به گزارش«نماینده»، پس از آغاز به کار دولت دوازدهم، حجت الاسلام حسن روحانی رئیس جمهور تاکنون ۱۴ سفر خارجی را به انجام رسانده است؛ بررسی آمار این سفر ها نشان می دهند که از این تعداد ۲ سفر به اروپا، ۲ سفر به آمریکا، ۲ سفر به کشورهای آسیایی( چین و هند) و ۸ سفر نیز به کشورهای همسایه بوده است.
بررسی محورهای مورد تاکید در این سفرها نشان می‌دهد که تا پیش از مقطع خروج آمریکا از برجام، محورهایی چون توسعه روابط اقتصادی و تجاری در دستور کار سفرها قرار داشته و پس از آن محورهای سیاسی برای مقابله با اقدام آمریکا پررنگ‌تر شده و در دستور کار رئیس جمهور قرار گرفته است.
جدول سفرهای خارجی رئیس جمهور در دولت دوازدهم
| ردیف | تاریخ | کشور مقصد | محور سفر |
| ۱ | ۱۸ شهریور۹۶ | قزاقستان | اجلاس سران سازمان همکاری های اسلامی در حوزه علم و فناوری |
| ۲ | ۲۶ شهریور ۹۶ | آمریکا | شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل |
| ۳ | ۱ آذر ۹۶ | روسیه | نشست مشترک سران ایران، روسیه و ترکیه با محور سوریه |
| ۴ | ۲۱ آذر ۹۶ | ترکیه | نشست فوق العاده سران سازمان همکاری اسلامی |
| ۵ | ۱۷ بهمن۹۶ | هند | همکاریهای دوجانبه |
| ۶ | ۷ فروردین ۹۷ | ترکمنستان | همکاریهای دوجانبه |
| ۷ | ۸ فروردین ۹۷ | آذربایجان | همکاریهای دوجانبه |
| ۸ | ۱۵ فروردین ۹۷ | ترکیه | نشست مشترک سران ایران، روسیه و ترکیه با محور سوریه |
| ۹ | ۲۸ اردیبهشت ۹۷ | ترکیه | نشست فوق العاده سران سازمان همکاری اسلامی |
| ۱۰ | ۱۸ خرداد ۹۷ | چین | نشست سران سازمان همکاریهای شانگهای |
| ۱۱ | ۱۱ تیر ۹۷ | سوئیس | همکاریهای دوجانبه |
| ۱۲ | ۱۲ تیر ۹۷ | اتریش | همکاریهای دوجانبه |
| ۱۳ | ۲۱ مرداد ۹۷ | قزاقستان | نشست سران کشورهای حاشیه دریای خزر |
| ۱۴ | ۱ مهر ۹۷ | آمریکا | شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل |
بر اساس اطلاعات منتشر شده در مجموع ۱۴ سفر خارجی رئیس جمهور در دولت دوازدهم ۵۳ سند و تفاهم نامه همکاری منعقد شد که از این تعداد ۲۹ سند در زمینه اقتصادی و تجاری، ۶ سند سیاسی و امنیتی و ۱۷ سند فرهنگی، علمی و اجتماعی به امضاء رسیده است.
با وجود توسعه روابط با همسایگانی چون ترکیه، جمهوری آذربایجان، روسیه و قزاقستان؛ کشورهایی چون پاکستان و عراق که دارای اشتراکات فرهنگی و مرزهای مشترک طولانی با کشورمان هستند در برنامه سفرهای خارجی رئیس جمهور از قلم افتاده‌اند.
سفر به قزاقستان
اجلاس سران سازمان همکاری اسلامی در حوزه علم و فناوری در هجدهم و نوزدهم شهریور ماه سال گذشته به میزبانی قزاقستان در آستانه برگزار شد که در آن بررسی روابط نوظهور بین علم و تکنولوژی و جایگاه کشورهای اسلامی در این عرصه، و همچنین جستجوی راهکارهای گسترده تر همکاری از محورهای اصلی آن بود. همچنین در حاشیه این نشست، در نشستی فوق العاده و جداگانه وضعیت مسلمانان آسیب دیده و آوارگان میانماری بررسی شد.
رئیس جمهور در این سفر و در حاشیه اجلاس علم و فناوری سازمان همکاریهای اسلامی با روسای جمهور ترکیه، ونزوئلا، قزاقستان، ازبکستان و جمهوری آذربایجان دیدار و گفتگو کرد. تقویت روابط دوجانبه در حوزه‌های اقتصادی، ترانزیت، نفت و انرژی و مبارزه با تروریسم از مهمترین محورهای مورد تاکید در دیدارهای رئیس جمهور در این سفر بود.
شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل- نیویورک
حجت الاسلام حسن روحانی برای نخستین حضور خود در مجمع عمومی سازمان ملل پس از استقرار دولت دوازدهم، ۲۶ شهریورماه ۱۳۹۶ وارد نیویورک شد. رئیس جمهور در نخستین برنامه سفر خود با ایرانیان مقیم آمریکا دیدار کرد و پس از آن در این سفر با روسای جمهور فرانسه، بولیوی، اتریش، بلغارستان و نخست وزیران سوئد، ژاپن، پاکستان، نروژ، بلژیک و انگلیس، دبیرکل سازمان ملل، نخبگان سیاسی آمریکا، رهبران مسلمان آمریکایی و مدیران ارشد رسانه های آمریکا نیز دیدار و گفتگو کرد.
گفتگوی تلویزیونی با شبکه های CNN و NBC نیز از دیگر برنامه‌های رئیس جمهور در این سفر بود. سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل و همچنین شرکت در نشست گروه تماس میانمار سازمان همکاریهای اسلامی نیز بخشی دیگر از برنامه‌های رئیس جمهور در سفر به نیویورک بود.
موضوعاتی چون وضعیت مسلمانان میانمار، تقویت توان دفاعی کشور، توسعه روابط اقتصادی و تجاری و صدور خدمات فنی-مهندسی ایران، بحران جنگ تحمیلی سعودی‌ها علیه مردم یمن، تقویت روابط بانکی، مبارزه با تروریسم و تاکید بر غیرقابل بودن آمریکا از جمله محورهای مورد تاکید رئیس جمهور در این سفر بود.
نشست مشترک سران ایران، روسیه و ترکیه با محور سوریه- سوچی
نشست سه جانبه سران جمهوری اسلامی ایران، فدراسیون روسیه و ترکیه با هدف بررسی روند و نتایج مذاکرات آستانه و آغاز فرآیندهای سیاسی داخلی در سوریه یکم آذرماه سال گذشته در شهر سوچی روسیه برگزار شد. روسای جمهور سه کشور در پایان این نشست با انتشار بیانیه‌ای تاکید کردند که تا شکست نهایی گروه های تروریستی به همکاری با یکدیگر ادامه خواهند داد.
در حاشیه این نشست رئیس جمهور کشورما با رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه دیدار و گفتگو کرد و در این دیدارها بر گسترش روابط تجاری و اقتصادی، توسعه همکاری های بانکی ایران و ترکیه بویژه در زمینه تجارت با پول ملی، توسعه همکاری ها با روسیه در زمینه فعالیت های صلح آمیز هسته ای و تحکیم برجام تاکید شد.
نشست فوق العاده سران سازمان همکاری اسلامی-ترکیه
اجلاس فوق العاده سران و مسوولان ارشد ۵۷ کشور عضو سازمان همکاری اسلامی، در ۲۱ آذرماه۹۶ با موضوع بررسی تصمیم غیرقانونی، تحریک آمیز و بسیار خطرناک آمریکا در ارتباط با انتقال سفارت خود به قدس شریف برگزار شد.
رئیس جمهور در این اجلاس با تاکید بر اینکه ایالات متحده هرگز میانجی صادقی نبوده و نیست و تنها در پی منافع حداکثری صهیونیست ها است، وحدت جهان اسلام در برابر رژیم صهیونیستی را ضروری برشمرد و گفت: فلسطین باید به موضوع اول جهان اسلام برگردد و ایران برای دفاع از قدس آماده همکاری بدون پیش شرط با همه کشورهای اسلامی است.
حجت الاسلام روحانی در این سفر با رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه نیز دیداری دوجانبه داشت که در آن بر ضرورت عملیاتی شدن هرچه سریع‌تر توافق تبادل تجاری با پول های ملی دوکشور تاکید کرد.
سفر به هندوستان
پنجمین سفر رئیس جمهور در دولت دوازدهم به چهارمین اقتصاد بزرگ دنیا یعنی هندوستان بود. روحانی سفر ۲۷ بهمن ماه سال گذشته خود به هند را از شهر حیدرآباد که سابقه حضور ۵۰۰ ساله ایرانیان را دارد آغاز کرد و ۲ روز در این شهر به دیدار با نخبگان، علمای دینی و رهبران جامعه اسلامی پرداخت.
