به گزارش نماینده به نقل از باشگاه خبرنگاران، از گذشته تاكنون سينماي ايران هر ساله نزديك پايان سال بزرگترين رويداد فرهنگی در عرصه هنر به نام جشنواره فيلم فجر را برگزار می كند دهه اول این جشنواره با توجه به نزدیک بودن به دوران جنگ نگاهی به انقلابی و دفاع مقدس داشته است. سعی کردیم به مرور دهه اول جشنواره با توجه به اتفاقات و معرفی برگزیدگان آن بپردازیم.
اولين جشنواره فيلم فجر در سال ۶۰ سيمرغ بلورين نداشت
اولين جشنواره در سال ۱۳۶۰ اتفاق افتاد و در بحبوحه جنگ تحميلی و شايد در آن فضای انقلابی برگزاری اين برنامه تا حدودی جسورانه به نظر می‌آمد.
شايد يكي از دلايل برگزاری اولين دوره جشنواره پا بر جا كردن نگاه ارزشی مديران انقلابی در عرصه سينما بود در واقع برگزاری جشنواره ای نوپا در ايام دهه فجر و گنجاندن انواع و اقسام فيلم های مختلف ايرانی و خارجی تنها بهانه اي براي معرفي حكومت اسلامي در عرصه فرهنگي و هنری بود و تلاش عوامل هنري باعث برگزاري اولين جشنواره فيلم فجر در سال ۶۰ شد و تنها ۵ فيلم در مسابقه اين فستيوال حضور داشت كه ۳ فيلم آن متعلق به كارگردانان موج نو سينماي ايران از جمله "مرگ يزدگرد" (بهرام بيضايی) "خط قرمز" (مسعود كيميايی) و "حاجي واشنگتن" (مرحوم علي حاتمي) بود كه به غير از توقيف دو فيلم اول فقط فيلم "حاجی واشنگتن" مرحوم علی حاتمی آن هم بعد از ۱۶ سال اجازه اكران گرفت و اشباح و سفير دو فيلم ديگر اين جشنواره بودند.
از نكات قابل توجه نخستين جشنواره فيلم فجر برگزار نشدن مراسم اهدای جايزه به برگزيدگان بخش مسابقه بود. همچنين از اتفاقات جالب اين جشنواره بخش سينمای ايتاليا از نئورئاليسم تاكنون كه از بخش هاي قابل ملاحظه اين دوره بود اما گنجاندن ساير بخش های جنبی همانند چشم انداز سينماي كوبا يا سينماي سرخپوستان و سياه پوستان در سينما بيشتر از اينكه اهداف سينمايي و هنري را دنبال كند كاركرد سياسی و تبليغاتی داشت.
اولين دوره جشنواره فيلم فجر مقارن با جنگ ايران و عراق و فضاي پس از انقلاب ۵۷ بود در اين دوره علاوه بر بخش هاي جنبي شامل چشم انداز سينما كوبا، سينماي ايتاليا از نئورئاليسم تا امروز ، سرخ پوستان و سياه پوستان در سينما، سينماي كودكان و نوجوانان، سينماي ايران پس از انقلاب و نمايش هاي ويژه بخش مسابقه آماتور نيز وجود داشت.
فيلم هاي "بچه هاي ديار صفا"، "علمدار"، "خرمشهر ۶۱"، "با هم براي ايثار"، "يا زهرا"، "كلام مكتب است اين"، "خرمشهر شهر عشق شهر خون"، "آمريكا نابود است" و "بر بال ملائكه" از جمله فيلم هايي بودند كه در بخش آماتور اين دوره شركت كردند و با ديپلم افتخار از آنها تقدير شد.
بنياد سينمايي فارابي و وزارت ارشاد با همت بلند خود بزرگ ترين رويداد سينماي ايران را در سال ۶۱ رقم زد با اينكه تا سال ۷۴ جشنواره به بخش سينماي ايران بسنده كرده بود اما از ۷۴ به بعد سينماي بين الملل نيز توانست جايگاه خوبي در جشنواره بين المللي فيلم فجر پيدا كند.
از هيات داوران اولين دوره جشنواره فيلم فجر مي توان به داوران بخش آماتور از جمله محمد اعتصامي، رضا انصاريان، سيف الله داد، حميد دهقان پور، محمد عليان، ناصر عبداللهي مي‌توان اشاره كرد همچنين بخش حرفه اي بدون داوري و اهداي جوايز برگزار شد.
حسين و خشوري دبير اين دوره جشنواره بود كه به معاونت سينمايي كمال حاج سيد جوادي برگزار شد.
