به گزارش «نماینده»، نقش بخش کشاورزی در تامین امنیت غذایی کشور انکارناپذیر است و کارشناسان معتقدند بین استقلال هر کشور و تامین امنیت غذایی آن، ارتباط مستقیم وجود دارد. بخش کشاورزی و پایداری تولید در این بخش سبب ایجاد مقاومت در برابر بحران‌هایی می‌شود که گاه از سوی بیگانگان بر کشور تحمیل می‌شود.

اهمیت این موضوع تا حدی است که رهبر معظم انقلاب بارها و بارها بر خودکفایی در محصولات اساسی بخش کشاورزی تاکید کرده‌اند. ایشان در دیدار اخیر هیات دولت تاکید کرده اند: «بخش کشاورزی مهم است؛ آن چیزی که ما از وزیرجهاد و از مجموعه این وزارت‌خانه ‌توقّع داریم، این است که در تولید محصولات حیاتی باید خودکفایی به‌وجود بیاید؛ یعنی خودکفایی را به حرف و گپ این و آن نگاه نکنید که آقا گندم، بیرون ارزان‌تر است، و مانند اینها. ما باید به خودکفایی برسیم؛ در موادّ حیاتی باید به خودکفایی برسیم.»

در پی این اظهارات، عباس کشاورز، معاون امور زراعت وزارت جهادکشاورزی در پاسخ به این پرسش که معاونت زراعت چه برنامه‌ای برای خودکفایی در محصولات اساسی که بیشتر آنها نیز در حوزه مسئولیت این معاونت است دارد؟ به مهر گفت: ما برای ۸ محصول اساسی طرح خوداتکایی تهیه کرده‌ایم که ضریب خوداتکایی آنها در این طرح‌ها مشخص شده است.

این ۸ محصول شامل برنج، جو، گندم، حبوبات، پنبه، چغندر قند، ذرت و دانه‌های روغنی هستند که مسئولان مربوطه جزئیات طرح‌های خوداتکایی این محصولات را تشریح کردند.

طرح خوداتکایی برنج

کاوه خاکسار، مدیر کل دفتر غلات و محصولات اساسی وزارت جهادکشاورزی با بیان اینکه طرح خوداتکایی برنج آماده شده و منتظر تامین اعتبار است تا اجرای آن آغاز شود، اظهارداشت: برنج جزو ۸ طرح اقتصاد مقاومتی است که بناست در برنامه ششم توسعه در دستور کار قرار گیرد و اعتبار مورد نیاز آن تامین شود.

وی با بیان اینکه این طرح با تمرکز در استان‌های گیلان و مازندران و کاهش تدریجی سطح در سایر استان‌ها اجرا می شود، گفت: این طرح شامل پروژه هایی است که وزارت جهادکشاورزی براساس آن با ارایه طرح‌ها و پروژه ها به افزایش تولید کمک کرده و برای اجرای آنها تسهیلات و حمایت‌های لازم را ارایه می دهد، برای مثال روی بذر مورد نیاز یارانه به کشاورزان پرداخت می کند، ضمن اینکه حمایت‌های یاد شده تنها در دو استان گیلان و مازندران انجام می گیرد.

خاکسار با بیان اینکه وزارت جهادکشاورزی توصیه می کند برنج در استان‌هایی غیر از گیلان و مازندران کشت نشود، اظهارداشت: برنج گیاهی با مصرف آب بالاست که فقط در دو استان نام برده کشت آن توجیه دارد.

خاکسار با بیان اینکه در طرح خوداتکایی برنج کاهش سطح زیر کشت پیش بینی شده است، اظهارداشت: ما در این طرح پروژه هایی داریم که سبب افزایش عملکرد در واحد سطح می‌شوند.

 طرح خوداتکایی جو

این مقام مسئول همچنین با اشاره به تدوین طرح افزایش ضریب خوداتکایی جو در کشور به مهر اظهارداشت: به اعتقاد بنده، با اجرای طرح مذکور ما موفق می‌شویم نیاز کشور به واردات جو را تقریبا برطرف کنیم.

خاکسار با بیان اینکه جو محصولی است که مورد استفاده دام قرار می‌گیرد، و رشد تقاضا برای آن بستگی به طرح‌های افزایش تولید در امور دام دارد، گفت:  با اجرای طرح مذکور نیاز کشور به واردات جو تا سال ۱۴۰۴ برطرف می‌شود.

