به گزارش «نماینده»، صنعت بیمه ایران در طی سالهای اخیر با چالشهای بسیاری روبرو بوده که عمدتا به دلیل نبود مکانیزمهای کنترلی و آزادی بیش از اندازه این بیمه ها به دلیل عدم وجود رقیب خارجی و نبود نهادهای ناظر قدرتمند در تامین منافع جامعه ای که حق بیمه پرداخت می کنند، بوده است.

در واقع در سالهای اخیر بسیاری از بانکهای ایران در کنار شعب خود و تاسیس لیزینگ و سرمایه گزاری در دیگر بخشهای سود ده اقتصادی، شرکتهای بیمه هم تاسیس کرده اند تا ورودی سرمایه خود را به حد اکثر افزایش دهند. این موضوع باعث شده که نه تنها صنعت بیمه در ایران از رشد کافی برخوردار نباشد بلکه با استانداردهای جهانی هم فاصله بسیاری داشته باشد.

در این رابطه می توان به چالشهای زیر اشاره کرد که سالها است صنعت بیمه ایران و متعاقب آن بیمه گزاران را رنج می دهند:

اداره كل نظارت مالي بیمه مرکزی در آخرین گزارش خود در دی ماه ۱۳۹۳ در باره سطح توانگری مالی ۲۴ شرکتهای بیمه فعال در ایران که بیشتر از سه سال سابقه فعالیت بیمه ای دارند اعلام کرده:

تعداد ۱۶ شركت بيمه البرز، دانا، معلم، پارسیان، ملت، رازی، سامان، پاسارگاد، کارآفرین، آرمان، ما، اتکایی ایرانیان، حافظ، امید، ایران معین، اتکایی امین در سطح يك توانگري قرار دارند و براي ايفاي تعهدات خود در مقابل بيمه­گذاران و صاحبان حقوق آنها از توانايي كافي برخوردارند.

تعداد ۴  شركت بيمه ایران، آسیا، سینا و نوین نیز در سطح دو توانگري قرار دارند. نسبت توانگري مالي سطح دو، بيش از ۷۰ درصد و كمتر از ۱۰۰ درصد است. این شرکتها توانايي ايفاي تعهدات خود را دارند ولي بيمه مركزي از آنها درخواست ارائه برنامه ترميم وضعيت مالي كرده است تا در آینده مشکلی به وجود نیاید.

دو شركت بيمه میهن و کوثر هم در سطح سه توانگري(بين ۵۰ تا ۷۰ درصد) قرار دارند. شركت­هاي بيمه كه در سطح سه قرار مي­گيرند موظفند علاوه بر اعلام برنامه ترميم وضعيت مالي دو ساله به تفكيك هر سال، برنامه افزايش سرمايه براي ۲ سال آتي را نيز ارايه كنند.

بنابراين گزارش، تعداد ۲ شركت بيمه توسعه و دی در سطح پنج قرار گرفته‌اند كه نسبت توانگري مالي كمتر از ۱۰ درصد آنها در سطح پنج قرار مي گيرد. این شرکتها فاقد توانگري مالي براي ايفاي تعهدات بوده و بسته به شرايط آنها با محدوديت فعاليت در يك يا چند رشته روبه­رو خواهند شد.

علاوه بر چالشهای مربوط به توانگری مالی در صنعت بیمه ایران این صنعت با موارد عدیده دیگری روبروست که باید نسبت به اصلاح آنها اقدام شود.

صنعت بیمه ایران بدلیل نبود تنوع کافی محصولات بیمه ای بویژه در حوزه بیمه عمر و پایین بودن ضریب نفوذ صنعت بیمه نسبت به کشورهای اروپایی دارای توان و بنیه مالی پایینی است (فاصله زیاد ضریب نفوذ بیمه در ایران نسبت به میانگین جهانی (۱.۷۳ درصد در برابر ۶.۳ درصد) که این خود باعث می شود شرکتهای بیمه ایرانی قدرت کافی جهت ورود به حوزه های بین المللی (از جمله بیمه محموله ها و پروژه های بزرگ نفت و گاز و...) را نداشته باشند.

در این بین، ریسکهای بسیاری صنعت بیمه ایران را در بر می گیرد که باعث تضعیف هر چه بیشتر این صنعت در کشور شده است:

