرده این چیزها را نمی‌دانیم و در مجلس گفتند نگذارید پرده‌ها بالا برود،‌گفت:  امام در اعتراض فرمودند اگر (آمریکاییان) کارمند هستند، چرا مانند کارمندان دیگر با آنها برخورد نمی‌کنید. علمای اسلام به داد اسلام برسید و ای شاه ایران به داد خودت برس. ۱۴ سال بعد شاه سقوط کرد معنی سخن امام را فهمید.

منصوری افزود: امام معتقد بود همه قضایا زیر نظر آمریکا است، اگر امام می‌خواست امروز حرف بزند، همین جمله را می‌گفت. امروز نیز رئیس‌جمهور آمریکا منفورترین رئیس‌جمهور در میان کشورهای خارجی است.

وی ادامه داد:‌ فردوست در خاطرات خودش می‌نویسد در ۱۲ آبان مهمان بزرگی در دربار برپا بود، گوشه سالن شاه با منصور نشسته بود و به شدت با هم بحث و جدل می‌کردند، من نزدیک شدم تا ببینم چه می‌گویند که فهمیدم منصور می‌گوید؛ آمریکا دستور داده آقای خمینی را تبعید کنید و شاه التماس می‌کرد ما یک تجربه زندانی کردن آقای خمینی(ره) را داریم و این همه بلا به سرمان آمد که منصور جواب چاره‌ای نیست. آمریکا معتقد است شاه علیه ما سخنرانی کرده است و دیگر قابل تحمل نیست.

این مبارز علیه رژیم شاهنشاهی تصریح کرد: تبعید امام چند نکته دارد، یکی اینکه کشور ترکیه وابسته بودند و دوم اینکه مردم ایران کامل علیه رژیم موضع خود را مشخص کرده بودند. داریوش همایون معتقد است انقلاب اسلامی نتیجه اقداماتی است که ما در سال ۴۲ انجام دادیم، بعد از تبعید امام مبارزات به شکل زیرزمینی ادامه پیدا کرد و مسلحانه شد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: کاپیتولاسیون نقض کامل حاکمیت ایران در ابعاد گوناگون بود و سه روز بعد از انقلاب ۵۷، رئیس سیا می‌گوید؛ انچه در ایران اتفاق افتاد واقعه مهم نبود، بلکه واقعه عجیب و باورپذیر نبود، چون آمریکا قصد داشت برای همیشه در ایران بماند.