رئیس جمهور همچنین با حضور در اجتماع نمازگزاران جمعه "مکه مسجد" حیدرآباد هند، تاکید کرد: اگر مسلمانان با هم متحد بودند، رژیم غاصب صهیونیستی جرات نمی کرد که به حقوق ملت فلسطین تجاوز کند
با استقبال رسمی رئیس جمهور و نخست وزیر هند از روحانی در کاخ ریاست جمهور این کشور و شلیک ۲۱ گلوله توپ، دیدارها و مذاکرات رئیس جمهور کشورمان با نخست وزیر و وزیر امور خارجه هند آغاز شد که در نهایت منتهی به امضای ۱۵ سند و یادداشت تفاهم همکاری به شرح جدول ذیل شد.
اسناد همکاری امضا شده بین ایران و هند
| ردیف | عنوان سند |
| ۱ | موافقتنامه اجتناب از اخذ مالیات مضاعف |
| ۲ | یادداشت تفاهم لغو روادید سیاسی |
| ۳ | یادداشت تفاهم چارچوب همکاریها در زمینه کشاورزی |
| ۴ | یادداشت تفاهم همکاری در حوزه آنتی دامپینگ |
| ۵ | یادداشت تفاهم مدیریت موقت فاز اول بندر اول بندر چابهار |
| ۶ | یادداشت تفاهم همکاری بین شرکت پست جمهوری اسلامی ایران و اداره پست هند |
| ۷ | یادداشت تفاهم همکاری بین معاونت امور زنان ریاست جمهوری ایران و وزارت امور زنان هند |
| ۸ | موافقتنامه استرداد مجرمین(امور کنسولی) |
| ۹ | موافقتنامه معاضدت قضایی در امور مدنی و تجاری |
| ۱۰ | یادداشت تفاهم همکاری های بهداشت، درمان و دارو بین وزارتین بهداشت دو کشور |
| ۱۱ | یادداشت تفاهم همکاری در حوزه طب سنتی بین وزارت بهداشت ایران و وزارت طب سنتی هند(آیوش) |
| ۱۲ | یادداشت تفاهم صدور روادید الکترونیک |
| ۱۳ | یادداشت تفاهم همکاری اتاق بازرگانی ایران با اتاق بازرگانی فیکی(ficci) |
| ۱۴ | یادداشت تفاهم همکاری اتاق بازرگانی ایران با اتاق بازرگانی آسوچم(asshocham) |
| ۱۵ | یادداشت تفاهم اتاق بازرگانی ایران با اتاق بازرگانی پی. اچ. دی. چمبر (phd. chamber) |
رئیس جمهور در این سفر همچنین با رئیس مجلس سنا، جامعه پارسیان هند و محققان و اندیشمندان موسسه ORF هندوستان نیز دیدار داشت.
سفر به ترکمنستان
ترکمنستان نخستین مقصد رئیس جمهور در سفرهای خارجی سال جاری بود. هفتم فروردین ماه ۱۳۹۷ رئیس جمهور روحانی به دعوت قربان‌قلی بردی‌محمدف همتای ترکمنستانی خود وارد عشق آباد پایتخت این همسایه شمالی شد.
مذاکرات روسای جمهور دو کشور، نشست مشترک تجار بخش خصوصی ایران و ترکمنستان با هدف جستجوی راه‌های توسعه و تحکیم همکاریهای مشترک اقتصادی، سفر به مرو و زیارت آرامگاه صحابه پیامبر اسلام (ص)، بازدید از قدمگاه حضرت علی ابن موسی الرضا (ع) و همچنین آرامگاه تنی چند از شاگردان اهل بیت (ع) و مفاخر ایرانی از دیگر برنامه های این سفر رئیس جمهور بود.
همچنین در این سفر دو کشور ۱۳ سند و یادداشت تفاهم همکاری امضا کرده و در بیانیه‌ای مشترک تاکید کردند که مصمم هستند روابط خود را در همه زمینه ها گسترش دهند.
