روح‌الله عباسپور، نماینده مردم بوئین‌زهرا و سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی همزمان با اولین روز کاری صحن علنی مجلس پس از سرکشی یک‌هفته‌ای به حوزه‌های انتخابیه در هفته آخر دی‌ماه، میهمان پایگاه خبری «نماینده» بود. در این دیدار از موضوعات متعدد بودجه‌ای گرفته تا عملکرد دولت در حوزه‌های مختلف فرهنگی، سیاسی و اقتصادی موردبحث قرار گرفت.
مشروح این گفتگو در ادامه از نظرتان می‌گذرد:
نماینده: بودجه بخش صنعت در سال ۹۴ را چطور ارزیابی می‌کنید؟
تحریم‌ها و جنگ اقتصادی دشمن مشکلاتی را برای ما به وجود آورده است و با گذشت ۳۵ سال از انقلاب شکوهمند سال ۵۷ همچنان این مشکلات و تحریم‌ها بر علیه جمهوری اسلامی ادامه دارد، اما در این سال‌های اخیر به اوج شدت خود رسیده مخصوصاً در حوزه فروش نفت و نیز تحریم بانک مرکزی؛ ضرورتاً در این برهه تاریخی مقام معظم رهبری برای گذر از این پیچ تاریخی منویاتی را درباره اقتصاد مقاومتی مطرح کرده‌اند و امید است با تدوین و اجرایی کردن برنامه‌های کوتاه و میان‌مدت (برنامه‌های بودجه‌ای و پنج‌ساله) بتوانیم از این وضعیت با موفقیت عبور کنیم؛ اما متأسفانه نه در بودجه سال گذشته و نه در بودجه سال ۹۴ به اقتصاد مقاومتی توجه چندانی نشده است. دولت در بحث اقتصاد مقاومتی اقدام جدی و برنامه مدونی نداشته است.
در بحث اقتصاد مقاومتی پایه آن بر اساس تولیدات داخلی است و باید از ظرفیت‌ها و قابلیت‌های داخل کشور مانند معادن و ذخایر داخلی برای شکوفایی اقتصادی کشور استفاده کنیم اما اکنون مشکلات زیادی در حوزه تولید و بخصوص در بخش صنعت وجود دارد و وقتی بیشتر بررسی می‌کنیم، نتیجه می‌گیریم ۶۷ درصد مشکلات صنعت در نقدینگی و سرمایه در گردش است.
برای حمایت از تولید، بنا شد ۳۰ درصد از بخش هدفمندی یارانه‌ها که مبلغی در حدود ۱۰ هزار میلیارد در بودجه ۹۳ پیش‌بینی شده بود در اختیار تولید قرار بگیرد و متأسفانه ما اختصاص این عدد را هم نمی‌بینیم. چه در حوزه کشاورزی، دام و طیور و چه در حوزه صنعت هنوز مبلغی به واجدان شرایط آن نداده‌اند. با کمال تأسف وزیر صنعت در مصاحبه‌ای اخیراً عنوان کرده بود دنبال مطالبات صنعت در هدفمندی یارانه‌ها نیستند.
باوجوداینکه مشکلات و گرفتاری‌های زیادی در حوزه صنعت وجود دارد ـ تحریم‌ها، افزایش قیمت انرژی و نظام بانکی پیش رو ـ نیز باعث شده‌اند تا مشکلاتی برای تولیدکنندگان پیش بیاید. بانک مرکزی به‌طورجدی روی اقدامات بانک‌ها نظارت نمی‌کند، واقعاً ما انتظار داریم صنعت چه کاری انجام دهد و چقدر ارزش‌افزوده داشته باشد تا بتواند از این روند یعنی سودهای بانکی زیاد برای تسهیلات مالی استفاده کند.
نماینده: تحلیلی وجود دارد که خود دولتی‌ها نیز بدشان نمی‌آید وزیر صنعت دیگری داشته باشند، اما ترجیح می‌دهند که این کار به دست مجلس انجام شود، شما چه نظری درباره عملکرد ایشان دارید؟
در مجموعه دولت در مقطعی که بحث سبدهای کالا صورت گرفت و اشتباهاتی به وجود آمد، خیزهایی برداشته شد اما یکسری شخصیت‌ها و افراد در بدنه دولت مانع شدند تا این اتفاق بیفتد.
