ماهنامه«نماینده»/ زمانی که «رحمانیفضلی» رئیس دیوان محاسبات بود، به وزیر کشور وقت نامهای نوشت که شما همزمان نمیتوانید وزیر کشور و دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر باشید. درحال حاضر، آقای رحمانیفضلی همین وضعیت را دارد ولی هیچ وقت نامهای از جانب دیوان محاسبات به ایشان نوشته نمیشود؛ این یک نمونه بارز از برخورد متفاوت دیوان محاسبات با دولتهای مختلف است.
«احمد علیرضابیگی» نماینده مردم تبریز در مجلس دهم و عضو فراکسیون نمایندگان ولایی است. مشروح مصاحبۀ «نماینده» با این عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی را در ادامه بخوانید:
عملکرد دیوان محاسبات در برابر دولتهای مختلف با گرایشهای سیاسی متفاوت، چگونه بوده است؟
انتظار این است که دیوان محاسبات بهعنوان یک دیوان، دادگاه و محکمه بتواند فارغ از تعلق خاطر سیاسی یا باندی و جناحی در نقش بازوی مجلس شورای اسلامی قرار گیرد، ولی متأسفانه در سنوات گذشته شاهد چنین کارکردی از دیوان محاسبات نبودیم. نمونۀ روشنی را سراغ دارم، زمانی که رحمانیفضلی بهعنوان رئیس دیوان محاسبات و محمد نجار بهعنوان وزیر کشور بود، آقای رحمانیفضلی نامهای به آقای محمد نجار نوشت که شما همزمان نمیتوانید وزیر کشور و دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر باشید و سریعاً در خصوص رفع این اشکال اقدام کنید. هماکنون خود آقای رحمانیفضلی همین وضعیت را دارد ولی هیچ وقت نامهای از جانب دیوان محاسبات به ایشان، نوشته نمیشود.
آقای رحمانیفضلی بهعنوان رئیس دیوان محاسبات چون نسبت به دولت آقای احمدینژاد موضع داشت، چنین نامهای نوشته است. امروز او در جایگاه کسی قرار گرفته که به او نامه نوشته بود، ولی هیچگاه از جانب دیوان محاسبات نامهای به او نوشته نشده است. این یک نمونه بارز از برخورد متفاوت دیوان محاسبات با دولتهای مختلف است.
علت واکنش اعتراضی دولت به گزارش اخیر دیوان محاسبات چه بود؟ این واکنش را طبیعی میدانید؟
در گزارش تفریغ بودجه مشخص شد که ۱۷ هزار میلیارد تومان از درآمدها به صندوق خزانه واریز نشده و آقای نوبخت در مقابل این گزارش آقای عادل آذر موضع گرفت و او را به مناظره دعوت کرد که البته حرف نابجایی بود، چون دیوان محاسبات در جایگاه یک دیوان، محکمه و دادگاه که دارای سازمان دادگاهی و قضائی است، چنین رأیی را صادر کرده بود؛ انتظار این است که به تخلفات از این دست فارغ از تمام وابستگیهای سیاسی و یا تعلقات خاطر جناحی رسیدگی شود و بررسی پروندههای تخلفات هر دولت به دولت بعد موکول نشود.
وقتی گزارش دیوان محاسبات در خصوص احکام و اهداف قانون بودجه ۹۵ مبنی بر اینکه حداقل بیش از ۸۰ درصد احکام بودجه ۹۵ رعایت نشده است تهیه شد، این موضوع باید به اطلاع نمایندگان مردم میرسید و با متخلفان و خاطیان برخورد میشد، اینکه این گزارشات باقی بماند و بعد از پایان دولت بررسی شود، عملاً نمیتواند حکایت از نقش نظارتی مؤثر دیوان محاسبات بر کارکرد قوه مجریه و نحوه هزینهکرد بودجه داشته باشد. خصوصاً در شرایط موجود که سال حمایت از تولید ملی است، طبیعتاً دولت هم بخشنامههایی را در خصوص نحوه هزینهکرد بودجه، خرید اقلام داخلی و چیزهایی از این قبیل صادر کرده است، اگر این بازوی نظارتی با قوت و قدرت عمل نکند، این خواستۀ مقام معظم رهبری در حد همان خواسته، باقی میماند.
