«نماینده»/مهدی فضائلی، کارشناس مسائل سیاسی:مناظره‌های انتخاباتی در آمریکا سابقه‌ای طولانی دارند که 60 سال قبل در ۲۶ سپتامبر ۱۹۶۰ با مناظره میان ریچارد نیکسون و جان اف. کندی آغاز شد. درباره کارکرد مناظره و از جمله مناظره‌های انتخاباتی بین صاحب‌نظران اختلاف‌نظر وجود دارد.
برخی مناظره را موجب آشنایی بیشتر با نظرات و توان نامزدهای ریاست‌جمهوری می‌دانند و برخی دیگر معتقدند در مناظره‌های تلویزیونی اغلب واقعیت در پای «تصویر» قربانی می‌شود! به عبارت دیگر، آنچه بیش از هر چیز در مناظره‌های تلویزیونی برای نامزدها اهمیت دارد، نه بیان حقیقت بلکه ارائه تصویری جذاب از خود به مخاطب و مغلوب‌کردن رقیب یا اسکات خصم است.
این روزها بار دیگر مقوله مناظره‌های انتخاباتی با اولین مناظره ترامپ و بایدن که بدترین مناظره تاریخ آمریکا لقب گرفت، برجسته شد؛ مناظره‌ای که به قول ریچارد هاس، رییس شورای روابط خارجی آمریکا، «بر سیاست خارجی آمریکا تاثیرگذار بود و جایگاه آمریکا در جهان را بیش از پیش تضعیف کرد و اعتماد به نفس آمریکایی‌ها را پایین‌تر آورد و با عقب‌نشینی و انحطاط دموکراتیک، آمریکا را به سوی دنیای #پسا_آمریکا نزدیک کرد!» سخن اصلی این نوشتار، بررسی و تجزیه و تحلیل مناظره‌های انتخاباتی یا مناظره ترامپ و بایدن نیست بلکه هشدار و توجهی است به نامزدها و دست اندرکاران انتخابات ریاست‌جمهوری ایران در سال ۱۴۰۰. مناظره‌های انتخاباتی میان نامزدهای ریاست‌جمهوری در ایران نیز از سال ۱۳۸۸ به شکل طوفانی یا صریح‌تر بگویم غیراخلاقی آغاز شد!
این مناظره‌ها پس از آن نیز ادامه پیدا کرد و در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۹۶ نیز با تاثیرات بسیار بدی طی شد. از مناظره‌کنندگان نظام باطل آمریکا انتظاری نیست اما در ایران اسلامی و برای دستیابی به مسوولیت رییس دولت اسلامی چنین رفتارهایی به‌هیچ‌وجه قابل پذیرش نیست.
در فرهنگ اسلامی ما «جدال احسن» مورد توجه و تاکید است اما چنین مناظره‌هایی مصداق «جدل غیراحسن» است که از جهت محتوا مرکب است از مقدمات باطلِ فاسد و از جهت روش، برخلاف جدل احسن که همراه است با ملایمت و مدارا، جدلی است همراه با درشتی و خشونت و توأم با لجاجت
و ستیز.
این‌گونه جدل که به گفته برخی درواقع چاره‌اندیشی یا حیله‌ای است باطل، به قول مرحوم علامه طباطبایی، یا «احیای باطل» است یا «احیای حق با کشتن حقی دیگر»! بنابراین در کنار نقد رفتار زشت و فضاحت‌بار ترامپ و بایدن که انعکاسی از واقعیت کنونی آمریکاست، باید از آن عبرت بگیریم و از هم‌اکنون یا سازوکار ابتکاری و مناسب دیگری را برای انتخابات ۱۴۰۰ طراحی کنیم یا با ضوابط و آیین‌نامه‌ای متقن، شرایط مناظره‌هایی متفاوت را فراهم کنیم.