زهرا نژادبهرام «فعال سیاسی اصلاح‌طلب» در انتخابات پنجمین دوره شوراها در فهرست امید (اصلاح‌طلبان) قرار گرفت و با سایر اعضاء این فهرست راهی ساختمان شیشه‌ای بهشت شد. پس از آغازبه‌کار شورای پنجم او با رأی اعضا به‌عنوان عضو هیئت‌رئیسۀ پارلمان پایتخت انتخاب و در یک‌سالگی شورا باز در این جایگاه ابقا شد.
برای تبیین عملکرد شورای شهر تهران به سراغ او رفتیم، نژادبهرام که پاسخگویی را وظیفۀ اعضاء شورا می‌داند با روی باز و گشاده‌رویی به پرسش‌های «نماینده» پاسخ داد.
اولین معاون فرماندار زن، دبیر ستاد جذب سرمایه‌گذاری خارجی و مدیرکل دفتر اجتماعی و انتخابات استانداری تهران در سوابق او ثبت شده است به همین دلیل بخش پایانی گفت‌وگو به بروز و ظهور آسیب‌های اجتماعی در تهران اختصاص پیدا کرد.
زهرا نژادبهرام «عضو هیئت‌رئیسۀ شورای اسلامی شهر تهران» در گفت‌وگو با «نماینده»، دربارۀ عملکرد یک‌سالۀ شورای پنجم شهر تهران، گفت: «به‌عنوان عضوی از شورای پنجم معتقدم که شورا باانگیزۀ بسیار زیاد کار خود را پس از اعلام نتایج انتخابات آغاز و پروژه‌های بسیاری را ریل‌گذاری کرد و امیدواریم بر اساس خطوطی که طراحی کرده بتواند گام‌های بلندی بردارد.»
وی با بیان اینکه شورای پنجم شهر تهران با دو-سه مشکل جدی روبه‌رو بود که بخشی از آنها را توانست برطرف و بخش دیگر همچنان باقی است و تلاش می‌کند برطرف کند، افزود: «یکی از این مشکلات بدهی‌های سنگینی است که متوجه شهرداری است. حدود 53 هزار میلیارد تومان بدهی از سال 93 به این‌طرف مجتمع شده علاوه‌برآن باید به وام‌های کلانی که پیرامون حقوق و روزمرگی شهر گرفته شده اشاره کرد.»
عضو هیئت‌رئیسۀ شورای شهر تهران اظهار داشت: «آنچه بیان شد بخشی از مشکلاتی است که به گردن شهر افتاده و شورای شهر با آن روبه‌رو بوده و در تلاش است تا حدود زیادی برطرف کند. در این رابطه مذاکراتی با دولت صورت گرفت تا بخشی از سوی دولت تأمین شود و بخش دیگر از طرف شهرداری پرداخت شد.»
نژادبهرام خاطرنشان کرد: «6 هزار میلیارد تا پایان سال 93 پرداخت شده اما همچنان رقم‌های بزرگی باقی مانده که امیدواریم شورا با توجه به تلاش‌هایی که مدیریت شهری انجام می‌دهد بتواند مسائل پیش رو را حل نماید.»
وی انتخاب دو شهردار را یکی از دیگر از مسائلی خواند که شورای پنجم با آن روبه‌رو بود و تأکید کرد: «همه‌جا مدیریت شهری انتخاب می‌شود و فعالیت اجرا را برعهده می‌گیرد و اقدامات اجرا نه با سکون روبه‌رو می‌شود و نه دچار کم‌شتابی و کم‌توانی می‌شود؛ اما شورای پنجم تهران مجبور شد مدیریت شهری را تغییر دهد؛ البته این تغییر از ارادۀ ما خارج بود به همین دلیل دو بار تکرار شد.»
عضو هیئت‌رئیسۀ شورای شهر تهران با اشاره به ضررهای تغییر مدیریت شهری، گفت: «به‌این‌ترتیب طبیعی است که سرعت حرکت مدیریت شهری گرفته می‌شود؛ اما با توجه به فعالیت و تحرک موجود، شورا تا حدود زیادی توانست تغییر شتابی که درحرکت ایجاد شده بود را برطرف کند و بسیاری از کارها را انجام دهد.»
نژادبهرام یادآور شد: «ازاین‌رو در زمانی که آقای نجفی از شهرداری استعفا داده بود (نزدیک به ایام نوروز) اعضاء شورا در مناطق مختلف حضور یافتند و این پیام به همکاران ما در مناطق منتقل شد که نگران و ناراحت نباشند و همچنان پرتوان کار کنند و این نشان می‌داد سرعت شورا زیاد بوده است.»
وی در ادامه، تصویب بودجۀ سال 97 و بررسی برنامۀ سوم توسعه را یکی دیگر از فعالیت‌های شورای پنجم عنوان کرد و گفت: «سیاست‌ها و راهبردهای برنامۀ سوم توسعه تعیین شده و ما منتظریم برنامۀسوم توسعۀ شهرداری به دست شورا برسد تا برمبنای آن برنامه‌ریزی 5 سال آینده مشخص شود.»
