نماینده؛ فرزاد جهانبین/ دیروز قطعنامه شورای امنیت به تصویب رسید.در این خصوص ذکر چند نکته ضروری به نظر می رسد:

الف- سید عباس عراقچی در گفتگو با خبر نیم روزی در خصوص قطعنامه اظهار داشت:

“این قطعنامه با همه مواردی که در آن است و محدودیت‌هایش مرزبندی مشخصی با توافق دارد اگر مواردی باشد در قطعنامه که در توافق نباشد نقض آن‌ها توسط ایران نقض توافق به حساب نمی‌آید. ما به همه سیاست های خود در چارچوب برنامه های موشکی و تسلیحاتی‌مان ادامه می دهیم. در بحث موشکی نقضی نخواهد بود و در بحث تسلیحاتی اگر نقضی باشد نقض قطعنامه است نه توافق.”

ایشان در این عبارت به صراحت بیان می دارند ” اگر مواردی باشد در قطعنامه که در توافق نباشد نقض آن‌ها توسط ایران نقض توافق به حساب نمی‌آید”.با این عبارت این سوال به ذهن متبادر می شود که آیا واقعا قطعنامه های شورای امنیت کاغذ پاره هستند که هرکسی به صلاحدید خود بتواند آنها را نقض کند؟اگر چنین است که رئیس جمهور پیشین درست می گفته است و این همه مذاکره برای لغو قطعنامه های قبلی که در واقع نه لغو بلکه تجمیع شده اند چه معنایی دارد؟ اگر هم قطعنامه ها کاغذ پاره نیستند این سخن سید عباس عراقچی چه معنایی می تواند داشته باشد؟

ب- هر چند این قطعنامه ذیل ماده ۲۵ به تصویب رسیده است اما کماکان ضمانت اجرای خود را با اشاره به ماده ۴۱ فصل ۷ تضمین می نماید.بر این اساس لغو قطعنامه های پیشین ده سال طول می کشد و در حال حاضر فقط تعلیق می شوند و امکان بازگشت آن به راحتی امکان دارد. بر اساس آنچه تصویب شد، تحریمها نهایتا ظرف ۶۵ روز می توانند بازگردند.عراقچی در این خصوص مطرح کرد: “موضوع بازگشت‌پذیری برای هر دو طرف است. اگر طرف مقابل به تعهداتش عمل نکند بلافاصله ما به برنامه هسته‌ای خود بر می گردیم . این امکان برای طرف مقابل نیز وجود دارد در قطعنامه هم پیش بینی شده اگر نقضی هم از سوی ایران و هم کشورهای دیگر صورت گیرد می توانند مراجعه کنند. البته برای این کار یک پروسه ۶۰ روزه در نظر گرفته شده است و این حق برای هر دو طرف است”.

سوال این است که در صورت نقض تعهدات طرف مقابل، ما برای بازگرداندن صنعت هسته ای به وضع فعلی یعنی ۱۴۰۰۰سانتریفیوژ انبار شده که در هر مرحله بازکردن و انبار کردن خسارتهای جدی دیده اند، ۱۰تن اورانیوم غنی شده که به ۳۰۰کیلو تقلیل یافته است و راکتور آب سنگین اراک که بازفرآوری شده است و… به چه میزان زمان نیاز داریم؟ آیا این سخنی که عراقچی مطرح می کند که ” موضوع بازگشت‌پذیری برای هر دو طرف است. اگر طرف مقابل به تعهداتش عمل نکند بلافاصله ما به برنامه هسته‌ای خود بر می گردیم .”چه میزان معقول و واقع بینانه است؟

تا کنون طرفین دعوا به موازات پیش می رفتند اما اینک ایران در موضعی پایین قرار گرفته که امتیازی برای مذاکره هم ندارد.هرچند عزیزان ما همان ۲۰ درصد را نیز که مساله اصلی است در توافق ژنو در ازاء مقداری از آزاد سازی پولهای بلوکه شده که به صورت اقساط به ایران داده شد از دست دادند!

ج- قطعنامه ای که به تصویب رسید امکان استفاده از حق وتو برای بازگشت تحریمها را سلب نمود و برای بازگشت تحریمها رای گیری خواهد شد.بر این اساس در مواردی که یکی از اعضاء ۱+۵ اعتقاد داشته باشند نقض آشکاری صورت گرفته است پس از یکماه بررسی اولیه اگر آن عضو قانع نشد موضوع به شورای امنیت ارجاع می گردد و نهایتا ظرف یکماه موضوع در شورای امنیت به رای گذاشته می شود و ۱۵ عضو شورای امنیت باید در این خصوص رای بدهند و حتی روسیه و چین نیز نمی توانند از حق رای وتو استفاده کنند.این در حالی است که در تاریخ معاصر ایران در کنار ایستادگی ملت ایران، رقابتهای میان ابرقدرتها و تضاد منافع آنها از جمله عوامل حفظ تمامیت ارضی ایران بوده است.اهمیت این موضوع خصوصا در شرایط حاضر که جهان یک پیچ تاریخی را طی می کند و تحولات موجود حاکی از ان است دو چندان می شود.

د- تا پیش از این ایران، ارجاع پرونده خود به شورای امنیت را غیر قانونی می دانست همچنانکه در بیانیه وزارت خارجه بعد از تصویب قطعنامه چنین امده است:

” شورای امنیت بر اساس اتهامات بی پایه و بر مبنای انگیزه های سیاسی به اقدام علیه ایران شتافت و طیف گسترده ای از تحریم ها را علیه ملت ایران با هدف مجازات مقاومت آنها علیه فشار زورگویانه برای کنار گذاشتن برنامه هسته ای صلح آمیزشان به نحو ناموجهی تحمیل کرد. مهم است یادآوری شود این تحریم ها که نبایست از همان ابتدا تحمیل می شدند، اکنون بر اساس برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ باید لغو شوند.”

اما با این قطعنامه که براساس برجام تهیه شده است تاکید می گردد که “آژانس انرژی اتمی گزارش های دوره ای خود در خصوص راستی آزمایی را مکررا به شورای حکام و شورای امنیت ارائه دهد.”

ه- در این قطعنامه هر چند مفاد قطعنامه های دیگر تعلیق می شود و تحریمها تعلیق می شوند اما مانند قطره زهری است که در یک لیوان آب میوه ریخته شده است و همچون شمشیری که به صورت مستمر بر بالای سر ما خواهد بود. نمی شود یقینی سخن گفت اما دیری نخواهد پایید که دکتر حسن روحانی در کتاب خاطرات خود خواهد نوشت که به خاطر بدعهدی غربیها و تهدید مستمرشان، توافق وین را کنار گذاشتیم. امیدوارم چنین نشود. تجربه ای که گرانتر از قبل خواهد بود.