آغاز رکوردزنی پرویز پرستویی در دوره دوم جشنواره فیلم فجر
بعد از پایان رسیدن دوره اول جشنواره فجر و گذشت یکسال فیلم سازی، دومین دوره جشنواره آغاز شد و با توجه به اهمیت مدیران فرهنگی به سینمای ایران آنان حاضر نشدند سینمای جهان حتی در بخش جنبی جشنواره نیز اضافه شود و با جهت گیری مدیریت فرهنگی آن دوران و سیستم هدایت، حمایت و نظارت نسلی جدید فیلم سازی را تحت تاثیر قرار داد و ماندگاری آثار مهم و تحسین برانگیز در سینمای ایران را در پی داشت. بزرگانی چون رسول صدرعاملی و خسرو سینایی در دوره دوم جشنواره فیلم فجر در سال ۶۱ ظهور کردند و با ایجاد جرقه هایی در آثارشان نسل جدیدی از فیلم سازی در سینمای ایران متولد شد. در دومین دوره جشنواره فیلم فجر همانند سال گذشته از اهدای جوایز خبری نبود اما ویژگی بارز آن شکوفایی استعدادهای سینمای پس از انقلاب از جمله رسول صدرعاملی، محمد علی سجادی، محمدرضا اعلامی، حسن هدایت و خسرو سینایی بود و در کنار آن ها علیرضا داودنژاد، رضا میرلوحی و مسعود اسداللهی نیز فرصت ظهور پیدا کردند. از نکات قابل توجه این بود که فیلمسازان قبل از انقلاب در جشنواره‌ی دوره دوم حضور نداشتند و فیلمسازان جدیدی بعد از انقلاب متحول شدند که باعث بن بست فیلم سازان قبل از انقلابی شدند و تحول تازه ای را در جشنواره های بعد به وجود آوردند.
برگزیدگان دومین دوره جشنواره فیلم فجر ۱۳۶۲
از نکات ویژه این سال اهدا نکردن جایزه به بهترین فیلم به دلیل شایسته نبودن آن ها از سوی هیات داوران بود اما جایزه ویژه هیات داوران به حسن کار بخش برای فیلم "دیار عاشقان" رسید. همچنین خسرو سینایی برای فیلم "هیولای درون" جایزه بهترین کارگردانی را دریافت کرد و بهترین فیلم نامه به علیرضا داودنژاد و ابراهیم مکی رسید. اسماعیل امامی در فیلم "هیولای درون" برای بهترین فیلمبرداری صاحب جایزه شد در تدوین نیز حسین زندباف برای فیلم "مرگ سفید" به جایزه رسید. جایزه بهترین موسیقی متن نیز سهم عباس دبیر دانش برای فیلم "چشم تنگ دنیادار" بود و برای فیلم کوتاه نیز عباس کیارستمی برای ساخت فیلم "همسرایان" صاحب جایزه شد. اولین جایزه بازیگری نیز برای نقش دوم مرد به پرویز پرستویی برای بازی در فیلم "دیار عاشقان" رسید. دومین دوره جشنواره فیلم فجر توانست با اهدای جوایز در بخش های مختلف راه جدیدی را در سینما و عرصه فرهنگی گشایش کند و انگیزه را در در فیلم سازان و فیلم سازی ایجاد کند. دومین جشنواره فیلم فجر به دبیری سید محمد بهشتی و معاونت سینمایی فخرالدین انوار برگزار شد و محمد بهشتی، مهدی حجت، اکبر عالمی، حمید دهقان پور، منوچهر عسگری نسب، مهدی کلهر، محمد علی نجفی و سینا واحد جز هیات داوران بخش مسابقه سینمای ایران بودند. از حاشیه های قابل توجه قطع برق در روزهای آغازین جشنواره و همچنین لو رفتن نتایج داوری در شب آخر بود که این دوره را با حاشیه هایش جذاب کرد.
كمال الملك هم در سومين جشنواره فجر حضور داشت
سومين دوره جشنواره فيلم فجر نسبت به گذشته به لحاظ موضوعي و تنوع ژانر بسيار متفاوت بود و براي اولين بار طيف وسيعي از گونه هاي مختلف به نمايش در آمدند به طوري كه در كنار فيلم هاي حادثه اي و جنگي، فيلم هاي سوزناك نيز حضور داشت در دوره سوم فيلم هاي جنگي نظير "سناتور"، "پايگاه جهنمي" و حتي فيلم هاي ملودرام همچون "گل هاي داودي" و "مترسك" نيز به نمايش در آمدند.
"مردي كه زياد مي دانست" به كارگرداني يدالله صمدي، تاتوره به كارگرداني كيومرث پوراحمد، "كمال الملك" ساخته مرحوم علي حاتمي از فيلم هاي شاخص اين دوره بودند اما فيلم هاي "گل هاي داوودي" به كارگرداني رسول صدرعاملي و "مترسك" ساخته حسن محمدزاده توانستند لوح هاي زرين را دريافت كنند.
جشنواره فيلم فجر در ۳ دوره ابتدايي سال هاي ۶۰ و ۶۱ و ۶۲ با اينكه راه ابتدايي در عرصه هنر را سپري مي كرد اما توانست خود را در اين برهه زماني در جهان معرفي كند و با وجود حضور نداشتن فيلم هاي خارجي در اين دوره ها جشنواره هاي قابل قبولي را برگزار كردند و باعث شكوفايي فيلم سازان بزرگي همچون صدرعاملي، خسرو سينايي و مرحوم علي حاتمي شدند.
برگزيدگان سومين دوره جشنواره فيلم فجر ۱۳۶۳
"مترسك" به كارگرداني حسن محمدزاده جايزه بهترين فيلم و يدالله صمدي براي فيلم "مردي كه زياد مي دانست" جايزه بهترين كارگرداني را دريافت كرد.
همچنين از مرحوم علي حاتمي براي فيلم "كمال الملك"، مهدي معدنيان براي فيلم "مترسك" و حسن هدايت و جمال اميد براي فيلم "مردي كه زياد مي‌دانست" تقدير كردند.