اسناد همکاری امضا شده بین ایران و ترکمنستان
| ردیف | عنوان سند |
| ۱ | برنامه مبادلات همکاریهای فرهنگی، هنری، علمی و آموزشی |
| ۲ | یادداشت تفاهم همکاریهای بازرگانی |
| ۳ | یادداشت تفاهم همکاری صنعتی |
| ۴ | یادداشت تفاهم در خصوص تبادل الکترونیکی اطلاعات گمرکی |
| ۵ | یادداشت تفاهم همکاری در رابطه با تشکیل شورای مشترک تجاری ایران-ترکمنستان |
| ۶ | یادداشت تفاهم در زمینه صدور گواهی بین سازمان ملی استاندارد ایران و اداره دولتی استاندارد ترکمنستان |
| ۷ | برنامه اجرایی یادداشت تفاهم همکاری بین سازمان ملی استاندارد ایران و اداره دولتی استاندارد ترکمنستان |
| ۸ | یادداشت تفاهم همکاری در بخش کشاورزی |
| ۹ | برنامه اجرایی یادداشت تفاهم همکاری بین وزارت ورزش و جوانان ایران و وزارت ورزش و سیاست جوانان ترکمنستان |
| ۱۰ | یادداشت تفاهم حمل و نقل هوایی میان سازمان هواپیمایی کشوری ایران و اداره دولتی هواپیمایی کشوری ترکمنستان |
| ۱۱ | یادداشت تفاهم همکاری میان دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه ایران و موسسه روابط بین الملل وزارت امور خارجه ترکمنستان |
| ۱۲ | یادداشت تفاهم دوجانبه همکاری علمی-آموزشی میان دانشگاه فردوسی مشهد و دانشگاه کشاورزی ترکمن بنام صفرمراد آتایویچ نیازاف |
| ۱۳ | یادداشت تفاهم دوجانبه همکاریهای علمی-آموزشی میان دانشگاه فردوسی مشهد و موسسه ملی زبانهای خارجی ترکمن دولت محمد آزادی |
سفر به جمهوری آذربایجان
باکو دومین مقصد روحانی در سفرهای خارجی نوروزی خود بود که به دعوت الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان در هشتم فروردین‌ماه سال جاری میزبان رئیس جمهور کشورمان بود.
روحانی در این سفر که با امضای ۸ سند و یادداشت همکاری همراه بود بر گسترش روابط تهران و باکو در زمینه خط ترانزیت شمال به جنوب و اهمیت آن برای هر دو کشور تاکید کرد و خواستار برقراری تجارت آزاد بین دو کشور شد. رئیس جمهور گریزی هم به موضوع دریای خزر زد و بر ضرورت بهینه از منابع آن تاکید کرد.
اسناد همکاری امضا شده بین ایران و آذربایجان
| ردیف | عنوان سند |
| ۱ | برنامه اجرایی یادداشت تفاهم همکاری در زمینه زنان و خانواده |
| ۲ | یادداشت تفاهم همکاری در زمینه ورزش و جوانان |
| ۳ | برنامه مبادلات فرهنگی میان ایران و آذربایجان |
| ۴ | یادداشت تفاهم همکاریهای بهداشتی و درمانی |
| ۵ | یادداشت تفاهم همکاری در زمینه توسعه مشترک بلوک‌های اکتشاف نفتی در دریای خزر |
| ۶ | یادداشت تفاهم در زمینه تقویت همکاریهای صنعتی |
| ۷ | یادداشت تفاهم همکاری اقتصادی |
| ۸ | موافقتنامه سرمایه‌گذاری مشترک در احداث راه آهن رشت-آستارا |
افتتاح کارخانه تولید مشترک خودروایران و جمهوری آذربایجان(خزر) با ظرفیت سالانه ۱۰هزار دستگاه برای تولید پنج مدل خودروی سواری و خط آهن آستارا-آستارا و همچنین همایش مشترک تجاری دو کشور از دیگر برنامه های سفر روحانی به جمهوری آذربایجان بود.
نشست مشترک سران ایران، روسیه و ترکیه با محور سوریه- آنکارا
دومین نشست سه جانبه سران ایران، روسیه و ترکیه با هدف بررسی روند و نتایج مذاکرات پیرامون بحران سوریه و دیدارهای دوجانبه با رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه محور سومین سفر روحانی در سال جاری بود که به مقصد آنکارا پایتخت ترکیه و در ۱۵ فروردین‌ماه صورت گرفت.
حفظ تمامیت ارضی سوریه، حفاظت از مناطق عاری از تنش ایجاد شده در پایان روند آستانه، گام‌های لازم برای حل سیاسی مساله و مبارزه با تروریسم دستور کار اصلی این نشست بود و رئیس جمهور کشورمان با تاکید بر اینکه مبارزه با تروریسم در سوریه باید تا ریشه کن شدن همه گروه های تروریستی، ادامه یابد، گفت: جمهوری اسلامی ایران آماده حضور موثر در بازسازی سوریه است.
سه طرف در پایان با صدور بیانیه‌ای مشترک تاکید کردند که فرمت آستانه، تنها ابتکار بین‌المللیِ مؤثری بوده که در برقراری صلح و ثبات در سوریه نقش داشته است.
