«نماینده»/محسن دهنوی، عضو هیئت رئیسه مجلس:متاسفانه هم‌اکنون قیمت خودرو در حالی توسط شورای رقابت تعیین می شود که شفاف نبودن نحوه محاسبه و تاخیر در انتشار قیمت‌ها موجب نارضایتی مردم و خودروسازان شده است. تاخیر در به روز رسانی قیمت‌ها سبب افزایش زیان انباشته خودروسازان شده و کاهش سرمایه در گردش را در پی داشته است. کاهش نقدینگی موجب کاهش میزان تولید و تاخیر در تحویل خودروها شده است.
لازم است فرمول قیمت گذاری خودرو توسط شورای رقابت به صورت شفاف منتشر شود تا مردم و خودروسازان قادر باشند قیمت خودرو را محاسبه نمایند و شورای رقابت برحسن اجرای این فرآیند نظارت نماید. با اجرای این پیشنهاد، قیمت گذاری خودرو شفاف و زیان انباشته خودروساز کنترل خواهد شد که نتیجه آن افزایش میزان تولید خودرو است.
*تولیدات خودروسازان کیفیت لازم را ندارد
همچنین ایمنی و میزان مصرف سوخت از جمله شاخص‌های کلیدی کیفیت خودرو هستند. خودروهای تولیدی توسط شرکت‌های مطرح دنیا (از جمله خودروسازان مطرح چینی) در اکثر موارد دارای ۴ الی ۵ ستاره ایمنی در آزمایش ایمنی تصادف (یورو ان کپ) هستند این در حالی است که خودروهای پرتیراژ داخلی به زحمت قادر به کسب ۱ یا ۲ ستاره ایمنی در آزمایش مذکور می‌باشند و این موضوع خود را در تعداد بالای فوتی‌ها و معلولیت‌های ناشی از تصادفات رانندگی به خوبی نشان می‌دهد. براساس آمار اعلام شده توسط سازمان پزشکی قانونی کشور،درسال ۹۸،بیش از ۱۵هزارنفر درتصادفات رانندگی جان خود را از دست دادند و بیش از ۳۰۷ هزار نیز مصدوم شدند. میزان تلفات رانندگی در اروپا حدود ۹ کشته در ۱۰۰هزار نفر است این میزان در ایران حدود۲۰ کشته در هر ۱۰۰ هزار نفر است که بیش از دو برابر اروپا می‌باشد.
در خصوص مصرف سوخت،میزان مصرف سوخت ترکیبی(شهر و جاده) خودرو دنا ۷.۷۴ لیتردر ۱۰۰ کیلومتر است، در حالی که مصرف خودروهای چینی مثل برلیانس که در داخل کشور مونتاژ می‌شوند ۶.۴ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر می‌باشد. این به معنی مصرف ۲۰ درصد بیشتر نسبت به برلیانس است. خودروهای قدیمی تر مانند پژو۴۰۵ دارای مصرف سوخت ۸.۳۸ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر است که به معنی مصرف سوخت ۳۰ درصد بالاتر نسبت به برلیانس است.
درصورتی که میزان مصرف سوخت خودروهای کشور ۲۰ درصد کاهش یابد، میزان درآمد حاصل از صادرات بنزین صرفه جویی شده؛ برابر با ۲.۴ میلیارد دلار خواهد بود که معادل ۵۰ هزار میلیارد تومان است.
در حال حاضر سود خودروساز به ازای هر خودرو ۵ درصد محاسبه می‌شود و کیفیت خودرو اثر چندانی در محاسبه سود ندارد. به منظور ایجاد انگیزه افزایش سطح ایمنی و کاهش مصرف سوخت در خودروسازان لازم است به ازای افزایش ایمنی خودرو یا کاهش مصرف سوخت خودرو، مشوق‌هایی برای خودروساز در نظر گرفته شود. به عنوان نمونه در صورت کسب ۵ ستاره ایمنی ۵ واحد درصد به سود مصوب خودرو مذکور اضافه شود.
*خودروهای دست ساز و غیر کارخانه‌ای یک راه حل موثر است
مهم تر آنکه صنعت خودروهای دست‌ساز و خاص در دنیا جایگاه ویژه ای دارد. بسیاری از شرکت‌ها مانند لامبورگینی، پورشه و فراری دارای تولیدات با تیراژ پایین ولی ارزش بالا هستند به عنوان نمونه قیمت متوسط تولیدات فراری حدود ۴۰۰ هزار دلار است که ۲۰ برابر قیمت خودروهای متداول می‌باشد. در کشورهای مطرح در حوزه خودروسازی مانند آمریکا مسیر ویژه‌ای به منظور دریافت پلاک و مجوز تردد برای خودروهای دست ساز ایجاده شده تا سازندگان این خودروها با هزینه مالی و زمانی قابل قبول قادر به دریافت پلاک و مجوز تردد گردند. در داخل کشور نیز تعدادی خودرو دست ساز توسط مبتکرین داخلی ساخته شده اما هیچ یک از سازندگان موفق به دریافت پلاک نشده اند، دلیل اصلی عدم دریافت پلاک و مجوز تردد؛ هزینه‌ی بالا و زمان طولانی دریافت مجوزها است.
لازم است به منظور توسعه فناوری و ایجاد اشتغال برای نیروی تحصیل کرده و متخصصین حوزه صنعت، مسیر ویژه‌ای برای صدور مجوز تردد و دریافت پلاک برای خودروهای دست‌ساز ایجاد شود.
* جمع بندی
از اواسط سال ۱۳۹۷ قیمت خودرو در بازار آزاد شروع به افزایش کرد به طوری که در برخی موارد قیمت خودرو در بازار آزاد به دو برابر قیمت مصوب خودرو رسید. شکاف ایجاد شده بین قیمت بازار آزاد و کارخانه سبب هجوم گسترده مردم و دلالان حرفه‌ای به سمت خرید خودرو از کارخانه شد. دلالان حرفه‌ای با اجاره کد ملی محدودیت‌های ایجاد شده برای خرید خودرو را دور زدند. با توجه به حضور پر تعداد دلالان در صف خرید خودرو امکان خرید خودرو از کارخانه، توسط مصرف کننده واقعی بسیار محدود شده به طوری که در قرعه‌کشی دوم احتمال برنده شدن به زیر ۱.۶ درصد رسید. در چنین شرایطی مصرف کننده واقعی مجبور به خرید خودرو از بازار آزاد و با قیمت بازار آزاد است و اختلاف قیمت بین بازار آزاد و قیمت مصوب نصیب دلالان می‌گردد. مجموع این مبلغ بالغ بر ۴۵ هزار میلیارد تومان است. بیشترش هم هم به جیب دلال رفته و سوداگر.
به منظور حفظ حقوق مردم بهترین راه حل عرضه خودرو در بورس کالا استکه مابه‌التفاوت قیمت کشف شده در بورس کالا و قیمت مصوب به عنوان مالیات اخذ خواهد شد. همچنین مالیات اخذ شده میتواند صرف توسعه حمل و نقل عمومی و افزایش تولید خودرو شود تا منافع آننصیب عموم مردم شود. در این صورت با افزایش تیراژ تولید قیمت بازار آزاد به قیمت مصوب همگرا می‌شود. علاوه بر این با توجه به حذف رانت انگیزه فساد و فروش خودرو به افراد خاص از بین می‌رود.