جايزه بهترين بازيگر نقش اول مرد و زن به ترتيب به جمشيد مشايخي و پروانه معصومي در فيلم هاي "گل هاي داودي" اهدا شد و جايزه بهترين بازيگر نقش دوم مرد و زن نيز را محمدرضا مرسلي و جيران شريف براي فيلم "مترسك" دريافت كردند.
فيروز ملك زاده جايزه بهترين فيلمبرداري را براي فيلم "گل هاي داودي"، عباس گنجوي جايزه بهترين تدوين را براي دو فيلم "تاتوره" و "گل هاي داودي" و كامبيز روشن روان جايزه بهترين موسيقي متن را براي فيلم "تاتوره" و "گل هاي داودي" را دريافت كردند.
سيف الله داد، اكبر عالمي، مهدي حجت، محمد خزاعي و محمد علي نجفي از هيات داوران دوره سوم جشنواره فيلم فجر بودند.
ويژگي قابل اشاره جشنواره دوره سوم سرآغاز فيلم هاي ملودرام و علاقمندي فيلم سازان به فيلم هاي عاشقانه و ملودرام بود.
چهارمين جشنواره فيلم فجر دروازه هاي معتبر جهاني را به روي سينما گشود
در دوره چهارم جشنواره فيلم فجر همانند سال هاي گذشته از حضور فيلم هاي خارجي در بخش مسابقه خبري نبود و فيلم هاي خارجي تنها در بخش هاي جنبي و غير رقابتي به نمايش در آمدند و بين المللي بودن جشنواره فيلم فجر با اين رويه زير سوال رفت با اين وجود فيلم هاي ايراني "دونده" به كارگرداني "امير نادري"، "جاده هاي سرد" ساخته‌ي "مسعود جعفري جوزاني" و "ماديان" به كارگرداني "علي ژكان" در بخش مسابقه توانستند فرصت راه يابي براي حضور در جشنواره هاي برون مرزي را كسب كنند و براي اولين بار پس از انقلاب موفق به كسب جوايز متعدد از جشنواره هاي معتبر جهاني شدند.
در جشنواره ي دوره چهارم حاشيه ها و اتفاقات شك برانگيزي رخ داد كه باعث شگفت آور شدن اين دوره شد، اما به دنبال آن مرحوم "رسول ملاقلي پور" پس از ساخت فيلم هايي چون "نينوا" براي اولين بار در جشنواره حضور پيدا كرد و فيلم هايي از جمله "اتوبوس" به كارگرداني "يدالله صمدي" و "تنوره‌ي ديو" ساخته "كيانوش عياري" برندگان اصلي لوح زرين جشنواره چهارم بودند.
*برگزيدگان چهارمين دوره جشنواره فيلم فجر ۱۳۶۴
در جشنواره دوره چهارم فيلم "اولي ها" به كارگرداني "عباس كيارستمي" و "بهار" به كارگرداني "ابوالفضل جليلي" جايزه بهترين فيلم را دريافت كردند.
"هادي اسلامي" براي فيلم "اتوبوس" جايزه بهترين بازيگر نقش اول مرد را دريافت كرد و تنها از "ايرج طهماسب" براي بازي در فيلم "خط پايان" تقدير شد در اين بخش براي بازيگر نقش اول زن هيچ بازيگر خانمي انتخاب نشد.
براي جايزه بهترين بازيگر نقش دوم مرد و زن نيز با تقدير از "حميد جبلي" براي بازي در فيلم هاي "خط پايان" و "جاده هاي سرد"، "اسماعيل محمدي" و "مهري مهري نيا" براي بازي در فيلم "تنوره ديو" موفق به دريافت جايزه شدند.
همچنين "جاده هاي سرد" مسعود جعفري جوزاني، "پدر بزرگ" مجيد قاري زاده، "خط پايان" محمد علي طالبي، "اتوبوس" يدالله صمدي لوح زرين دريافت كردند.
بهترين كارگرداني دوره چهارم جشنواره فيلم فجر به "كيانوش عياري" براي فيلم "تنوره ديو" رسيد و مجيد قاري زاده براي فيلم "پدربزرگ" صاحب جايزه بهترين فيلم نامه شد.
بهترين فيلمبرداري اين دوره نيز با تقدير از "محمود كلاري" براي فيلم "جاده هاي سرد" به "تورج منصوري" براي فيلم "جاده هاي سرد" رسيد.
جايزه بهترين موسيقي متن نيز با تقدير از "بابك بيات" براي فيلم "اتوبوس" سهم شريف لطفي براي فيلم ماديان شد.
حسين زندباف نيز در جشنواره دوره چهارم موفق به كسب جايزه براي بهترين تدوين فيلم شد.
چهارمين دوره جشنواره بين المللي فيلم فجر نسبت به سال هاي گذشته اعتبار بيشتري كسب كرد و توانست جوايز معتبري را از جشنواره هاي مختلف جهاني از آن خود كند و دوره اي درخشان و ماندگاري را در آن زمان رقم بزند.
۲۴ فيلم كوتاه در اين بخش حضور داشت كه نام افرادي چون "كيومرث پوراحمد" با دو فيلم "تار و پود" و "پلكان"؛ ابراهيم حاتمي كيا با فيلم "طوق سرخ "، ابراهيم فروزش با فيلم "خودم من خودم" و محمد آ‌فريده با فيلم "قهرمان كيه" به چشم مي خورد و كيومرث پوراحمد در بخش فيلم كوتاه برگزيده شد.
