«نماینده» ؛ دکتر علیرضا زاکانی/  انقلاب اسلامی با سه رکن اسلام ناب محمدی (صلی الله علیه وآله وسلم)، حضور آگاهانه مردم و رهبری پیامبرگونه حضرت امام (ره) به پیروزی رسید و استمرار آن نیز به برکت تمسک به ارزش های اسلامی، مجاهدت ملت رشید ایران و هدایت های امامین انقلاب اسلامی رقم خورد و اینک در جبهه های مختلف هماوردی اساسی آن با نظام سلطه معین و معلوم است. یکی از ساحت های مقابله جدی و اساسی ایران اسلامی با آمریکا ـ محور استکبار جهانی ـ موضوع کسب فن آوری بومی هسته ای ایران و مخالفت و ستیزه جویی شیطان بزرگ، آمریکا در برابر این دستاورد ملی است. جدال ناجوانمردانه ای که در آستانه ۱۳ سالگی آن به تنظیم برجام در وین انجامیده است.  

براساس آنچه که در حوزه هسته ای از نگاه رهبری فهم می شود، مصالح نظام اسلامی در هفت سطح قابل تحلیل است؛  

۱. ضرورت حفظ عزت و ارتقای جایگاه جهانی و منطقه ای ایران در انظار جهانیان، جهت تشدید پیشتازی انقلاب اسلامی و تقویت جبهه مستضعفان و مسلمان ها و به عبارتی سلطه ستیزان در برابر سلطه گران به رهبری آمریکا.  

۲. حفظ حداکثری دستاورد هسته ای و ممانعت از ورود آمریکا و اذنابش به سایر حوزه های دانشی کشور برای تسریع در پیشرفت اسلامی و الگو قرار دادن عملی ایران اسلامی ـ فراتر از آرمان ها و شعار های ارزشمند آن ـ در پیشگاه جهانیان به ویژه مسلمین.  

۳. استمرار و تقویت وحدت کلمه در جامعه به عنوان یکی از ارکان پیروزی و بقای انقلاب اسلامی که امروز براساس روشن گری و بصیرت بخشی موثر، منصفانه و منطقی و به دور از احساسات رقم خواهد خورد.  

۴. تاکید بر پیگیری حقوق هسته ای از طریق نهاد های قانونی متکفل این امر برای حفظ ساخت حقوقی نظام اسلامی و تامین منافع ملی.  

۵. مصونیت سازی درونی کشور، خودکفایی ایران اسلامی و برون رفت از مشکلات فعلی، جهت تسریع در رسیدن به قله های افتخار جامعه اسلامی براساس الگوی پیشرفت اسلامی که مقدمه ای بر تشکیل تمدن اسلامی است.  

۶. استحکام ساخت حقیقی نظام اسلامی و تقویت مولفه های قدرت انقلاب اسلامی در عرصه های داخلی و خارجی کشور؛  

الف) تقویت ایمان و اعتقادات ملت رشید ایران و تجلی آرمان ها و ارزش های اسلامی و حفظ جهت گیری های انقلابی 

ب) ارتقای سطح امنیت و آرامش، فرهنگ و خودباوری، اخلاق و آزادی، عدالت و رفاه، انسجام و تفاهم ملی، پیشرفت و استقلال، عزت و منزلت ایران اسلامی.  

ج) تقویت پشتوانه های مردمی در داخل و توسعه بیداری در جهان اسلام و استحکام جبهه مسلمان ها و مستضعفان در سراسر جهان.  

۷. ممانعت از فریبکاری دشمنان انقلاب اسلامی و روشن کردن بهانه جویی ها و چهره واقعی آمریکای جنایتکار و هم دستان جهانی و منطقه ای آن.  

 

سرنوشت برجام به کدامین سو خواهد رفت؟  

۱. اصول ۷۷، ۱۲۵ و ۱۳۹ قانون اساسی بر نقش و وظیفه ذاتی مجلس شورای اسلامی در بررسی و تصویب برجام تاکید دارد. علاوه بر اینکه ماده ۹ قانون مدنی و تبصره یک قانون الزام دولت به حفظ دستاورد ها و حقوق هسته ای ملت ایران که رئیس جمهور محترم نیز آن را ابلاغ کردند، دولت را به ارائه نتایج مذاکرات به مجلس برابر اصول ۷۷ و ۱۲۵ قانون اساسی ملزم کرده است که بالتبع راهی جز تصویب آن در مجلس مورد نظر نیست.  

