به گزارش نماینده، سیدسعید اسماعیلی، محقق و پژوهشگر طب ایرانی و اسلامی، حجامت را دارای دو کاربرد پیشگیری و درمانی دانست و گفت: در بعد درمانی حجامت پس از تجویز پزشک انجام می‌شود و در بعد پیشگیری نیز به منظور جلوگیری از ابتلا به برخی از بیماری‌ها حجامت صورت می‌گیرد.
مقاطع زمانی مناسب برای انجام حجامت
اسماعیلی با بیان اینکه حجامت پیشگیری دارای قواعد خاص و انجام آن در برخی از ماه‌های سال مناسب‌تر است، ادامه داد: در برخی از ماه‌های سال به ویژه فروردین و اردیبهشت توصیه به انجام حجامت شده و در مقابل برای مقاطع زمانی دیگر همچون دی‌ماه بهتر است که حجامت انجام نشود.
این محقق و پژوهشگر طب ایرانی و اسلامی افزود: از نظر روزها نیز از پانزدهم تا بیست و یکم ماه‌های قمری روزهای بهتری برای انجام حجامت محسوب می‌شود و از جهت ساعات حجامت نیز ساعت‌های ابتدایی روز زمان مناسب تری برای انجام حجامت است ولی در این بین برخی روزهای خاص همچون هفتم حزیران( ۲۹ تا ۳۰ خردادماه) در برخی روایات اسلامی مورد تاکید قرار گرفته و حتی عنوان شده اگر آن روز موفق به انجام حجامت نشدید ۱۴ حزیران یا ۶ تیرماه حجامت را انجام بدهید.
انجام حجامت برای چه افرادی ممنوع است؟
وی به ممنوعیت‌های انجام حجامت اشاره کرد و گفت: برای اکثر افراد جامعه ما ممنوعیت مطلقی نداریم مگر افرادی که دچار کم خونی‌های شدید باشند که در این افراد انجام حجامت قاعدتا صورت نمی‌گیرد در برخی نیز باید احتیاط‌های را رعایت کنیم همچون اشخاصی که بیماری‌های سیستم ایمنی دارند و برخی از افراد نیز باید تحت نظر پزشک و با صلاحدید وی این عمل را انجام بدهند. افرادی که اعضای پیوندی در داخل بدن خود دارند و یا بیماری خاصی دارند حتما قبل از انجام حجامت باید با پزشک آشنا به طب ایرانی و اسلامی مشورت کنند.
اسماعیلی ادامه داد: از نظر سنین نیز برخی از منابع طب سنتی توصیه کرده‌اند برای سنین کمتر از دو سال و بالای ۶۰ سال کمتر حجامت صورت بگیرد اما از دیدگاه روایات اسلامی ما چنین ممنوعیت‌های را نداریم و می‌توانیم برای افراد کمتر از دو سال یعنی بعد از چهار ماهگی و افراد بالای ۶۰ سال اگر شرایط مناسبی داشته باشند حجامت انجام بدهیم.
توصیه‌هایی برای قبل و بعد از انجام حجامت
این محقق و پژوهشگر طب ایرانی و اسلامی به برخی از توصیه‌های قبل و بعد از انجام حجامت نیز اشاره‌ای کرد و گفت: با توجه به اینکه از دیدگاه طب سنتی ما هیچگاه دو نوع پاکسازی را در بدنمان نباید در زمان واحد انجام بدهیم بنابراین افرادی که دچار اسهال و استفراغ بوده‌اند و به نوعی مواد زائدی در آن روز از بدنشان خارج شده بهتر است در آن روز حجامت انجام ندهند.
وی گفت: در ضمن افرادی که از سونا و جکوزی استفاده کرده‌اند در همان روز بهتر است حجامت نکنند و یا یک روز فاصله این امر را انجام بدهند، از سوی دیگر انجام مسائل زناشویی افراد نیز باید ۱۲ ساعت با انجام حجامتشان فاصله داشته باشد و سعی کنند در حال گرسنگی حجامت انجام ندهند حتما غذایی سبکی میل کنند، دو الی سه ساعت از هضم غذایشان بگذرد سپس حجامت کنند و از مصرف دخانیات نیز پرهیز کنند.
چگونگی شست‌وشوی محل حجامت
اسماعیلی به توصیه‌های بعد از انجام حجامت نیز اشاره‌ای کرد و بیان کرد: شست‌وشوی محل حجامت نیز سه ساعت بعد از انجام حجامت صورت می‌گیرد ولی معمولا تا ۲۴ ساعت و در برخی افراد تا ۱۲ ساعت ممکن است بعد از شست‌وشو تطهیر محل ممکن نباشد که از نظر شرعی فتاوای مراجع اجازه می‌دهد با همان زخمی که در اثر حجامت ایجاد شده و مقداری خون در مورد وجود دارد و قابل شست‌وشو نیست افراد اعمال عبادی خود همچون نماز را انجام دهند و مانعی در این خصوص وجود ندارد.
