به گزارش «نماینده» علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی در دیدار جمعی از مدیران جهاد دانشگاهی ضمن تقدیر و تشکر از فعالیت‌های علمی و پژوهشی این مرکز با بیان علاقه‌مندی و دلبستگی خاص به جهاد دانشگاهی، گفت: جهاد دانشگاهی نهادی است که براساس فهم دقیق نسبت به مسائل انقلاب و حساسیت‌های کشور از نیروهای متدین دانشگاهی شکل گرفت و تاکنون کارهای علمی باکیفیتی انجام داده است.

وی افزود: جهاد دانشگاهی از نظر ساختاری همانند یک نهال، آرام رشد کرد ولی در ادامه خوب درخشید و تاکنون اقدامات خوبی انجام داده است که قابل تمجید می‌باشد. اگر اقبال درستی به جهاد دانشگاهی می‌شد قطعاً جایگاه و ظرفیت‌های بهتری امروز داشت. ما در برخی دوره‌ها نیازهای فنی‌ای داشتیم که به جهاد دانشگاهی مراجعه نمودیم و از ظرفیت‌های آن بهره گرفتیم و من بارها در جایگاه‌های مختلف این موضوع را بیان کردم.

رئیس مجلس در ادامه، گفت: امیدوارم در آینده نسبت به جهاد دانشگاهی توجهی تام صورت گیرد و کمک‌های بیشتری انجام شود تا طرح‌های جهاد دانشگاهی گسترش یافته و بخش‌های مختلف کشور پیشرفت کند. ما امروز در برهه‌ای هستیم که ایران اسلامی وارد مسیر جدیدی شده است. اگر این موجودات موذی در صحنه بین‌الملل اجازه بدهند، امیدواریم مسیر اقتصاد کشور گشوده شده و شرایط کشور در وضعیت متفاوتی قرار گیرد.

لاریجانی گفت: فهم شرایط جدید و فهم اقتضای زمان فعلی بسیار مهم است و بنده این موضوع را در چند محفل رسمی اعلام نموده‌ام که در خیلی از برهه‌های زمانی در طول ۳۵ سال گذشته و پس از انقلاب فرصت‌های خوبی برای جمهوری اسلامی شکل گرفت ولی متأسفانه بهره‌برداری متناسب صورت نگرفت. گاهی منابع مالی خوبی در اختیار کشور بود ولی این سرمایه برای هدف‌های زودگذر استفاده شد که خسارات درازمدتی به کشور وارد کرد؛ لذا تبیین اینکه چه چالش‌هایی در کشور خواهیم داشت، اولویت‌بندی و استفاده بهینه از منابع بسیار مهم می‌باشد.

وی در ادامه، گفت: قانون برنامه ششم توسعه می‌تواند بستر بهره‌گیری از شرایط جدید را فراهم کند اما مهم‌تر از قانون، دستورالعمل و بخشنامه، فهم مشترک و اراده ملی است که باید برای این مهم وجود داشته باشد. ما امروز بیش از قانون نیازمند دقت نظر مدیران ارشد و تغییر نگاه آنها در زمینه تولید داخلی و اقتصاد مقاومتی هستیم که در این زمینه دارای نیروی انسانی خوبی می‌باشیم. اگر مدیران ارشد کشور واقعاً به ظرفیت‌های داخلی جمهوری اسلامی اطمینان داشته باشند و این اراده را داشته باشند، تا جایی که امکان داشته باشد از نیروی متخصص داخلی بهره بگیرند نیروی زیادی جذب خواهد شد و تکنولوژی وارد چرخه تولید کشور می‌شود. اگر مدیران کشور به توانایی‌های داخل اعتماد نداشته باشند، هزاران بهانه تراشیده می‌شود که از این ظرفیت با عناوین مختلف بهره گرفته نشود. سیستم‌های کارشناسی این‌قدر زرنگ هستند که اگر مدیر اراده لازم را نداشته باشد لابه‌لای کارهای کارشناسی ظاهری غرق می‌شود و در نتیجه تصمیمی که گرفته می‌شود، سهل‌ترین تصمیم است.