۲. دولت محترم تاکنون دوبار ترجمه برجام را به مجلس ارائه کرده که علاوه بر تناقضات در ترجمه متن ها، هیچ کدام لایحه نبوده و برابر اصل ۷۴ قانون اساسی اعتبار ندارد، علاوه بر این مصاحبه های مکرر رئیس جمهور محترم و برخی از اعضای تیم مذاکره کننده در مخالفت دولت با بررسی برجام توسط مجلس شورای اسلامی دلالت داشته و تاکیدات آن ها به رسیدگی از طریق شورای عالی امنیت ملی است که اکثریت آن از همراهان و وزیران محترم دولت هستند. به نظر می رسد احتمالا به سه علت دولت محترم مخالفت خود را علنا ابراز می دارد:

الف) به علت کارشناسی حقوقی و نظریات حقوق دان ها، آمدن برجام به مجلس را خلاف قانون می داند که براساس اخبار رسیده، اساتید صاحب نظر رشته حقوق در جلسه معاونت حقوقی رئیس جمهور به ضرورت تصویب برجام در مجلس تاکید کرده اند.  

ب) بررسی برجام در مجلس شورای اسلامی ابعاد مختلف مثبت و منفی برجام را معلوم می کند و از این طریق افکار عمومی و آحاد ملت شریف ایران از احکام و پیام های برجام مطلع خواهند شد. بی شک افکار عمومی مردم و شعور بالای آن ها امکان قبول برجام را به هرعنوان منتفی ساخته و برابر قضاوت عموم مردم می بایست عمل شود و این با انجام ضرورت اصل توافق فراتر از محتوای خوب و بد آن «هرتوافقی هرچند بد» منافات داشته؛ لذا دولت از آن پرهیز می کند که البته در این صورت خلاف وظیفه مسئولان نسبت به مردم و متفاوت از شعار همیشگی دولت؛ یعنی «دانستن حق مردم است» خواهد بود.  

ج) ترجیح تصویب اولیه در شورای عالی امنیت ملی کشور نسبت به ارائه لایحه به مجلس حداقل بر پنج احتمال استوار است: 

۱. دولت کار کارشناسی را در جمع محدود شورای عالی مفیدتر از طرح آن در مجلس می داند که این با تصویب کمیسیون تخصصی هسته ای مجلس منتفی است.  

۲. تعداد افراد حامی برجام در شورای عالی بیشتر است؛ لذا با حضور آن ها نتیجه بررسی اولیه در صحن شورا تاییدی بر آن خواهد بود.  

۳. به نقل از اعضای تیم مذاکره کننده، ورود مجلس شورای اسلامی راه را برای ورود کنگره آمریکا هموار خواهد کرد؛ لذا برای پیشگیری از آن، باید موضوع در شورای عالی مطرح شود که این امر نیز به علت وجود الزامات قانون اساسی ایران و جدیت نمایندگان کنگره آمریکا منتفی است.  

۴. بنا به تاکید اعضای تیم مذاکره کننده، حضور ریاست محترم مجلس، جناب دکتر لاریجانی در شورای عالی، در ارائه برجام به مجلس کفایت خواهد داشت که این فرض هم اساسا نادرست است؛ چون ریاست محترم مجلس احدی از نمایندگان مجلس بوده و برابر اصل ۸۵ قانون اساسی «سمت نمایندگی قائم به شخص است و قابل واگذاری به دیگری نیست. مجلس نمی تواند اختیار قانونگذاری را به شخص یا هیئتی واگذار کند».

۵. با بررسی برجام در شورای عالی امنیت ملی و تایید اولیه و ارسال برای تصویب یا عدم تصویب آن، ریاست محترم دولت وظیفه خویش را تمام شده خوانده و همه مسئولیت ها را متوجه رهبری معظم انقلاب کند؛ زیرا چندی قبل ـ پیش از این مرحله ـ در بیاناتشان فرمودند که به قولی که به ملت ایران داده بودند عمل کرده و کار خویش را تمام کرده اند. در این صورت قبول یا رد رهبری معظم انقلاب، دستاورد ویژه خود را برای ایشان خواهد داشت؛ چون با تایید، قهرمانانه صحنه مذاکرات را به پایان رسانده و در صورت رد، بدون مقدمات توجیهی مردم، افکار عمومی نسبت به آن حساسیت نشان داده و نهایتا بنا بر نقل های متعدد رئیس جمهور یا وزیر خارجه و سایر مسئولان آمریکایی، بیانات حامیان دولت، ریاست تیم مذاکره کننده ایرانی و سکوت رئیس محترم جمهور، در هر صورت میوه آن را در انتخابات خبرگان رهبری و مجلس شورای اسلامی خواهند چید.  