این محقق و پژوهشگر طب ایرانی و اسلامی تصریح کرد: بعد از انجام حجامت افراد باید از نظر روحی و عصبی در شرایط آرامی قرار داشته باشند و از حرکات سنگین ورزشی و کاری چند ساعتی پرهیز کنند و مناسب است بعد از حجامت افراد چند ساعتی بیدار باشند چرا که تاثیر حجامت بهتر می‌شود و خوابیدن بلافاصله ممکن است کمی از آثار حجامت را کاهش دهد.
وی ادامه داد: توصیه شده که برخی از اقلام همچون شربت سکنجبین و کاهو به خصوص در افرادی که مزاج‌های گرم دارند بعد از انجام حجامت مصرف شود و از مصرف خوراکی‌های سنگین اجتناب کنند.
مقایسه حجامت با انتقال خون
اسماعیلی همچنین به مقایسه حجامت و انتقال خون پرداخت و افزود: مدت‌های طولانی است که این موضوع مطرح است که آیا حجامت با انتقال خون یکی است و یا تضاد و تقابلی با هم دارند. در ابتدا باید ببینیم روش اهدای خون به چه منظور ایجاد شده است، فلسفه وجودی سازمان انتقال خون برای این بوده که برای عده‌ای از افراد و بیماران نیازمند به خون سازمان و بانک‌های مختلفی ایجاد شود تا فراورده‌های خونی را از افراد سالم دریافت و به بیماران نیازمند انتقال کنند.
اهدای خون را نمی‌توانیم جایگزین حجامت کنیم
این محقق و پژوهشگر طب ایرانی و اسلامی تصریح کرد: بنابراین اصلا فلسفه وجودی این نوع سازمان‌ها این نیست که افراد خون دهند تا سالم شوند در واقع کسی که در این رابطه نفع می‌برد فرد گیرنده خون است نه اهدا کنند اگر چه اهدا کننده دارای اجر معنوی است ولی حجامت دارای دو بخش کاملا متفاوت پیشگیری و درمان است. ما نمی‌توانیم اهدای خون را جایگزین حجامت کنیم و هیچ کار علمی دقیقی نیز چنین چیزی را ثابت نکرده است.
وی ادامه داد: برخی از افراد معتقدند انتقال خون با حجامت فرقی ندارد ولی بحث ما این است که این عدم تفاوت را باید با یک روش علمی ثابت کنیم و تاکنون نیز پژوهش‌های علمی در این زمینه صورت نگرفته است که بخواهد تاثیر حجامت را با انتقال خون مقایسه کرده باشد. حجامت برای بخش‌های مختلف بدن وجود دارد و در برخی از منابع نیز ۲۸ نوع حجامت مورد اشاره قرار گرفته که هر کدام نیز دارای آثار خاصی است. حال سوال این است که کدام یک از انواع حجامت را می‌فرمایند که با انتقال خون یکی است.
اسماعیلی افزود: با توجه به اینکه شواهد علمی و منابع ما بر این تاکید می‌کند که حجامت آثار خاصی دارد و مطالعات بالینی اخیر نیز نشان دهنده همین موضوع است بنابراین توصیه به انجام حجامت پیشگیری و درمانی داریم و با انتقال خون آن را دو موضوع متفاوت می‌دانیم ولی به افراد توصیه می‌کنیم که هم حجامت کنند و گاهی هم خون اهدا کنند ولی مشکل از سوی سازمان انتقال خون است که از افراد مراجعه کننده برای اهدای خون چند سوال مختلف می‌کنند که یکی از آن‌ها در خصوص انجام حجامت است در صورتی که افراد سابق بر آن حجامت انجام داده باشند از آن‌ها خون گیری صورت نمی‌گیرد و دلیلی هم که مطرح می‌کنند این است که ممکن است فرد در حین انجام حجامت بدنش دچار آلودگی به ویروس هپاتیپ و ایدز شده باشد.
حجامت امروزه در کشور با رعایت کامل مسائل بهداشتی انجام می‌شود
این محقق و پژوهشگر طب ایرانی و اسلامی خاطرنشان کرد: ولی حجامت امروزه در کشور ما به صورت کاملا بهداشتی در مطب پزشکان انجام می‌شود، وسایلی که برای حجامت استفاده می‌شود یک بار مصرف و تیغ آن نیز تیغی است که در اتفاق عمل مورد استفاده قرار می‌گیرد. روش انجام حجامت به شکلی نیست که آلودگی از فردی به فرد دیگری منتقل شود بنابراین افراد می‌توانند با خیالت راحت از مراجعان خون بگیرند.