رئیس مجلس گفت: اتکا به تکنولوژی و نیروی داخلی و همچنین بهر‌ه‌گیری از تولیدات داخلی در ابتدا سختی‌هایی دارد، ولی مدیران این سختی‌ها را باید به‌عنوان مجاهدت برای خودشان در نظر بگیرند تا کشور از این مرحله گذر کرده و صاحب توانمندی شود. این نکته را باید بیان کنم که جهاد دانشگاهی میان مدیران کشور باید فرهنگ‌سازی نماید و این موضوع را توسعه دهد. احتیاج به کار دقیق با مبانی گسترده و تحلیلی در دولت و جمع مدیران باید مطرح شود.

لاریجانی افزود: یکی از نگرانی‌هایی که وجود دارد، غفلت از ظرفیت‌های موجود در داخل است و اینکه اشتباهات گذشته بار دیگر تکرار شود؛ این شرایط توانمندی بلندمدت برای کشور ایجاد نمی‌کند. تکیه به توانایی داخلی باید میان نسلی از مدیران ترویج پیدا کند، البته در برخی موارد نیاز به اقناع احساس می‌شود زیرا برخی افراد متأسفانه از موضوع شناسایی ندارند.

وی گفت: مقام معظم رهبری در زمینه تکیه به منابع داخلی حساسیت‌های ویژه‌ای دارند و تذکراتی را نیز بیان نموده‌اند که می‌توان به‌عنوان پشتیبانی معظم‌له در زمینه تکیه به ظرفیت‌های داخلی استفاده و موضوع را تبیین کرد. این اقدام یک حرکت ملی است که برای آینده ایران اسلامی مفید است.

رئیس مجلس در ادامه با بیان اینکه نقایصی در کشور وجود دارد، گفت: جهاد دانشگاهی با کار علمی و پژوهشی روی نقاط ضعف کشور می‌تواند راهکارهای گره‌گشایی ارائه دهد. یکی از مسائل مهم امروز کشور این است که هنوز یک رابطه دقیق سیستماتیک بین دانشگاه، صنعت و تولید ایجاد نشده است. ما باید بپذیریم روابطی که در گذشته وجود داشته درست نبوده است و باید راهی برای آن پیدا شود. اقداماتی قبلاً صورت گرفته بود که خلاف روش توسعه طبیعی کشور بود که به نتیجه نرسیده، این اقدامات همانند وصله پینه بوده است.

لاریجانی گفت: زمانی گفتند که بودجه تحقیقات باید افزایش پیدا کند و این اقدام صورت گرفت اما ارتباط صنعت و دانشگاه‌ها رخ نداد. تحقیقاتی هم اگرچه صورت گرفت ولی دردی از وضعیت صنایع ایران دوا نکرد. رنکینگ دانشگاه‌های ایران اگرچه بالا رفت ولی مشکلات تولید داخلی همچنان باقی مانده است.

وی گفت: شرایط اقتصادی در وضعیت فعلی و مشکل فقدان رابطه سیستماتیک بین دانشگاه، صنعت و تولید خیلی مهم است؛ وقتی رقابت بین صنایع در کشور وجود نداشته باشد عدم هماهنگی ادامه پیدا می‌کند. ریشه تمام این مسائل را می‌توان در نفتی بودن کشور جست‌وجو کرد. مدیران ایرانی، مدیران هزینه‌ای شده‌اند و نیازی به درآمدزایی احساس نکرده و تحقیقی در این زمینه صورت نمی‌گیرد. از طرفی دیگر به دانشگاه‌ها برای کارهای علمی و پژوهشی بودجه و اعتبار پرداخت می‌شود، دانشگاه‌ها هم احساس می‌کنند که نیازی به درآمدزایی و خودکفایی هزینه‌ها ندارند. این دو موضوع همانند درهایی است که به هم نمی‌خورند.

رئیس مجلس اضافه کرد: در دیدار با هیأت امنای دانشگاه صنعتی شریف اعلام کردند که تحقیقاتی در رابطه با میزان بودجه و تأمین آن در دانشگاه‌های معتبر جهان انجام گیرد و بررسی شود که چه مقدار دولت‌های دیگر به دانشگاه‌ها در تأمین اعتبار کمک می‌کنند. اگرچه تصویر بودجه اولین اقدام و آسان‌ترین رویکرد می‌باشد و ما مشکلی برای تأمین آن نداریم ولی خواهان آن هستیم که موتور دانشگاه‌ها همراه با صنعت شروع به حرکت کند.