همچنین روحانی در حاشیه این نشست با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه نیز دیدارهای دوجانبه‌ای داشت که روحانی در دیدار رئیس جمهور روسیه با تاکید بر اینکه مناسبات همکاری های ایران و روسیه در سطح راهبردی ادامه خواهد یافت، گفت: روابط تجاری و مبادلات با استفاده از پول ملی، دو کشور را در رسیدن به اهداف مورد نظر در مناسبات و همکاریها نزدیک تر خواهد کرد.
رئیس جمهور در دیدار با رجب طیب اردوغان نیز توسعه روابط با ترکیه به عنوان کشور دوست، همسایه و مسلمان را برای ایران حائز اهمیت دانست.
نشست فوق العاده سران سازمان همکاری اسلامی-ترکیه
اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی با دستور کار تحولات فلسطین و بررسی اقدامات جنایتکارانه رژیم صهیونیستی در کشتار مردم مظلوم فلسطین موضوع سومین سفر رئیس جمهور روحانی به ترکیه در اردیبهشت ماه سال جاری بود.
رئیس جمهور در اجلاس سران سازمان همکاری اسلامی با بیان اینکه صهیونیست ها با تحقیر همه ارزشها، جامعه جهانی را به مبارزه طلبیده اند از کشورهای اسلامی خواست تحریم کالاها و شرکت‌های صهیونیستی و تجدیدنظر در مناسبات سیاسی، اقتصادی و تجاری با دولت آمریکا را در دستور کار خود قرار دهند.
حجت الاسلام روحانی همچنین در دیداری با رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه، روابط دوستانه و برادرانه ایران و ترکیه در بخش‌های مختلف تجاری، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی را حائز اهمیت خواند و خاطرنشان کرد: تسریع در توسعه همکاری های بانکی دو کشور موجب استفاده از ظرفیت ها در راستای گسترش مبادلات تجاری فی مابین خواهد بود.
اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای-چین
نشست سران سازمان همکاری شانگهای بهانه‌ای برای دومین سفر حجت الاسلام روحانی به چین در طول دوران ریاست جمهوری خود بود. سازمان همکاری شانگهای در سال ۲۰۰۱ میلادی با هدف مقابله با تروریسم و افراط گرایی و همکاری فزاینده اقتصادی ایجاد شد و جمهوری اسلامی ایران یکی از اعضای ناظر آن است.
رئیس جمهور در این نشست تلاش ایالات متحده برای تحمیل سیاست های خود بر دیگران را خطری در حال گسترش برشمرد و گفت: امنیت انرژی و برخورد غیر سیاسی با آن از الزامات توسعه منطقه ای و جهانی است.
روحانی همچنین در این سفر دیدارهای دوجانبه‌ای با روسای جمهور چین، پاکستان، روسیه، افغانستان، بلاروس، مغولستان و نخست وزیر هند داشت که در آن بر محورهایی چون امنیت مرزهای مشترک، توسعه روابط اقتصادی با منطقه اوراسیا، توسعه بندر چابهار، مبارزه با مواد مخدر، همکاری های راهبردی و تجارت با پول ملی تاکید شد.
در پایان این سفر همچنین ۴ سند همکاری بین ایران و چین امضاء شد.
اسناد همکاری امضا شده بین ایران و چین
| ردیف | عنوان سند |
| ۱ | یادداشت تفاهم برنامه مشترک تحقیقاتی بین معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ایران و وزارت علوم چین |
| ۲ | یادداشت تفاهم دوجانبه در زمینه همکاری در پیشگیری و مبارزه با تولید غیرقانونی، قاچاق و سوء مصرف مواد مخدر، داروهای روان گردان و پیش سازها |
| ۳ | تفاهم نامه فیمابین سازمان بورس و اوراق بهادر، ایران و کمیسیون قانونگذاری اوراق بهادار چین برای همکاری متقابل و کمک فنی |
| ۴ | یادداشت تفاهم همکاری بین وزارت اقتصاد ایران و کمیسیون ملی توسعه و اصلاحات چین بر تشکیل برنامه همکاری مشترک دوجانبه در چارچوب ابتکار طرح کمربند و راه |
سفر به سوئیس
سوئیس نخستین مقصد روحانی در سفر به دو کشور اروپایی در تیرماه سال جاری بود. رئیس جمهور ۱۱ تیرماه وارد زوریخ پایتخت این کشور شد و مورد استقبال آلن برسه رئیس جمهور سوئیس قرار گرفت.
