«نماینده»: به لباس های محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه و عراقچی و تخت روانچی معاونان او دقت کنید. به لباس های جان کری و بقیه وزرای امور خارجه کشورهای 1+5 هم. آنها هیچ وقت کت و شلوار روشن نمی پوشند. اغلب کت و شلوارهایی سرمه ای به تن دارند. به نحوه دست دادن و حرکات آنها و پشت میز نشستن ها هم دقت کنید، انگار همه از الگوی خاصی تبعیت می کنند. بله، آنها براساس آداب خاصی این تشریفات را رعایت می کنند؛ تشریفاتی که علی محمد بیدار مغز، رایزن اول کادر سیاسی وزارت امور خارجه از آنها رمزگشایی می کند. (متن از گفتگوی رادیویی او با محمود کریمی استخراج شده است.)

آداب غذا خوردن

در عرصه دیپلماسی بین المللی هیات میزبان قبل از مذاکره مهمان را به ناهار و شام کاری دعوت می کند و از نحوه غذا خوردن او نتیجه می گیرد که با چه تاکتیکی باید مذاکره کند. دسته فنجان را باید به همان سمت که بالا می بریم، پایین بگذاریم. یکی از آداب غذا خوردن در مراودات اجتماعی این است که وقتی کسی بر سر میز غذا مورد خطاب قرار می گیرد باید دست از خوردن بکشد و به حرف های او گوش کند.

وعده های غذایی

این وعده ها هم تشریفات خاص خودش را دارد. صبحانه هفت صبح سرو می شود و معمولا یک ساعت و نیم به طول می انجامد. ناهار رسمی یک تا سه بعدازظهر و شام اول هفت تا 9. شام دوم 9 تا 11 شب.

آداب نشستن سر میز مذاکره

ممکن است روسای هیات میزبان و مهمان رو به روی هم یا کنار هم بنشینند که هر کدام ضابطه خاصی دارد اما اگر کنار هم می نشینند یکی از ضوابط محکم آن این است که قرار است که رییس هیات مهمان حتما باید دست راست میزبان بنشیند. تا زمانی که روسای دو هیات بر سر میز شام نشسته اند، هیچ کس بدون مجوز از رییس خود نباید میز را ترک کند.

مردان نباید کت شان را دربیاورند. هیچ کس نباید با تلفن همراه مشغول مکالمه باشد. هیچ کس نباید مشغول خواندن کتاب و روزنامه شود. مردان نباید تلفن و دیگر ملزومات خود را روی میز بگذارند یا اینکه زنان کیف خود را از دسته صندلی آویزان کنند. کسی نباید مشغول تعمیرات زیبایی شود؛ موهای خود را شانه کند. عطسه کردن و دست به دست کردن نمک و فلفل و خلال کردن دندان هم هر کدام تشریفاتی دارد.

زبان بدن در مذاکرات

کلمات در مذاکرات فقط هفت درصد پیام را منتقل می کنند، ۳۸ درصد را آهنگ صدا و ۵۵ درصد را زبان بدن به نمایش درمی آورد. برخی از حرکات بدن بخصوص حرکات صورت و چشم، اگر عمدی انجام شود می تواند تعبیر بی ادبانه ای داشته باشد.

اگر کسی دارد با شما صحبت می کند و شما نگاه تان را از او بگیرید به این معنی است که نمی خواهید حرف او را بشنوید.  

از سر بینی نگاه کردن نشانه تحقیر است. در آمریکا و اروپا باید در طول گفتگو دو سوم زمان را به چشم های طرف نگاه کنید تا باور کند که صداقت دارید.

آداب حرکات پاها

در بسیاری از کشورها، پا عضو ناظر بدن است؛ مثلا ژاپنی ها دوست ندارند چیزی را با پا به آنها نشان دهند یا از آن طرف، اوباما همیشه در دیدار با مقامات کشورهای آسیایی پا روی پا می اندازد که این نشان از اقتدار او در مذاکره است.

رنگ لباس های مذاکره کنندگان

آداب تشریفات برای هر رنگ و هر لباسی تعریفی مشخص دارد. در صحنه بین المللی کت و شلوار سرمه ای رنگ اقتدار و صداقت و اعتماد است. روانشناسان می گویند که آدم های باهوش سرمه ای می پوشند.

در مذاکره تا وقتی افراد نشسته هستند باید دکمه های کت شان باز باشد اما وقتی بلند می شوند، باید دکمه ها را ببندند.

آداب تقدیم سوغاتی

در تقدیم سوغاتی، آداب کشورها را باید در نظر گرفت. ارزش تجاری هدیه ای که به صورت سوغاتی به کارمندان دولتی داده می شود، نباید بیشتر از پنجاه دلار باشد. در مورد سران کشورها هم غالبا سوغاتی هایی با سقف ارزش تجاری سیصد دلار اهدا می شود. این هدایا نباید پنهانی اهدا شوند تا شکل رشوه به خود بگیرند.

سوغاتی باید با بسته بندی شکیلی مطابق با فرهنگ کشور مقابل ارائه شود؛ مثلا بسته بندی سیاه و بنفش برای چینی ها مفهوم مرگ و نیستی را تداعی می کند. یا در ژاپن، هدایای چهارتایی نشانه مرگ است! باید مراقب بود که حدود مسائل انسانی هم در این هدایا رعایت شود.

آداب دست دادن دیپلمات ها

در جلسات بین المللی، مقام بالاتر دست خود را جلو می آورد. دست ها باید خشک باشند و تا وقتی که دست دهنده دست خود را پس نکشیده، دست دادن باید ادامه پیدا کند.