اما همیشه این بحث وجود دارد که دولت به دنبال این موضوع هست و دلش می‌خواهد که این امر به دست مجلس اتفاق بیفتد. مجلس هم اگر دراین‌باره تعللی کرده می‌خواهد که این امر را در سبد مجلس نگذارند؛ اما واقعیت این است که اگر مجلس و دولت بخواهند در این زمینه توپ را در زمین همدیگر بیندازند، صنعت کشور که سهم بسیار زیادی در رکود جامعه و هم اشتغال و سقوط بورس دارد آسیب زیادی می‌بیند.
اکنون راهبرد صنعت کشور مشخص نیست که باید به کدامین سمت حرکت کند، امضاهای زیادی جمع شده و چند بار هم به هیئت‌رئیسه مراجعه شده اما آنها نظرشان بر این است که این موضوع به سال آینده بیفتد.
نماینده: روند بررسی بودجه در مجلس را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
همین امروز که با شما صحبت می‌کنم مطلبی به دستم رسیده و عنوان کرده‌اند پیشنهادات جدیدی را مطرح نکنید. یکی از افراد فعالی که در کمیسیون تلفیق هستند، مطرح می‌کرد در کمیسیون بحث‌های جدی‌ای برای بالا و پایین کردن بودجه و پیشنهادات جدید وجود ندارد و پیش‌بینی می‌شود کوتاه‌ترین زمان را برای بررسی بودجه در صحن علنی داشته باشیم.
نماینده: شاید به این هم مربوط باشد که در این دوره، برخی چهره‌های شاخص اقتصادی مجلس، در کمیسیون تلفیق شرکت ندارند
مقداری به این موضوع برمی‌گردد اما به کاهش قیمت درآمدهای نفتی هم مربوط می‌شود که مانور در بحث بودجه را کاهش داده است؛ و این امر هم درست است که خیلی از چهره‌های اقتصادی و شخصیت‌های علمی در حوزه اقتصاد که امروز در کمیسیون بودجه هستند حالا به چه شکلی بوده که یا در کمیسیون رأی نیاورند و یا انگیزه‌ای برای حضور نداشتند در کمیسیون تلفیق نیستند؛ اما درمجموع بسیاری از شخصیت‌ها هم در کمیسیون تلفیق حضور دارند.
نماینده: با توجه به اظهارات وزیر صنعت مبنی بر اینکه تعداد یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار دستگاه خودرو در سال تولید خواهیم داشت و با توجه به شرایطی که در بازار قیمت خودروها وجود دارد و با نزدیکی به شب عید، شرایط قیمت‌گذاری خودروها را چطور ارزیابی می‌کنید؟
وقتی می‌گویند یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار خودرو تولید می‌کنیم مسلماً اگر عقلانی و منطقی باشد افزایش تولید باید نه‌تنها تثبیت قیمت بلکه کاهش قیمت را به دنبال داشته باشد، بعید می‌دانم قیمت خودرو گران شود.
نماینده: اخیراً یکی از اعضای کمیسیون صنایع عنوان کرده بود فقط دو معدن کشور در حدود ۳ تا ۴ هزار میلیارد بدهی دارند، می‌توانید در مورد مشکلاتی که در این حوزه وجود دارد کمی توضیح دهید؟
این موضوع دلایل مختلفی دارد که زیان انباشته و نقدینگی هم در این میان به چشم می‌خورد، اگر در جامعه رکورد حاکم باشد می‌تواند همه این موارد را به‌عنوان عوامل ثانویه به دنبال داشته باشد، یا سوء‌مدیریت و نیز چگونگی صادرات مواد هم می‌تواند مؤثر باشد.
اینکه مواد را به‌صورت خام صادر کرده و آنها را فرآوری نکنیم هم عامل مهمی است. تحریم‌ها و افزایش قیمت حامل‌های انرژی و عدم تزریق نقدینگی و نیز سیاست‌گذاری‌ها و عدم‌حمایت‌های لازم می‌تواند تأثیرگذار باشد.