گفتني است؛ فيلم هاي چهارمين دوره جشنواره فيلم فجر از سوي كمال حاج سيد جوادي، محمد خزايي، مهدي فريد زاده، منوچهر محمدي، جلال رفيع، فريد حاج كريم خان، مجيد بهمن پور مورد داوري قرار گرفت.
مسعود کيميايي ناکام پنجمين جشنواره فيلم فجر
در سال پنجم جشنواره نيز بخش رقابتي سينماي بين الملل وجود نداشت و تنها چند فيلم مهم خارجي در بخش هاي ويژه اکران شدند.
فيلم "۱۹۸۴" به کارگرداني مايکل رادفورد و فيلم هايي از آندري واير فيلم ساز مشهور از جمله فيلم هاي اکران شده در دوره پنجم جشنواره فيلم فجر بود.
عباس کيارستمي با ساخت فيلم ماندگار "خانه دوست کجاست" در بخش مسابقه ايران تمام نگاهها را به خود جلب کرد و مسبب جرياني در سينماي ايران شد که هنوز هم در برخي از آثار تاثيرگذار بوده است.
ناصر تقوايي نيز با اقتباس از داستان معروف داشتن و نداشتن نوشته ارنست همينگوي فيلم خوش پرداخت و حرفه اي "ناخدا خورشيد" را ساخت که با استقبال منتقدان و تماشاگران در جشنواره روبه رو شد.
"شير سنگي" نيز به کارگرداني مسعود جعفري جوزاني در دوره پنجم جشنواره به نمايش گذاشته شد و نشان داد توسط فيلم سازي کار بلد و حرفه اي ساخته شده است.
همچنين داريوش فرهنگ با نمايش دومين ساخته اش به نام "طلسم" خود را به عنوان يکي از آينده دار ترين فيلم ساز سالهاي آينده سينماي ايران معرفي کرد.
اميدهاي کسب جايزه بهترين بازيگر زن در دوره چهارم به خاطر باز خوب سوسن تسليمي و سوگند رحماني و هم چنين بازي خوب اما کوتاه پروانه معصومي در فيلم "ناخدا خورشيد" به اين افراد بيشتر بود اما در کمال بي سليقگي در هيات داوران هيچ يک از زنان بازيگر جايزه را دريافت نکردند.
مسعود کيميايي هم با فيلم "تيغ و ابريشم" باعث ايجاد صف هاي طولاني هواداران مشتاق اش در مقابل سينماها شد که البته نتوانست انتظارات درصد قابل توجهي از آنان را برآورده کند به طوري که هيات داوران اين فيلم را در بخش مسابقه هم قرار ندادند و اين موضوع باعث ناديده گرفته شدن بازي خيره کننده فيرماه فرجامي شد.
داريوش ارجمند و سعيد پورصميمي براي فيلم "ناخدا خورشيد" لوح زرين بهترين بازيگر نقش اول و مکمل مرد را دريافت کردند.
"خانه دوست کجاست" به کارگرداني عباس کيارستمي نيز جايزه بهترين کارگرداني و لوح ويژه هيات داوران را کسب کرد.
جايزه بهترين فيلم به "پرواز در شب" به کارگرداني مرحوم رسول ملاقلي پور رسيد و فيلم شير سنگي نيز موفق به کسب لوح زرين بهترين فيلم نامه شد.
جايزه بهترين فيلم برداري و موسيقي به محمد آلادپوش و فرهاد فخر الديني براي فيلم "گزارش يک قتل" رسيد و مهرزاد مينويي نيز جايزه بهترين تدوين را دريافت کرد.
هم چنين جايزه بهترين صداگذاري و صدابرداري را اسحاق خانزادي و جهانگير ميرشکاري به ترتيب براي فيلم هاي "شيرسنگي" و "خانه دوست کجاست" و "اجازه نشين ها" کسب کردند.
و در آخر علي رستگار موفق به دريافت جايزه بهترين جلوه هاي ويژه براي فيلم "پرواز در شب" شد.
از نکات حاشيه اي جشنواره پنجم فيلم فجر کنار گذاشتن فيلم ارزشمند "دستفروش" از بخش مسابقه و نمايش آن در بخش مرور يک سال سينماي ايران بود.
دوره پنجم نيز توسط سيد محمد بهشتي براي دومين سال پياپي و قائم مقامي جمال اميد برگزار شد.
۱۹ فيلم کوتاه در اين دوره با هم به رقابت پرداختند و عزيزالله حميد نژاد هم با فيلم "زندگي در ارتفاعات "لوح زرين بهترين فيلم مستند را به خود اختصاص داد.
عبدالله اسفندياري، محمد مهدي حيدريان، عليرضا شجاع نورري، هيئت انتخاب و محمد خزاعي، منوچهر عسگري نسب، محمدباقر کريميان و منوچهر محمدي هيئت داوران فيلم هاي دوره پنجم را تشکيل دادند.
"پرنده كوچك خوشبختي" بر شانه ششمين جشنواره فيلم فجر
در دوره ششم جشنواره فيلم فجر برخلاف سال گذشته فيلم ها افت كيفي محسوسي داشتند. كيانوش عياري با ساخت فيلم خوش ساخت "آن سوي آتش" توجه ديگران را به سوي خود معطوف كرد.