عضو هیئت‌رئیسۀ شورای شهر تهران با اشاره به بررسی طرح‌ها و لوایح در شورای پنجم، افزود: «شورا بیش از 60-50 لایحه و طرح ارزیابی، بررسی و تصویب کرده و در مجموع مدیریت شهری پرتوان و پرشتاب و با به‌کارگیری نیروهای علاقه‌مند مشغول فعالیت است تا آینده‌ای مناسب برای شهر رقم بخورد.»
نژادبهرام، رویکرد شورای پنجم تهران را پاسخگویی و شفافیت دانست و تأکید کرد: «پاسخگویی وظیفۀ اعضای شورا است؛ البته برای پاسخگو بودن نیاز داریم اطلاعات در اختیار شهروندان قرار گیرد تا شهروندان از نهادهای عمومی گرفته تا ذی‌نفعان و اهالی شهر بر اساس اطلاعاتی که دارند انتظار پاسخگویی داشته باشند.»
وی در پاسخ به این پرسش که «برخی از نمایندگان تهران در مجلس می‌گویند از همان ابتدا نجفی نباید به‌عنوان شهردار انتخاب می‌شد تا هزینه‌ای برای شهر و شورا ایجاد نکند. آیا قبول دارید شورای پنجم نباید او را در فهرست گزینه‌های نهایی قرار می‌داد»، اظهار داشت: «دیدگاه نمایندگان محترم مجلس قابل‌احترام است بالاخره آنها هم نمایندگان مردم هستند اما درنهایت این شورا و اعضای شورا هستند که باید شهردار را انتخاب کنند نه نمایندگان مجلس.»
عضو شورای شهر تهران دربارۀ اینکه سابقۀ مدیریت نجفی نشان می‌داد او نمی‌تواند حضوری ثابت در مدیریت شهری داشته باشد، پس چرا شورای پنجم به این انتخاب روی آورد، افزود: «ما همان ابتدا از نجفی سؤال کردیم، او مشکلی نداشت و در صحت و سلامت کامل بود؛ اما به‌مرورزمان بیماری جدیدی پیدا کرد و دچار سرطان شد، به نظرم مسائل دیگری هم در کار بود که دیگر نمی‌خواهم به آن بپردازم، به مصاحبه‌های بنده در آن مقطع رجوع کنید مسائلی در این زمینه مطرح کرده بودم.»
نژادبهرام در ادامه در پاسخ به این پرسش که «شورای پنجم در ورود به سال دوم باید چه برنامه‌هایی را در دستورکار قرار دهد»، گفت: «برنامه‌ها کاملاً مشخص است و باید در همان مسیر حرکت کرد، ریل‌گذاری‌ها در سال اول صورت گرفت و ان‌شاءالله اقدامات اجرایی در سال دوم صورت خواهد گرفت.»
وی می‌گوید: «رویکردی که برای شهر تهران در نظر گرفته شده، شهر انسان‌محور است. شهر انسان‌محور نیاز به عناصری دارد و اولین گام برای دست‌یابی به این رویکرد، پاسخگوبودن نمایندگان مردم و مدیریت شهری است که این اقدام در سال اول صورت گرفت و در سال‌های آتی باید گام‌های دیگر پیگیری شود.»
عضو هیئت‌رئیسۀ شورای شهر تهران به اقداماتی که در سال اول صورت گرفته پرداخت و خاطرنشان کرد: «در سال اول ما در دو حوزۀ بافت‌های فرسوده و حمل‌ونقل پیگیری‌هایی انجام دادیم و گام‌های اساسی برداشته شده است. در زمینۀ بافت‌های فرسوده ساختارهای متناسب طراحی شد و بدنۀ شهرداری و مدیریت شهری با این محور، ارتباط لازم را برقرار کردند و هماهنگی‌های لازم صورت گرفته است و امیدواریم در سال دوم گام و جهش روبه‌جلو برای نوسازی بافت‌های فرسوده و بهبود حمل‌ونقل عمومی برداشته شود.»
نژادبهرام گفت: «یقین دارم در سال دوم می‌توانیم فضاهای بیشتری برای حمل‌ونقل عمومی به‌ویژه حمل‌ونقل ریلی پیش روی خود مشاهده کنیم.»
وی درخصوص اینکه «چرا دولت بدهی‌های خود به مدیریت شهری را پرداخت نمی‌کند»، گفت: «دولت از طرفی می‌گوید من بدهی ندارم؛ اما از طرف دیگر شورا و مدیرت شهری معتقد است دولت بدهی دارد؛ اما ما با ارزیابی‌هایی که انجام دادیم به این نتیجه رسیدیم، دولت بدهی سنگینی دارد بخصوص در زمینۀ صرفه‌جویی در مصرف بهینۀ سوخت. شهرداری در این زمینه فعال است اما نتوانست یارانه موردنظر را دریافت کند.»