وی با اشاره به اینکه تاکید وزارت جهادکشاورزی بر روی افزایش سطح زیرکشت نیست، ادامه داد: ما قصد داریم با افزایش عملکرد در واحد سطح تولید جو را بالا ببریم.

خاکسار با بیان اینکه اجرای این طرح هنوز آغاز نشده است، اضافه کرد: این طرح جزو ۸ طرح اقتصاد مقاومتی است که بناست در برنامه ششم توسعه در دستور کار قرار گیرد و اعتبار مورد نیاز آن تامین شود.

این مقام مسئول در وزارت جهادکشاورزی، نیاز سالیانه کشور به جو را حدود ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تن اعلام کرد و گفت: میزان تولید این محصول سال قبل حدود دو میلیون و ۶۵۰ هزار تن بوده است اما در سال‌جاری پیش بینی تولید آن احتمالا به حدود ۳ میلیون تن خواهد رسید.

خاکسار، متوسط عملکرد مزارع آبی جوی کشور را حدود۳ تن در هکتار اعلام کرد و گفت: این عملکرد پایین است و ما می‌توانیم آن را به ۴ تا ۴ و نیم تن در هکتار افزایش دهیم.

وی با بیان اینکه کل سطح زیرکشت جو در کشور یک میلیون و ۶۵۰ تا یک میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار است، اضافه کرد: متوسط عملکرد در مزارع دیم کشور نیز بین ۸۰۰ تا ۱۰۰۰کیلوگرم است.

 طرح خوداتکایی ذرت

این مقام مسئول در وزارت جهادکشاورزی همچنین طرح خوداتکایی ذرت را مورد اشاره قرار داد و اظهارداشت: در حال حاضر سطح زیر کشت ذرت دانه‌ای حدود ۱۷۵ هزارهکتار و ذرت سیلویی (علوفه‌ای) ‌حدود ۲۳۰ هزار هکتار است.

وی با بیان اینکه بسیاری از کشاورزان ذرت را دو منظوره کشت می‌کنند، گفت: بدین ترتیب که اگر شرایط کشت مناسب باشد، محصول را نگهداری و ذرت را به صورت دانه‌ای برداشت و در غیر این صورت، آن را به صورت علوفه‌ای برداشت می‌کنند.

خاکسار اضافه کرد: پیش‌بینی می‌شود میزان تولید ذرت دانه‌ای در سال‌جاری حدود یک میلیون و ۴۰۰ هزار تن و ذرت علوفه‌ای حدود ۵.۱۱ میلیون تن باشد، ضمن اینکه از نظر تولید ذرت سیلویی ما هیچ مشکلی نداریم و همچنین ممکن است مقداری از میزان تولید ذرت سیلویی کاسته و به تولید ذرت دانه‌ای افزوده شود.

مدیر کل دفتر غلات و محصولات اساسی وزارت جهادکشاورزی با اشاره به اینکه عملیات اجرایی طرح خوداتکایی تولید ذرت در برنامه ششم توسعه آغاز می‌شود و تا افق ۱۴۰۴ ادامه دارد، افزود: یکی از اهداف ما در این طرح افزایش کارایی مصرف آب است، ضمن اینکه ذرت یکی از گیاهانی است که مصرف آب زیادی دارد.

خاکسار، نخستین اقدام در اجرای طرح مذکور را تغییر سیستم آبیاری عنوان کرد و افزود: قصد داریم به تدریج شیوه آبیاری را از ثقلی به استفاده از روش آبیاری تیپ تغییر دهیم.

‌‌‌‌‌وی با اشاره به اینکه این اقدامات از سال گذشته آغاز شده است، گفت: ما قصد داریم تا افق ۱۴۰۴ از سطح کشت حدود ۴۴۵ هزار هکتار ذرت، روش آبیاری ۳۶۰ هزار هکتار را از ثقلی به تیپ تغییر دهیم.

این مقام مسئول، اقدام دوم را بررسی بحث کشت نشایی این محصول عنوان کرد و ادامه داد: کشت نشایی امسال در استان‌های اصفهان، البرز، خوزستان، فارس، گلستان، خراسان رضوی و هرمزگان در سطحی حدود ۳۰ هکتار انجام شد.

وی اضافه کرد: با وجود آنکه کشت نشایی هزینه تولید را مقداری افزایش می‌دهد اما چند مزیت دارد، این اقدام سبب کاهش مصرف آب می‌شود، ‌در پی آن تراکم مطلوب به دست می‌آید، بعضی از آفات و بیماری‌ها کنترل و همچنین استقرار گیاه بسیار بهتر انجام می‌شود.