بهرام بيضايي نيز با "شايد وقتي ديگر" با بخشيدن رونقي خاص به جشنواره و حال و هواي آن صف هاي طويل علاقمندان را رقم زد، اما متاسفانه هيات داوران فيلم را به دليل شباهت هايي با "مارني" آلفرد هيچكاك چندان تحويل نگرفتند و بازي سوسن تسليمي مورد بي مهري قرار گرفت.
اما در مقابل بي توجهي داوران به فيلم "شايد وقتي ديگر" فيلم "كاني مانگا" ساخته سيف الله داد به دليل بالا بودن سطح صحنه هاي اكشن توانست علاوه بر استقبال زياد چند لوح زرين را كسب كند.
داريوش مهرجويي نيز با ساخت فيلم ناموفق "شيرك" نتوانست انتظارات را برآورده كند و همچنين رخشان بني اعتماد با اولين ساخته اش "خارج از محدوده" به عنوان يكي از معدود فيلم سازان زن تاريخ سينماي ايران پا به عرصه رقابت گذاشت اما پوران درخشنده ديگر فيلم سازان حاضر در جشنواره دوره ششم با ملودرام سوزناك خود به نام پرنده كوچك خوشبختي توانست دل داوران جشنواره را به دست آورد.
در دوره ششم بخشي از جشنواره به فيلم هاي استاد سينماي مدرن اروپا و جهان آندري تاركوفسكي اختصاص داده شد كه عنوان آن را نيز اميد، ايثار، سينماي آندري تاركوفسكي انتخاب كردند كه با استقبال خوبي هم روبرو شد.
حضور اين بخش در جشنواراه تاثيرات متفاوتي داشت به طوري كه تا چند سال فيلمسازان را براي توليد فيلم هايشان تحت تاثير قرارداده بود از نكات قابل توجه به جشنواره ششم فيلم فجر انتخاب نكردن فيلمي به عنوان فيلم برگزيده و اهداي جوايز به مواد تبليغاتي فيلم ها بود.
برگزيدگان ششمين دوره جشنواره فيلم فجر ۱۳۶۶
جايزه ويژه هيات داوران سه فيلم "پرنده كوچك خوشبختي" به كارگرداني پوران درخشنده و "كاني مانگا" ساخته سيف الله داد رسيد.
كيانوش عياري نيز جايزه بهترين كارگرداني را براي فيلم "آن سوي آتش" از آن خود كرد.
با اينكه بهترين فيلم نامه انتخاب نشد اما چهار فيلم "پرنده كوچك خوشبختي" نوشته سيروس تسليمي، "ترن" امير قويدل، "وكيل اول" نوشته محمد هادي سيف و جمشيد حيدري و "سرزمين آرزوها" نوشته مجيد قاري زاده مورد تقدير قرار گرفتند.
جايزه بهترين بازيگر نقش اول و مكمل مرد نيز به ترتيب به فرامرز قريبيان براي فيلم "ترن" و "سعيد پورصميمي" براي فيلم "تحفه ها" اهدا شد.
پروانه معصومي و آنيك شفرازيان براي فيلم "شكوه زندگي" و "سرزمين آرزوها" موفق به دريافت جايزه بهترين بازيگر نقش اول و مكمل زن شدند.
جايزه بهترين تدوين و جلوه هاي ويژه سهم فيلم "كاني مانگا" توسط روح الله امامي و محمدرضا شرف الدين بود.
جايزه بهترين موسيقي و طراح صحنه و لباس به فرهاد فخرالديني و محسن شاه ابراهيمي و سعيد جلالي براي فيلم "پرستار شب" رسيد.
و در آخر پرويز آبنار و مسعود بهنام جايزه بهترين صدابرداري را براي فيلم "آن سوي آتش" دريافت كردند.
هيات انتخاب جشنواره دوره ششم شامل عبدالله اسفندياري، عليرضا شجاع نوري و محمد حسين حقيقي بود و هيات داوران را نيز سيد محمد بهشتي، محمد خزاعي، كريم زرگر، محمد باقر كريميان، محمد علي نجفي تشكيل دادند.
در ششمين دوره از جشنواره فجر براي اولين بار آنونس هم مورد ارزيابي قرار گرفت و ۲۳ اثر با هم رقابت كردند.
فاطمه معتمد آريا در "برهوت" هفتمين جشنواره فيلم فجر ماندگار شد
جشنواره هفتم فيلم فجر همزمان با اتمام جنگ تحميلي آغاز شد و كشور به سمت ثبات لازم در همه زمينه ها از جمله فرهنگ و سينما رفت. فيلم هايي چون "مشق عشق" به كارگرداني عباس كيارستمي، "باشو غريبه كوچك" ساخته بهرام بيضايي، "مدرسه اي كه مي‌رفتيم" به كارگرداني داريوش مهرجويي، "آب، باد، خاك" ساخته امير نادري و "جعفر خان از فرنگ برگشته" به كارگرداني مرحوم علي حاتمي و محمد متوسلاني از بخش مسابقه به طور ناباورانه حذف شدند و اين از اتفاقات عجيب جشنواره هفتم فيلم فجر بود و به جاي آنها فيلم هايي با مضامين عرفاني مورد حمايت قرار گرفته و در ركورد دريافت جايزه ها به اوج رسيد به طوري كه تنها فيلم "نار و ني "به كارگرداني سعيد ابراهيمي فر بيشترين جوايز را دريافت كرد.
از نكات قابل اشاره اين دوره جايگزيني سيمرغ بلورين به جاي لوح زرين بود و تاكنون هم به عنوان نماد جشنواره به يادگار مانده است.
