به گزارش نماینده فیلم "فرمول ۱۳"یکی از فیلمهای شرکت کننده در بیست و هشتمین جشنواره بینالمللی فیلمهای کودکان و نوجوانان، به کارگردانی ناصر رفائی بود. کارگردان این فیلم در گفتوگویی با خبرنگار ایسنا اصفهان از معضلات فعلی سینمای کودک گفت و دل پری که سینماگران در این حوزه سینمایی دارند. سینمای کودک حالا دیگر برای همه شناخته شده است ولی انگار هنوز توجه لازم به آن نمیشود.
در ابتدا بگویید برای تولید فیلم خوب چه مؤلفههایی لازم است؟
ابتدا پول، سپس حمایت و مقداری آزاد گذاشتن دست فیلمساز در انتخاب قصه و نوع اجرا از مؤلفههایی است که یک فیلم خوب را رقم خواهد زد.
صنعت سینمای کودک ما در حال حاضر با چه معضلاتی روبروست؟ راهکار چیست؟
سینمای کودک ما از بیتوجهی رنج میبرد. راهکار این است که چشمها و گوشها را باز کنند و ببینند دور و اطراف چه میگذرد و به نسل آینده توجه کنند. به هر حال کودک امروز، بزرگ فرداست اما ظاهراً مباحث حاشیهای سینما همه را به سمت سینمای سفارشی یا سینمای بزرگسال کشانده است. سینمایی که عموماً به گیشه توجه دارد و شعائری دارد که خیلی هم شعائر عمومی نیستند.
به نظر شما چرا بیشتر فیلمسازان عرصه کودک به سمت بزرگسال گریز میزنند؟
من فکر میکنم اینطور نیست. به هرحال کسی که کار کودک میکند یک علاقهمندی به این ژانر دارد. فیلمساز فیلم بزرگسال هم احتمالاً امکان ساخت فیلم کودک برایش مهیا نبوده یا فیلم کودک برگردان مالی نداشته زیرا هیچ سرمایهگذاری برای فیلم کودک سرمایهگذاری نمیکند و فیلمساز مجبور میشود به سمت سینمایی برود که بتواند در آن کار کند. اما به عقیده من عموماً سینمای کودک یک علاقمندی در وجود فیلمساز به وجود میآورد که دل کندن از آن راحت نیست.
ارزیابی شما از فعالیت فعلی فیلمسازان سینمای کودک چیست؟
ما فیلمسازها داریم دست تنهایی مثل سرباز از سینمای کودک دفاع میکنیم و فعلاً میگذاریم یک نفسی بکشد و نبضی بزند.
در جشنوارههای سالهای گذشته حضور داشتهاید و چند فیلم کودک ساختهاید؟
بله. به غیر از یک فیلمی که به عنوان فیلم دوم برای بزرگسالان ساختم، عموم فیلمهایم حول محور نوجوانان گشته که تعدادی از آنها نوجوان نزدیک به سن بلوغ و بخشی از آن، از کودکی به نوجوانی بوده که در فیلمهای اخیرم به نمایش گذاشتهام.
جشنواره امسال را چطور دیدید؟
من اصلاً جشنواره را ندیدم. احساس کردم باید به دنبال فیلمم باشم. نمیدانم، من اصلاً دعوت رسمی جشنواره نبودم و فقط به خاطر فیلمم که به اکران برسانم به اصفهان آمدم و بعد متوجه شدم که اصلاً دعوت نبودهام ولی حکم پیک را برای جشنواره بازی کردم.
پس در این صورت نشست پرسش و پاسخ فیلم شما قرار بود بدون حضور شما صورت گیرد؟
واقعاً نمیدانم نشست فیلم من در صورت نبود من چگونه شکل میگرفت، اما من به خاطر اینکه DCP فیلمم را برای نمایش برسانم، به اصفهان آمدم. چرا که احساس کردم با یک کمکاری و تأخیر دوستان ممکن است فیلم به نمایش نرسد و به این خاطر با اتومبیل شخصی DCP فیلمم را به سالن رساندم.
نشست چگونه بدون حضور شما انجام میشد؟
نمیدانم. در تهران به من گفتند نشست دارید ولی من تعجب کردم. در صورتی که من تهران هستم نشست اصفهان به چه معناست؟ وقتی به اصفهان آمدم متوجه شدم که هیچ فکری برای دعوت از من، بلیط و حتی مکان من انجام نشده و مکانی را که در اختیار من قرار دادند اگر به خاطر فیلمم نبود همان لحظه ترک میکردم چرا که مثل سربازخانه بود.
چه کسانی به شما در تهران میگفتند که قرار است برای فیلمتان نشست برگزار شود؟
نمیدانم یک تلفن بود فقط. تلفنی از تهران که من نشناختم...
شما این مسأله را در نشست مطرح نکردید؟
من میدانستم نشستی برای فیلمم برگزار خواهد شد، اما تعجب میکردم چگونه وقتی دعوت نشدهام و در تهران حضور دارم نشست برگزار خواهد شد. در نشست هم باید بحث سینمایی انجام میشد نه بحثهای شخصی. تجربه ثابت میکند هیچ گوش شنوایی وجود ندارد، نه در مسؤولان و نه در تماشاچیان! باید یاد بگیریم و عادت کنیم که اوضاع همین است و همیشه یک جور بیمهری در فضای کاری ما وجود دارد. کار ما منظورم عموماً کار فرهنگی است. در سینمای ما دو راه برای موفقیت وجود دارد، یکی اینکه کار سفارشی بسازی و یا کار گیشه، ولی اگر قرار باشد کار فرهنگی یا اورجینال بسازی نباید به سفارش زیاد توجه کرد و بهتر است فیمساز عقیده و نظر خود را در فیلم اجرا کند. البته در این راه مشخصاً با سختیهایی مواجه هستی که ما نیز به این سختیها عادت کردهایم.
چه ضعف اجرایی یا ساختاری به جشنواره بیست و هشتم نسبت به جشنوارههای حرفهای دنیا میتوان گرفت؟
ببینید جشنواره که خود گناهی ندارد. جشنواره جای خوبی است چرا که فیلمها دیده میشوند. تولیدات سال مطرح میشود و نفس خود جشنواره مسأله بسیار قشنگی است، اما نوع برخورد با آنها میتواند نقطه ضعف جشنواره را برای ما برساند. این جشنواره، جشنواره فیلم کودک و نوجوان بود. من احساس میکنم مهمترین عناصر این جشنواره فیلمی است که درباره به کودک و نوجوان باشد و این دو عنصر میتواند به ارتقاء سطح جشنواره کمک کند، ولی وقتی نگاه میکنم و فضای امروز فیلمم را میبینم تأسف میخورم.
مشخصاً تجربه ثابت کرده در این جشنوارهها در زمانهای ناهار، شام و قبل از اختتامیه نباید فیلم پخش شود چرا که هتلها در یک مقطع شام میدهند، پس مطمئناً اگر فیلمی را ساعت ۹ شب به نمایش بگذارند هیچ یک از عناصر جشنواره نمیتوانند فیلم را ببیند و قبل از نهار نباید نشست پرسش و پاسخ برگزار شود. وقتی نشست فیلم من با تعداد پنج تا شش نفر در سالن مواجه میشود دلم میسوزد چرا که این همه راه از تهران آمدهام و تنها با شش نفر مواجه میشوم و خب روز آخر است و یک سری برای خرید گز رفتهاند و یک سری برای نهار و ...