رئیس جمهور این سفر که در فضای پس از خروج یکجانبه آمریکا از برجام و ادعای آنها مبنی بر به صفر رساندن صادرات نفتی ایران صورت گرفت، گفت: این اصلا معنی ندارد که نفت ایران صادر نشود و آن وقت نفت منطقه صادر شود. اگر شما توانستید این کار را بکنید تا نتیجه اش را ببینید.
دیدار با ایرانیان مقیم سوئیس، نشست تجار و فعالان اقتصادی ایران و سوئیس، نشست هیات های عالیرتبه دو کشور و امضای ۳ سند همکاری از جمله برنامه‌های روحانی در این سفر بود.
اسناد همکاری امضا شده بین ایران و سوئیس
| ردیف | عنوان سند |
| ۱ | بیانیه همکاری علمی |
| ۲ | بیانیه همکاری بهداشتی |
| ۳ | موافقتنامه همکاری حمل و نقل جاده‌ای |
سفر به اتریش
مقصد دوم رئیس جمهور در سفر به اروپا وین پایتخت اتریش بود که به دعوت رسمی الکساندر فندر بلن رئیس جمهور این کشور صورت گرفت. روحانی پس از ورود به اتریش با ایرانیان مقیم این کشور دیدار کرد و پس از انجام مراسم استقبال رسمی نشست هیات‌های عالیرتبه دو کشور با حضور رئیس جمهور کشورمان و صدراعظم اتریش انجام شد.
دیدار با اسقف اعظم اتریش، دیدار با یوکیو آمانو مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی، نشست خبری مشترک با رئیس جمهور اتریش، نشست خبری مشترک با صدراعظم اتریش و شرکت در همایش فعالان اقتصادی ایران و اتریش از دیگر برنامه های آقای روحانی در این سفر بود و در نهایت دو کشور ۴ سند تفاهم همکاری را با یکدیگر امضا کردند.
تفاهم نامه همکاری در زمینه های حمل و نقل، مدیریت منابع آب، انرژی های تجدیدپذیر و همکاری در زمینه معدن
اسناد همکاری امضا شده بین ایران و اتریش
| ردیف | عنوان سند |
| ۱ | تفاهم نامه همکاری در زمینه حمل و نقل |
| ۲ | تفاهم نامه همکاری در زمینه مدیریت منابع آب |
| ۳ | تفاهم نامه همکاری در زمینه انرژی های تجدیدپذیر |
| ۴ | تفاهم نامه همکاری در زمینه معدن |
نشست سران کشورهای حاشیه خزر- قزاقستان
پنجمین اجلاس سران کشورهای ساحلی دریای خزر که ۲۱ مردادماه سال جاری در شهر آکتائو قزاقستان برگزار و منجر به امضای سند کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر شد، محور سفر رئیس جمهور کشورمان به این کشور بود.
سران ۵ کشور ایران، آذربایجان، روسیه، قزاقستان و ترکمنستان در این اجلاس علاوه بر امضای کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر، ۶ سند همکاریهای راهبردی و اقتصادی را هم امضاء کردند.
اسناد همکاری کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر
| ردیف | عنوان سند |
| ۱ | همکاریهای تجاری اقتصادی |
| ۲ | پیشگیری از حوادث |
| ۳ | پروتکل همکاری در زمینه مبارزه با تروریسم |
| ۴ | پروتکل همکاری در مبارزه با جرائم سازمان یافته |
| ۵ | پروتکل همکاری و تعامل نهادهای مرزبانی |
| ۶ | موافقتنامه همکاری در زمینه حمل و نقل |
رئیس جمهور همچنین در این نشست با اشاره به دسترسی ایران به دریا در شمال و جنوب و آمادگی برای توسعه تجارت و حمل و نقل، تاکید کرد: یگانه راه حل ممانعت از بروز هرگونه اختلاف در مناطق تحدید حدود نشده خزر، بهره برداری مشترک از منابع و یا پرهیز از اکتشاف و بهره برداری یکجانبه است.
روحانی در حاشیه این نشست با روسای جمهور قزاقستان، جمهوری آذربایجان و روسیه نیز دیدار و گفتگو کرد و محورهایی چون ظرفیت‌های ترانزیتی، تقویت روابط بانکی و استفاده از پول ملی در مبادلات، مبارزه با تروریسم و تسریع در اجرای موافقتنامه های دوجانبه مورد تاکید قرار گرفت.
شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل- نیویورک
دومین حضور رئیس جمهور کشورمان در مجمع عمومی سازمان ملل در حالی صورت گرفت که دولت آمریکا به سرکردگی دونالد ترامپ از برجام خارج شد و در آستانه اعمال تحریمهای خود در ۱۳ آبان‌ماه بود.
روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل با تاکید بر اینکه این سازمان یکی از ادارات دولت آمریکا نیست، تحریمهای یکجانبه و نامشروع را نوعی تروریسمِ اقتصادی و ناقض حقِ توسعه دانست و گفت: سیاست غلط دولت آمریکا در قبال ایران محکوم به شکست است.
از دیگر برنامه های رئیس جمهور در این سفر دیدار با مدیران رسانه های آمریکایی، شرکت در اجلاس صلح نلسون ماندلا، دیدار با مدیر اجرایی صندوق بین المللی پول، دیدار با رئیس کمیته بین المللی المپیک، دیدار با روسای جمهور کوبا، بولیوی، ترکیه، فرانسه، سوئیس، ونزوئلا، رئیس اجرایی دولت افغانستان، دبیرکل سازمان ملل متحد، نخست وزیران نروژ، ارمنستان، بلژیک، انگلیس، مالزی، ژاپن، ایتالیا، رهبران جوامع مسلمان آمریکا، نخبگان سیاست خارجی آمریکا و گفتگو با شبکه های NBC و CNN و PBS بود.
هشدار نسبت به محروم کردن ایران از حق فروش نفت، ضرورت حمایت نهادهای مالی بین المللی از تهران در برابر تحریمهای غیرقانونی آمریکا، مبارزه با ترویسم، هشدار نسبت به عوارض خروج آمریکا از برجام و یکجانبه گرایی و علاقه مندی ایران نسبت به توسعه روابط ایران با همسایگان از جمله مهمترین محورهای مورد تاکید در سفر رئیس جمهور به نیویورک بود.
از قلم افتاده‌های سفرهای خارجی رئیس جمهور
بررسی روند سفرهای روحانی در دولت دوازدهم و رایزنی‌های صورت گرفته حاکی از آن است که نگاه دولت به همسایگان خصوصا روسیه و ترکیه در سایه همکاریهای مشترک نسبت به دولت یازدهم تغییر یافته است. با توجه به اهمیت استراتژیک همسایگان و اشتراکات فرهنگی، اقتصادی و امنیتی به نظر می رسد که توجه دولت به همسایگان خصوصا کشورهایی چون عراق و پاکستان و همچنین کشورهای آفریقایی و آمریکای لاتین باید بیش از پیش گسترش یابد و جای خالی این کشورها در لیست سفرهای خارجی رئیس جمهور خلأیی در دیپلماسی دولت است.
۱-عراق
مرزهای مشترک طولانی و مناسبات فرهنگی ایران و عراق همچون راهپیمایی عظیم و میلیونی اربعین را میتوان زمینه‌های خوبی برای برقراری بیشتر روابط با سفر رئیس جمهور به این کشور احساس کرد.
از سویی ظرفیت‌های اقتصادی موجود در عراق که می‌تواند به توسعه دو کشور کمک کند نیز به حد مطلوب خود نرسیده است. سعد الله زارعی کارشناس مسائل منطقه با تاکید بر اینکه صادرات کشورمان به عراق تا ۳۰ میلیارد دلار در سال قابل افزایش است، گوید: شاید اگر یک درصد از وقتی که دولت ایران برای بسط روابط ناکام با کشورهای اروپایی می گذارد برای عراق می گذاشت نیازی به صادرات نفت نداشتیم و آمریکا به هیچ وجه نمی توانست شما را به اسم تحریم نفت تحت فشار قرار دهد. به راحتی از مسیر سوریه، ترکمنستان، افغانستان، پاکستان، عمان و مسیرهای اطراف خود ۱۰۰ میلیارد آورده ارزی می توانستید داشته باشید، بدون نیاز به صادرات حتی یک قطره نفت.
۲-پاکستان
توجه بیشتر به همسایه استراتژیکی مانند پاکستان را نیز میتوان از دیگر دلایل لزوم گسترش روابط با این همسایه شرقی و تاثیر آن بر امنیت دو کشور خصوصا در مناطق مرزی برشمرد. حسین ملائک سفیر اسبق ایران در چین در این خصوص می گوید: ایران حاضر نیست برنج را از پاکستان وارد کند ولی از تایلند وارد می کند یا گندم را از استرالیا وارد می‌کند اما از قزاقستان و یا روسیه واردات ندارد. گوشت از نیوزیلند و برزیل وارد می شود اما از قزاقستان نه؛ این اقدامات منشأ ضد استراتژیک در سیاست امنیتی کشور دارد که ملی نیست و منشأ آن سود جویی وابسته به خارج است.
