ماهنامه «نماینده» / مجلس در سال‌های اخیر، چه در اواخر مجلس نهم و چه در مجلس دهم تا کنون، قوانین متعددی در حوزه تقویت تولید ملی و حمایت از کالای ایرانی گذرانده است، اما نکته اصلی اینجاست که این قوانین چقدر دقیق اجرا شده‌اند؟ این نکته‌ای است که «احمد امیرآبادی فراهانی» عضو هیئت رئیسه مجلس، درباره آن معتقد است که نظارت مجلس در این حوزه ضعیف بوده و باید این بازوی مجلس بیش از قبل تقویت شود.
* به‌عنوان عضو هیئت رئیسه مجلس فکر می‌کنید مجلس دهم چقدر در زمینه تقویت تولید ملی و حمایت از کالای ایرانی موفق عمل کرده است؟
برای پاسخ به این سؤال مسائل متعددی را می‌توان مطرح کرد؛ از باب قانون‌گذاری کم نگذاشته‌ایم و قوانین متعددی چه در مجلس قبل و چه در این مجلس در حوزه حمایت از تولید ملی تصویب شده است که باید خود دولت و مجریان کشور این قوانین را اجرا کنند اما در باب نظارت برنحوه اجرای این قوانین مجلس نمره خوبی ندارد. چون نظارت یکی از وظایف مهم مجلس است اما موضوع نظارت در حوزه کالای ایرانی مغفول مانده است، زیرا قوانینی هست که اجرا نمی‌شود و مجلس باید از طریق ابزارهای نظارتی که در اختیار دارد، دولت را به اجرای این قوانین مقید کند. مثلاً مجلس آن‌طور که باید و شاید در زمینه مبارزه با قاچاق که به تولید ملی ضربه می‌زند یا در حوزه ساماندهی و نظارت بر گمرک‌ها، مناطق آزاد تجاری، بانک‌ها و بیمه‌ها که هر کدام می‌توانند از تولید ملی حمایت کنند، نتوانسته اقدام قوی و مؤثری انجام دهد.
*علتش چه بوده است؟ چون مجلس که ابزارهای نظارتی متعددی در اختیار دارد.
علتش این است که مجلس هنوز به آن پویایی لازم در زمینه نظارت نرسیده است، مجلس در بحث قانون‌گذاری فعال‌تر است و معمولاً خوب وارد می‌شود، به‌خاطر همین هم یکی از مشکلات این است که قوانین بیش از حد تصویب می‌شود. حالا اگر مجلس به همین نسبت که قانون‌گذاری می‌کند از ابزارهای نظارتی مانند سؤال از رئیس‌جمهور و وزرا، اعمال ماده ۲۳۶ آئین‌نامه، تحقیق و تفحص و استیضاح هم به‌موقع استفاده کند، شرایط بهتر خواهد شد.
البته سؤال و تذکر زیاد داریم اما اینکه این سؤالات و تذکرات ناظر به مسئله تقویت تولید ملی و حمایت از کالای ایرانی باشد، کمتر اتفاق افتاده است البته معنای این حرف این نیست که مجلس در این حوزه هیچ اقدام نظارتی انجام نداده، البته ساختار مجلس هم در نوع خودش یک مسئله است که خود مجلسی‌ها چقدر در استفاده از کالای ایرانی موفق بوده‌اند؛ آیا نمایندگان در زندگی شخصی و دفاتر کارشان کالای ایرانی استفاده می‌کنند؟
*اتفاقاً همین نکته جای سؤال دارد که هیئت رئیسه مجلس به‌عنوان مسئول ساماندهی بخشهای مختلف پارلمان چقدر زمینه استفاده از کالاهای ایرانی را فراهم کرده و مراقب بوده است؟
مدیریت بخشهای مختلف مجلس عمدتاً برعهده خود رئیس مجلس است و هیئت رئیسه هم دخالتی در معاونت اجرایی مجلس که متولی این امور است، ندارد؛ حراست و امور اداری و خدماتی مجلس طبق آئین‌نامه داخلی مجلس زیر نظر شخص رئیس است، مگر اینکه مسئله‌ای از باب مشورت در هیئت رئیسه مطرح شود، وگرنه خود اعضای هیئت رئیسه چندان دخیل نیستند.