خاکسار، اقدام سوم را استفاده از ارقام زودرس و میان رس با نیاز آبی کمتر و متحمل تر به خشکی  عنوان کرد و افزود: در سال گذشته نسبت مصرف ارقام دیررس به میان رس و زودرس ۹۲ به ۸ درصد و در سال‌جاری ۷۴ به ۲۶ درصد بوده است و برای سال آینده نیز امیدواریم با اقداماتی که انجام می‌گیرد، بتوانیم این نسبت را به نفع افزایش کارایی مصرف آب تغییر دهیم.

مدیر کل دفتر غلات و محصولات اساسی وزارت جهادکشاورزی اظهار داشت: بذور مختلف قیمت‌های متفاوتی دارند اما کشاورزان براساس کیفیت می‌توانند ارقام مورد نظر خود را انتخاب کنند.

وی با بیان اینکه کشاورزانی که با مشکل آب و طول دوره رشد کوتاه روبرو هستند، بهتر است از ارقام زودرس و میان رس استفاده کنند، افزود: طول دوره رشد ارقام دیررس بیشتر است و بنابراین مصرف آب آنها نیز زیاد است.

به گفته خاکسار، ارقام دیررس عملکرد بیشتری دارند اما ما به دنبال استفاده از ارقام زودرسی هستیم که طول دوره رشد کوتاه تری دارند و با نیاز آبی کمتراز کیفیت و عملکرد بالایی برخوردارند.

مدیر کل دفتر غلات و محصولات اساسی وزارت جهادکشاورزی با بیان اینکه این وزارتخانه پروژه‌های دیگری برای افزایش ضریب خوداتکایی ذرت دارد، ادامه داد: بحث تغذیه گیاه و ارزیابی اثر بخشی آن، ارزیابی اثر بخشی شیوه‌های آبیاری، مقایسه روش‌های مختلف کاشت، مقایسه تراکم و تاریخ کاشت براساس گروه‌های مختلف رسیدگی، مبارزه با آفات، بیماری‌ها و علف های هرز، کشاورزی حفاظتی و طرح‌های مقایسه ارقام مختلف (دیررس، زود رس و میان رس) از جمله این پروژه‌‌ها است.

خاکسار با اشاره به اینکه طرح‌های مذکور در حال حاضر در حال اجراست، گفت: وقتی طرح رسما آغاز و اعتبارات تامین شود، عملیات اجرایی آن شیب تندتری می‌گیرد.

وی اضافه کرد: در طرح افزایش ضریب خوداتکایی ذرت، تحقیق، آموزش و ترویج به طور ویژه مورد توجه قرار گرفته است و حتی پروژه‌های تحقیقاتی که باید اجرا شوند کاملا مشخص هستند.

مدیر کل دفتر غلات و محصولات اساسی وزارت جهادکشاورزی با بیان اینکه ما در طرح مذکور قصد داریم عملکرد تولید را از ۷ هزار و ۴۰۰ کیلو گرم در هکتار به ۸ هزار و ۲۵۰ کیلو گرم برسانیم، افزود: امیدواریم سطح زیر کشت نیز با اقداماتی که انجام می شود، از سطح فعلی به ۴۰۰ هزار هکتار برسد.

به گفته خاکسار، در این طرح عملکرد تولید ذرت علوفه ای نیز از ۵۱ تن به حدود ۶۰ تن در هکتار باید برسد.

طرح خوداتکایی حبوبات

خاکسارهمچنین درباره طرخ خوداتکایی حبوبات به مهر اظهارداشت: حبوبات جز آن دسته از محصولات زراعی هستند که از اهمیت بسیار بالایی برخوردارند و از چند جنبه قابل بررسی هستند.

وی با اشاره به ارزش غذایی بالای حبوبات اضافه کرد: این محصولات منبع غنی پروتئین گیاهی هستند و در جیره غذایی مردم نقش بسیار مهمی دارند.

خاکسار با بیان اینکه تولید نخود و عدس در شرایط دیم انجام می شود، افزود: لوبیا گیاهی است که مصرف آب زیادی دارد اما اقداماتی شروع شده که مصرف آب این گیاه را به میزان قابل توجهی از طریق استفاده از روش آبیاری تیپ و استفاده از ارقام زودرس تر و متحمل به خشکی کاهش می دهد.