۳-سوریه
جمهوری اسلامی ایران در کنار روسیه و ترکیه بعنوان کشورهای ضامن روند آستانه همواره اعلام کرده است که آمادگی حضور موثر و فعالانه در بازسازی سوریه را دارد؛ احمد سادات کارشناس مسائل منطقه در این خصوص گفت: طرف سوری علاقه‌مندی خود را نسبت به استفاده از ظرفیت‌ها و تجارب ارزشمند ایران در امر بازسازی ابراز داشته ولیکن این توافقات متناسب با ظرفیت های موجود نیست و به توافقات مکمل گسترده تر و جدیدتر نیاز داریم.
سعدالله زارعی نیز در این خصوص می‌گوید: یکسری شرایط و زمینه‌ها از سوی دولت ایران باید فراهم شود تا بخش خصوصی بتواند جرأت ورود به زمینه‌های اقتصادی در سوریه و حتی عراق را پیدا کند چرا که در حالت عادی چنین اتفاقی نخواهد افتاد و ریسک سرمایه گذاری ها بالا است و توان جبران ضررهای وارده به بخش خصوصی هم کم است.
این در حالی است که روحانی تاکنون سفری به سوریه نداشته است. موضوعی که محمود واعظی رئیس دفتر رئیس جمهور در گفتگو با خبرنگار مهر، پیرامون آن می‌گوید نیازی به این کار نیست و کار در سطح سفر وزرا و کارشناسان به خوبی پیش می‌رود!
۴-کشورهای آفریقایی و آمریکای لاتین
قاره آفریقا و کشورهای درحال توسعه آن که از ظرفیت‌های خدادادی و منابع طبیعی غنی و سرشاری برخوردار است را میتوان زمین بازی جدید رقابت قدرت‌های منطقه‌ای در حوزه‌های متنوع اقتصادی، فرهنگی و صنعتی برشمرد.
بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در خصوص اهمیت کشورهای آفریقایی برای دیپلماسی ایران می‌گوید: کشورهای در حال توسعه و بعضاً توسعه یافته در آفریقا، اورآسیا و امریکای لاتین، برغم موانع و مشکلات و ضعف‌ها و کمبودها، از بازارهای هدف و شرکای اقتصادی قابل توجه محسوب می‌شوند که در بزنگاه‌های لازم و ضروری در حد بضاعت و وسع سیاسی و اقتصادی خود معمولاً می‌توانند بازیگرانی مؤثر در تعاملات بین کشورهای عضو جنبش عدم تعهد و در حال توسعه باشند.
ایفای نقش اساسی و تاثیرگذار در در فشارهای سیاسی و اقتصادی عرصه‌های بین الملل مورد از جمله ویژگی‌های این کشورها برای توسعه روابط جمهوری اسلامی ایران با آنها از دیدگاه سخنگوی دستگاه دیپلماسی کشور است.
مهدی فرجوند سفیر جمهوری اسلامی ایران در کنیا در خصوص ظرفیت‌های اقتصادی آفریقا با بیان اینکه تاکنون از این ظرفیت ها به خوبی استفاده نشده است، می گوید: توسعه مبادلات تجاری تا سقف ۵۰۰ میلیون دلار با کنیا می تواند برای ایران فراهم شود اما شرایط خاص خودش را دارد.
اهمیت قاره آفریقا برای توسعه مناسبات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و تجاری در حالی است که حجت الاسلام روحانی تا کنون سفری به کشورهای این قاره نداشته است و در حالی که قرار بود در سال گذشته سفر رئیس جمهور به آفریقای جنوبی و در پاسخ به سفر رئیس جمهور این کشور به جمهوری اسلامی ایران انجام شود، به دلایل نامشخص تاکنون انجام نشده است.
از سویی کشورهای آمریکای لاتین نیز از نظر ظرفیت های اقتصادی مشابه کشورهای آفریقایی برخوردار هستند و به نظر می‌رسد در شرایطی که آمریکا از برجام خارج شده است، اهمیت برقراری روابط با کشورهای این حوزه بیش از گذشته باشد. آخرین سفر رئیس جمهور به آمریکای لاتین مربوط به سال ۱۳۹۵ و سفر به کوبا و ونزوئلا است که سفر به ونزوئلا در چارچوب برگزاری نشست سران جنبش عدم تعهد صورت گرفت.