نماینده: دولت مدعی کاهش و تک‌رقمی کردن تورم است، آیا این موضوع درست است؟
دولت اعلام می‌کند من راست‌گو هستم ولی در اصل این‌گونه نیست نمونه‌ای دراین‌باره: اینکه دولت اعلام کرده من هر صد روز یک گزارش به مردم می‌دهم، یک مورد گزارش داد که هیچ دستاوردی برای مردم نداشت. دوره‌ای هم گزارش یک‌ساله به مردم دادند.
خود دکتر روحانی در رسانه ملی اعلام کرد در بحث هدفمندی یارانه‌ها مجلس نظرش ۷۰ درصد بود که آزادسازی انجام بدهد و شیب تندی دارد، ما شیب ۵۰ درصدی را در نظر گرفتیم؛ بالاخره افرادی که اهل مطالعه و در جریان امور هستند می‌دانند که دولت همیشه تابع مجلس است، وقتی مجلس هر نرخی را برای آزادسازی قیمت‌ها مصوب کند دولت مکلف است همان را عمل کند. اگر وقتی به آن عمل نکرد از مدار قانون خارج شده است.
در بخش حامل‌های انرژی ۵۲ هزار میلیارد تومان آزادسازی را داشت که مجلس این را ۴۰۰۰ میلیارد کاهش داد و ۴۸ هزار میلیارد تومان شد که به اندازه‌ای می‌توان گفت ۲۰ هزار میلیارد تومان دولت تورم را به جامعه تحمیل کرد؛ یعنی دست خود را در جیب مردم برد.
اگر دقت کرده باشیم دولت یک‌بار می‌گوید کار را با تورم ۴۵ درصدی تحویل گرفتم و جایی می‌گوید با تورم ۴۰ درصدی و جایی دیگر ۳۸ درصدی. بعد عنوان می‌کند تورم را به ۲۱ درصد کاهش داده و نقطه‌به‌نقطه به ۱۴/۶ درصد آن را کاهش داده‌ام. درصورتی‌که ۲۰ هزار میلیارد تومان در این دولت در حامل‌های انرژی فقط افزایش قیمت داریم، دوم اینکه دولت ظرف حدود یک ماه تا ۴۰ روز، ۶۰ درصد در حوزه نان افزایش قیمت داشته است.
انشعاب آب در دولت قبلی ۳۰۰ هزار و الآن ۰۰۰/۸۰۰/۲ تومان است، انشعاب برق ۷۰۰ هزار تومان بوده و الآن ۰۰۰/۷۰۰/۱ تومان شده است و اگر دولت اذعان کند کاهش تورم را داشته اصلاً این‌گونه نیست.
نماینده: با گذشت دو سال از فعالیت دولت یازدهم بیشترین تلاش و فعالیت دولت را در چه حوزه‌ای ارزیابی می‌کنید؟
نکته مثبت عملکرد دولت در حوزه سلامت است، یکی از دلایلش هم این است که یک وزیر انقلابی و پر جنب‌وجوش در این حوزه کار می‌کند. دیگر اینکه همین وزیر وقتی طرح سلامتش را مطرح کرد، دولت به خاطر مشکل منابع مالی توجهی به آن نکرد، بلکه آقای قاضی‌زاده‌هاشمی به صحن علنی مجلس آمدند و این طرح را عنوان کردند کمیسیون بهداشت و درمان، کمیسیون تلفیق و صحن علنی حمایت کردند تا ایشان توانست این میزان اعتبار را دریافت کند. طرحی که دکتر قاضی‌زاده داشت به پشتوانه مجلس انجام شد وگرنه دولت به خاطر اینکه طرح وزیر را نفهمیده بودند از آن حمایت مالی نکرده بودند؛ اما تیم اقتصادی، صنعتی و آموزش‌وپرورش دولت را وقتی در نظر می‌گیریم، می‌بینیم توفیق چندانی نداشته‌اند.