 

مبانی تصمیم گیری رهبری انقلاب اسلامی چیست؟  

با نیم نگاهی به چگونگی تصمیم گیری رهبری در می یابیم که توجه به مولفه های واقعی قدرت و واقعیات جامعه دو مبنای اساسی است که میدان خواست و عمل رهبری را معلوم می کند.

از یک سو اهم توانمندی ها و قابلیت های نظام اسلامی عبارتند از:

۱. امداد های غیبی (و کانو حقا علینا نصر المومنین) و عنایات خاص حضرات معصومین (علیهم السلام) به علت پرچمداری حق و الگو بودن ایران اسلامی برای مستضعفان و مسلمان ها و در طول آن ها توجهات ویژه حضرت امام (ره) و شهدا.  

۲. اسلام ناب محمدی (صلی الله علیه وآله وسلم) و منطق قوی آن بر مبنای نگاه اجتهادی حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری (مردم سالاری دینی، استقلال طلبی، عدالتخواهی، ظلم ستیزی، آزادی خواهی، مظلوم نوازی و...).

۳. هدایت های خاص امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) و در طول آن وجود رهبری معظم انقلاب اسلامی.

۴. پشتوانه مردمی در داخل کشور و عقبه مسلمین و مستضعفان در منطقه و جهان به ویژه پیروزی محور مقاومت و بیداری اسلامی در جهان اسلام.

۵. تمدن کهن، جایگاه استراتژیک و موقعیت ژئوپولتیک و امکانات مادی کم نظیر ایران اسلامی و تجربه ۳۷ سال نظام اسلامی و دستاورد های بزرگ معنوی و مادی آن.

از سوی دیگر رهبری فرزانه انقلاب اسلامی در پاسخ به سوالی پیرامون دلایل قبول قطعنامه ۵۹۸ توسط حضرت امام (ره) فرمودند: «علت العلل آن واقعیات بود». 

با رجوع به واقعیت های آن ایام درمی یابیم که مسئولان عالی رتبه جنگ در پی اتمام جنگ بودند و حضور رزمندگان نیز در جبهه، کمرنگ شده بود. اولا آقای هاشمی به عنوان شخص اول درگیر جنگ، جمعی از مسئولان کشور را جمع کرده و پیرامون خاتمه جنگ صحبت کردند و نخست وزیر وقت و برخی وزیران او نیز امکان واگذاری امکانات را برای ادامه جنگ ناممکن می دانستند. ثانیا سیاسیون کشور هم درگیر اختلافات و رقابت برای تصرف مجلس سوم بودند و نسبت به جنگ غفلت می کردند. ثالثا برخی از فرماندهان جنگ نیز بنا به توصیه آقای هاشمی رفسنجانی به حضرت امام(ره) نامه نوشتند و درخواست سه میلیارد و چهارصد میلیون دلار برای ادامه و موفقیت جنگ داشتند که این موضوع را در نامه حضرت امام(ره) به مجلس در قبول قطعنامه و گلایه ایشان می توان مشاهده کرد. رابعا حضور کمرنگ مردم در جبهه ها از واقعیات تلخ و تحمیل گرایانه است که سبب قبول قطعنامه شد.  