لاریجانی در ادامه، گفت: دانشگاه و مدیران صنایع باید احساس نیاز کنند که به‌سمت یکدیگر حرکت نمایند، البته صنایع باید از طرق مختلف برای جذب مراکز علمی مورد تشویق قرار گیرند، البته ممکن است نیاز به تصویب قوانینی احساس شود به این صورت که از صنعت در مسائل علمی در اقداماتی مانند معافیت مالیاتی حمایت صورت گیرد، از طرفی دیگر در مراکز علمی قوانینی وجود دارد که اگر کسی خواهان PHD است باید حداقل ۲ مقاله ISI استخراج شود. در این زمینه ترجیح داده می‌شود که بحث‌های نظری و تحلیلی دنبال شود. پژوهشگران زحمت ورود به صنایع را به خود نمی‌دهند. اگرچه کارهای علمی و پژوهشی صورت گرفته ولی ارتباطی با صنعت وجود ندارد.

وی تأکید کرد: کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌ها دارای نقص هستند به‌نحوی که جایگاه دروس کارگاهی و آزمایشگاهی در سطح واحدهای علمی زیاد نیست، مهندسینی که تربیت می‌کنیم توانایی ورود به صنایع را ندارند. متأسفانه مجموعه‌ای از این مشکلات وجود دارد و ارتباط بخش‌های علمی با صنعت زیاد نیست؛ پیشنهاد می‌شود که کار تصحیح این مسئله مشخص شود که کدام قسمت از تصمیمات به‌عهده دولت و کدام قسمت به‌عهده مجلس است تا این رابطه اشتباه تصحیح شود. اگر این اقدام صورت گیرد ظرف چند سال نتایج مفیدی در کشور حاصل می‌شود، البته متأسفانه کار جدی صورت نگرفته است. در جلساتی که با مدیران دانشگاهی کشور داشتند تنها چند مورد قانونی مطرح شد اما این مسائل در توسعه کشور و ایجاد رابطه بین دانشگاه‌ها و صنایع تأثیرگذار نیست، جهاد دانشگاهی به‌دلیل اشراف بر این موضوع می‌تواند مسئله را در دستورکار قرار دهد و ما نیز در مجلس شورای اسلامی موضوع را پیگیری خواهیم کرد.

رئیس مجلس با بیان اینکه ایران در مسئله آمایش سرزمینی با مشکل مواجه است، گفت: در قالب برنامه‌های پنج‌ساله توسعه کشور آن‌چنان که باید به موضوع آمایش سرزمینی توجه نشده است. از برنامه توسعه سوم کشور اگرچه درباره آمایش سرزمین تذکر داده شده است ولی اقدامی تاکنون صورت نگرفته است. اخیراً ستادی برای آمایش سرزمین تشکیل شده که موضوع را پیگیری کند ولی بنده معتقدم که معجزه‌ای در این زمینه رخ نخواهد داد.

لاریجانی در ادامه، گفت: اینکه ما مزیت‌های مناطق مختلف را در امور مختلف در نظر بگیریم و براساس آن نسخه آبادانی را شکل بدهیم در صنایع مختلف می‌تواند تأثیرگذار باشد. ما متأسفانه اشتباهاتی در این زمینه داشته‌ایم که نباید تکرار شود. برخی صنایع آب‌بَر هستند که در مناطق خشک احداث شده‌اند، حالا مردم در این مناطق با بحران آب مواجه هستند و صنایع نیز توانایی عملکرد حداکثری را ندارند، چگونه این تصمیمات اتخاذ شده است؟ متأسفانه همین امروز هم این اتفاقات رخ می‌دهد. گفته می‌شود می‌خواهند اشتغالزایی کنند و واحد فولاد در یک منطقه کویری احداث می‌شود، این کارخانه نیازمند آب است و این صنایع باید در مناطق پرآب و نزدیک دریا صورت گیرد.

وی گفت: بحث آمایش سرزمینی، کاری است که جهاد دانشگاهی در آن می‌تواند به بهترین شکل ایفای نقش نماید و دستگاه‌های اجرایی هم می‌توانند همراهی کنند. جهاد دانشگاهی به‌دلیل ارتباط با مراکز علمی و اجرایی کشور توانایی انجام امور گسترده‌ای را دارد. ظرف ۲ یا ۳ سال می‌توان طرح آمایش سرزمینی را به‌نحو احسن در کشور انجام داد. مجلس توانایی حمایت از این موضوع را دارد و این اقدام در دستور کار قرار خواهد گرفت.

