به گزارش «نماینده»، هرچند در طول دوران تبلیغات انتخاباتی در گفته‌ها، مواضع و تبلیغات حسن‌روحانی، کمتر سخن از اعتدال شنیده می‌شد و مواضع وی بیشتر پیرامون مباحثی دیگر مانند مسائل اقتصادی، سیاست‌خارجی، حل وفصل موضوع هسته‌ای، قانون‌مداری و ... طرح شد؛ اما بعد از انتخاب وی به ریاست‌جمهوری، رسانه‌های حامی روحانی تلاش کردند از پیروزی گفتمان اعتدال سخن بگویند و با تفسیر خاص خود از اعتدال، رقیبان خود را با عنوان افراطی و تندرو از میدان به در کنند.

این در حالی است که در مواضع و رفتارهای دولت در دو سال گذشته نیز نشانه‌ای از رویکردی که بتوان آن را اعتدال نامید مشاهده نشده و اتفاقا دولت یازدهم برخلاف شعارهایش رویکرد سرسختانه‌ای در قبال رقبای سیاسی خود اتخاذ کرده است. رویکرد سرسختانه‌ای که در نوع مواجهة رئیس‌جمهور و برخی از اعضای هیئت دولت و همچنین رسانه‌های پرتعداد حامی دولت با منتقدین، به خوبی نسبت دولت یازدهم با اعتدال را نشان داد. با این همه، اما به نظر می‌رسد اصرار حامیان دولت مبنی بر استفاده از واژة اعتدال و تلاش برای گفتمان ساختن از این واژه، بیش از آنکه جنبه ایجابی داشته باشد، متناظر به رویکردهای سلبی و اهداف خاص دولت و رسانه‌های همراه دولت در نوع مواجهه با منتقدانشان است. به همین جهت است که در دو سال گذشته ارتش رسانه‌ای دولت یازدهم با همه توان، منتقدان و رقبای سیاسی خود را مورد هجمه و تخریب قرار داده و تلاش کرده نیروهای انقلابی و دلسوزان انقلاب اسلامی را با برچسب افراطی از صحنه به در کند. رویکرد حامیان دولت یازدهم در مواجهه با انقلابیون به قدری با تخریب‌های گسترده همراه بوده که واکنش‌های چندباره رهبر معظم انقلاب را به همراه داشته است. واکنش چندین روز قبل رهبر انقلاب در قبال هجمه‌های شدید رسانه‌های حامی دولت که در هم‌نوایی آشکار با رسانه‌های بیگانه به تخریب نیروهای انقلابی می‌پردازند؛ بهانه‌ای شد تا به بررسی ابعاد مختلف مواجهة سرسختانه حامیان و همراهان دولت با منتقدان خود و نیروهای انقلابی بپردازیم:

انتقادهای رهبر معظم انقلاب به تخریب‌های گسترده انقلابیون

هجمه‌های ارتش رسانه‌ای دولت به نیروهای مومن و انقلابی داخل کشور به قدری در دو سال گذشته شدید بوده که رهبر انقلاب تا کنون چندین بار نسبت به این مسئله تذکر داده‌اند. ایشان در جمع مسئولان و کارگزاران نظام در ماه مبارک رمضان در سال گذشته جریان مومن و انقلابی را حامیان واقعی دولت عنوان کردند و به دولتی‌ها سفارش کردند که شعار اعتدال دولت، بهانه‌ای برای به حاشیه راندن جریان مومن و انقلابی نشود: «اعتدال، شعار بسیار خوبی است، ما هم تأیید می‌‌کنیم اعتدال را؛ افراط محکوم است و بد است. سفارشی که من می‌کنم این است که مراقب باشید جریان‌های مؤمن را با شعار اعتدال کنار نزنند؛ بعضی‌ها این کارها را دارند می‌کنند، من می‌بینم در صحنه‌ی سیاسی کشور؛ با شعار اعتدال، با شعار پرهیز از افراط، سعی می‌کنند جریان مؤمن را که در خطرها آن جریان است که زودتر از همه سینه سپر می‌کند، آن جریان است که دولت‌ها را در مشکلات واقعی به معنای حقیقی کلمه حمایت می‌کند، کنار بزنند؛ مراقب باشید. اسلام، مظهر اعتدال است. این «اَشِدّاءُ عَلَی الکُفّارِ رُحَماءُ بَینَهُم» اعتدال است؛ «قتِلوا الَّذینَ یَلونَکُم مِنَ الکُفّار» اعتدال است؛ امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر اعتدال است - اعتدال اینها است دیگر - معنای اعتدال این نیست که ما از کارهای احساس وظیفه‌ای که فرد مؤمن، جریان مؤمن، مجموعه‌ی مؤمن انجام می‌دهد، جلوگیری کنیم.» (۱)