نماینده: به نظرتان مذاکرات هسته‌ای به کجا می‌انجامد و چه نتیجه‌ای خواهد داشت؟
نتیجه نمی‌دهد. امام خمینی (ره) در صحیفه نور می‌فرماید: «اگر در مقابل دشمنان یک قدم عقب‌نشینی کنید، دشمن چند قدم جلوتر می‌آید». ما متأسفانه هم‌اکنون علیرغم اینکه مقام معظم رهبری می‌فرمایند که طرف غربی قابل‌اعتماد نیست ولی ما قدم زدن با جای کری را نشان می‌دهیم و این امر نشان می‌دهد که آقایان هنوز دل بسته‌اند که آمریکا برای این‌ها کاری کند.
مذاکره دو وجه دارد: یک وجهش این است که باید در آن اعتمادسازی صورت بگیرد وجه دیگر این است که تحریم از ناحیه ۱+۵ و شورای امنیت و آمریکا و اروپا برداشته شود، زیرا این‌ها همه به خاطر انرژی هسته‌ای بر ما وارد شد.
البته ما در اصل این را قبول نداریم و آنها با کل نظام مشکل دارند. لذا وظیفه داریم برای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعتمادسازی کنیم نه برای ۱+۵. ولی علیرغم همه این‌ها الآن اعتمادسازی صورت گرفته؛ خود آقای آمانو گفته‌اند که همکاری‌ای که ایران در بحث بازرسی‌ها دارد هیچ کشوری که عضو آژانس است در این ظرفیت با ما همکاری نمی‌کند، ولی خب با این اعتمادسازی قرار بود ما نسل جدید سانتریفیوژها را برای افزایش ظرفیت غنی‌سازی‌ها وصل کنیم که نکردیم، بعد گفتند ۱۹ هزار سانترفیوژ بماند و بعد خواستند ۹ هزار تا شود و ۴۵۰۰ و رفته‌رفته گفتند آب‌سنگین را تعطیل کنید این اتفاقات افتاد، از فردو و نطنز بازدید کردند ولی هیچ‌چیز دست ایران را نگرفت.
نماینده: وضعیت اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها در این دولت را چگونه می‌بینید؟
دولت اگر از عکس‌العمل مردم نمی‌ترسید حتماً یارانه‌ها را قطع می‌کرد، یعنی دولت به آینده سیاسی خودش فکر می‌کند که این‌ها را قطع نمی‌کند. دولت اصلاً اعتقادی به دادن یارانه ندارد.
نماینده: حتی مایل نیست یارانه‌های تولید را هم بدهد؟
یارانه‌های تولید را که اصلاً نمی‌دهند خود این دولت آن چیزی را که به آن اعتقاد دارد را برعکس انجام می‌دهد، همین دولت اعتقادش بر این است که یارانه باید برای تولید برود، انتقادی که به دولت قبلی داشت، می‌گفت یارانه را چرا به مردم می‌دهید و گداپروری می‌کنید و یارانه‌ها باید به سمت تولید برود و جهت شکوفایی اقتصاد کشور بهره‌برداری شود. حالا چون می‌فهمند که یارانه جزو مطالباتی است که مردم از آنها توقع دارند برای حفظ حیات سیاسی خودش این یارانه را فعلاً با وجود اینکه بر خلاف اعتقاداتش است، می‌دهد؛ ولی یارانه تولید را نمی‌دهد.
نماینده: دکتر روحانی در سخنرانی اخیر مطرح کردند از رکورد خارج شده‌ایم، آیا این مطلب درست است؟
متأسفانه دولت راست‌گو نیست، علیرغم اینکه خود را راست‌گو می‌دانند ایشان به مشهد مقدس رفته‌اند و می‌گوید من در کنار مضجع منور ثامن‌الحجج علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) اعلام می‌کنم از رکود خارج شده‌ایم، حال با این اوضاعی که در شرایط اقتصادی وجود دارد ایشان چگونه چنین حرفی را می‌زنند. شما وقتی‌که وزارت صنایع در بخش صنعت میانی و صنایع کوچک می‌گوید ۶۷ درصد مشکلات در حوزه نقدینگی است خب ۱۰ ماه از سال می‌گذرد به تعبیر خودش برای اینکه افزایش نقدینگی صورت نگیرد در تبصره ۵ که بند «د» و «ه» را عرض کردم برای تولید است عمل نمی‌کند و نقدینگی را نمی‌دهید، پس ما مشکلات نقدینگی را هنوز در کشور داریم.
