به گزارش «نماینده»، بابک نگاهداری رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، در همایش پژوهش و تحول دیجیتال که در مرکز آموزش، پژوهش و نوآوری مخابرات برگزار شد، اظهار کرد: به نظر می‌رسد مدیران و کارکنان دولتی و ... هنوز راجع به تحول دیجیتال شناخت لازم ندارند و این امر را هم‌معنی با فناوری اطلاعاتی در نظر می‌گیرند؛ بنابراین هر اقدامی برای تبیین و ترویج این موضوعات انجام شود، اهمیت دارد.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در ادامه به تفاوت‌های بین تحول در فناوری اطلاعات و تحول دیجیتال پرداخت و گفت: در تحول فناوری اطلاعات به دنبال بهبود فرآیندها برای به‌کارگیری این فناوری‌ها هستیم. اگر سطح آمادگی سازمان‌ها در این زمینه ارتقاء پیدا کند، تحولات دیجیتال، تغییرات عمده‌تری را می‌تواند در سازمان‌ها رقم بزند.
نگاهداری همچنین به قابلیت‌های فناوری‌های دیجیتال اشاره کرد و گفت: با توجه به تحولاتی که در فضای کسب‌وکار در هر سازمانی در حال ایجاد شدن است، اگر درک درستی از تحول دیجیتال داشته باشیم، می‌توان تغییرات بنیادین در همه عرصه‌های آن سازمان ایجاد کرد و این تغییرات نباید فقط به اصلاح فرآیندها محدود شود.
نقش تحول دیجیتالی در آینده سازمان‌ها
وی با بیان اینکه پیاده‌سازی تحول دیجیتال در سازمان‌ها، چشم‌انداز و افق سازمانی را با بازنگری‌های جدی مواجه می‌کند و مأموریت‌ها و اهداف کلی و تشریحی سازمان را به شکلی اساسی تغییر می‌دهد؛ افرود: به تبع این تحولات، فرآیندهای سازمانی به‌طور مستمر اصلاح و بهینه‌سازی می‌شود.
به گفته رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس، اگر شناخت دقیقی از تحول دیجیتال در همه عرصه‌های سازمان صورت گیرد، می‌توانیم تغییرات ژرفی را در سازمان‌ها و بازنگری در مأموریت‌های سازمان در دستور کار قرار دهیم.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس با بیان اینکه هوش مصنوعی، رسانه‌های جمعی و ... می‌تواند در تحول دیجیتال تأثیرگذار باشد، گفت: تحول دیجیتال در زیست‌بوم پژوهشی کشور نیز تأثیرگذار است. وب نسل سوم و شبکه‌های اجتماعی، قابلیت مهمی برای اینکه از مشارکت وسیع مردم، صاحب‌نظران و نخبگان را در طرح‌های پژوهشی استفاده کنیم، دارند.
نگاهداری ادامه داد: همچنین هوش مصنوعی امکان جست‌وجوی گسترده در تجارب یا مطالعات پیشین را به ما می‌دهد. خلاصه‌سازی و ترجمه سریع مقالات، استفاده از تجارب بین‌المللی در انجام پژوهش‌ها و ... از دیگر امکاناتی است که این ابزار در پژوهش در اختیار ما قرار می‌دهد.
وی با اشاره به فناوری دیگری در حوزه تحول دیجیتال به نام دفتر کل توزیع شده یا DLT، گفت :این فناوری امکان ثبت دقیق ایده‌ها و پیشنهادات را فراهم کرده و مشکلات مالکیت معنوی ایده‌ها را با هزینه کمتری مرتفع می‌کند. باتوجه به‌اینکه یکی از مشکلات مهم ما در حوزه فناوری‌های نوین، ثبت‌ایده‌ها و حفظ مالکیت معنوی ایده‌پردازان است، فناوری دفتر کل توزیع شده، کمک بزرگی در این زمینه برای ما محسوب می‌شود.