به گفته این مقام مسئول در وزارت جهادکشاورزی، حبوبات تاثیر زیادی در تثبیت نیتروژن و حاصل‌خیزی خاک دارند، ضمن اینکه در نظام‌های زراعی و بحث تناوب زراعی نیز گیاهان مهمی هستند.

خاکسار طرح افزایش ضریب خوداتکایی در حبوبات را مورد اشاره قرار داد و گفت: هدف کلی این طرح ساماندهی تولید حبوبات، خوداتکایی در تولید این محصولات و ایجاد بازار مناسب برای صادرات آنهاست.

وی ادامه داد: به اعتقاد ما، اگر در زمینه تولید حبوبات کار شود، امکان صادرات این محصولات برای ما ایجاد خواهد شد، ضمن اینکه در حال حاضر نیز این محصولات را صادر می کنیم اما میزان آن زیاد نیست.

خاکسار با بیان اینکه صادرات حبوبات از کشور نسبت به واردات این محصولات کمتر است، افزود: از دیگر اهداف این طرح کاهش هزینه های تولید و رقابتی کردن تولید حبوبات نسبت به دیگر محصولات زراعی است.

وی، سختی تولید و کشت سنتی حبوبات را مورد اشاره قرار داد و اظهارداشت: هدف دیگر طرح افزایش ضریب خوداتکایی حبوبات، کاهش دشواری تولید و ارتقای بهره وری است ضمن اینکه یکی از اهداف دیگر این طرح توسعه مکانیزاسیون است تا بتوان کاشت و برداشت  محصول را به شکل مکانیزه انجام داد.

خاکسار ادامه داد: افزایش تولید در واحد سطح از دیگر اهداف ما در این طرح است.

مدیر کل دفتر غلات و محصولات اساسی وزارت جهادکشاورزی اظهارداشت: در این طرح پروژه های مختلفی در نظر گرفته شده است که تحقق اهداف فوق را امکان پذیر می کنند و از جمله آنها می توان به پروژه ساماندهی بذر حبوبات و همچنین پروژه تحقیقات، آموزش و ترویج اشاره کرد.

خاکسار افزود: در حوزه تحقیقات کاربردی، بحث توجه ویژه به ارقام جدید و مناسب مطرح است.

به گفته وی، پروژه مدیریت فنی، ارتقای بهره وری و بهبود عملیات زراعی و همچنین پروژه مکانیزاسیون و  تکنولوژی و کاهش ضایعات قرار است در این طرح اجرا شود.

مدیر کل دفتر غلات و محصولات اساسی وزارت جهادکشاورزی اظهارامیدواری کرد که عملیات اجرایی این پروژه ها از سال ۹۵ آغاز شود.

وی، پروژه تکمیل زنجیره عرضه را آخرین پروژه طرح افزایش ضریب خوداتکایی حبوبات دانست و گفت: حمایت از تولیدکنندگان با بحث بیمه نیز مدنظر ماست.

خاکسار با بیان اینکه مصرف سرانه حبوبات در کشور قرار است از ۹.۲ به ۹.۵ کیلوگرم افزایش یابد، افزود: حبوبات محصولاتی هستند که گاهی جایگزین گوشت قرمز می شوند و شاهد هستیم با افزایش قیمت گوشت قیمت این محصولات نیز بالا می رود، چراکه مصرف آنها بالا می رود.

به گفته وی، قرار است میزان تولید حبوبات با در نظر گرفتن افزایش ۲ درصدی جمعیت، در افق ۱۴۰۴ به حدود ۹۰۰ هزار تن برسد.

خاکسار با اشاره به اینکه تا پایان برنامه ششم توسعه(سال ۹۹)، تراز تجاری این محصولات مثبت می شود، گفت: تا پایان این سال میزان تولید به حدود ۷۸۰ هزارتن خواهد رسید، ضمن اینکه سطح زیرکشت این محصولات ثابت در نظر گرفته شده است.

مدیر کل دفتر غلات و محصولات اساسی وزارت جهادکشاورزی اضافه کرد: سطح زیرکشت نخود در سال‌جاری حدود ۴۸۰ هزار هکتار، عدس حدود ۱۴۰ هزار هکتار و برای لوبیا حدود ۱۱۰ هزار هکتار است.

خاکسار درباره میزان تولید این محصولات در سال جاری اظهارداشت: پیش بینی ما این است که امسال ۲۲۰ هزار تن نخود، حدود ۲۴۰ هزارتن لوبیا و حدود ۷۳ هزار تن عدس در کشور تولید شود.  

