به گزارش «نماینده» دکتر محمد فرهادی صبح امروز شنبه در اولین نشست مطبوعاتی خود که در محل این وزارتخانه برگزار شد، با گرامیداشت یاد شهید صارمی و روز خبرنگار، گزارش عملکردی از وضعیت آموزشی و علمی وزارت علوم طی ۶ سال اخیر ارائه داد.

تعیین تکلیف سرپرستان دانشگاهها

وی در ادامه درباره نتیجه کمیته روسای دانشگاه‌ها گفت: این کمیته همچنان برگزار می‌شود و دلیل نداشتن جلسه آن به خاطر تعطیلات تابستانی بوده و هفته آینده جلسه آن برگزار می‌شود و تعداد کمی از روسا که تعیین تکلیف نشده‌اند، در این جلسه تعیین تکلیف می‌شوند.

فرهادی در ادامه در خصوص شفاف‌سازی بورسیه‌ها، گفت: دانشجویان بورسیه به همین ۳ هزار دانشجو ختم نمی‌شوند. ۶ هزار دانشجوی بورسیه دیگر نیز داشته‌ایم که ۵ هزار نفر آنها در دولت قبل بورس شده و همچنان بدون مشکل به تحصیل خود ادامه‌ می‌دهند و تنها یک‌هزار نفر از این بورسیه‌ها مربوط به دولت فعلی هستند.

وزیر علوم یادآور شد: ۳ هزار بورسیه‌ای که مطرح شدند، وضعیت خاص داشتند و در مورد آنها چند نوع تصمیم‌گیری شد.

آخرین وضعیت بورسیه ها

وی افزود: عده‌ای از آنها بدون امتحان پذیرش شده بودند، تعدادی حکم بورس نداشتند که باید تعیین تکلیف و عده دیگر باید جایابی می‌شدند. تلاش های لازم برای بورسیه‌هایی که باید جایابی می‌شدند، صورت گرفت. اگر عده‌ای جایابی نشدند، وزارت علوم رأسا پیگیری کرد تا این افراد جایابی شوند.

وی خاطرنشان کرد: عده‌ای از این بورسیه‌ها مربی رسمی و عده ای دیگر مربی پیمانی هستند که مربی‌های رسمی مشکلی نداشته و مشغول تحصیل هستند ولی مربیانی که پیمانی هستند باید مصوبه هیات امنای دانشگاه را کسب کنند.

فرهادی با بیان اینکه حدود ۱۵۰ نفر از این افراد مصوبه هیات امنای دانشگاه‌ها را کسب کرده‌اند، افزود: عده دیگری نیز باقی مانده‌اند که هر چه سریعتر به وضعیت آنها رسیدگی می شود.

وزیر علوم ادامه داد: برخی از بورسیه ها کارمند هستند و بورس نیز شده‌اند لذا از دو جا حقوق می‌گیرند که از آنها خواسته‌ایم یا کارمند شوند و دیگر بورس نباشند یا بورس بوده و کارمند نباشند.

وی ادامه داد: بورسیه‌های ایثارگر نیز تعیین تکلیف شدند و با هماهنگی بنیاد شهید مقرر شد هزینه تحصیلی این افراد پرداخت شود و مشکلی نداشته باشند. بورسیه‌هایی که در خارج از کشور نیز تحصیل می‌کنند بر اساس ضوابط به تحصیل خود ادامه می‌دهند.

فرهادی در ادامه به بورسیه‌هایی اشاره کرد که در معدل و سن مشکل داشتند، گفت: در خصوص این افراد نیز با ضوابط همان موقع که بورس شده بودند، تصمیم‌گیری شد و با ارفاق‌هایی که صورت گرفت برخی پذیرفته شدند، برخی نیز مقرر شد با هزینه شخصی تحصیل کنند.

وی در خصوص اینکه عده‌ای با مطرح کردن بحث بورسیه‌ها به این افراد ظلم کردند و چه برخوردی با آنها خواهد شد، گفت: ما نیز معتقدیم باید با افرادی که به حیثیت افراد بورسیه آسیب رسانده‌اند و در حق آنها ظلم کرده‌اند، برخورد شود.