تنها فيلم "سرب" ساخته مسعود كيميايي جزء فيلم هايي بود كه توانست در بخش فيلمبرداري توسط محمود كلاري و بهترين بازيگر زن توسط فريماه فرجامي جايزه جشنواره را كسب كند.
همچنين ابراهيم حاتمي كيا نيز براي اولين بار با فيلم "ديده بان" با شركت در بخش مسابقه سينماي ايران مورد استقبال بسياري قرار گرفت.
در بخش هاي جنبي خارجي مرور فيلم هاي روبرت برسون، آندري وايدا، ياسو جيرو اوزو، سرگئي پاراچانف، اضافه شد كه با بررسي آن ها مي‌توان به ادامه‌ي روند عرفان گرايي متوليان سينمايي رسيد.
برگزيدگان هفتمين دوره جشنواره فيلم فجر ۱۳۶۷
با دريافت جايزه ويژه فيلم اول براي فيلم "نار و ني" به كارگرداني سعيد ابراهيمي فر و فيلم دوم براي فيلم "ديده بان" ساخته ابراهيم حاتمي كيا جايزه بهترين فيلم به "در مسير تندرو" به كارگرداني مسعود جعفري جوزاني رسيد.
همچنين ديپلم افتخار بهترين فيلم نامه نيز به امرالله احمدجو براي فيلم "شاخه هاي بيد" رسيد.
جايزه بهترين بازيگر نقش اول زن و مرد در جشنواره هفتم را رويا نونهالي براي فيلم "عروسي خوبان" و عزت الله انتظامي براي فيلم "گراند سينما" دريافت كردند و همچنين فريماه فرجامي براي فيلم "سرب" صاحب ديپلم افتخار شد.
فيلم "سرب" در بخش بهترين فيلمبرداري توسط محمود كلاري و بهترين چهره پردازي توسط جلال معيريان صاحب جايزه شد.
ژيلا ايپكچي جايزه بهترين تدوين و بهروز معاونيان و اصغر شاهوردي جايزه بهترين صدابرداري را براي فيلم "نار و ني" كسب كردند.
فيلم "باي سيكل ران" در بخش ديگر جشنواره با نام بهترين موسيقي متن توسط مجيد انتظامي صاحب جايزه شد.
محمود جعفري در فيلم هاي "زرد قناري" و "شاخه هاي بيد" و همچنين فاطمه معتمدآريا در فيلم "برهوت" با بازي درخشان خود موفق به كسب جايزه بهترين بازيگر نقش مكمل در هفتمين جشنواره فيلم فجر شدند.
اسحاق خانزادي جايزه بهترين صداگذاري و ميكس را در فيلم "در مسير تندرو" دريافت كرد و همچنين جايزه بهترين جلوه پردازي به محمدرضا شرف الدين و مهري شعراي نجاتي براي فيلم انسان و اسلحه رسيد.
هفت فيلم ميان مدت و ۱۵ فيلم كوتاه نيز با هم به رقابت پرداختند كه در ميان آنها نام كارگرداناني همچون امير سمواتي (ماجراي جاده) خسرو سينايي (سفر به تاريخ) تورج منصوري (صبح پرماجرا) به چشم مي‌خورد.
هيات داوران هفتمين جشنواره فيلم فجر را محمدرضا بهزاديان، سيف الله داد، فرهاد فخرالديني، ابراهيم فروزش و محمد باقر كريميان تشكيل دادند و حضور اين داوران باعث كنار گذاشتن بزرگان سينما شد.
مرحوم "خسرو شكيبايي" هنوز با "هامون" هشتمين جشنواره فيلم فجر زنده است
در جشنواره هشتم فيلم هاي ايراني برخلاف سينماي خارجي حضور چشمگيري داشت و "هامون" داريوش مهرجويي، "دندان مار" مسعود كيميايي، "مادر" مرحوم علي حاتمي، "اي ايران" ناصر تقوايي، "كلوز آپ" عباس كيارستمي، "مهاجر" ابراهيم حاتمي كيا از جمله اين آثار بودند كه در كنار فيلم "جستجوگر" محمد متوسلاني و "عبور از غبار" پوران درخشنده و اولين حضور تهمينه ميلاني با فيلم "بچه هاي طلاق" و احمدرضا درويش با فيلم "آخرين پرواز" يكي از بهترين جشنواره ها را در طول اين سالها رقم زدند.
فيلم "هامون" در جشنواره هشتم نشان از افقي روشن براي سينماي ايران بود و خسرو شكيبايي با بازي در نقش حميد هامون به عنوان يكي از بهترين بازيگران سينماي ايران قد علم كرد و مدت ها اين فيلم را با بازي خوب خود ماندگار كرد.
از نكات برجسته اين دوره جدا كردن فيلم هاي اول و دوم كارگردانان در بخش رقابتي بود كه تا به امروز ادامه داشته است.
در جشنواره دوره هشتم رقابت سنگيني وجود داشت و بزرگان سينما و فيلم سازان بهترين رقابت را در اين دوره داشتند.
برگزيدگان هشتمين جشنواره فيلم فجر ۱۳۶۸:
فيلم "مهاجر" به كارگرداني ابراهيم حاتمي كيا جايزه بهترين فيلم را گرفت و داريوش مهرجويي موفق به دريافت جايزه بهترين فيلم نامه و بهترين كارگرداني شد و ديپلم افتخار بهترين فيلم نامه نيز به ابراهيم حاتمي كيا رسيد.