طرح خوداتکایی چغندر قند

در همین حال، پیمان حصادی، رئیس گروه محصولات صنعتی وزارت جهاد کشاورزی درباره وضعیت فعلی و جزئیات طرح خوداتکایی چغندر قند در کشور اظهارداشت: در حال حاضر سطح زیر کشت بهاره چغندر قند بین ۹۳ تا ۹۷  هزار هکتار و میزان تولید آن بین ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار تا ۴ میلیون و ۲۵۰ هزار تن است.

وی ادامه داد: قرار بود سطح زیر کشت بهاره این محصول کاهش و کشت پاییزه آن افزایش پیدا کند اما در حال حاضر این مساله منتفی و قرار است سطح زیر کشت بهاره ثابت بماند اما سطح کشت پاییزه افزایش یابد و در افق ۱۴۰۴ به ۶۰ هزار هکتار برسد.

حصادی با بیان اینکه سطح کشت پاییزه در سال جاری ۴ هزار و ۸۰۰ هکتار است که از این سطح  ۳۳۰ هزار تن چغندر قند برداشت شده است، گفت: در این برنامه قصد داریم در کشت پاییزه عملکرد را تا ۸۰ تن در هکتار و عملکرد کشت بهاره را به ۶۰ تن در هکتار برسانیم.

به گفته رئیس گروه محصولات صنعتی وزارت جهاد کشاورزی، سطح زیر کشت پاییزه  باید به ۶۰ هزار هکتار برسد اما سطح بهاره ثابت خواهد ماند.

حصادی اضافه کرد: برای کشت بهاره افزایش عملکرد و همچنین افزایش ضریب استحصال شکر پیش بینی شده است.

وی با بیان اینکه ضریب استحصال شکر در کشت پاییزه نیز افزایش می‌یابد، گفت: ضریب استحصال مربوط به صنعت است و کارخانجات باید روی این موضوع کار کنند.

حصادی، میزان تولید چغندر قند را درحال حاضر حدود  ۴ میلیون و ۲۵۰ هزار تن اعلام کرد و افزود: این میزان در افق ۱۴۰۴ به حدود  ۹ میلیون و ۷۰۰ هزار تن خواهد رسید و تقریبا بیش از دو برابر می‌شود.

رئیس گروه محصولات صنعتی وزارت جهادکشاورزی با اشاره به اینکه تا افق ۱۴۰۴ ضریب خوداتکایی شکر به ۹۰ درصد خواهد رسید، درباره علت انتقال کشت چغندر قند از بهار به پاییز، گفت: دوران داشت این محصول در فصل پاییز مصادف با بارندگی‌های پاییزه می‌شود و ما در این کشت ۵۰ درصد صرفه جویی آب داریم.

حصادی با بیان اینکه کاشت چغندر قند از مهرماه شروع می‌شود و تا اواسط آبان‌ماه ادامه پیدا می‌کند، اضافه کرد: مرحله داشت این محصول نیز از آذر تا اسفندماه است که در طول این مدت بارندگی اتفاق می‌افتد، ضمن اینکه برداشت آن نیز در فروردین، اردیبهشت و حداکثر تا اواخر خردادماه انجام می‌شود.

وی با اشاره به اینکه در طرح خوداتکایی، ضریب تولید شکر به ازای هر متر مکعب آب مصرفی بالا می‌رود، افزود: هم اکنون به ازای هر متر مکعب آب ۴۵۰ گرم شکر تولید می‌شود که این عدد در اجرای طرح مذکور به  بیش از یک کیلو و ۱۰۰  تا یک کیلو و  ۲۰۰گرم شکر خواهد رسید.

حصادی در پاسخ به این پرسش که از حدود  ۹ میلیون و ۷۰۰ هزار تن چغندر تولیدی در افق ۱۴۰۴ چقدر شکر تولید می‌شود، ادامه داد: حدود یک میلیون و ۴۵۰ هزار تن فقط از چغندر قند تولید خواهد شد.

وی با بیان اینکه در شرایط فعلی حدود ۵۰ درصد شکر از چغندر قند و ۵۰ درصد آن از نیشکر تولید می‌شود، اظهارداشت: برنامه‌ای برای توسعه سطح زیر کشت نیشکر نداریم و در مقابل این موضوع، سطح زیر کشت پاییزه چغندر قند افزایش خواهد یافت.

رئیس گروه محصولات صنعتی وزارت جهاد کشاورزی اضافه کرد: بنابراین یک میلیون و ۴۵۰ هزارتن شکر از چغندر قند و بین ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار تن از نیشکر تولید می‌کنیم.