رئیسجمهور اخیراً در سخنرانی خود از عبارت ناقصالعقل استفاده کردند...
افراد وقتی در معرض نظارت و بازخواست قرار میگیرند، نسبت به آن قوه و دستگاه ناظر، احساس بدی پیدا میکنند. یعنی اساساً قدرت نسبت به هر چیزی که بخواهد او را محصور و محدود کند، واکنش نشان میدهد و سعی میکند نسبت به او ایراداتی بگیرد که مثلاً شما که بناست بر ما نظارت کنید خودتان دارای ایراداتی هستید. این روند متأسفانه روابط نامناسبی بین ناظر و دستگاه مورد نظارت بهوجود میآورد که همین روابط ناصواب سبب شکل گرفتن برخوردهای دوگانه شده است.
عملکرد دیوان محاسبات در پرونده حقوقهای نجومی را چگونه ارزیابی میکنید؟
گزارش دیوان محاسبات در خصوص گزارش تفریغ بودجه سال ۹۵ گزارش خوبی بود، لکن در پرونده حقوقهای نجومی دیوان محاسبات آنگونه که مطلوب مجلس و خواسته مقام معظم رهبری بود عمل نکرد و این موضوع همچنان مورد گلهمندی مردم و نمایندگان مجلس است.
در مجموع دیوان محاسبات گزارشهای بهموقع و دقیقی از تخلفات دستگاههای اجرایی به نمایندگان ارائه میکند؟
دستگاهها و دانشگاه علوم پزشکی ملزم به معامله با شرکتهایی هستند که متعلق به وزارت بهداشت است، این در حالی است که خریداران خودشان عضو هیئت مدیره و یا رئیس هیئت مدیره شرکتهای فروشنده هستند. این موضوعات در دیوان محاسبات مورد بررسی قرار گرفت و مورد ایراد جدی دیوان محاسبات بود، ولی پس از آن پیگیریهای لازم انجام نشده و همچنان این روال نامناسب که زمینهساز بروز فساد است، ادامه دارد.
دیوان محاسبات این گزارش را در خصوص عملکرد وزارت بهداشت و درمان بهعنوان تذکر و ابلاغ به آنها داده، ولی به ما بهعنوان نمایندگان مجلس در این خصوص چیزی اعلام نکرده است. این موضوع و موضوعاتی از این قبیل سبب بروز تردید در خصوص عملکرد مستقل و بدون جانبداری دیوان محاسبات میشود.
آیا نمایندگان ابزاری در اختیار دارند که بتوانند دیوان محاسبات را در برابر دولتها در ریل استقلال بیندازند؟
نمایندگان میتوانند رئیس دیوان محاسبات را استیضاح کنند، وکلای ملت میتوانند رئیس دیوان محاسبات و دادستان دیوان را مورد بازخواست قرار دهند. استیضاح رئیس دیوان محاسبات شش ماه پیش به دلیل عملکرد ضعیف دیوان در پرونده حقوقهای نجومی به هیئت رئیسه داده شده، ولی بایگانی شده است.
نمایندگان در انتخاب رئیس دیوان محاسبات نقش مؤثری دارند؟
کمیسیون برنامه و بودجه فقط یک گزینه را برای ریاست دیوان به صحن مجلس معرفی میکند و نمایندگان حق انتخاب محدودی دارند. درحالیکه بهنظر من باید مثل روند انتخاب حقوقدانان شورای نگهبان چند گزینه برای تصدی ریاست دیوان به صحن مجلس معرفی شوند تا نمایندگان حق انتخاب داشته باشند.