جايزه بهترين بازيگر نقش اول زن و مرد به مرحوم خسرو شكيبايي براي فيلم "هامون" و رقيه چهره آزاد براي فيلم "مادر" تعلق گرفت.
فيلم "هامون" همچنين جايزه بهترين تدوين را توسط حسن حسندوست و بهترين فيلمبرداري را توسط تورج منصوري دريافت كرد.
سهم فيلم "مهاجر" نيز در جشنواره هشتم فيلم فجر به همين جا ختم نشد و جايزه بهترين موسيقي توسط كريم گوگردچي، بهترين صداگذاري به واسطه كار خوب محسن روشن و بهترين جلوه هاي ويژه توسط اصغر پورهاجريان به اين فيلم رسيد.
جايزه بهترين بازيگر نقش مكمل زن و مرد نيز به افسر اسدي براي فيلم "عبور از غبار" و اكبر عبدي به خاطر بازي خوب او در "مادر" اهدا شد.
همچنين مجيد ميرفخرايي براي فيلم "آخرين پرواز" و عبدالله اسكندري براي فيلم "مادر" به ترتيب جايزه بهترين طراح صحنه و چهره پردازي را دريافت كردند.
عبدالله اسفندياري، محمد علي حسين نژاد، محمد حسين حقيقي و عليرضا شجاع نوري وظيفه هيات انتخاب فيلم ها و سيف الله داد، فرهاد صبا، منوچهر عسگري نسب، هوشنگ كامكار و محمد باقر كريميان وظيفه هيات داوري فيلم هاي جشنواره دوره هشتم را به عهده داشتند.
نيكي كريمي "عروس" نهمين جشنواره فيلم فجر شد
به مرور زمان جشنواره شكل جديدي به خود گرفت و براي اولين بار بخش رقابتي بين الملل با عنوان مسابقه بين المللي فيلم هاي اول و دوم افزوده شد كه از ميان داوران تنها داريوش مهرجويي به عنوان يك ايراني حضور داشت.
با افزودن فيلم هاي خارجي در بخش رقابتي، جشنواره فيلم فجر فرصت شناخته شدن را پيدا كرد تا عنوان بين المللي آن شكل رسمي بگيرد.
واروژ كريم مسيحي با فيلم تاريخي "پرده آخر" اعتبار خاصي به بخش مسابقه سينماي ايران بخشيد و با كانديد شدن در ۱۳ نامزد دريافت سيمرغ، موفق به كسب ۸ سيمرغ بلورين شد.
همچنين رسول ملاقلي پور با ساخت فيلم "مجنون" فاصله اي با فيلم هاي دفاع مقدس گرفت و نظرات انتقادي و اجتماعي خود را از جامعه در اين فيلم بيان كرد.
بهروز افخمي براي اولين بار با نمايش فيلم "عروس" بحث عشق ميان دختر و پسري را مطرح و همچنين دو ستاره معروف به نام "نيكي كريمي" و "ابوالفضل پورعرب" را در سينماي ايران معرفي كرد.
استقبال از فيلم "بهروز افخمي" در آستانه دهه هفتاد نشان داد مي‌توان فيلم هايي ساخت كه در كنار كيفيت قابل ملاحظه در جذب مخاطب موفق باشد همچنين مرحوم "شهريار پارسي پور" با ساخت نقش عشق و ادامه روند موج فيلم هاي عرفاني مورد توجه هيات داوران قرار گرفت.
برگزيدگان نهمين جشنواره فيلم فجر ۱۳۶۹:
جايزه بهترين فيلم جشنواره به فيلم "آپارتمان شماره ۱۳" به كارگرداني يدالله صمدي رسيد و جايزه ويژه هيات داوران نيز به فيلم "نقش عشق" به كارگرداني شهريار پارسي پور تعلق گرفت.
ديپلم افتخار براي بهترين كارگرداني به بهروز افخمي براي فيلم "عروس" اهدا شد و جايزه بهترين كارگرداني را واروژ كريم مسيحي براي فيلم "پرده آخر" دريافت كرد.
فيلم "آپارتمان شماره ۱۳" به كارگرداني يدالله صمدي جايزه بهترين فيلم نامه را دريافت كرد و همچنين فيلم "پرده آخر" با بيشترين جوايز از جمله جايزه بهترين بازيگر نفش اول و مكمل زن توسط فريماه فرجامي و نيكو خردمند و بهترين بازيگر نقش مكمل مرد توسط سعيد پورصميمي و همچنين دريافت جايزه بهترين فيلمبرداري اصغر رفيعي جم بهترين طراح صحنه حسن فارسي، جايزه بهترين صدابرداري پرويز آبنار و جايزه بهترين چهره پردازي، مسعود ولدبيگي به همراه مژده شمسايي به نوعي ركوردزني كرد.
جايزه بهترين جلوه هاي ويژه نيز به ايرج تقي پور براي فيلم "سايه خيال" رسيد و همچنين جايزه بهترين تدوين به محمدرضا موييني و بهترين موسيقي متن به مرحوم بابك بيات براي فيلم "عروس" اهدا شد.