حصادی، سطح قابل برداشت نیشکر را در حال حاضر  ۸۸ هزار هکتار عنوان کرد و افزود: سطح زیر کشت این محصول دیگر جایی برای افزایش ندارد، ضمن اینکه تولید نیشکر فقط در استان خوزستان انجام می‌شود.

رئیس گروه محصولات صنعتی وزارت جهاد کشاورزی با بیان اینکه نیشکر نسبت به سایر محصولات  آب بیشتری  مصرف می‌کند و به همین جهت باید سطح زیر کشت آن ثابت باشد، گفت: سطح زیر کشت این محصول باید بین ۸۸ تا ۹۰ هزار هکتار بماند.

طرح خوداتکایی پنبه

همچنین حسن حسین‌پور، معاون اداره کل پنبه دانه‌های روغنی و نباتات صنعتی وزارت جهاد کشاورزی درباره شرایط فعلی تولید پنبه و جزئیات طرح خوداتکایی این محصول با بیان اینکه کشت پنبه در ۱۷ استان کشور انجام می‌شود، به مهر اظهارداشت: سطح زیر کشت این محصول در سال‌جاری حدود ۷۰ هزار هکتار است.

وی پیش‌بینی کرد که امسال تولید وش ۱۵۰ هزار تن و محلوج استحصالی  حدود ۵۰ هزارتن باشد.

معاون اداره کل پنبه دانه‌های روغنی و نباتات صنعتی وزارت جهادکشاورزی، تدوین طرح افزایش ضریب خوداتکایی پنبه را مورد اشاره قرار داد و اظهارداشت: در این طرح پیش بینی شده است که در افق ۱۴۰۴ سطح زیر کشت پنبه به ۱۱۰ هزار هکتار، تولید وش به ۴۰۵ هزارتن و میزان پنبه محلوج به ۱۷۵ هزار تن برسد.

حسین‌پور با اشاره به اینکه در این طرح تکیه بر افزایش عملکرد است تا توسعه سطح زیر کشت، ادامه داد: پیش‌بینی شده است تولید در واحد سطح از ۲.۲ تن در حال حاضر به ۳.۶ در افق ۱۴۰۴ افزایش یابد.

وی گفت: ارقام زودرسی که وارد شده، باعث می‌شود که مصرف آب حدود ۱۵۰۰ مترمکعب در هر هکتار کاهش یابد.

به گفته این مقام مسئول، طول دوره پرورش ارقام میان‌رس ۱۶۰ تا ۱۷۰ روز و ارقام جدید حدود ۱۳۰ روز است.

حسین‌پور، نیاز صنایع نساجی کشور به پنبه را ۱۲۰ هزار تن عنوان و اضافه کرد: ما در سال ۱۴۰۴ به تولید حدود ۱۷۵هزار تن پنبه محلوج می‌رسیم.

وی، یکی از اهداف طرح خوداتکایی پنبه را تامین ماده اولیه صنایع نساجی با کیفیت و قیمت مناسب اعلام کرد و گفت: اهداف بعدی برخورداری از آثار مناسب تناوب پنبه در سیستم زراعی کشور و تامین بخشی از روغن و کنجاله مورد نیاز کشور است، همچنین ثبات نسبی قیمت پنبه، درآمد مناسب برای پنبه کاران و پایداری تولید از دیگر اهداف ماست.

معاون اداره کل پنبه، دانه‌های روغنی و نباتات صنعتی وزارت جهاد کشاورزی، راهبردهای این طرح را نیز مورد اشاره قرار داد و اظهارداشت: افزایش راندمان تولید، توسعه برداشت ماشینی، به کارگیری ارقام زودرس، توسعه کشت دوم و افزایش بهره وری آب از راهبردهای این طرح است.

حسین‌پور با بیان اینکه ضریب خوداتکایی پنبه در پایان طرح مذکور به ۷۷.۹ درصد خواهد رسید، گفت: البته در آن زمان افزایش ۲ درصدی جمعیت نیز پیش بینی شده است.

 طرح خوداتکایی گندم 

در همین حال، اسماعیل اسفندیاری پور، مشاور وزیر و مجری طرح گندم در پاسخ به این پرسش که با توجه به تاکید اخیر مقام معظم رهبری مبنی بر برنامه‌ریزی برای خودکفایی در کالاهای اساسی بخش کشاورزی، وزارت جهاد چه برنامه‌ای برای خودکفایی در زمینه تولید گندم دارد؟ با اشاره به تدوین برنامه طرح اقتصاد مقاومتی برای گندم تا افق ۱۴۰۴، اظهارداشت: دو سال است که براساس این برنامه عمل می‌کنیم و خوشبختانه پیش بینی‌های ما نیز درحال تحقق پیدا کردن است.

