ماهنامه «نماینده» طرح تحول سلامت، مهم‌ترین برنامه دولت یازدهم بود، طرحی که امروز به بزرگترین چالش دولت دوازدهم تبدیل شده است. طرح تحول سلامت اگر منطبق بر سیاست‌های اقتصاد مقاومتی اجرا می‌شد، صرفه‌جویی در هزینه‌های بهداشت و درمان را به‌دنبال داشت. اما مسیر اشتباه دولت در اجرای این طرح موجب گردید، طرح تحول سلامت، به چاه ویل تبدیل شود. بی‌توجهی نسبت به اجرای نظام ارجاع و پزشک خانواده، هزینۀ خدمات تخصصی و فوق تخصصی را افزایش داد.

دولت با توجه به کسری بودجه چاره‌ای جز اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی در بخش سلامت ندارد. نسخۀ شفابخش طرح تحول سلامت در شرایط فعلی اجرای نظام ارجاع و پزشک خانواده و جلوگیری از واردات محصولات پزشکی و دارویی است که در داخل تولید می‌شود.

«اکبر ترکی» عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با ماهنامۀ «نماینده»، انحراف‌های طرح تحول سلامت از سیاست‌های اقتصاد مقاومتی را تشریح کرد:

به نظر شما آیا نحوۀ اجرای طرح تحول سلامت با چارچوب‌های اقتصاد مقاومتی تطابق دارد؟

طرح تحول سلامت بر مبنای نیت مقام معظم رهبری برنامه‌ریزی شد که اگر افراد بیمار ‌شوند، فقط درد بیماری را داشته باشند و مباحث هزینه‌های درمان اذیت و مستأصل‌شان نکند. قبل از طرح تحول سلامت هزینه‌های درمان برای مردم بسیار مشکل‌ساز بود، اما با اجرای طرح تحول سلامت به تأمین هزینه‌های درمان مردم کمک شد. به‌طور مثال هزینه‌های بستری بیمار در بیمارستان‌های دولتی، بسیار کاهش یافت اما از یک‌سو این طرح کارشناسی عمیق نشده بود و به مجلس ارائه نشد که مصوبۀ مجلس را بگیرد. از سوی دیگر، این طرح بزرگ، مقداری نواقص و چالش‌هایی داشت که این نواقص باعث گردید بدهکاری‌هایی برای سازمان‌های بیمه ایجاد شود که در نتیجه بحث هزینه و درآمد با یکدیگر تطبیق پیدا نمی‌کرد.

به‌نظر بنده هزینه‌های اضافی طرح تحول سلامت بایستی ساماندهی و جمع شود وگرنه اصل موضوع مبنی بر اینکه ما باید در بحث بستری‌ها به مردم کمک کنیم اقدام مثبتی است و به‌نظر نمی‌رسد که کسی مخالف آن باشد.

دولت در برنامه ششم توسعه و بودجه ۹۷ موادی را در راستای صرفه‌جویی در هزینه‌های درمان به تصویب رسانده است، علاوه‌براین درآمدهای پایداری در بودجه ۹۷ برای اجرای طرح تحول دیده شده و امیدواریم کمک خوبی در این راستا صورت گیرد که این طرح به‌صورت هیچ و همه به زمین نخورد. در مجموع طرح تحول سلامت، طرح خوبی است که بتواند به درمان مردم کمک کند ولی حتماً باید چالش‌ها، اشکالات و نواقص آن اصلاح شود.

چه بخش‌هایی از طرح تحول سلامت با سیاست‌های اقتصاد مقاومتی هماهنگی ندارد و کدام یک از بخش‌های آن باید در راستای این سیاست‌ها اصلاح شود؟

کاهش هزینه‌های درمانی بستری در بیمارستان‌ها با سیاست‌های دست بالا و سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری و برنامه ششم تطبیق دارد و موجب کاهش هزینه‌های مردم گردید. عدم اجرای طرح پزشک خانواده و سیستم ارجاع موجب شد:

 ۱ـ تجویزها و مراجعه‌ها بیش از اندازه به بخش‌های درمانی صورت بگیرد که قسمتی از آن را با تعریف راهنماهای بالینی یا گایدلاین‌ها می‌توان اداره کرد.