*صرف‌نظر از این نکته که رئیس مجلس متولی اصلی این حوزه است، اما از مسئولیت یکایک نمایندگان و اعضای هیئت رئیسه نمی‌توان گذشت. آیا خودتان تا به‌حال ورودی در این زمینه داشته‌اید که نمایندگان چقدر در دفاتر کار و رفت‌وآمدهایشان از کالای ایرانی استفاده می‌کنند؟
بالاخره مردم و نمایندگان از هم جدا نیستند و هر رفتاری در این حوزه کنند شبیه هم است. متأسفانه به بهانه پایین بودن کیفیت برخی از کالاهای ایرانی، یک حالت وادادگی در این حوزه ایجاد شده، هرچند تولیدکنندگان باید همت بیشتری کنند که کیفیت کالا و قیمت تمام شده آن در وضعیت مناسبی باشد، اما همه ما چه در مجلس و چه در دیگر قوا و در بدنه مردم باید اصل را بر این بگذاریم که از تولیدات ملی استفاده کنیم. کشورهایی که در موضوع توسعه موفق بوده‌اند، این روند را از زمانی آغاز کرده‌اند که اکثریت جمعیت آنان تصمیم گرفته‌اند از کالاهای تولیدی کشور خودشان استفاده کنند، حتی اگر کالایی کیفیت کافی هم نداشته، اما تصمیم گرفته‌اند که آن را حمایت کنند تا رو به پویایی برود و خودشان را با دانش روز وفق دهند.
*در حال حاضر در هیئت رئیسه چه برنامه‌ای دارید تا نظارت مجلس بر تولید ملی و حمایت از کالای ایرانی تقویت شود؟
الان برخی از جلسات مجلس را به‌تدریج به‌سمت رویکرد نظارتی برده‌ایم و برخی اعضای هیئت رئیسه نیز مأموریت یافته‌اند تا این مسئله را جدی‌تر پیگیری کنند. در رابطه با بانک‌ها و بیمه‌ها هم، هیئت رئیسه مجلس و کمیسیون‌ها موظف شده‌اند تا به‌طور مشخص این حوزه‌ها را پیگیری کنند تا نظارت بیشتری صورت بگیرد تا کسانی که کالای ایرانی تولید می‌کنند، مورد حمایت قرار بگیرند.
به‌نظر من یکی از مسائلی که در این حوزه باید بررسی و دنبال شود، این است که ما یک کشور نسبتاً غنی در حوزه ذخایر انرژی هستیم بنابراین می‌توانیم به بسیاری از واحدهای تولیدکننده کالای ایرانی با یک فرمول تعریف شده، انرژی رایگان بدهیم تا در این شرایط اقتصادی بهتر بتوانند خودشان را بالا بکشند یا در یک اقدام دیگر به واحدهایی که اشتغال خوبی در زمینه تولید کالای ایرانی ایجاد می‌کنند معافیت‌های مالیاتی اختصاص دهیم. چندی قبل هم طرحی را به‌صورت اولیه آماده کرده بودیم که صداوسیما آن دسته از کالاهای ایرانی را که با استاندارد و کیفیت بالایی تولید می‌شوند، به‌صورت رایگان یا با تخفیفات ویژه تبلیغ کند که وقتی این موضوع را با رئیس و مسئولان سازمان صداوسیما مطرح کردیم، گفتند در حال حاضر هم این مسئله در جریان است و کم و بیش اجرا می‌شود.
برای آینده هم در نظر داریم موضوع کاهش مالیات بر عملکرد را برای تولیدکنندگان کالای ایرانی به‌صورت مشخص و تعریف شده دنبال کنیم تا با قانون‌گذاری در این حوزه زمینة تقویت کالای ایرانی بیشتر از گذشته فراهم شود.