با رجوع به سیره نظری و عملی بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی و خلف صالح ایشان درمی یابیم که انجام تکلیف الهی در حفظ نظام اسلامی در پیگیری رموز اصلی پیروزی انقلاب و بقای آن است که در وصیت نامه نورانی حضرت امام (ره) به آن تاکید شده است که «بی تردید رمز بقای انقلاب اسلامی همان رمز پیروزی است و رمز پیروزی را ملت می داند و نسل های آینده در تاریخ خواهند خواند که دو رکن اصلی آن انگیزه الهی و مقصد عالی حکومت اسلامی و اجتماع ملت در سراسر کشور با وحدت کلمه برای همان انگیزه و مقصد است». در این بند از وصیت نامه امام(ره) مسیر دقت در ساخت حقیقی نظام اسلامی که روح و اساس آن است مد نظر قرار گرفته است، علاوه براین که رعایت مسیر ها و جایگاه های ساخت حقوقی نظام اسلامی نیز به عنوان اصلی بنیانی همیشه مد نظر امامین انقلاب اسلامی قرار گرفته است. البته سطح تصمیمات و نظرات متفاوت است و به طور کلی به دو بخش تقسیم می شود: 

الف) تصمیمات حیاتی و استثنایی در مواقعی که اساس نظام و انقلاب اسلامی تهدید شده و عناصر ساخت حقوقی نظام اسلامی نیز جبران کننده نمی باشند؛ در این شرایط رهبری انقلاب فراتر از خواست نخبگان و توده های مردم ایستادگی خواهند کرد. به عنوان مثال حضرت امام(ره) در نامه ۶/۱/۱۳۶۸ به آقای منتظری می فرمایند: «من با خدای خود پیمان بسته ام که رضای او را بر رضای مردم و دوستان مقدم دارم، اگر تمام جهان علیه من قیام کنند دست از حق و حقیقت برنمی دارم». 

ب) تصمیمات متداول که در مسیر های ساخت حقوقی نظام اسلامی مورد پذیرش واقع می شود هر چند از منظر رهبری مطلوب نباشد. رجوع به نامه فوق الذکر، حقایق درس آموزی را آشکار می کند. حضرت امام (ره) خطاب به آقای منتظری می فرمایند: «والله قسم، من از ابتدا با انتخاب شما مخالف بودم... والله قسم، من با نخست وزیری بازرگان مخالف بودم... والله قسم، من رای به ریاست جمهوری بنی صدر ندادم...». نظر ایشان در انتخاب آقای منتظری مخالف نظر خبرگان و در انتخاب آقای بازرگان مخالف نظر شورای انقلاب بود و در انتخاب بنی صدر نیز موافق نظر مردم نبود اما آن ها را پذیرفت و البته بعدتر، عمق دقت و درستی نظر حضرت امام(ره) برای ملت معلوم شد. این مسیر را در ارتباط با رهبری فرزانه انقلاب نیز مثل بنیانگذار انقلاب مکرر می توان در سیره ایشان مشاهده کرد.  

 

وظیفه اهل ایمان در بالا بردن سطح انتظار و مطالبات رهبری جامعه اسلامی

در جامعه اسلامی، باز کردن میدان خواست و عمل رهبری برای بیان تصمیم های بزرگ و مطالبه برداشتن گام های بلند، وظیفه همگان بوده و در این خصوص نظر عموم مردم از ویژگی خاصی برخوردار است. «مسئله بعدی، تعامل نظام مند با نخبگان و اهل نظر ـ حتی مخالفان ـ است؛ با این ها هم باید تعامل کرد. نخبگان جامعه را نباید فراموش کرد. من اعتقادم این است که بر طبق فرمایش مولای متقیان، آنجایی که بین خواست نخبگان و خواست مردم ـ عامه مردم ـ تعارض وجود دارد، خواست عامه مردم مقدم است». مقام معظم رهبری در دیدار رئیس جمهور و اعضای هیئت دولت، ۲/۶/۱۳۸۷

بی شک تعمیق ایمان و انسجام در جامعه اسلامی و بین مسئولان کشور و حرکت هماهنگ در راستای اهداف انقلاب اسلامی، بسط ید عملی برای رهبری معظم انقلاب در پیگیری و تحقق آرمان ها را خواهد داشت و افتراق بین مسئولان و علی الخصوص تفرقه و دودستگی در متن جامعه، واقعیت های تحمیل گری است که حیطه خواست و عمل رهبری را محدود خواهد ساخت که مذاکره با ۵+۱ و تصمیم پیرامون برجام نیز از این قاعده مستثنا نیست.  

امروز در مواجهه با برجام و مذاکرات، نظرات متفاوتی در بین دوستداران نظام اسلامی ـ که دشمنی و کینه توزی آمریکا را نسبت به اسلام و مردم شریف ایران باور دارند ـ مطرح است که باید دید کدامین آن ها برای ولی فقیه تنگنا ایجاد کرده و کدام یک میدان عمل و انتخاب وی را فراخ می کند.  