وی ادامه داد: به عنوان مثال، در سال ۱۳۹۱ حدود دو میلیون و ۵۰ هزار تن گندم از کشاورزان خریداری شد و این رقم در سال ۹۲، به ۴ میلیون و ۸۰۰ هزارتن رسید.

اسفندیاری پور با بیان اینکه در سالی که دولت تدبیر و امید روی کار آمد، مجری طرح گندم در کشور وجود نداشت، گفت: وزیر جهاد در دولت یازدهم برای محصولات اساسی مانند گندم مجری طرح معرفی کرد و در این راستا ما حدودا از شهریورماه ۹۲ کار خود را شروع  و مباحث مربوط به گندم را به صورت یک برنامه ویژه آغاز و پیگیری کردیم.

این مقام مسئول با اشاره به اینکه در همان سال اول با دستور وزیر جهادکشاورزی ۷۵۰ میلیارد تومان تسهیلات برای خرید ماشین آلات و ادوات کشاورزی در اختیار کشاورزان قرار بگیرد، اضافه کرد: این اقدام برای آن بود که کشاورزان بتوانند از این طریق، وام دریافت کنند و ناوگان مکانیزاسیون کشاورزی کشور ارتقا پیدا کند.

اسفندیاری پور ادامه داد: برای سال ۹۳ نیز ۸۰۰ میلیارد تومان تسهیلات پیش بینی شد که از طریق سازمان‌های جهاد کشاورزی استان‌ها کشاورزان متقاضی، بتوانند آن را دریافت کنند.

وی با اشاره به اینکه برای سال‌جاری ۱۰۰۰ میلیارد تومان تسهیلات برای مکانیزاسیون کشاورزی پیش بینی شده است، افزود: تهیه و تدارک کودهای شیمیایی برای امسال به طور کامل انجام شده است و مشکل خاصی در این زمینه نداریم.

مجری طرح گندم کشور، توزیع بیش از ۴۰۰ هزار تن بذر فراوری، اصلاح و گواهی شده در مناطق سرد را مورد اشاره قرار داد و تصریح کرد: این بذور برای کشتی که از اواخر شهریورماه  شروع می‌شود، در اختیار تولیدکنندگان قرار می‌گیرد.

اسفندیاری پور تاکید کرد: بنابراین تمام پشتیبانی‌هایی که لازم بود از تولید گندم اتفاق بیفتد، طراحی شده و براساس این طرح، اقدامات لازم سالانه پیگیری می‌شود.

مشاور وزیر جهادکشاورزی با بیان اینکه سال ۹۲ میزان ۴ میلیون و ۸۰۰ هزار تن گندم از کشاورزان خریداری شد، اظهارداشت: این میزان در سال ۹۳ به بیش از ۶ میلیون و ۷۰۰ هزار تن رسید و برای امسال میزان خرید به حدود ۸ میلیون تن خواهد رسید.

اسفندیاری پور ادامه داد: علاوه بر خرید نزدیک به ۸ میلیون تن گندم، حدود ۴۰۰ هزارتن هم بذر اصلاح شده از ارقام جدید با پتانسیل تولید شده و در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرد، ضمن اینکه این بذور از ارقام مختلف هستند و حدود ۵۳ رقم آن گندم آبی و حدود ۱۵ رقم نیز گندم دیم است.

وی با بیان اینکه نوع گندم‌ها به خاطر سازگاری‌های که در مناطق مختلف داریم، با هم متفاوت هستند، افزود: کشور شامل ۴ اقلیم کلان از جمله اقلیم گرم و خشک جنوب، نوار گرم و مرطوب ساحل خزر، مناطق سرد و معتدل است که هر کدام از آنها یک نوع بذر را می‌پسندند.

مشاور وزیر جهادکشاورزی، سایر حمایت‌های انجام گرفته از تولید را مورد اشاره قرار داد و گفت: نزدیک به ۸ هزار نفر ناظر که در گذشته سرگردان و بلاتکلیف بودند و علی‌رغم مجوز مجلس برای استخدام آنها به خدمت نگرفته شده بودند، از سال  گذشته در دولت تدبیر و امید، شروع به کار کردند و در مراکز خدمات مستقر شدند تا از کشاورزان حمایت کنند و برنامه‌های آموزشی و نظارت بر مزارع را بر عهده بگیرند.