 ۲ـ در اجرای طرح تحول سلامت اعتباراتی بیش از اندازه به بخش‌هایی اختصاص یافت که ضرورتی نداشت، به‌عنوان مثال در حال حاضر برای تعویض مفصل زانو که شاید خیلی واجب نباشد، هزینه‌های هنگفتی اختصاص داده شده است.

نباید در سیاست‌های بهداشت و درمان دچار افراط و تفریط شویم. در صورت پای‌بندی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به برنامه ششم توسعه و سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و هماهنگی با مجلس به خصوص کمیسیون بهداشت و درمان با رعایت اعتدال و میانه‌روی می‌توانیم طرح تحول سلامت را بازبینی و بازسازی کنیم تا مردم هم دچار مشکل نشوند.

آیا وزیر بهداشت موافق این بازبینی است؟

بله؛ در این راستا بسیاری از کارها هم انجام شده و برخی از پیشنهادها هم از طرف وزارت بهداشت بود که در کمیسیون تلفیق تصویب شد. گاهاً ممکن است در وزارتخانۀ بهداشت بخواهند جلوی برخی از هزینه‌ها را بگیرند که ممکن است موجب برخوردهای افراطی و تفریطی شود بهتر است این بحث به‌صورت کارشناسی مورد بررسی قرار گیرد.

آیا برای اصلاح طرح تحول سلامت، باید قوانین در مجلس اصلاح شود؟

خیر؛ چون طرح تحول سلامت به‌صورت بخشنامه است و دولت به‌خصوص کارشناسان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی طرحی را طراحی کردند و وزیر بهداشت هم ابلاغ کرده، خود وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بایستی همین طرح را به شکلی اصلاح کند.

مجلس در این زمینه چه نقشی داشته است؟

در برخی از موارد مجلس می‌تواند این طرح را اصلاح کند. به‌عنوان مثال در لایحه بودجه ۹۷ آمده است که برخی از عمل‌های جراحی گلوبال را تا ۱۲۰ تعریف کنند. عمل گلوبال این است که وقتی عمل جراحی مانند آپاندیس انجام می‌شود، چه یک شب و چه ۱۰ شب در بیمارستان بستری شوید، یک عدد و رقم برای آن پرداخت می‌شود و این هزینه‌ها را حقیقتاً کم می‌کند یعنی ممکن بود که گاهی اوقات خدماتی که گلوبال نیستند، به افراد هزینۀ اضافی تحمیل کنند، آزمایش‌ها و ویزیت‌های اضافه برای آن انجام شود یا در هتلینگ بیمارستان، بیمار را ۲ یا ۳ شب بیشتر نگه دارند. ولی وقتی گلوبال تعریف می‌شود یعنی برای یک آپاندیسیت A ریال پرداخت می‌کنند حال آنکه آن فرد یک شب در بیمارستان بماند یا اینکه ۱۰ مرتبه ویزیت شود. علاوه‌براین در راستای کاهش هزینه‌ها مقرر شده است حدود ۵ تا ۶ میلیون از بیمه‌هایی که با همدیگر همپوشانی دارند، کم شود. همچنین پرداخت‌ها به پزشکان به‌صورت پلکانی کاهش پیدا کرده است.

آیا دولت سهم بخش سلامت از هدفمندی یارانه‌ها را طی سال‌های اخیر پرداخت کرده است؟

کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در این خصوص تحقیق و تفحصی انجام نداده است اما گزارش‌هایی که وزیر بهداشت به مجلس ارائه داده، نشان دهندۀ این موضوع است که دولت عملکرد خوبی در این بخش نداشته است. سازمان برنامه و بودجه سهم وزارت بهداشت از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها را در سال‌های گذشته نپرداخته است.

آیا هدفمندی یارانه‌ها در لایحه بودجه ۹۷ پیش‌بینی شده است؟

کمیسیون بهداشت مجلس یک بند را در لایحه بودجه لحاظ کرده که در این بند دولت موظف شده که تمامی مواردی که از طریق هدفمندی یارانه‌هاست و در لایحه سال ۹۷ بر آن تأکید شده را بپردازد.