«نماینده»/علیرضا رحمانی: نگاهی به ترکیب اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی و عضویت سران سه قوه و مسئولان فرهنگی، نظامی، سیاسی، رؤسای سازمان صداوسیما و سازمان فرهنگ و سازمان تبلیغات اسلامی حوزه و نیز معاونان امور خانواده، مراکز دانشگاهی و علمی، بهداشتی و نیز اشخاص مطلع و دغدغه‌مند در حوزه مسائل فرهنگی در این سازمان نشان از اهمیت مسئله فرهنگ و ضرورت همکاری و همفکری همه نهادها و سازمان‌ها در رفع مسائل و معضلات فرهنگی و نیز لزوم ارتقای سطح فرهنگ در کشور است. وجود چنین پایگاهی با این نیروهای زبده لازم است که اثرگذاری خود را با سیاست‌گذاری‌های صحیح و توجه بهتر و بیشتر به مسائل عمده فرهنگی در کشور با جلوه و نمود بیشتری نشان دهد. رهبر انقلاب اسلامی نیز در جایگاه رهبری دارای شخصیتی فرهنگی و آگاه به مسائل کشور در این امور بوده و همواره نیز مسئولان و نهادهای ذی‌ربط را بر ضرورت توجه و پرداختن به مسائل فرهنگی مورد خطاب قرار داده و با تبیین اهمیت حیاتی مقوله فرهنگ و لزوم پرداختن به دامنه گسترده در این موضوع بر جایگاه شورای عالی انقلاب فرهنگی به‌عنوان رأس این امور تأکید کرده است.
آیت‌الله خامنه‌ای از شورای عالی انقلاب فرهنگی به‌عنوان قرارگاه فرهنگی یاد می‌کنند و در تشریح این نام که در بطن آن معنایی نظامی را القا می‌کند، بر حساس بودن حفظ فرهنگ اسلامی و ایرانی در مقابل مواجهه گسترده که به مبارزه‌ای جدی برای ملت‌های باسابقه و بافرهنگی چون ایران تبدیل شده تأکید دارند و تمام توجهات را به آن جلب می‌کنند. اشارات تأکیدی رهبر انقلاب به مقوله فرهنگ و مطالباتی را که از شورای عالی انقلاب فرهنگی دارند در ذیل چند عنوان می‌توان مورد توجه قرار داد، هرچند که دامنه این توجهات به گستردگی فرهنگ است که در اینجا بخش‌هایی از آن ذکر می‌شود.
تدوین مبانی تحول علوم انسانی
شورا به‌عنوان اساسی‌ترین کار، موظف به تدوین مبانی علمی و فلسفی برای تحول علوم انسانی است و رهبر انقلاب در این زمینه ضرورت توجه به آسیب‌های اجتماعی و علل فرهنگی آن را مدنظر قرار داده و بر ریشه‌یابی و بررسی و ارائه راه‌حل‌هایی برای مسائلی همچون طلاق، فسادهای مالی و بزهکاری توسط شورا تأکید دارند. «از آنجا که مبنای علوم انسانی غربی، غیرالهی است، براین‌اساس، نیاز است که با یک کار علمی، تحقیقی و بنیادین به دنبال تحول در علوم انسانی باشیم.»
ضرورت برخورد حکیمانه با پدیده‌های فرهنگی
رهبر انقلاب اسلامی با تأکید بر اینکه فرهنگ و ارزش‌های فرهنگی، هویت و روح یک ملت است، خاطرنشان کرده‌اند که فرهنگ، حاشیه و ذیل اقتصاد و سیاست نیست، بلکه اقتصاد و سیاست حاشیه و ذیل فرهنگ هستند؛ ازاین‌رو انفعال و موضع دفاعیِ صرف در مقابل فرهنگ مهاجم بدترین و خسارت‌بارترین نوع برخورد با بحران‌های فرهنگی است که ایشان بر ضرورت برخورد مبتکرانه با مسائل و معضلات فرهنگی و حل روشمند و صحیح آن‌ها تأکید دارند.
استمرار پیشرفت علمی در دانشگاه‌ها
مشکلات کشور جز با توسعه علم و تعمیم و تعمیق علم در کشور پیش نخواهد رفت. با این تفسیر، تولید علم نه فقط در حوزه علوم پایه بلکه هم‌زمان در علوم انسانی نیز باید با جدیت مورد توجه قرار گرفته و پیگیری شود. نکته قابل توجه در این میان حفظ روحیه جوانان و اعتمادبه‌نفس آنان است. رهبر انقلاب، شورای عالی انقلاب فرهنگی را موظف به تقویت خودباوری و نشاط‌پروری برای فتح قله‌های علمی تا برپایی تمدن نوین اسلامی دانستند و برای تحقق آن تأکید دارند که پیشرفت علمی باید با حرکتی جهادگونه، خودباورانه و امیدبخش پیش برود؛ چراکه علم اگر جدای از فرهنگ صحیح باشد به خطا خواهد افتاد. برای پیشرفت علمی لازم است که فضای دانشگاهی از جریانات سیاسی خالی باشد؛ و البته این به معنای بی‌توجهی دانشگاهیان به مسائل سیاسی کشور نیست.