الف) برخی مذاکرات و نتایج آن را برابر با اصل انقلاب گرفته و عدول از هریک از مواضع گذشته را عدول از اصل انقلاب برمی شمارند بدون اینکه سایر ساحت ها و مواقف مواجهه انقلاب اسلامی را با سلطه گران، مد نظر قرار دهند. بی شک این گونه تحلیل ها به دوقطبی شدن جامعه و حتی بین نیرو های انقلاب خواهد انجامید و ثمره ای جز تضعیف جبهه انقلاب و پایین آوردن سطح مطالبات رهبری نخواهد داشت و در صورت موافقت احتمالی رهبری با نتایج مذاکرات به هر دلیل، هزینه بالایی را به معظم له تحمیل خواهد کرد.  

ب) بخشی دیگر در بهترین شکل، بی توجه به اهمیت دستاورد های هسته ای و با برجسته سازی سایر حوزه های مواجهه ما با نظام سلطه، گذشت از دستاورد های هسته ای را به آسانی می پذیرند و در نهایت خوش بینی کار را تمام شده می پندارند. این دست تحلیل و توجیه، در نظر خیرخواهانه است ولی در کنه آن سادگی و بی مسئولیتی را می توان دید و نتیجه آن را در تنها گذاشتن ولی فقیه مشاهده کرد که در صورت خواست رهبری برای مخالفت با برجام هزینه سنگینی را متوجه ایشان خواهد نمود.  

ج) عده ای دیگر دقت در تمام محل های نزاع بین انقلاب اسلامی و نظام سلطه را مد نظر داشته و برای فن آوری هسته ای نیز حسابی درخور و شایسته در نظر می گیرند. ایشان با نگاهی دقیق برای امروز و آینده و دقتی ژرف در برجام و پیام های تو در توی آن و تاملی عمیق به مذاکرات و نسبت آن با دستاورد های هسته ای و فراتر از آن با سایر حوزه های مواجهه ما با نظام سلطه، به نقد منطقی و منصفانه نقاط مثبت و منفی برجام و قطعنامه پرداخته و سخن خویش را با منطقی استوار به جامعه منعکس می کنند تا در بین جبهه انقلاب بصیرت و انسجام و در بین آحاد مردم روشن گری و اتفاق نظر صورت گیرد و راه را برای تصمیم مطابق خواست رهبری برای معظم له فراهم کنند.  

در این میان با دقت در بیان و رفتار رهبری معظم انقلاب اسلامی به نیکی می توان دریافت که ایشان تصمیم گرفته اند که فعلا نظری بر تایید یا رد نداشته باشند و با تاکید بر انجام کار کارشناسی و دقت در میزان منافع و مضرات برجام و قطعنامه، چگونگی انجام وظیفه ساختارهای حقوقی مرتبط هم چون مجلس شورای اسلامی و شورای عالی امنیت ملی و میزان دریافت درست جامعه از حقایق پیدا و پنهان نتایج مذاکرات، تصمیم به هنگام را اتخاذ کنند.  

معتقدم نقش مجلس، نقشی بی بدیل برای امروز کشور و در بزنگاه کنونی است که باید با همه قوا به عنوان اولویت اول خویش و مهم ترین رسالت خود در دوره چهارساله اش ورودی جدی و کارشناسانه و به دور از رفتار های سبک جناحی و با در نظر گرفتن مصالح انقلاب اسلامی و منافع مردم شریفمان را داشته باشد تا شاید در ورود دقیق خود با تنزل موضوع برجام به سطح دو نحوه تصمیم گیری رهبری، کفایت لازم را از خود نشان داده و بی دلیل از مقام و منزلت بالای حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی) هزینه نکنند. امروز بحمدالله راه برای انجام وظایف قانونی مراجع ذی صلاح باز است و واقعیت های جامعه نیز قابل تغییر است و این نویدی است تا همه خدمتگزاران و دلسوزان انقلاب را به میدان مجاهده هوشمندانه فرا خوانده و در خاتمه نیز عمل به نظر و خواست قلبی رهبری و تجلی آن در فرامین و دستورات ایشان امری سعادت آفرین و سبب افتخار دنیا و آخرت خواهد بود. ان شاءالله