وزیر علوم گفت: بحث بورسیه‌ها از سال ۹۰ مطرح و ۱۹۴ بار از سال ۹۰ تاکنون در رسانه‌ها مطرح شد. خود وزارت علوم از ۱۹۴ باری که مسئله بورسیه‌ها در رسانه‌ها مطرح شد، تنها۱۰ خبر و گزارش‌ رسانه‌ای داشته و فعالیتش در این زمینه بسیار محدود بوده است.

وی همچنین با بیان اینکه ما اسمی از بورسیه‌ها به رسانه‌ها ندادیم، گفت: افرادی که اسامی را منتشر کردند باید پاسخگو باشند.

حل مشکل رشته های بدون مجوز دانشگاه آزاد

فرهادی در خصوص رشته محلهای بدون مجوز دانشگاه آزاد نیز گفت: برای این موضوع کمیته ای مشترک از سوی وزارت علوم و دانشگاه آزاد تشکیل شد که به صورت هفتگی جلساتی را برگزار کرده و مشکل تعداد زیادی از رشته های بدون مجوز این دانشگاه حل شد.

وی خاطرنشان کرد: تا پایان اردیبهشت ماه دانشگاه آزاد در  کمیته مشترک خود با وزارت علوم، تحقیقات و فناوری رشته های بدون مجوز خود را ارائه کرد و شرایط تعداد زیادی از این رشته ها مشخص شد. باقیمانده باید پس از کسب شرایط لازم و تامین زیرساخت ها مجددا به شورای گسترش آموزش عالی ارسال شوند تا شرایط آنها نیز بررسی و در صورت وجود استانداردهای لازم و شاخص ها به این رشته ها نیز مجوز اعطا شود.

وی در خصوص وضعیت دانشگاه های غیرانتفاعی نیز افزود: ما استقبال می کنیم که بخش خصوصی به حوزه آموزش عالی کشور وارد شود، اما بر روی فعالیت موسسات غیرانتفاعی و غیردولتی نظارت جدی داریم زیرا این موسسات باید شاخص های لازم را برای ادامه فعالیت داشته باشند.

وزیر علوم تاکید کرد: در سال ۸۴، ۱۱۲ موسسه غیرانتفاعی در کشور وجود داشت که تعداد این موسسات در سال ۹۳ به ۳۵۸ موسسه رسید. برخی از این موسسات زیرساختهای لازم مانند ساختمان و اعضای هیات علمی را نداشتند. بنابراین موضوع ارزیابی موسسات در وزارت علوم دنبال شد و به موسساتی که در سطح بندی در رتبه های پایین قرار دارند اخطار داده شد که وضعیت خود را بهبود بخشند.

ساماندهی رشته ها و مراکز آموزش عالی

فرهادی در خصوص ساماندهی رشته ها و مراکز آموزش عالی نیز گفت: این ساماندهی هم‌راستا با آمایش آموزش عالی در حال اجرا است و برنامه داریم ساماندهی مراکز آموزش عالی را به سرانجام برسانیم که در این راستا ممکن است موضوع توسعه، ادغام و یا تجمیع مطرح باشد.

وی اضافه کرد: آمایش آموزش عالی در یکسال اخیر سرعت گرفته است و ما از فعالیت‌هایی که طی سال های گذشته در این زمینه انجام شده نیز استفاده می کنیم و برنامه داریم تا پایان تابستان امسال سند آمایش آموزش عالی را برای بررسی به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه کنیم.

فرهادی با اشاره به استقلال دانشگاه ها تصریح کرد: تصمیم گیری هیات امنا برای دانشگاه ها به معنای استقلال است و عملکرد، توسعه، استخدام، جذب و بسیاری از موارد مورد نیاز دانشگاه ها در حال حاضر توسط هیات امناها بررسی و تصویب می‌شود.

