به گزارش «نماینده»، فیس‌بوک با بیش از ۹۰۰ میلیون کاربر بعد از گوگل دومین سایت پرترافیک دنیا است. این سایت در فوریه ۲۰۰۴ از سوی مارک زوکربرگ که دانشجوی دانشگاه هاروارد بود تنها با یک سرور کار خود را شروع کرد، اما امروز در جای جای آمریکا Data Center (مرکز داده) دارد. در هر یک از این مراکز داده هزاران سرور قرار دارد که با هم شبکه شده‌اند و با فیبرهای نوری به اینترنت متصل می‌شوند. هر بار که شما اطلاعاتی را در فیس‌بوک قرار می‌دهید، سرورهای این مراکز داده آن را در خود ذخیره می‌کنند و به دوستان شما نشان می‌دهند. درباره زیرساخت فیس‌بوک مطالب زیادی نوشته نشده است، اما ما در این گزارش با دقت بیشتری این موضوع را بررسی کرده‌ایم.

 وسعت زیرساخت‌ها

آمارها نشان می‌دهد امروز فیس‌بوک معروف‌ترین وب‌سایت دنیا است. این سایت در ماه بیش از یک تریلیون بار بازدید می‌شود. این یعنی حدود ۹ درصد ترافیک اینترنت در اختیار فیس‌بوک است. کاربران روزانه ۳۰۰ میلیون عکس جدید در فیس‌بوک قرار می‌دهند. در نتیجه این سایت نیاز به فضای بسیار زیادی برای ذخیره اطلاعات دارد. علاوه‌بر این، فیس‌بوک باید به یک میلیون وب‌سایت و ۵۵۰ هزار نرم‌افزار سرویس ارائه دهد. وب‌سایت‌ها و نرم‌افزارهای گوناگونی هستند که از اطلاعات فیس‌بوک استفاده می‌کنند یا اطلاعات در آن قرار می‌دهند.

برای جواب به همه این نیازها فیس‌بوک دو مرکز داده بسیار بزرگ دارد و دو مرکز دیگر هم در دست ساخت است. همچنین فیس‌بوک حداقل ۹ مرکز داده هم در آمریکا اجاره کرده‌است. آمار جالب اینکه بیشتر از ۷۰ درصد ترافیک فیس‌بوک خارج از آمریکا است. این موضوع باعث شد تا فیس‌بوک اولین سرور خارج از آمریکا را در سوئد بسازد. تمام این سرورها باید همزمان یک سرویس را ارائه دهند تا شما بتوانید یک صفحه را ببینید. برای باز شدن صفحه اول کاربران، فیس‌بوک نیاز دارد به صدها سرور متصل شده و ده‌ها هزار داده را از سرورهای مختلف پردازش کند و نتیجه را در کمتر از یک ثانیه به شما نمایش دهد.

فیس‌بوک در گذشته از مدل فروش عمده (Wholesale) استفاده می‌کرد. فروش عمده به این شکل است که کمپانی‌ها یک ساختمان را می‌سازند، برای آن کف‌کاذب طراحی می‌کنند، زیرساخت‌های برقی و تهویه آن را می‌سازند و در نهایت آن را یکجا اجاره می‌دهند. در این مدل شرکت‌ها می‌توانند این فضا را برای ۵ ماه اجاره کنند. همین موضوع باعث شد تا فیس‌بوک با شتاب زیادی وسعت پیدا کند.

مراکز داده

در ژانویه ۲۰۱۰ فیس‌بوک اعلام کرد که برنامه دارد اولین مرکز داده خود را در اورگان بسازد. این امر نیاز به تجهیزات و سرمایه‌گذاری زیادی داشت، اما باعث می‌شد تا فیس‌بوک سرورهای قوی‌تر و سیستم تهویه بهتری را به دلخواه خود انتخاب کند. این شبکه اجتماعی مرکز داده خود در کارولینای شمالی را سال ۲۰۱۰ و در سوئد را سال ۲۰۱۱ رونمایی کرده است.

فیس‌بوک درحال حاضر ۶مرکز داده اجاره‌ای در نقاط مختلف دارد. از جمله این مراکز می‌توان به سیلیکون ولی، سانتاکلارا، سن‌خوزه و حداقل یکی در سانفرانسیسکو اشاره کرد. همچنین این کمپانی سه مرکز داده Wholesale در ویرجینیا دارد که مراکز سانتاکلارا و ویرجینیا از مراکز اصلی هستند. این مراکز با صدها فیبر نوری شبکه فیس‌بوک را به اینترنت متصل می‌کنند که این نوع توزیع برای کمپانی‌هایی که از سراسر دنیا بازدیدکننده دارند عالی است. اگر این رشد سریع فیس‌بوک ادامه پیدا کند به شبکه‌های بزرگ‌تری نیاز خواهد داشت و دیتاسنترهای مورد نیاز را، خودش خواهد ساخت، اتفاقی که در ابر کارخانه‌هایی مانند مایکروسافت، گوگل و یاهو می‌افتد.

محل سرورها

همزمان با توسعه فیس‌بوک، مراکز داده آن هم بزرگ‌تر می‌شوند. مرکز داده واقع در اورگان فضایی به مساحت ۶۵۷/۱۳ مترمربع دارد. پس از بزرگ‌تر شدن فیس‌بوک آنها تصمیم گرفتند این پروژه را گسترش دهند. در فاز دوم آنها ۸۶۴/۱۴ متر مربع دیگر به آن اضافه کردند. در مجموع این پروژه فضایی به مساحت ۵۲۱/۲۸ متر مربع را به خود اختصاص داد. یعنی تقریبا ۳ برابر فروشگاه مرکزی هایپر استار در تهران. دیتاسنتر کارولینای شمالی نیز تقریبا به همین اندازه وسعت دارد. در مراکز داده اجاره‌ای فیس‌بوک معمولا بین ۲۵/۲ مگاوات تا ۶ مگاوات در ماه برق مصرف می‌کند. همچنین مساحت دیتاسنترهای اجاره‌ای بین یک هزار تا ۲۵۰/۳ مترمربع است. از آنجا که برق مهم‌ترین نیاز این مراکز داده است، اکثر شرکت‌ها از تامین برق به‌عنوان یک معیار مهم برای اجاره بیشتر گرفتن استفاده می‌کنند.