اثرگذاری عصر دیجیتال در مشارکت مردم در تصمیم‌سازی‌های کلان
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس با بیان اینکه این فناوری‌ها در ارتقای مشارکت صاحب‌نظران، ارتقای کیفیت استفاده از مطالعات پیشین و حفظ مالکیت معنوی اثرگذاراست، گفت: وب نسل سوم، هوش مصنوعی و دفترکل توزیع شده، هرکدام یکی از اصول مطرح در پژوهش را برای ما ساده‌تر کرده و بی‌طرفی و عینیت در پژوهش را بیشتر از گذشته محقق می‌کنند.
نگاهداری با اشاره به اینکه عینیت در پژوهش‌ها در طول تاریخ بازنویسی و بازطراحی شده، گفت: به نظرم تحول دیجیتال حتی تعریف بی‌طرفی و عینیت در پژوهش‌ها را هم به‌روزرسانی خواهد کرد.
وی در ادامه برخی از تحولات احتمالی دیجیتالی شدن پژوهش‌ها را برشمرد و افزود: قبل از درک این تحول، پژوهشگران با محدودیت زمانی و بررسی نظرات صاحب‌نظران محدود و با جمع‌آوری اطلاعات محدودتر، می‌توانستند به عینیت موضوع مورد پژوهش بپردازند، اما با ظرفیت تحول دیجیتال، زیست‌بوم پژوهشی کشور تغییرات شگرفی خواهد داشت.
بی‌توجهی به ظرفیت‌های جدید دیجیتالی به کشور لطمه وارد می‌کند
نگاهداری ادامه داد: بی‌توجهی به ظرفیت‌های جدید دیجیتالی در پژوهش، به امکان عینیت‌بخشی بیشتر به نتایج تحقیق در کشور لطمه وارد می‌کند و باعث می‌شود پژوهش‌های ما قابل قبول نباشند.
وی ادامه داد: ممکن است عده‌ای در پذیرش این تحول در عرصه پژوهش مقاومت کنند اما کم‌کم منطق مقاومت این افراد زیر سوال می‌رود؛ زیرا در درازمدت مجبوریم از فرصت‌های این ظرفیت استفاده کنیم.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه در واقع برخی نظرات مبنی بر اینکه نباید از این سه فناوری دیجیتالی در حوزه پژوهش استفاده کنیم، قابل پذیرش نیستند، گفت: حتی در حوزه حکمرانی نیز این فناوری‌ها، ظرفیت مشارکت حداکثری و شفاف جمع کثیری از مردم را در تصمیم‌گیری‌های مهم جامعه، ایجاد می‌کند.
نگاهداری توضیح داد: در حال حاضر در دنیا اظهار نظراتی درباره جایگزینی نظام حکمرانی پارلمانی به حکمرانی مشارکتی براساس همین ظرفیت‌های فناوری دیجیتالی مطرح می‌شود که البته قابل نقد است. سیستم نمایندگی و سیستم مشارکتی هر یک کارکرد مربوط به خود را دارند و هیچکدام نمی‌تواند جایگزین دیگری شود. با این حال، امر مسلم این است که تحول دیجیتال در دریافت نظرات خبرگان و مشارکت مردم در حکمرانی آینده اثر بسیار خواهد داشت.
تحول دیجیتالی در زیست‌بوم پژوهش
وی در ادامه به تغییرات در اصول کلی زیست‌بوم پژوهش در نهادهای پژوهشی اشاره کرد و افزود: شاید اصلی‌ترین ماموریت این نهادها، ارائه خدمات پژوهشی بی‌طرف به نهادهای تصمیم‌گیر است. اما اگر تحول دیجیتال رخ دهد، به نظر می‌رسد این ماموریت تغییر کرده و ما تجارب و پژوهش‌های متکاثر در کشور را جمع‌بندی کرده و به مراکز هدف ارائه می‌دهیم.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس با بیان‌اینکه نهادهای پژوهشی دیگر پژوهش را خود انجام نمی‌دهند و صرفا جمع‌آوری نظرات دیگران را به عهده می‌گیرند، گفت: نهادهایی مانند مرکز پژوهش‌های مجلس، اگر تا الان متکی بر پژوهشگران درون سازمانی خود بوده، پس از تحول دیجیتالی در عرصه پژوهش، نهادهای پژوهشی در کنار به‌کارگیری پژوهشگران درون سازمانی، حتماً باید از ظرفیت هوش مصنوعی و پژوهشگران برون سازمانی‌استفاده کنند.