«نسل جوان در هر جامعه موتور حرکت تحولات اجتماعی و تحولات سیاسی است، به خصوص جوان دانشجو طبیعتش این است. این حرف دیگری است، این غیر از این است که ما دانشگاه را محل جولان گرایشهای سیاسی بکنیم. این را باید حتماً مراقبت کنید و جلوی آن را بگیرید. در این زمینه من این جمله را هم عرض بکنم؛ یک "می‌توانیم" را ملت ما گفته، نگذارید این "می‌توانیم" تبدیل بشود به عکس آن. گفتند ما می‌توانیم به قله‌های رفیع علمی برسیم، می‌توانیم مرجع علمی جهان بشویم، می‌توانیم خودمان را از حقارت علمی نجات بدهیم؛ که امروز نجات دادند و دشمنان ما، مخالفین ما دارند اعتراف می‌کنند که ایران به دانش دست یافته، نه فقط در زمینه هسته‌ای، در زمینه‌های دیگر همین را دارند میگویند و اعتراف می‌کنند. این "می‌توانیم" را که در روح این جوان‌های ما دارد جَوَلان می‌کند، نگذارید از بین برود. شما هم بگویید می‌توانیم و دنبال کنید این می‌توانیم را. ما می‌توانیم تمدن نوین اسلامی را برپا کنیم و دنیایی بسازیم که سرشار باشد از معنویت و با کمک معنویت و هدایت معنویت راه برود. این کارها را می‌توانیم انجام بدهیم که به توفیق الهی هم می‌کنیم. دانشگاه‌ها به هیچ دلیلی جولانگاه جریانهای سیاسی نشود؛ چراکه این کار جلوی رشد و شتاب علمی را می‌گیرد. شورای عالی انقلاب فرهنگی برای ترویج این روحیه خودباورانه بزرگ‌ترین وظیفه را بر عهده دارد و از طریق صحیح باید این زمینه تحقق این هدف و شرایط رسیدن به آن را فراهم کند.»
صیانت از زبان فارسی و ضرورت نوسازی نظام آموزشی
شورای عالی انقلاب فرهنگی ضمن مقابله حکیمانه با هرگونه تضعیف و معارضه با زبان فارسی، برای تقویت، گسترش و تحکیم زبان فارسی در همه زمینه‌ها تلاش ملموس و مجدانه‌ای انجام دهد. ورود اصطلاحات و تعابیر زبان‌های بیگانه در محاورات مردم و بی‌توجهی به اصلاح آن‌ها موجب فراموشی زبان فارسی به‌عنوان بخشی از هویت ملی و به‌تدریج زایل شدن آن می‌شود. انتظار دیگر از این شورا ضرورت توجه به نوسازی و تغییر در سبک آموزشی در مقاطع تحصیلی است. تحول در نظام آموزشی بر کیفیت آموزش و بازدهی بیشتر و بهتر آن کمک می‌کند.
ضمانت اجرای مصوبات و نظارت و هدایت دستگاه‌ها توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی
یکی از مطالبات کلیدی رهبری از شورای عالی انقلاب فرهنگی اهمیت اجرایی شدن مصوبات این شورا در ارتقا سطح فرهنگ کشور است. در این مورد نیز بیش از هر نهادی خود شورا را مسئول پیگیری اجرای مصوبات می‌دانند و معتقدند اسنادی را که شورا تصویب می‌کند با جدیت دنبال کند؛ و این‌جور هم نباشد که «یک سندی را که مربوط به دستگاه آموزش عالی است، یا مربوط به وزارت بهداشت است، یا مربوط به آموزش و پرورش است، یا مربوط به وزارت ارشاد است، شورا تدوین کند، تصویب کند، بسپارد به آن دستگاه و بکشد کنار؛ نه، این مصلحت نیست. بایستی نظارت خودش را بر کیفیت اجرا، بر اجرایی شدن آن ادامه بدهد؛ حالا یا تا پایان کار یا لااقل تا وقتی که این کار به جریان بیفتد و ببیند که دارد اجرا می‌شود.» این مسئله به خصوص در مورد تهاجم فرهنگی که شامل فعالیت صدها رسانۀ صوتی، تصویری، مکتوب و اینترنتی در جهان با هدف تأثیرگذاری بر ذهن و رفتار ملت ایران است ضرورت دارد.