عضو شورای شهر تهران به تعامل مدیریت شهری و دولت اشاره کرد و افزود: «شهردار در جلسات هیئت دولت شرکت می‌کند و تفاهم مشترک وجود دارد؛ اما ما بیش از هر چیز نیازمند آن هستیم تا نقاط تاریک قضیه مشخص و شفاف شود. ما انتظار نداریم دولت پول دهد، انتظار داریم از اعتبارات برای ما هزینه کند تا مسائل شهر را به پیش ببریم.»
نژادبهرام درخصوص اینکه «آیا دولت حاضر خواهد شد بدهی‌های خود را پرداخت می‌کند»، گفت: «وظیفۀ ما چانه‌زنی با دولت است، حتی با دوستانمان (با خنده). هر قدر هم که دوستانمان باشند اما ما هم وظیفه‌ای برعهده داریم، ما به دنبال آن هستیم تا اهداف شهر به نتیجه برسد.»
او که در دومین سال شورای شهر بار دیگر به‌عنوان عضو هیئت‌رئیسه شورا ابقا شد در پاسخ به این پرسش که «پیام ابقاء هیئت‌رئیسه چه بود» گفت: «یکی از ویژگی‌های شاخص شورای پنجم «همدلی، همکاری و انسجام درونی» است؛ بنابراین به‌رغم همۀ اختلاف‌نظرها و تفاوت دیدگاه‌ها در منافع شهر همه هم‌نظر و منسجم هستیم.»
«اقدامات و تحرکات مدیریت شهری در حوزۀ آسیب‌های اجتماعی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ بخصوص آنکه هنوز مدیریت یکپارچه شهری محقق نشده و در این حوزه و حوزه‌های دیگر متولی اصلی مشخص نیست. به نظر شما شهرداری تاکنون توانسته خروجی مناسبی برای برطرف شدن آسیب‌های اجتماعی انجام دهد؟» وی در پاسخ به این پرسش «نماینده» گفت: «وظیفۀ شهرداری رسیدگی به امور شهر است و در مادۀ 55 قانون شهرداری‌ها صراحتاً در خصوص وظایف شهرداری توضیحات لازم ارائه شده است.»
عضو هیئت‌رئیسۀ شورای شهر تهران با بیان این مطلب که «رسیدگی به زنان آسیب‌دیده، سرپرست خانوار، کودکان کار و آسیب‌های اجتماعی هیچ‌کدام جزء اولویت‌های شهرداری نیست و این موضوع به‌هیچ‌وجه جزء وظایف شهرداری محسوب نمی‌شود زیرا هرکدام از این موارد خود یک سازمان تخصصی دارند»، اظهارداشت: «تنها موضوعی که مربوط به شهرداری‌ها می‌شود این است که این آسیب‌ها در همان شهر وجود دارد، شهرداری می‌تواند با در اختیار قرار دادن سازه متناسب برای رفع این آسیب‌ها کمک کند.»
نژادبهرام گفت: «مثلاً می‌خواهند کودکان کار را ساماندهی کنند، شهرداری یک ساختمان در اختیار سازمان مربوطه قرار می‌دهد. شهرداری نمی‌تواند وظایف مربوط به بهزیستی و سایر حوزه‌های تخصصی مربوط به این موضوع را انجام دهد چون تخصص لازم برای انجام این سبک کارها را ندارد.»
وی تأکید کرد: «متأسفانه انتظارات اجتماعی به‌نوعی است که شهرداری دم‌دست‌ترین و نزدیک‌ترین مرکز حاکمیتی در کنار مردم است و وقتی در برابر مطالبات قرار گرفته در جهت ایجاد ظرفیت‌های جدید قدم برداشته است.»
عضو شورای شهر تهران در پاسخ به این پرسش که «برای عبور از مشکلات اجتماعی باید چه اقدام اساسی در دستورکار قرار گیرد»، گفت: «اگر بتوانیم نقاط قوت را در جامعه تقویت کنیم، وقوع آسیب‌ها در شهر بسیار محدود خواهد شد. وقتی وارد آسیب‌ها می‌شویم به‌جای اینکه به فکر درمان باشیم می‌خواهیم آن را انکار کنیم، آسیب‌دیدگان را بیمار می‌نامیم یا اگر بیمار نیستند آنها را کسانی می‌دانیم که باید در قالب مجرم دستگیر شوند و به غیر از این دو حالت، حالت دیگری برای آنها قائل نیستیم. درحالی‌که باید فضا باز شود و در ابتدا ببینیم ریشۀ این آسیب‌ها از کجا نشئت می‌گیرد و شیوۀ مقابله با آنها چگونه است. باید راهکارهایی پیدا کنیم که آسیب‌دیدگان را به زندگی بازگردانیم.»