نگاهداری ادامه داد: سومین تغییر که در تحول دیجیتال در زیست‌بوم پژوهشی کشور رخ می‌دهد، این است که ماهیت تحقیق از حالت انفرادی و درون‌سازمانی، به یک تعامل و هم‌اندیشی ملی تبدیل می‌شود. به این معنی که به جای اینکه با یک جمع محدود، در سازمان مشغول پژوهش شویم، این ظرفیت را داریم که هر موضوعی را لازم بدانیم، به یک هم‌اندیشی ملی تبدیل کنیم.
تحول دیجیتالی در هدف‌گذاری بلندمدت سازمان‌های پژوهشی
وی دیگر تحول دیجیتال در حوزه پژوهش را تحول در هدف‌گذاری بلندمدت سازمان‌های پژوهشی خواند و گفت: در واقع اهداف سازمانی باید به سمت استفاده حداکثری از فناوری‌های تحول دیجیتال در سازوکار و فرآیندهای نظام پژوهشی و جای‌گذاری این ظرفیت در بخش‌های مختلف پژوهشی، حرکت کند.
نگاهداری با اشاره به اینکه در عصر تحول دیجیتال حتی تربیت پژوهشگران هم تغییر می‌کند، عنوان کرد: اگر ما در حال حاضر مهارت‌های فردی بر مبنای روش تحقیق را به پژوهشگران آموزش می‌دهیم، نیروی پژوهشگر در عصر تحول دیجیتال مهارت‌های دیگری لازم دارد. او باید بتواند از هوش مصنوعی استفاده کند و هدایت بحث را آموزش دیده باشد و مهارت نزدیک کردن دیدگاه‌های متکاثر را بداند.
به گفته رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس پژوهشگر در عصر جدید باید توان هم‌اندیشی با گروه‌های کارشناسی را نسبت به گذشته بیشتر و بهتر آموزش ببیند.
نقش شرکت مخابرات در تحول دیجیتالی آینده
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در ادامه به نقش شرکت مخابرات در تحول دیجیتال در ارتباط با زیست‌بوم پژوهش اشاره کرد و گفت: معتقدم شرکت‌های مخابراتی و مجموعه‌های خدمات فناوری ارتباطی و اطلاعاتی می‌توانند یاری‌گر اصلی تحول دیجیتال در کشور باشند.
نگاهداری با بیان اینکه شرکت‌های مخابراتی می‌توانند نقش اصلی را درایجاد فناوری دفتر کل توزیع شده ایفا کنند، گفت: این شرکت‌ها می‌توانند محور توسعه این فناوری در کشور باشند.
وی در ادامه به تجربه چین دراین زمینه اشاره کرد و گفت: چینی‌ها از یک ارائه‌دهنده خدمات ارتباطی، به ارائه‌دهنده خدمات پایه ارتباطی و پردازشی تبدیل کردند. این خدمات پردازشی شامل فناوری‌هایی مانند دفترکل توزیع شده، یا رسانه‌های اجتماعی و هوش مصنوعی می‌شود.
نگاهداری در پایان گفت: اگر شرکت مخابرات در کنار خدمات ارتباطی، پردازش اطلاعات را به خدمات خود اضافه کند، می‌تواند در تحول دیجیتال کشور به طور قابل‌توجهی نقش‌آفرین باشد.