اسفندیاری با بیان اینکه در این راستا یک طرح بلوک بندی تهیه شد، اضافه کرد: براساس این طرح، هر کارشناس یک تعداد روستایی را تحت پوشش دارد و به عنوان رابط، کارشناس و مروج در برنامه نظارتی مجموعه محصولات اساسی کشاورزی، مسئول است، ضمن اینکه سازماندهی خوبی هم در این بخش انجام شده است.

وی با بیان اینکه در برنامه اقتصاد مقاومتی طرح ارتقای ضریب خوداتکایی ۸ محصول در حوزه معاونت زارعت تا افق ۱۴۰۴ تهیه شده است، گفت: مسئولیت طرح ارتقای ضریب خوداتکایی گندم بر عهده بنده است و ما کارهای این طرح را پیگیری می‌کنیم و هماهنگی لازم را در سطح ملی انجام می‌دهیم.

وی افزود: خوشبختانه براساس روندی که در طرح پیش‌بینی شده است، برنامه تولید و خرید ما نیز اتفاق می‌ و افتد، ضمن اینکه در حوزه تولید گندم این ظرفیت وجود دارد که اگر برای ما این امکان فراهم باشد، ضریب خوداتکایی را به عدد دلخواه خود برسانیم.

مشاور وزیر جهادکشاورزی با بیان اینکه تولید گندم باید حفظ منابع پایه انجام شود، تصریح کرد: ما اعتقاد داریم حمایت یک جانبه از تولید گندم مانند گذشته به پایداری تولید کمک نمی‌کند و تولید زمانی پایدار است که ما به مباحث زیربنایی آن توجه داشته باشیم.

وی، مباحث زیربنایی تولید را مواردی مانند آبیاری تحت فشار، استفاده صحیح از منابع آبی محدودی که در اختیار داریم و رعایت تناوب زراعی عنوان کرد و گفت: تولید کلزا، حبوبات، چغندر قند و پنبه باید در ترکیب کشت قرار بگیرند و توسعه پیدا کنند تا تناوب زراعی رعایت شود.

اسفندیاری پور تصریح کرد: حتی اگر این تولیدات بخشی از سهم گندم را بگیرند، باعث افزایش کیفیت و کمیت گندم تولیدی کشور خواهند شد.

وی با اشاره به اینکه در این طرح ما به دنبال بالا بردن سطح نیستیم و هدف‌مان  بیشتر افزایش بهره وری و تولید در واحد سطح است، اضافه کرد: در این طرح کار اصلی را کشاورزان انجام می‌دهند و وظیفه وزارت جهادکشاورزی پشتیبانی و تامین تدارک است که این اقدام با همکاری خود تولیدکنندگان انجام می‌شود.

اسفندیاری پور اضافه کرد: به عنوان مثال، در حال حاضر در زمینه تولید بذر گندم، وزارت جهادکشاورزی سازمان دهی‌های لازم  و حمایت یارانه‌ای انجام می‌دهد اما تولید بذور توسط بخش خصوصی انجام می شود یا در بحث ماشین آلات، وزارت جهاد از طریق بانک کشاورزی بستر پرداخت تسهیلات اعتباری را فراهم می کند.

مجری طرح گندم کشور ادامه داد: با این رویکرد که کارها به خود مردم واگذار شود و وزرات جهاد از بخش خصوصی حمایت کند، این بخش توسعه می‌یابد، وارد بخش تولید می‌شود و ما ‌ در ابعاد مختلف به نتایج مورد نظر و دلخواه خود می‌رسیم.

طرح خوداتکایی دانه‌های روغنی

دانه‌های روغنی نیز از محصولاتی هستند که طرح خوداتکایی برای آنها تدوین شده است. محمود حجتی، وزیرجهاد کشاورزی در این باره گفت: در راستای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، طرح افزایش تولید دانه های روغنی با جدیت اجرا می‌شود.

وی اضافه کرد: تولید کلزا و دانه های روغنی در کشور با افزایش بهره وری، استفاده از بذور مناسب و آخرین یافته های علمی افزایش پیدا می‌کند. عباس کشاورز معاون امور زراعت وزارت جهاد نیز دراین باره به مهر گفت: در تولید دانه‌های روغنی تا حد زیادی می‌توان به خوداتکایی دست یافت.