وزیر علوم تاکید کرد: برخی از مقررات کلان آموزش عالی نیز از سوی وزارت علوم به دانشگاه ها ابلاغ می شود.

فرهادی افزود: موضوع تفکیک جنسیتی مطرح نبوده و مصوبه و قانونی در این زمینه نداشته ایم.

برنامه های وزارت علوم برای پساتحریم

وزیر علوم در خصوص شرایط پساتحریم نیز عنوان کرد: ما در این زمینه برنامه‌ریزی‌هایی انجام داده ایم و توسعه همکاری های علمی بین المللی، تبادل استاد و دانشجو و تحقیقات مشترک از برنامه های مهم وزارت علوم بعد از دوران پساتحریم است.

وی افزود: به سایر دستگاه ها نیز اعلام کردیم تا فعالیت های بین المللی آنها پیوند علمی و فرهنگی نیز داشته باشند و در حوزه توسعه آموزش و انتقال تکنولوژی نیز با وزارت علوم هماهنگی صورت گیرد.

فرهادی در خصوص موضوع شتاب علمی نیز گفت: طی سال های گذشته مقام معظم رهبری بیشترین، بهترین و جامع ترین حمایت ها را در حوزه علم و فناوری داشتند و باید این نوع حمایت ها را قدر بدانیم.

وزیر علوم با بیان اینکه در برنامه های رئیس جمهور نیز بر موضوع رشد و توسعه علم و فناوری تاکید شده است، خاطرنشان کرد: رشد علم و فناوری نیازمند تامین امکانات آموزشی، تاسیس رشته های جدید، تامین و دسترسی به منابع علمی است که بخشی از اینها به دلیل تحریم ها با اختلالاتی مواجه شده بود و برنامه داریم در دوران پساتحریم این موضوعات را تقویت کنیم.

وی اضافه کرد: شرکت اساتید در نشست ها و کنگره های بین المللی طی سال های گذشته کم شده بود که امیدواریم پس از تحریم این وضعیت تقویت شود.

فرهادی تولید مقاله های مشترک را یکی از شاخص های تولید علم عنوان کرد و گفت: طی چند سال اخیر در این حوزه فعالیت دانشمندان کم شده بود بنابراین این موضوع مورد بازبینی قرار گرفته تا روند تولید مقالات علمی مشترک تقویت شود.

وضعیت تولید علم ایران

وی با ارائه گزارشی از وضعیت علمی کشور در شش سال اخیر، گفت: رتبه علمی ایران طی سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۵ از رتبه ۲۲ به رتبه ۱۸ ارتقا پیدا کرده است. ما در منطقه رتبه دوم، در کشورهای جهان اسلام رتبه دوم، کشورهای جنبش عدم تعهد رتبه دوم و در کشورهای عضو اپک رتبه اول علمی را داریم و درصد سهم ایران در تولید علم از ۰.۸ در سال ۲۰۱۰ به ۱.۶۳ درصد در ۲۰۱۵ رسیده است.

وی افزود: بر اساس آمار پایگاه استنادی اسکوپوس، وضعیت علمی ایران در شش سال اخیر در جهان اسلام رتبه اول، در بین کشورهای جنبش عدم تعهد رتبه دوم و در بین کشورهای عضو اپک رتبه اول را دارا است و همچنین در منطقه رتبه اول را کسب کرده ایم.

وزیر علوم تصریح کرد: تعداد دانشگاه‌های ایران در یک درصد دانشگاه‌های برتر دنیا طی شش سال اخیر رشد بسیار خوبی داشته است؛ به طوری که در سال ۲۰۱۲ دانشگاه‌های ما هیچ جایگاهی در یک درصد دانشگاه‌های برتر دنیا نداشتند ولی در سال ۲۰۱۵، ۱۳ دانشگاه ما جزو یک درصد دانشگاه‌های برتر و تاثیرگذار دنیا هستند.

