سومین فصل برنامه «قند پهلو» شب های ماه مبارک رمضان روی آنتن شبکه آموزش می رود. به این بهانه با رضا رفیع، مجری و سردبیر و امیر قمیشی تهیه کننده این برنامه به گفت و گو نشستیم.
جناب رفیع! به نظر شما دلیل موفقیت «قند پهلو» چیست؟
اولا تلویزیون به گروه سازنده «قند پهلو» اعتماد كرد .یعنی كشتی را دست ما سپرد و گفت این را هدایت كنید افرادی كه در این كشتی حضور دارند همه صاحب تخصص هستند ؛ سال ها نوشته اند و اجرا كرده اند. به خاطر این نگاه تخصصی و اعتماد رسانه است كه برنامه موفق بوده. دلیل مهم دیگر این كه برنامه در چارچوب مشتركات همه جریان ها و جناح ها حركت كرده و در هیچ جا تلاش نشده كه از طنز برای نیش و كنایه زدن به گروه ها و چهره و جریان های مختلف استفاده شود. بلكه صرفا وجه ادبی طنز مد نظر است. در آینده ممكن است( كما این كه وزیر محترم خارجه هم گفته بودند) شیب وجه سیاسی مان بیشتر شود البته در حدی كه سیاسیون استقبال كنند و حرف مردم زده شود ولی وجه غالب برنامه ادبی توام با نجابت است چه در اجرا ، چه داوری و چه شركت كننده ها.
یعنی برای شرکت کننده ها خطوط قرمز را توضیح می دهید؟
اصلا احتیاجی به گفتن نیست ،همه جنس كار را می دانند و انتظار برنامه را می دانند. آن ها می دانند این جنس از طنز است كه مقبول همه قومیت های محترم كشور است و الحمد الله این اتفاق هم افتاده ما تنها محض یادآوری بیان می كنیم . خدا در این توفیق نقش اصلی را داشت.
برای جذاب شدن برنامه به آیتم های جدیدی رسیده اید؟
ما یك روند كلی و اصلی داریم یك روند حاشیه ای و فرعی. برای همین ضمن حفظ كلیت برنامه تغییرات جزئی را همیشه خواهیم داشت. سعی می كنیم آیتم ها متنوع باشند هر بار آیتمی جدید اضافه شود و یكی كم بشود . این اتفاقات حاصل رایزنی ما دوبزرگوار( رفیع و قمیشی) بوده. تنوع لازمه بقای یك برنامه است چون قالب هر برنامه ای ولو جذاب و پرمخاطب بعد از مدتی دچار یكنواختی می شود .
برای همراه كردن نسل امروز باید از زبان خودشان استفاده كنیم. یكسره با زبان قدمایی صحبت كردن ایجاد شكاف بین یك برنامه و نسل جدید می كند. ما حتما در «قند پهلو» دنبال این هستیم تا نسل نوجوان هم جذب برنامه شوند پس لازم است با زبان خودشان آثاری ارائه كنیم.
لطیفه ها و جملاتی كه رو به دوربین می گویید از كجا می آید؟
خیلی ها كمك می كنند. شاید باورتان نشود من رابطه ام با مدیر شبكه به قدری صمیمی است و این قدر احساس پدری نسبت به برنامه دارد كه خودش در این زمینه كمك می كند. بعضی را مردم می فرستند. برخی هم حاصل پیامك ها و گشتن در شبكه های اجتماعی است . چون اعتقاد دارم طنز فاخر چنان كه برخی اشتباه می كنند طنزی نیست كه نام گل آقا، عبید زاكانی و حافظ و امثالهم دارد این ها در زمان خودشان طنز فاخر بودند و الی الابد در تاریخ ادبیات ما به عنوان طنز فاخر هستند ولی امروز هم جریان هایی در عرصه طنز فاخر ما دارد شكل می گیرد ولو به زبان فیس بوكی باشد. اتفاقا برای همراه كردن نسل امروز باید از زبان خودشان استفاده كنیم. یكسره با زبان قدمایی صحبت كردن ایجاد شكاف بین یك برنامه و نسل جدید می كند. ما حتما در «قند پهلو» دنبال این هستیم تا نسل نوجوان هم جذب برنامه شوند پس لازم است با زبان خودشان آثاری ارائه كنیم.