پایین بودن دانش اکچوئری و مدلسا زی ریسک در صنعت
ریسکهای عملیاتی از جمله تقلبات نمایندگیها و بیمه گذاران
کارآمدی پایین حوزه بیمه اتکایی و بالا بودن هزینه خرید پوشش بیمه اتکایی (بالا رفتن قیمت تمام شده محصولات بیمه ای) و عدم متنوع سازی کافی ریسک در صنعت، انحصار در حوزه بیمه اتکایی (از دست رفتن فرصتهای درآمدزایی مربوطه برای شرکتهای بیمه)
قیمت گذاری دولتی در حوزه بیمه شخص ثالث و زیان ده بودن این محصول بیمه ای (نرخ حق بیمه و نرخ خسارت در خارج از صنعت بیمه تعیین می شود) بعنوان عمده ترین محصول بیمه ای در پورتفوی شرکتهای بیمه گر (حدود۵۰ درصد) و تلاش شرکتهای بیمه ای جهت جبران شکاف این بخش از طریق مدیریت پرداختها
اثر تورم بالا و فرهنگ سازی و اثر آن بر پایین بودن علاقه مندی افراد به بحث بیمه های زندگی به عنوان یکی از حوزه های جذاب صنعت بیمه (از نظر کارشناسان و بیمه مرکزی یکی از عوامل عدم توسعه صنعت بیمه در ایران بحث وضعیت بیمه های زندگی و نقش آن بویژه در تامین منابع مالی بلندمدت است).
مشکل بیمه های درمان تکمیلی و عدم شفافیت در هزینه ها و مداخلات دولتی در تعرفه گذاری خدمات سلامت
وضع عوارض متعدد در صنعت بیمه و عدم شمول برخی هزینه ها به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی.
ایجاد انحصار توسط شرکت بیمه ایران در ارتباط با ارائه پوششهای بیمه ای مورد نیاز بخشهای دولتی و عدم وجود دید اقتصادی در شرکتهای دولتی به صنعت بیمه (عدم خریداری پوشش بیمه کافی و یا خرید پوشش بیمه از طریق مناقصه و رواج نرخ شکنی)
چالش بزرگ دیگر در صنعت بیمه ایران به موضوع بیمه های عمر بر می گردد که به دلیل تغییرات متعدد در سیاستگزاریها و عدم اتمینان مردم و همچنین علاقه مندی کم شرکتهای بیمه به ورود به این بخش اتفاق افتاده است.
در این رابطه مركز تحقيقاتي ريسرچ اند ماركتس گزارش خود را با عنوان «بيمه زندگي در ايران، روندها و فرصت‌هاي كليدي تا سال ۲۰۱۸» به چاپ رساند.

به گزارش این مرکز، بخش بيمه زندگي ايران در سال ۲۰۱۲، ‌ رتبه پنجاه و هشتم را در جهان بر پايه حق بيمه خالص دريافتي به خود اختصاص داده است. در همين سال، بخش زندگي، با ۸.۹۶% پايين‌ترين سهم بازار صنعت بيمه ايران را در سال ۲۰۱۳ تجربه نموده‌ است.

اين گزارش يادآور شده است كه بخش بيمه زندگي ايران نسبت به كشورهاي منطقه منا، كمتر نفوذ داشته هر چند نرخ نفوذ بيمه زندگي در ايران از ۰.۰۸% در سال ۲۰۰۹ به ۰.۱۵% در سال ۲۰۱۳ رسيده و انتظار می رود تا سال ۲۰۱۸ اين رقم به ۰.۱۸% برسد.

آخرین گزارش رسمی بیمه مرکزی از عملکرد بازار بیمه ایران که مربوط به فروردین‌ماه ۱۳۹۴ می‌شود نشان می‌دهد که از مجموع یک هزار و ۲۶ میلیارد تومان حق بیمه تولیدشده در کشور در نخستین‌ماه سال‌جاری، سهم حق بیمه تولیدی بیمه‌نامه‌های عمر و زندگی برابر با ۱۴۰ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان بوده که معادل ۷٫۱۳ درصد کل حق بیمه‌های تولیدی بازار بیمه محسوب می‌شود.

اما نکته مهم و قابل تامل در این رابطه هنگامی به چشم می‌آید که با بررسی وضعیت بیمه‌های زندگی در گستره بین‌المللی درمی‌یابیم که از مجموع ۴هزار و ۶۴۱ میلیارد دلار حق بیمه تولیدشده در جهان در سال ۲۰۱۳م، ۲ هزار و ۶۰۸ میلیارد دلار به بیمه‌های عمر و زندگی اختصاص داشته که حدود ۲٫۵۶ درصد کل حق بیمه‌های تولیدی جهان به‌شمار می‌رود و اگر دایره این بررسی را محدودتر کنیم ملاحظه خواهیم کرد که این نسبت در کشورهای اروپایی از ۶۵ درصد هم فراتر رفته و براساس آمارهای بین‌المللی، در امریکای شمالی به‌طور معمول حدود ۷۵ درصد از کل حق بیمه‌های تولیدشده، به بیمه‌های عمر و زندگی اختصاص دارد،

این در حالی است که طابق گزارش «جایگاه جهانی صنعت بیمه کشور در ده سال اخیر» در سالنامه آماری سال ۱۳۹۲ صنعت بیمه منتشر شده توسط شرکت بیمه مرکزی، می‌توان مشاهده کرد که در سال ۲۰۱۳م از مجموع ۶ میلیارد و ۴۸۳ میلیون دلار حق بیمه تولیدشده در ایران ۵۹۱ میلیون دلار سهم بیمه‌های عمر و زندگی اعلام شده که ۱٫۹ درصد مجموع حق بیمه‌های تولیدی شرکت‌های بیمه بوده است.

اگر از جنبه سرانه حق بیمه در ایران و در جهان نیز به این موضوع نگاه کنیم به این نتیجه می‌رسیم که مطابق اطلاعات نشریه «زیگما» که معتبرترین نشریه منتشرکننده اطلاعات و گزارش‌های آماری مربوط به صنعت بیمه در سطح جهانی و بین‌المللی است، در همان سال ۲۰۱۳م کل سرانه حق بیمه در ایران ۸۴دلار و سرانه بیمه‌های زندگی نیز ۸ دلار اعلام شده است

این درحالی است که در کل جهان، سرانه عمومی حق بیمه جمعیت جهان (متوسط حق بیمه تولیدشده به ازای هر نفر در سال) در سال یادشده ۶۵۲ دلار بوده که ۳۶۶ دلار آن مربوط به سرانه بیمه‌های زندگی بوده است.