اما اصرار حامیان دولت یازدهم بر تخریب انقلابیون و از صحنه به در کردن منتقدین به قدری شدید است که بیش از یک سال بعد از تاکیدات قبلی مقام‌معظم‌رهبری، ایشان چند روز قبل بار دیگر نسبت به هجمه علیه نیروهای مومن و انقلابی انتقاد کردند و فرمودند: «یکی از مهم‌ترین راه‌های تقویت درونی، حفظ روحیّه‌ی انقلابی‌گری است در مردم؛ بخصوص در جوان‌ها. سعی دشمنان این است که جوان ما را لاابالی بار بیاورند، نسبت به انقلاب بی‌تفاوت بار بیاورند، روحیّه‌ی حماسه و انقلابی‌گری را در او بکُشند و از بین ببرند؛ جلوی این باید ایستاد. جوان، روحیّه‌ی انقلابی‌گری را باید حفظ کند. و مسئولین کشور جوان‌های انقلابی را گرامی بدارند؛ این‌همه جوان‌های حزب‌اللّهی و انقلابی را برخی از گویندگان و نویسندگان نکوبند به اسم افراطی و امثال این‌ها. جوان انقلابی را باید گرامی داشت، باید به روحیّه‌ی انقلابی‌گری تشویق کرد؛ این روحیّه است که کشور را حفظ می‌کند، از کشور دفاع می‌کند؛ این روحیّه است که در هنگام خطر به داد کشور می‌رسد.» (۲)

هدف از تخریب انقلابیون توسط ارتش رسانه‌ای دولت

اما منظور جریان تخریب‌گر از افراط و اعتدال چیست و این جریان با نسبت دادن چنین اوصافی به نیروهای انقلابی چه اهدافی را دنبال می‌کند؟ نگاهی به رویکرد دولت و جریان همراه آن -که در دو سال گذشته مکرر به تخریب انقلابیون با برچسب افراطی و تندرو پرداخته‌اند- نشان می‌دهد که افراطیون از منظر این جریان کسانی هستند که دارای رویکرد و منش سیاسی متفاوت با رویکرد و منش آن‌ها باشند. در واقع در منطق این جریان هر کس با آن‌ها نیست افراطی و تندرو محسوب می‌شود و معیار افراطی بودن یا نبودن افراد و گروه‌ها در دیدگاه این جریان، بودن یا نبودن با آن‌هاست و این همان معیاری است که تا کنون بر اساس آن انقلابیون را مورد شدیدترین هجمه‌ها قرار داده‌اند. در واقع انقلابی‌گری و تاکید بر مبانی و اصول انقلابی و اسلامی دلیلی است که افراد و جریان‌های منتقد و متفاوت با دولت باید مورد تخریب قرار بگیرند.

آنگاه که مولفه‌ها و مختصاتی را که به واسطه‌ی آن، نیروهای انقلابی با چوب افراطی‌گری توسط رسانه‌های دولت رانده می‌شوند را در کنار هم قرار می‌دهیم به روشنی درمی‌یابیم که از نگاه این آقایان امام خمینی(ره) بارزترین نماد افراطی‌گری محسوب می‌شود! و هر که بر آموزه‌ها و اندیشه‌های ایشان پافشاری کند، باید افتخار افراطی‌گری مورد نظر آقایان و شبکه‌ی گستردة رسانه‌های متعدد تحت نظرشان شامل حالش شود.

اینگونه به نظر می‌رسد که ارتش رسانه‌ای حامی دولت تلاش می‌کند با برچسب زنی و اتهام افراطی به نیروهای انقلابی، رقبای خود را از صحنه خارج کند و بدین‌شکل بر ناکارآمدی‌های پرتعداد دولت سرپوش بگذارد. در شرایطی که دولت و فرماندهان عملیات روانی آن پاسخی در قبال انتقادها و ناکارآمدی‌های خود ندارند، تلاش می‌کنند با برچسب زدن و نسبت ناروا دادن به منتقدان، رقبای سیاسی خود را از میدان به در کنند و مانع بروز و ظهور آن‌ها شوند.