راز كله قند«قند پهلو»
با توجه به شرایط جامعه فكر می كردید مخاطب عام تا این حد یك برنامه طنز ادبی را بپسندد؟
به این شدت فكر نمی كردیم یعنی خود من حدود هفتاد –هشتاد درصد احتمال استقبال می دادم. همان كه عبید تعریف می كند كه «منجمی را بر دار كشیدند. یكی به او گفت تو كه خودت منجم بودی طالع خیلی ها را می دیدی چطور طالع خودت را ندیدی؟ گفت من در اسباب رمل و اسطرلاب خودم یك بلندی در سرنوشت خودم دیدم فكر نمی كردم این بلندی به قدری قدر باشد كه این دار از توی آن در بیاید!» البته در مثل مناقشه نیست . به هر حال برای برنامه بلندایی می دیدم چون می دانستم دو خصوصیت مشترك در ایرانی ها با هر دین و فكر و قومیت و جناح وجود دارد؛ ایرانی هم شعر دوست دارد هم طنز را. برای همین است كه از روحانیت عظام و اساتید دانشگاه و سیاسیون و مردم كوچه بازار از برنامه استقبال كرده اند. اخیر استاد دینانی در كلاس شان به دانشجویان توصیه كردند كه«قند پهلو »را ببینید و یاد زمان«گل آقا» افتادم كه آقای صابری می گفت بسیاری از استادان دانشگاه وقتی می خواهند برای یك نمونه ویرایشی و نگارشی نمونه ،مثال بزدند می گفتند هفته نامه گل آقا را نگاه كنید. سعی ما این است كه در همه زمینه ها رعایت زبان ،بیان نجابت و ادبیات را بكنیم.
توضیحات تهیه کننده درباره سری جدید «قند پهلو»
سری جدید «قند پهلو» با تغییراتی تهیه و تولید خواهد شد. امیر قمیشی تهیه کننده این برنامه درباره در این باره توضیحاتی داده است که می خوانید:
* كلیت برنامه همانی است كه در سری های قبل دیده اید. رضا رفیع مجری و سردبیر است ، شهرام شكیبا و ناصر فیض داور هستند و احتمالا داور مهمان هم خواهیم داشت. با توجه به این كه برنامه قرار است در ایام ماه مبارك رمضان و در ساعت های منتهی به افطار روی آنتن برود بنا داریم از قالب صرف مصاحبه به برنامه ای رقابتی – تركیبی تبدیل می شود.
* یكی از ویژگی های «قند پهلو» غافلگیری مخاطب است برای همین چند آیتم در نظر گرفته ایم تا با برنامه متنوع تر باشد . یكی از آیتم ها مناجات خوانی است كه قبل از اذان پخش می شود . دیگر آیتم «با مقام شامخ گل آقایی» نام دارد كه نقل خاطره سیاسیون و چهره های فرهنگی از مرحوم گل آقا است. قصه های طنز ابوالضل زرویی نصراباد با عنوان «كلاغه به خونش نرسید» را خواهیم داشت كه این طنزپرداز قصه هایش را خواهد خواند. برای پایان برنامه تصمیم داریم از چهره های مطرح ادبی برای مناجات خوانی دعوت كنیم. احتمالا ویژه برنامه هایی برای شب های قدر مناسب با حال و هوای این شب ها هم خواهیم داشت .
در سری جدید نظر مردم را برای انتخاب نفر برگزیده لحاظ می شود یعنی این بار علاوه بر هیات داوران یك بخش داوری مردمی هم داریم كه قرار است طنز پرداز برتر را خود مردم انتخاب كنند. یک كله قند طلایی به انتخاب هیات داوران داده می شود و یك كله قند هم به انتخاب مردم
* تعدای از شركت كنندگان از طریق برنامه ماهیانه فرهنگسرای اندیشه كه چهارشنبه آخر هر ماه برگزار می شود ،انتخاب شده اند بخشی هم از طریق ارتباط خود سازندگان با مردم انتخاب می شوند. آقای رفیع مسافرت های زیادی به شهرهای مختلف دارند مثلا آخرین نمونه اش جشنواره «سوهان روح» قم بوده . بخشی هم كشف رقابت مردمی هستند.همه آن ها كه اثر می فرستند اگر حداقل های استانداردهای ادبی را لحاظ كرده باشد روی سن شعر می خوانند.
* در سری جدید نظر مردم را برای انتخاب نفر برگزیده لحاظ می شود یعنی این بار علاوه بر هیات داوران یك بخش داوری مردمی هم داریم كه قرار است طنز پرداز برتر را خود مردم انتخاب كنند. یک كله قند طلایی به انتخاب هیات داوران داده می شود و یك كله قند هم به انتخاب مردم.
* در تمام دوره ها به نفر اول كمك هزینه انتشار یك كتاب به صورت نقدی پرداخت شده. ضمن این كه تمام شركت كننده ها اعم از برنده و غیر برنده جایزه می گیرند. نكته بعدی این كه ما با نفرات برتر ارتباط مان را در طول سال حفظ می كنیم همان طور كه برگزیده های سری اول و دوم ما در ویژه برنامه سال تحویل حضور داشتند. در سری جدید هم از آن ها دعوت كرده ایم.
* ما معتقدیم «قند پهلو» برنامه تخصصی طنز مكتوب است .آن چه در تلویزیون و پرده سینما می بینیم گونه ای دیگر از شوخی هنری است كه نام آن را طنز نمی توان گذاشت و كمدی است. منتهی ما همواره تلاش كرده ایم كه این پیوند میان طنز مكتوب و كمدی حفظ شود به طور مثال آیتم «نور، صدا، دوربین، لبخند» را داریم و برای سری جدید به حوزه انیمیشن و كارتون كه به نوعی فرزند به بلوغ رسیده كاریكاتور است ورود پیدا می كنیم .