مرحوم علي حاتمي با "دلشدگان" شعر سينماي ايران را سرود
با وجود غيررقابتي بودن بخش بين الملل،رقابت در بخش سينماي ايران بسيار داغ بود به طوري كه رخشان بني اعتماد پس از ساخت ۳ فيلم با"نرگس" به جشنواره آمد و با رويكردي نو به مضموني مشابه با سينماي خياباني و اعتراض آميز پيش از انقلاب همگان را به اين باور رساند كه مي تواند يكي از بهترين هاي سينماي ايران باشد و دريافت سيمرغ بلورين بهترين كارگرداني تاكيدي بر اين گواه بود.
مرحوم علي حاتمي نيز با فيلم"دلشدگان" نشان داد كه به راستي شاعر سينماي ايران است و مهدي صباغ زاده بهترين فيلم كارنامه فيلم سازي اش تا به امروز،"خانه خلوت" بود فيلمي گيرا و دوست داشتني كه عزت اله انتظامي در آن جايزه بازيگر نقش اول را دريافت كرد يكي از پديده هاي جشنواره اين سال مجيد مجيدي بود كه پس از ۱۰ سال بازيگري در آثار نه چندان مطرح دهه ۶۰،با ساخت فيلم"بدوك" راه خود را به عنوان يك كارگردان مطرح در سينما باز كرد.
جشنواره دوره دهم فيلم روندي رو به رشد را طي مي كرد و همگام با آن،مسير جديدي پيش روي فيلمسازان قرار مي گرفت.
اين دوره به لحاظ تنوع مضموني و ابتكاري از طريق افكار جديد فيلم سازان مشهود بود و با بررسي آثار جشنواره مي توان فهميد كه افق هاي جديدي به روي عرصه هنر گشوده شده است و تنها فيلمسازان آن دوران با افكار فرهنگي و انقلابي خود توانستند سينما را به رشد قابل قبولي برسانند.
بهرام بيضايي،رخشان بني اعتماد و مرحوم علي حاتمي از جمله كارگرداناني بودند كه سهم بيشتري در جشنواره دوره دهم داشتند اما در كنار همه آنها پديده اي چون"مجيد مجيدي" متولد شد كه با وجود اينكه درخششي در بازيگري نداشت توانست در عرصه فيلم سازي مسير خود را پيدا كند و آغاز گر تحول جديد در عرصه هنر و با پرداخت به موضوع هاي جديد و اجتماعي باشد.
دوره دهم جشنواره با توجه به بررسي ها،مي توان دوره رشد عرصه فيلم سازي دانست كه كارگردانان افق جديدي را براي پيشرفت سينما در نظر گرفتند.
*برگزيدگان دهمين جشنواره فيلم فجر ۱۳۷۰:
"نياز" به كارگرداني عليرضا داوود نژاد به عنوان بهترين فيلم جشنواره اين دوره انتخاب شد و همچنين جايزه ويژه هيات داوران نيز به فيلم"مسافران" به كارگرداني بهرام بيضايي رسيد.
رخشان بني اعتماد نيز در اين دوره جايزه بهترين كارگرداني را به خاطر فيلم به يادماندني "نرگس" دريافت كرد.
با اهداي ديپلم افتخار به سيد مهدي شجاعي و مجيد مجيدي براي فيلم"بدوك" و همچنين مهدي فخيم زاده براي فيلم"شتاب زده"،جايزه بهترين فيلم نامه به اصغر عبداللهي و حسن قلي زاده براي فيلم"خانه خلوت" تعلق گرفت.
همچنين با تقدير از عزت اله انتظامي و فريماه فرجامي براي بازي در فيلم هاي"ناصرالدين شاه اكتور سينما" و فيلم"نرگس" و ماهايا پطروسيان در فيلم"ديگه چه خبر"،جايزه بهترين بازيگر نقش اول زن و مرد به فرامرز صديقي براي فيلم"دادستان" و جميله شيخي براي فيلم"مسافران" اهدا شد.
با اهداي ديپلم افتخار به حسين جعفريان براي فيلم"نرگس"،مهرداد فخيمي جايزه بهترين فيلمبرداري براي فيلم"مسافران" را دريافت كرد.
فيلم" ناصر الدين شاه اكتور سينما" با دريافت جايزه بهترين تدوين توسط داوود يوسفيان و طراح صحنه توسط حسن فارسي و چهره پردازي توسط عبداله اسكندري،سهميه خود را از جشنواره دهم دريافت كرد.
بهترين موسيقي متن نيز با تقدير از مجيد انتظامي در فيلم"ناصرالدين شاه اكتور سينما" به "محمدرضا عليقلي" براي فيلم "نرگس" رسيد.
جايزه بهترين بازيگر نقش مكمل مرد و زن با تقدير از جهانگير فروهر و پروين سليماني به مجيد مظفري و فاطمه معتمدآريا براي فيلم"مسافران" اهدا شد.
"روبيك منصوري" جايزه بهترين صداگذاري و ميكس براي فيلم"پوتين" دريافت كرد و تنها از محسن روشن به خاطر فيلم"ناصرالدين شاه اكتور سينما" تقدير شد.
و در آخر با قدرداني از پرويز آبنار به خاطر صدابرداني "نرگس" جايزه بهترين صدابرداري براي فيلم"مسافران" به محمود سماك باشي رسيد.
بهروز افخمي، خسرو سينايي، فرهاد صبا، رسول ملاقلي پور و پرويز مقدم ۲۴ فيلم بخش مسابقه دوره دهم جشنواره را داوري كردند.