سرسختی با مردم داخل کشور و نرمی با قدرت‌های بیگانه

اما نکته قابل توجه در رابطه با نوع مواجهة دولت و حامیان رسانه‌ای‌اش با نیروهای انقلابی، جایی است که آن‌ها در شرایطی منتقدین داخلی را به شدیدترین شکل ممکن مورد هجمه قرار می‌دهند و انواع برچسب‌ها را به آن‌ها نسبت می‌دهند، که نوع مواجهة آن‌ها با قدرت‌های بیگانه و دشمنان مسلم مردم ایران همواره همراه با لبخند و نرمی است. نگاهی به ادبیات رئیس دولت یازدهم در قبال منتقدین داخلی و مقایسه آن با نوع ادبیات وی با قدرت‌های بیگانه، بر این واقعیت صحه می‌گذارد. به طوری که در طول دو سال گذشته رئیس‌جمهور تاکنون از نسبت دادن انواع اوصاف و برچسب‌های زننده به منتقدین خود دریغ نکرده است؛ این در حالی است که برخورد وی با سران کشورهای بیگانه و دولت‌هایی که از ابراز دشمنی آشکارا و مداوم به مردم ایران، کم‌ترین ابایی ندارند، همواره همراه با لبخند و نرمی بوده است. البته به نظر می رسد این یکی از مختصات شخصیتی افراد انحصارطلب و اقتدارگرا است که با منتقدین خود در داخل کشور بدرفتاری می‌کنند و همزمان در مواجهه با قدرت‌های بیرونی بیمناک هستند. یکی از جامعه‌شناسان کشور این مشخصة رئیس دولت یازدهم را این‌گونه تحلیل می‌کند: «یک ویژگی مهم در چهره‌های اقتدارگرا وجود دارد که می‌توان به عنوان «شاخص» به آن توجه کرد. مخالفت با نقد، خردجمعی و فضای شورایی در چهره‌های اقتدارگرا یک روی سکه است که عمدتا محدود به مناسبات بین فرد و افراد «مادون قدرت» او ست. اما روی دیگر سکه این نوع شخصیت‌ها، به شکل متناقضی ملایمت و احترام با فرادستان از قدرت است. جناب روحانی جهان را یک دهکده می‌داند که یک «کدخدا» دارد(نماد قدرت فرادست) و بقیه «ده وندهای «(فرودست) این دهکده‌اند. این ده وندها البته مراتب دارند و به درجات یک و دو و سو و...تقسیم می‌شوند. تندی و شدت با منتقدین داخلی احتمالاً نتیجه آن است که رئیس‌جمهور روحانی، آن‌ها را در آخرین مراتب ده وندی می‌داند و احترام و ملایمت نسبت به غربی‌ها حتی هنگامی که بعد از بیانیه لوزان و در طول انجام مذاکرات هسته‌ای بارها از تهدید نظامی ایران صحبت کرده‌اند، نیز نتیجه طبیعی جایگاه کدخدایی آن‌هاست.»

سخن پایانی

به نظر دیدبان استفاده سلبی از شعار اعتدال اصلی‌ترین هدف دولت و حامیان رسانه‌ای آن جهت طرح مکرر این شعار است. حامیان دولت به خوبی می‌دانند که اعتدال قابلیت گفتمان شدن ندارد و هیچ‌گاه نمی‌توان از اعتدال به عنوان یک گفتمان سیاسی-اجتماعی نام برد. با این همه، آن‌ها تلاش می کنند پیروزی روحانی در انتخابات را پیروزی اعتدال القا کنند چرا که می‌دانند که می‌توانند از واژه اعتدال استفاده‌های سلبی زیادی بکنند و با برچسب‌زنی به منتقدین خود، آن‌ها را تخریب کنند. نگاهی به رویکرد ارتش رسانه‌ای دولت یازدهم در طول دو سال گذشته به وضوح نشان می‌دهد که کاربرد اصلی اعتدال نیز در همین زمینه بوده است و جریان مدعی اعتدال با تمسک به این واژه نیروهای انقلابی و مومن را به طور گسترده مورد تخریب قرار داده و بدین‌شکل تلاش کرده رقبای سیاسی خود را از میدان به در کند.

پی‌نوشت:

۱. بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام ۱۳۹۳/۰۴/۱۶

۲. بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار اقشار مختلف مردم ۱۳۹۴/۰۶/۱۸