فرهادی در ادامه به زیرساخت‌های پژوهشی اشاره کرد و گفت: در این زمینه باید فعالیت‌های زیادی صورت گیرد، تجهیزات آزمایشگاهی ما باید به روز و نوسازی شود و اولویت ما، افزایش کیفیت است؛ بر همین اساس مجوزهایی که صادر می‌کنیم بر اساس شاخص‌های کیفی است.

وی در ادامه به وضعیت آموزشی دانشجویان اشاره کرد و گفت: در حال حاضر بالغ بر چهار میلیون و ۶۰۰ هزار دانشجو در کشور داریم. همچنین ۷۰ هزار عضو هیات علمی و تعداد ۲۶۴۰ موسسه آموزش عالی و دانشگاهی فعال هستند که ۳۲ درصد دانشجویان متعلق به دانشگاه آزاد و ۶۸ درصد مربوط به وزارت علوم هستند.

فرهادی افزود: در دو سال گذشته ۴۶۰۹ رشته محل در مقاطع مختلف و گروه‌های آموزشی به صورت یکبار پذیرش ایجاد شده است. ۵۷ اساسنامه موسسات و مراکز آموزش عالی خصوصی و دولتی تصویب شده‌اند که ۲۶ موسسه غیردولتی و ۳۱ موسسه آن دولتی بوده است. همچنین ۹۸ برنامه توسط شورای برنامه‌ریزی آموزش عالی تصویب شده و ۵۱ برنامه درسی بازنگری شده است و ۴۷ برنامه جدید تدوین شده که بیشترین بازنگری‌ها مربوط به علوم انسانی است.

وزیر علوم با اشاره به حوزه دانشجویی گفت: ۴۵۰۰ دانشجوی غیرایرانی به صورت بورسیه و غیربورسیه پذیرش شده است. طرح ساماندهی جامع خدمات دانشجویی برای پاسخگویی مناسب به دانشجویان در حال ایجاد شدن است.

وی به برنامه‌های صندوق رفاه دانشجویان اشاره کرد و گفت: اخیرا برنامه‌های خوبی در صندوق رفاه دانشجویان اجرا شده است. به ۹۰۰ نفر معادل ۲۶ میلیارد ریال وام دکتری اعطا شده. همچنین به ۳۱۶ هزار دانشجوی متقاضی، تسهیلات پرداخت شده، دستورالعمل خوابگاه‌های غیردولتی، تهیه و ابلاغ شده، طرح تبدیل اعتبار یارانه تغذیه به وام تغذیه دانشجویی انجام شده و همچنین وام ودیعه مسکن متاهلان افزایش یافته است.

فرهادی در ادامه افزود: ۱۶۴ دوره آموزشی مشترک بین دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی با حضور اساتید ایرانی مقیم خارج از کشور انجام شده، ۱۱ پروژه مشترک با اساتید ایرانی خارج از کشور انجام شده، ۳۷ استاد زبان فارسی، ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی به ۵۲ دانشگاه در کشورهای مختلف اعزام شده‌اند و در حال حاضر ۲۵۷۰ دانشجو در رشته‌های اسلام‌شناسی، ایران‌شناسی و زبان فارسی در دانشگاه‌های خارج مشغول تحصیل هستند.

وزیر علوم ادامه داد: تعداد نشریات دانشجویی ۴۳۳۶ نشریه، کانون‌های فعال فرهنگی ۳۱۱۰ کانون، تشکل‌های دانشجوی ۲۸۵ تشکل و انجمن‌های علمی دانشجویی ۳۵۰۰ انجمن بوده است.

وی تصریح کرد: برای اولین بار منشور حقوق دانشجویی تدوین شد و همچنین ۳۱ اتاق فکر نخبگان در دانشگاه‌های مادر استان تشکیل شد و همچنین ۹ دانشگاه ما با وزارت نفت تفاهمنامه همکاری امضا کرد و هزار میلیارد تومان حجم این قرارداد است که به مدت چهار سال بوده و ما امیدواریم طی این چهار سال، برداشت از میادین نفتی افزایش یابد.