رئیس مجلس با بیان اینکه بحران آب در کشور وجود دارد، اظهار داشت: متأسفانه مشکلات کلانی در زمینه منابع آبی سطحی و زیرزمینی در کشور وجود دارد که ممکن است منجر به بحث مهاجرت شود. برای تأمین منابع آبی باید تمام راهکارها اندیشیده شده و عملیاتی شود. اگرچه تا کنون کارهایی برای صرفه‌جویی در زمینه آب کشاورزی صورت گرفته ولی برای شهری مثل تهران و دیگر کلان‌شهرهای ایران مدام با کمبود آب مواجه هستیم؛ باید افقی بلندمدت ترسیم شود و از همه تکنولوژی‌های نوین بهره‌گیری شود تا این بحران کنترل شود.

لاریجانی با بیان اینکه مسئله آب مهم‌تر از موضوع نفت و گاز است، تصریح کرد: بحران آب تغییرات زیادی در ایران ایجاد خواهد کرد، در زمینه مدیریت منابع آبی با وصله و پینه کار را انجام داده‌ایم و اقدامات خود را پیش می‌بریم. برخی روستاهای کشور آب ندارند و با تانکر آبرسانی می‌کنیم یا اقدام به لوله‌کشی از مناطق دوردست می‌نماییم، تا کی قرار است این اقدامات صورت گیرد؟

وی اضافه کرد: منابع مالی هنگفتی در کشور صرف انتقال آب به مناطق مختلف روستایی می‌شود. سال گذشته مبلغ ۵۰۰ میلیون دلار برای آبرسانی به روستاها اختصاص یافت. این رویکرد نادرست تا کی باید ادامه پیدا کند؟ باید فکری اساسی در مدیریت منابع آبی صورت گیرد، در آینده سطح درگیری در موضوع بحران آب و در زمینه‌های صنعت، کشاورزی و آب شرب آشامیدنی زیاد خواهد بود و این موضوع زندگی مردم را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.

رئیس مجلس با انتقاد از مدیریت سلیقه‌ای در کشور گفت: از موضوعات مهمی که جهاد دانشگاهی می‌تواند در آن ورود پیدا کند، تربیت مدیران استراتژیک برای جمهوری اسلامی است. مدیران کشور نیازمند این هستند که اطلاعات استراتژیک داشته باشند و آموزش مدیریت استراتژیک دیده باشند.

لاریجانی در ادامه، اظهار داشت: گاهی دیده می‌شود برخی مدیران در جایگاه استراتژیک و مهم تصمیمات تکنیکی می‌گیرند که این موضوع دارای سطح بالایی از اشکال و ایراد است. کار زیاد انجام دادن فی‌نفسه حُسن نیت نیست؛ کار درست انجام دادن حُسن است. ممکن است مدیری بگوید از ۶ صبح تا ۱۲ شب کار می‌کند ولی این یک رویکرد غلط و اشتباه است.

وی گفت: مدیران کشور باید برنامه‌ریزی درستی داشته باشند. اینکه مدیری همه وقت خود را به انجام امور اجرایی و تصمیمات تاکتیکی اختصاص دهد موجب آن می‌شود که از تصمیم‌گیری‌های استراتژیک غفلت کند. در جریان دیدار با یکی از مدیران ارشد کشور مشاهده نمودم که وی به انبوهی از پرونده‌ها رسیدگی می‌کند و روزانه حدود ۴ ساعت از وقت خویش را به تصمیم‌گیری‌های تاکتیکی اختصاص می‌دهد. این مدیر ارشد را تشویق به کاهش رسیدگی به این‌گونه پرونده‌ها و ارجاع آن به سطوح پایین‌تر نمودم. این مدیر پس از مدتی ضمن تمجید از این رویکرد مدیریتی گفت که توانسته بیشتر وقت خود را به تصمیمات استراتژیک اختصاص دهد.