دولت اگر می‌خواهد از رکود خارج شود باید بخش مسکن را فعال کند. همه کارشناسان می‌گویند حداقل ۴۰۰ نوع صنعت با ساخت مسکن فعال می‌شود، یک کارشناس مطلعی می‌گفت بخش مسکن ۱۲۰۰۰ زیرگروه شغلی را فعال می‌کند، این دولت ۲ میلیون مسکن مهر را تعطیل کرد و شعار مسکن اجتماعی داد. آن انبوه‌سازی مسکن اجتماعی هم مشخص نبود در ذهن چه کسی واردشده و خارج هم نمی‌شود که ما مصداق آن را در عرصه خارجی هم نمی‌بینیم.
کارگران ساختمانی هم از این وضعیت ناراضی هستند و عنوان می‌کنند اگر در دولت قبلی گرانی بود ما کار کرده بودیم و پول داشتیم، حتی اگر به میزان کم می‌توانستیم خرید کنیم. الآن اولاً که ارزان نشده، اما پولی هم نداریم که خرید کنیم. سیاست اقتصادی در کشور ما باید گفت عملاً به‌نوعی تعطیل است.
نماینده: تحلیلتان را از وضعیت اصولگرایان در کشور بفرمائید، به نظرتان با این سبکی که بزرگان اصولگرا در حال انجام اقداماتی برای هماهنگی سایر اعضاء دارند می‌توانیم به یک وحدت رویه برسیم؟
در دوره قبل از انتخابات ریاست جمهوری ما این وحدت را نداشتیم و تشتت آرا داشتیم. ما رقیب را بسیار ضعیف می‌دیدیم و گزینه‌های مختلفی داشتیم که این‌ها فکر می‌کردند رقابت در درون خانواده اصولگرایی است و وقعی برای جریان مخالف قائل نبودند.
این تجربه تلخ باعث شد خیلی از مشکلات حل نشود و اصولگرایان به وحدت رویه نرسیدند و آثار آن را در جامعه می‌بینید، مجلس شورای اسلامی دوره فعلی را با مجلس ۶- ۷ ماه قبل خیلی متفاوت می‌بینیم. یک زمان می‌دیدیم که نیروها خیلی دور دولت حلقه زدند و بعد این‌ها وقتی جلوتر رفتند، متوجه شدند این دولت، آن دولتی نیست که اهل تعامل با نمایندگان باشد و مطالبات حوزه و منطقه‌ای را پاسخگو باشد، لذا کم‌کم دوباره به همان اردوگاه اصولگرایی برگشتند و احساس کردند نوعی تهدید جدی وجود دارد و با توجه به تغییر مدیریتی که در استان‌ها صورت گرفت، وزرا نسبت به مطالبات حوزه‌های انتخابیه پاسخگو نیستند لذا نمایندگان هم به همان شرایط قبلی‌شان بازگشتند.
الآن جریان اصولگرایی در عملیات‌هایی که در مجلس هست وحدت رویه دارند و یک جریان کوچک اصلاح‌طلبی باقی‌مانده‌اند. این تصمیم‌سازی‌ها و رأیی که برای وزرای علوم گرفته شد، این‌ها مشخص‌کننده وجود این وحدت هستند.
من معتقدم اولاً وحدت در جریان اصولگرایی حاصل می‌شود، چراکه در بحث انتخابات مجلس آن تکثرگرایی که در انتخابات ریاست جمهوری تأثیر داشت در مجلس تا آن حد تأثیر ندارد. ضمن اینکه عملکردهای نادرست دولت (جریان اصلاحات که خروجی کارش در دولت مشخص می‌شود) و اثرات منفی را در جامعه گذاشته این همگرایی در جبهه مقابل افزایش می‌یابد.