مقاطع زمانی مناسب برای انجام حجامت
اسماعیلی با بیان اینکه حجامت پیشگیری دارای قواعد خاص و انجام آن در برخی از ماه‌های سال مناسب‌تر است، ادامه داد: در برخی از ماه‌های سال به ویژه فروردین و اردیبهشت توصیه به انجام حجامت شده و در مقابل برای مقاطع زمانی دیگر همچون دی‌ماه بهتر است که حجامت انجام نشود.
این محقق و پژوهشگر طب ایرانی و اسلامی افزود: از نظر روزها نیز از پانزدهم تا بیست و یکم ماه‌های قمری روزهای بهتری برای انجام حجامت محسوب می‌شود و از جهت ساعات حجامت نیز ساعت‌های ابتدایی روز زمان مناسب تری برای انجام حجامت است ولی در این بین برخی روزهای خاص همچون هفتم حزیران( ۲۹ تا ۳۰ خردادماه) در برخی روایات اسلامی مورد تاکید قرار گرفته و حتی عنوان شده اگر آن روز موفق به انجام حجامت نشدید ۱۴ حزیران یا ۶ تیرماه حجامت را انجام بدهید.
انجام حجامت برای چه افرادی ممنوع است؟
وی به ممنوعیت‌های انجام حجامت اشاره کرد و گفت: برای اکثر افراد جامعه ما ممنوعیت مطلقی نداریم مگر افرادی که دچار کم خونی‌های شدید باشند که در این افراد انجام حجامت قاعدتا صورت نمی‌گیرد در برخی نیز باید احتیاط‌های را رعایت کنیم همچون اشخاصی که بیماری‌های سیستم ایمنی دارند و برخی از افراد نیز باید تحت نظر پزشک و با صلاحدید وی این عمل را انجام بدهند. افرادی که اعضای پیوندی در داخل بدن خود دارند و یا بیماری خاصی دارند حتما قبل از انجام حجامت باید با پزشک آشنا به طب ایرانی و اسلامی مشورت کنند.
اسماعیلی ادامه داد: از نظر سنین نیز برخی از منابع طب سنتی توصیه کرده‌اند برای سنین کمتر از دو سال و بالای ۶۰ سال کمتر حجامت صورت بگیرد اما از دیدگاه روایات اسلامی ما چنین ممنوعیت‌های را نداریم و می‌توانیم برای افراد کمتر از دو سال یعنی بعد از چهار ماهگی و افراد بالای ۶۰ سال اگر شرایط مناسبی داشته باشند حجامت انجام بدهیم.
توصیه‌هایی برای قبل و بعد از انجام حجامت
این محقق و پژوهشگر طب ایرانی و اسلامی به برخی از توصیه‌های قبل و بعد از انجام حجامت نیز اشاره‌ای کرد و گفت: با توجه به اینکه از دیدگاه طب سنتی ما هیچگاه دو نوع پاکسازی را در بدنمان نباید در زمان واحد انجام بدهیم بنابراین افرادی که دچار اسهال و استفراغ بوده‌اند و به نوعی مواد زائدی در آن روز از بدنشان خارج شده بهتر است در آن روز حجامت انجام ندهند.
وی گفت: در ضمن افرادی که از سونا و جکوزی استفاده کرده‌اند در همان روز بهتر است حجامت نکنند و یا یک روز فاصله این امر را انجام بدهند، از سوی دیگر انجام مسائل زناشویی افراد نیز باید ۱۲ ساعت با انجام حجامتشان فاصله داشته باشد و سعی کنند در حال گرسنگی حجامت انجام ندهند حتما غذایی سبکی میل کنند، دو الی سه ساعت از هضم غذایشان بگذرد سپس حجامت کنند و از مصرف دخانیات نیز پرهیز کنند.
چگونگی شست‌وشوی محل حجامت
اسماعیلی به توصیه‌های بعد از انجام حجامت نیز اشاره‌ای کرد و بیان کرد: شست‌وشوی محل حجامت نیز سه ساعت بعد از انجام حجامت صورت می‌گیرد ولی معمولا تا ۲۴ ساعت و در برخی افراد تا ۱۲ ساعت ممکن است بعد از شست‌وشو تطهیر محل ممکن نباشد که از نظر شرعی فتاوای مراجع اجازه می‌دهد با همان زخمی که در اثر حجامت ایجاد شده و مقداری خون در مورد وجود دارد و قابل شست‌وشو نیست افراد اعمال عبادی خود همچون نماز را انجام دهند و مانعی در این خصوص وجود ندارد.