رئیس مجلس افزود: به‌دلیل ضعف تصمیمات استراتژیک مدیران ارشد، مناقشاتی در کشور وجود دارد که عادی نیست. قسمت عمده‌ای از این مسئله به‌دلیل عدم آگاهی و اطلاع، همچنین درگیری با تصمیمات تاکتیکی است. مدیران ارشد به‌جای توجه به مسائل اصلی درگیر مسئله فرعی شده و حول موضوعاتی که اختلاف‌نظر داریم، وارد منازعه و دعوا می‌شوند. حل این موضوع نیازمند آموزش است.

لاریجانی تصریح کرد: در کشورهای توسعه‌یافته دانشگاه‌هایی وجود دارد که مدیران استراتژیک تربیت می‌کنند. دانش‌آموختگان این مراکز آموزش دیده‌اند زمانی که با موضوعی مواجه می‌شوند آن را چگونه از نگاه کلان و استراتژیک مدیریت و با آن برخورد کنند.

وی گفت: متأسفانه مدیریت در کشور به شکلی فطری تبدیل شده است و هر کسی براساس مزاج و ذوقیات خود تصمیم می‌گیرد. متأسفانه آموزش مدیریت در کشور وجود ندارد و احساس نیاز به این مسئله به شدت احساس می‌شود. جمهوری اسلامی سه دهه پس از پیروزی انقلاب نیازمند این است که جایگاهی قابل اعتماد و مورد اطمینان برای تربیت مدیران استراتژیک تشکیل شود. این یک دغدغه است و بنده پیشنهاد می‌کنم که جهاد دانشگاهی هر چه سریع‌تر مرکزی برای تربیت مدیران استراتژیک و رده بالای کشور ایجاد کند. به این ترتیب که هم دغدغه‌های دینی و علمی باشد و هم دغدغه‌های تاکتیکی و حرفه‌ای مدیران حل شود.

رئیس مجلس در تشریح دستاوردهای تربیت مدیران استراتژیک برای کشور، گفت: اگرچه ممکن است نتیجه تأسیس مرکز تربیت مدیران استراتژیک در بلندمدت ملموس باشد، ولی می‌توان با ایجاد دوره‌هایی برای مدیران ارشد کشور در قوای سه‌گانه آنها را با مسائل مختلف و نحوه مدیریت استراتژیک آشنا کرد. حکومت کردن اگر براساس ضوابط و اصول مهندسی شده باشد، مدیران از آن بهره می‌برند و مردم هم از تصمیمات غلط خلاص می‌شوند.

لاریجانی ضمن تأکید مجدد بر لزوم تشکیل مرکزی برای تربیت مدیران استراتژیک در کشور، افزود: باید رجل سیاسی در رأس تشکیل چنین مرکزی حضور داشته باشد تا اقبال به آن ایجاد شود. جهاد دانشگاهی جایی است که هم وجاهت علمی و هم وجاهت قانونی و حرفه‌ای برای تشکیل این‌چنین مرکزی را دارد. اگر این اقدام انجام گیرد، کشور شاهد جهش تصمیم‌گیری در امور اجرایی خواهد بود. من به‌‌عنوان رئیس مجلس تا جایی که توانایی داشته باشم و مقدور باشد تلاش خواهم کرد که جهاد دانشگاهی توسعه پیدا کند و به مدیران نیز توصیه می‌کنم که حتما در زمینه‌های مختلف با جهاد دانشگاهی همکاری داشته باشند.

وی گفت: شاهد این هستیم که شرکت‌های خارجی خواهان حضور در عرصه‌های مختلف از جمله نفت و انرژی ایران هستند. این موضوع نباید تنها منتهی به دریافت محصول نهایی شود. باید انتقال تکنولوژی به کشور صورت گیرد.

رئیس مجلس در پایان خاطرنشان کرد: جهاد دانشگاهی باید سازوکار و الگویی در جهت همکاری بهینه‌تر با مجلس شورای اسلامی تهیه و تدوین کند تا با نمایندگان ملت تعامل بهتری داشته باشد. اگرچه مجلس نهم در سال پایانی فعالیتش قرار دارد و باید کارهای بر زمین مانده را به سرانجام برساند، اما مجلس دهم توانایی همکاری صمیمانه با جهاد دانشگاهی را خواهد داشت که در آینده در دستور کار قرار می‌گیرد.