این محقق و پژوهشگر طب ایرانی و اسلامی تصریح کرد: بعد از انجام حجامت افراد باید از نظر روحی و عصبی در شرایط آرامی قرار داشته باشند و از حرکات سنگین ورزشی و کاری چند ساعتی پرهیز کنند و مناسب است بعد از حجامت افراد چند ساعتی بیدار باشند چرا که تاثیر حجامت بهتر می‌شود و خوابیدن بلافاصله ممکن است کمی از آثار حجامت را کاهش دهد.
وی ادامه داد: توصیه شده که برخی از اقلام همچون شربت سکنجبین و کاهو به خصوص در افرادی که مزاج‌های گرم دارند بعد از انجام حجامت مصرف شود و از مصرف خوراکی‌های سنگین اجتناب کنند.
مقایسه حجامت با انتقال خون
اسماعیلی همچنین به مقایسه حجامت و انتقال خون پرداخت و افزود: مدت‌های طولانی است که این موضوع مطرح است که آیا حجامت با انتقال خون یکی است و یا تضاد و تقابلی با هم دارند. در ابتدا باید ببینیم روش اهدای خون به چه منظور ایجاد شده است، فلسفه وجودی سازمان انتقال خون برای این بوده که برای عده‌ای از افراد و بیماران نیازمند به خون سازمان و بانک‌های مختلفی ایجاد شود تا فراورده‌های خونی را از افراد سالم دریافت و به بیماران نیازمند انتقال کنند.
اهدای خون را نمی‌توانیم جایگزین حجامت کنیم
این محقق و پژوهشگر طب ایرانی و اسلامی تصریح کرد: بنابراین اصلا فلسفه وجودی این نوع سازمان‌ها این نیست که افراد خون دهند تا سالم شوند در واقع کسی که در این رابطه نفع می‌برد فرد گیرنده خون است نه اهدا کنند اگر چه اهدا کننده دارای اجر معنوی است ولی حجامت دارای دو بخش کاملا متفاوت پیشگیری و درمان است. ما نمی‌توانیم اهدای خون را جایگزین حجامت کنیم و هیچ کار علمی دقیقی نیز چنین چیزی را ثابت نکرده است.
وی ادامه داد: برخی از افراد معتقدند انتقال خون با حجامت فرقی ندارد ولی بحث ما این است که این عدم تفاوت را باید با یک روش علمی ثابت کنیم و تاکنون نیز پژوهش‌های علمی در این زمینه صورت نگرفته است که بخواهد تاثیر حجامت را با انتقال خون مقایسه کرده باشد. حجامت برای بخش‌های مختلف بدن وجود دارد و در برخی از منابع نیز ۲۸ نوع حجامت مورد اشاره قرار گرفته که هر کدام نیز دارای آثار خاصی است. حال سوال این است که کدام یک از انواع حجامت را می‌فرمایند که با انتقال خون یکی است.
اسماعیلی افزود: با توجه به اینکه شواهد علمی و منابع ما بر این تاکید می‌کند که حجامت آثار خاصی دارد و مطالعات بالینی اخیر نیز نشان دهنده همین موضوع است بنابراین توصیه به انجام حجامت پیشگیری و درمانی داریم و با انتقال خون آن را دو موضوع متفاوت می‌دانیم ولی به افراد توصیه می‌کنیم که هم حجامت کنند و گاهی هم خون اهدا کنند ولی مشکل از سوی سازمان انتقال خون است که از افراد مراجعه کننده برای اهدای خون چند سوال مختلف می‌کنند که یکی از آن‌ها در خصوص انجام حجامت است در صورتی که افراد سابق بر آن حجامت انجام داده باشند از آن‌ها خون گیری صورت نمی‌گیرد و دلیلی هم که مطرح می‌کنند این است که ممکن است فرد در حین انجام حجامت بدنش دچار آلودگی به ویروس هپاتیپ و ایدز شده باشد.
حجامت امروزه در کشور با رعایت کامل مسائل بهداشتی انجام می‌شود
این محقق و پژوهشگر طب ایرانی و اسلامی خاطرنشان کرد: ولی حجامت امروزه در کشور ما به صورت کاملا بهداشتی در مطب پزشکان انجام می‌شود، وسایلی که برای حجامت استفاده می‌شود یک بار مصرف و تیغ آن نیز تیغی است که در اتفاق عمل مورد استفاده قرار می‌گیرد. روش انجام حجامت به شکلی نیست که آلودگی از فردی به فرد دیگری منتقل شود بنابراین افراد می‌توانند با خیالت راحت از مراجعان خون بگیرند.
منبع:ایکنا